Wikipedia
scwiki
https://sc.wikipedia.org/wiki/P%C3%A0gina_printzipale
MediaWiki 1.43.0-wmf.3
first-letter
Media
Ispetziale
Cuntierra
Usuàriu
Cuntierra usuàriu
Wikipedia
Cuntierra Wikipedia
File
Cuntierra file
MediaWiki
Cuntierra MediaWiki
Template
Cuntierra template
Agiudu
Cuntierra agiudu
Categoria
Cuntierra categoria
TimedText
TimedText talk
Module
Module talk
Polònia
0
2612
183986
178436
2024-05-03T05:33:00Z
InternetArchiveBot
10458
Sarvende 1 fonte(es) e etichetende·nde 0 comente morta(as).) #IABot (v2.0.9.5
wikitext
text/x-wiki
{{LSC}}
{{coord|format=dms|display=title}}
{{Istadu
|ligàmeneBandera=Flag_of_Poland.svg
|ligàmeneIstemma=Herb_Polski.svg
|nùmeneAtuale=Repùblica de Polònia
|pàginaBandera=Bandera de sa Polònia
|pàginaIstemma=Istemma de sa Polònia
|ligàmeneLocalizatzione=EU-Poland.svg
|LigàmeneMapa=Pl-map ITA2.png
|limba=[[Limba polonesa|polacu]]
|indipendèntzia = <br>
* Fundatzione su 14 de abrile de su [[966]]<br>
* [[Cunfederatzione Polàcu-Lituana]] dae su 13 de austu de [[1385]] a su 24 de santugaine [[1795]]<br>
* Indipendentzia torra dae sos impèrios [[Impèriu Àustro-Ungheresu|Àustru-Ungheresu]] [[Impèriu Russu|Russu]] e [[Impèriu tedescu|Tedescu]], costitutzione de sa Repùblica su 11 de onniasantu de [[1918]]
|intradaONU=24 santugaine [[1945]]
|nùmeneUfitziale=Rzeczpospolita Polska
|populatzioneAnnu=2019
|populazione=38.470.612
|populatzioneDensidade=123
|festa=11 de onniasantu
|istadu antepostu=[[File:Flag of Poland (1928–1980).svg|15px]] [[Repùblica Populare de Polònia]]
|mannàriaAbba=3,4
|mannàriaÒrdine=70
|mannàriaTotale=312 696
|valuta=[[Złoty]]
|PIBPPCprocapiteValuta=$
|PIB=586.015
|PIB annu=2018
|PIBPPC=1.212.925
|PIBPPCValuta=$
|PIBPPCAnnu=2018
|PIBproabitante=PIB/ab: 15.430 $ USA
|PIBValuta=$
|PIBprocapite=15.430
|PIBprocapiteValuta=$
|capitaleAbitantes=1.764.615
|làcanas= [[Bielorùssia]], [[Germània]], [[Islovàchia]], [[Lituània]], [[Repùblica Ceca]], [[Rùssia]] ([[Oblast de Kaliningrad]]), [[Ucraina]]
|continente=[[Europa]]
|capitaleAbitantesAnnu=2017
|capitale=[[Varsàvia]]
|guvernu=[[repùblica parlamentare]]
|àteraslimbas=[[Limba casciuba|casciubu]]
|populatzioneTotale=38.470.612
|motu=
|oràriu=[[UTC+1]] ([[Ora legale]]: [[UTC+2]])
|coordinadas=no}}
Sa '''Repùblica de Polònia''' (in [[Limba polonesa|polonesu]]: ''Rzeczpospolita Polska'') est un'istadu de s'[[Europa tzentrale]], unu de is bintisete istados soberanos membros de s'[[Unione Europea]], costituidu in Istadu democràticu de deretu, sa cale forma de guvernu est sa [[repùblica parlamentare]]. Sa capitale e tzitade prus pobulada est [[Varsàvia]], però su tzentru acadèmicu-culturale est sa segunda tzitade prus manna, [[Cracòvia]].
==Geografia==
Su territòriu tirat a 312.696 km²<ref>{{Tzita web|url=https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/powierzchnia-i-ludnosc-w-przekroju-terytorialnym-w-2018-roku,7,15.html|tìtulu=Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2018 roku|limba=polacu}}</ref><ref>{{Tzita web|url=https://www.bankier.pl/wiadomosc/Powierzchnia-Polski-wzrosla-o-1643-ha-7603883.html|tìtulu=Powierzchnia Polski wzrosła o 1643 ha|limba=polacu}}</ref> e una populatzione de unos 38,20 milliones de persones, chi nde faghent su de chimbe paisos prus pobulados de s'[[Unione Europea|UE]]. In totu su cantone sententrionale su territòriu polacu s'agatat in sa [[pranura manna europea]], mentras in in su sud si faghet montosu cun is [[Sudetos]], is [[Carpatzos]] e is [[Montes de Santa Rughe (Polònia)|Montes de Santa Rughe]].
Sa Polònia s'incarat in su norte a su [[Mare Bàlticu]] e cumpartzit fronteras marìtimas cun [[Danimarca]] e [[Isvètzia]], a nord-est allàcanat cun s'[[oblast de Kaliningrad]] (chi partenet a sa [[Rùssia]]) e cun sa [[Lituània]], in s'est cun sa [[Bielorùssia]], in su sud-est cun s'[[Ucraina|Ucràina]], in su sud cun sa [[Repùblica Ceca]] e s'[[Islovàchia]] e in s'ovest cun sa [[Germània]].
==Istòria==
Sa fundatzione de sa natzione est fatu·fatu identificada cun s'adotzione de su [[catolitzèsimu]] a banda de su re [[Mieszko I]] in s'annu [[966]], cando su territòriu currespondiat aprossimadamente a su de sa Polònia moderna. Su [[Regnu de Polònia]] fiat costituidu in su [[1025]], e in su [[1569]] aiat cunsolidadu un'assòtziu de durada longa cun su [[Granducadu de Lituània]] firmende s'[[Unione de Lublinu]], pro mèdiu de sa cale fiat istèrrida sa [[Cunfederatzione Polacu-Lituana]]. S'Assòtziu fiat iscontzadu in su [[1795]], e su territòriu polacu fiat istadu partzidu intre [[Impèriu Russu|Rùssia]], [[Prùssia]] e [[Impèriu austrìacu|Àustria]]. Sa Polònia aiat torradu a coberare s'indipendèntzia a pustis de sa [[Prima Gherra Mundiale]] comente [[Segunda Repùblica de Polònia|Segunda Repùblica Polaca]]<ref>Sa prima repùblica fiat istada sa [[Cunfederatzione Polacu-Lituana]], narada fintzas ''Repùblica de is duas Natziones''</ref>, ma in su cabudanni de su [[1939]] fiat ocupada dae sa [[Germània nazista]] e a fatu dae s'[[Unione Sovietica|Unione Soviètica]] durante sa [[Segunda Gherra Mundiale]]. In su [[1944]], fiat formadu unu guvernu provisòriu polacu, su cale, a pustis de unu perìodu de cunflitos, referendum e eletziones, fiat acabadu faghende·si [[istadu satèllite]] de s'[[Unione Sovietica|Unione Soviètica]]. Sa ''Repùblica de Polònia'' (''Rzeczpospolita Polska'') aiat duncas cambiadu nùmene in [[Repùblica Populare de Polònia]] (''Polska Rzeczpospolita Ludowa'') in su [[1952]]. Durante is [[rivolutziones de su 1989]], su guvernu [[Marxismu-leninismu|marxista-leninista]] de Polònia fiat iscontzadu, e s'istadu aiat adotadu una costitutzione noa chi s'istabilit comente una democratzia suta su nùmene ''Rzeczpospolita Polska'', fintzas tenta in contu che sa de tres repùblicas (''III Rzeczpospolita'').
==Economia==
Sa Polònia est atualmente sa de chimbe economias ([[Produtu Internu Brutu|PIB]] [[Paridade de podere de achistu|PPA]]) prus mannas e una de is prus dinàmicas de s'[[Unione Europea]], tenet in paris tempus unu livellu artu meda in s'[[Inditu de Isvilupu Umanu]]. In prus, sa [[Bussa de Varsàvia]] est sa majore e prus importante de s'Europa tzentu-orientale.
Postu intre is culturas de s'[[Europa orientale|Europa Orientale]] e [[Europa otzidentale|Otzidentale]] e caraterizadu dae un'istòria cumplessa, contat monumentos istòricos numerosos, 17 de is cales sunt [[Patrimonios de s'Umanidade|Patrimòniu de s'Umanidade]] de s'[[UNESCO]]. Est bisitada dae unos 19,6 milliones de turistas cada annu ([[2018]]), pro custu est su de sèighi paisos prus bisitados dae su praneta.
==Sotziedade==
Sa Polònia ocupat una posidura arta in educatzione, seguresa e libertade econòmica. Tenet unu sistema educativu bonu in Europa, intre sos paisos prus istruidos. Su paisu oferit educatzione universitària gratùita, seguresa sotziale finantziada dae s'Istadu e unu sistema universale de atendimentu de sa salude pro totu is tzitadinos. Pro su chi pertocat is [[deretos umanos]], s'istadu ammustat dae s'artziada a su pòdere de is populistas in su [[2015]] una tendèntzia a s'autoritarismu,<ref>{{Tzita web|url=https://freedomhouse.org/country/poland|tìtulu=Poland: Country Profile|limba=inglesu}}</ref> fintzas a sa reprimida de is libertades de manifestada.<ref>{{Tzita web|url=https://www.amnesty.it/rapporti-annuali/rapporto-2020-2021/europa-e-asia-centrale/polonia/|tìtulu=Polonia: le violazioni dei diritti umani accertate nel 2020|limba=italianu|atzessu=2022-01-09|dataarchìviu=2022-01-09|urlarchìviu=https://web.archive.org/web/20220109103618/https://www.amnesty.it/rapporti-annuali/rapporto-2020-2021/europa-e-asia-centrale/polonia/|urlmortu=eja}}</ref>
==Riferimentos==
<references/>
==Àteros progetos==
{{commons|Category:Poland|Polònia}}
{{Europa}}
[[Categoria:Natziones de s'Europa]]
[[Categoria:Polonia]]
frncwk0j6xxnolhykb0tn3cjr3mo8co
Timothy Omundson
0
10080
183990
183489
2024-05-03T06:57:12Z
InternetArchiveBot
10458
Sarvende 1 fonte(es) e etichetende·nde 0 comente morta(as).) #IABot (v2.0.9.5
wikitext
text/x-wiki
{{variant|CAM}}<br /> [[Image:Timothy Omundson Photo Op GalaxyCon Richmond 2024.jpg|thumb|Timothy Omundson ([[2024]])]]
{{Bio
|Nòmene = Timothy Michael
|Sambenàdu = Omundson
|Sesso = M
|LoguNascita = St. Joseph, Missouri
|DieMeseNascita = 29 de su mesi de argiolas
|AnnuNascita = de su 1969
|LoguMorte =
|DieMeseMorte =
|AnnuMorte =
|Faìna = attori
|Faìna2 =
|Natzionalidade = stadunitensi
|PostNatzionalidade = , forsis prus nomenau po is suus rolus de axudu comenti Sean Potter in sa serie televisiva CBS ''Giuigi Amy'' , Eli in sa serie sindacau ''[[Xena: Warrior Princess]]'' , e comenti [[Carlton Lassiter]] in sa serie ''[[Psych]]'' de sa USA Network.
At peri recitau in su film Disney Channel Original ''Sa scoffa de is irlandesus'' in su 2001.
}}
==Vida e Carriera==
Omundson est nasciu in St. Joseph, Missouri, de babbai ferrovieri e mammai maistra.<ref>{{en}} http://www.filmreference.com/film/72/Timothy-Omundson.html Biografia de Timothy Omundson (1969-)</ref> A pustis sa sua famiglia si fudi trasferia in Seattle, Washington, iat cumenciau a studiai teatru a s'etadi de doxi annus a su Seattle Children's Theater, e serrau in diversus teatrus in is annus de su liceu. Cun sa recitazioni comenti primu obbiettivu, iat studiau in s'istadi de su suu primu annu in [[New York|New York City]] a sa American Academy of Dramatic Arts. Po duus annus sighentis, est istetiu Campioni de su Dibattu de su Stadu de Washington in Interpretazioni Drammatica.
A pustis de su diploma a sa Interlake High School in su 1987,<ref>{{en}} http://community.seattletimes.nwsource.com/archive/?date=19950310&slug=2109239 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120918112906/http://community.seattletimes.nwsource.com/archive/?date=19950310&slug=2109239 |date=2012-09-18 }}</ref> Omundson s'est trasferiu in Los Angeles po su college, auba s'est laureau a s'University of Southern California e at consighìu unu Bachelor of Fine Arts in Teatru. At bintu su ''Jack Nicholson Award'' e su ''James A. Doolittle Award'' po is risultaus sighius in sa recitazioni.
Omundson bivvit in Los Angeles cun sa sua pubidda, Allison e is fillas insoru.
Omundson at imprestau sa boxi a su personaggiu de Aric Jorgan in su MMORPG Star Wars: The Old Republic. Aric Jorgan est unu de is cumpangius de sa Republic Trooper class.
== Filmografia ==
===Film===
{| class="wikitable"
|-
! colspan="4"| Film
|-
| Titulu
| Rolu
| Atras Notas
|-
| rowspan="1"| 1996
| ''Dead of Night''
| Club Manager
|
|-
| rowspan="2"| 1997
| ''Su sparessimentu de Kevin Johnson''
| Nick Ferretti
|
|-
| ''Starship Troopers''
| Sensitivu
|
|-
| rowspan="1"| 2000
| ''Crasi Basu de Adiosu''
| Silvio
| (TV)
|-
| rowspan="2"| 2001
| ''Sa scoffa de is irlandesus''
| Seamus McTiernen
| (TV)
|-
| ''Swordfish''
| Agenti Thomas
|
|-
| rowspan="1"| 2003
| ''A basciu cun amori''
| R.J.
|
|-
| rowspan="1"| 2005
| ''Pillola difficili''
| Brad
|
|-
| rowspan="1"| 2006
| ''[[Mission: Impossible III]]''
| Agenti FMI
|
|-
| rowspan="1"| 2007
| ''Una figada!''
| Paul Howard
| (comenti Tim Omundson)
|-
| rowspan="2"| 2011
| ''25 Hill''
| Thomas Caldwell
| ''Post produzioni''
|-
| ''[[Voltron: The End]]''
| Lance Rainier
|
|}
===Televisioni===
<div style="font-size:95%">
{| class="wikitable"
|- bgcolor="#CCCCCC"
! Annu
! Spettaculu
! Rolu
! Atras Notas
|-
| 1992
| ''Seinfeld''
| Ricky Ross
| "Is litteras de Cheever"
|-
| rowspan="2"| 1993
| ''seaQuest DSV''
| Dr. Joshua Levin
| 4 Episodius
|-
| ''Coiau...cun is pippius''
| Barista
| Ep #8.9
|-
| rowspan="3"| 1994
| ''[[Diagnosis: Murder]]''
| Benjamin Strand
| Ep. #1.14
|-
| ''The George Carlin Show ''
| Bearded Man
| Ep. #1.13
|-
| ''Is diis de sa nostra vida ''
| T. J.
|
|-
| rowspan="2"|1995
| ''Medicine Ball''
| Dr. Patrick Yates
|
|-
| ''Strange Luck''
| Steve Medavoy
| Ep. 1.12 Tempus de prova
|-
| 1996
| ''Mr. & Mrs. Smith''
| Craig Thompson
| Ep. #1.9
|-
| rowspan="4"| 1997
| ''Dark Skies''
| Jerry Rubin
| Ep. #1.16
|-
| ''Relatividadi''
| Terapista
| Ep. #1.15
|-
| ''Jenny''
| Griffin
| Ep. #1.16
|-
| ''Fired Up''
| Scott
| 4 Episodius
|-
| rowspan="2"| 1998
| ''Frasier''
| Direttori
| Ep. #6.1
|-
| ''Eredidadi''
| LLoyd Cobb
| 2 Episodius
|-
| 1999
| ''Jack & Jill''
| Travis Cutler
| 4 Episodius
|-
| 1999 - 2000
| ''[[Xena: Warrior Princess]]''
| Eli
| 6 Episodius
|-
| rowspan="2"| 2000
| ''Early Edition''
| Antoine Gourmand
| Ep. #4.16
|-
| ''V.I.P.''
| No connotta
| Ep. #2.21
|-
| 2001
| ''NYPD Blue''
| Seth Werna
| Ep. #8.11
|-
| 2003
| ''John Doe''
| P.J. Fox
| Ep. #1.12
|-
| rowspan="2"| 2004
| ''Cambus siccus''
| Brom Garret
| 4 Episodius
|-
| ''Nip/Tuck''
| Jeremy Saddler
| Ep. #2.4
|-
| 2000 - 2005
| ''Giuigi Amy''
| Sean Potter
| 89 Episodius
|-
| rowspan="3"| 2005
| ''The O.C.''
| Deputy DA Chris Caldwell
| Ep. #3.1
|-
| ''[[CSI: Miami]]''
| Ted Griffin
| Ep. #4.3
|-
| ''[[Criminal Minds|Criminal Minds]]''
| Phillip Dowd
| Ep. #1.6
|-
| rowspan="2"| 2006
| ''24''
| Polakov
| Ep. #5.8
|-
| ''[[CSI: Crime Scene Investigation]]''
| Produsidori
| Ep. #6.17
|-
| 2007-2008
| ''Gerico''
| Phil Constantino
| Stasoni 1:5 Episodius, Stasoni 2: 2 Episodius
|-
| 2008
| ''Cold Case''
| Luke Ross
| Ep. #5.12
|-
| 2006-oi
| ''Psych''
| Carlton Lassiter
| Recurrenti
|-
| rowspan="3"| 2010
| ''The Deep End ''
| Mr. Ollerman
| Ep. #1.1 ''''
|-
| ''Human Target''
| Interrogator
| Ep. #1.12, #2.1
|-
| ''The Booth at the End (2011 serie Web)''
| Simon
| Recurrenti
|}
</div>
==Notas==
<references></references>
==Ligas esternas==
*[http://www.actorslife.com/timothyOmundson.html Intervista cun Timothy Omundson] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120916214537/http://www.actorslife.com/timothyOmundson.html |date=2012-09-16 }}
1c5oi7914c9r4ddog9gv1e8hzn4gub8
Talassemia
0
13649
183988
183360
2024-05-03T06:41:52Z
InternetArchiveBot
10458
Sarvende 1 fonte(es) e etichetende·nde 0 comente morta(as).) #IABot (v2.0.9.5
wikitext
text/x-wiki
{{LSC}}
{{Infobox
|name = Talassemia
|bodystyle =
|titlestyle =
|abovestyle = background:#C0C0C0;
|subheaderstyle =
|title =
|above = Talassemia
|imagestyle =
|captionstyle =
| image = [[File:Delta Beta Thalassemia.jpg|200px|alt=Example alt text]]
|caption = Mustra de sàmbene de unu patziente cun δ e β Talassemia
|headerstyle = background:#DCDCDC;
|labelstyle = background:#E6E6FA
|datastyle =
|header1 = Ispetzialidade
| label1 =
| data1 =
|header2 =
| label2 = Label defined alone does not display (needs data, or is suppressed)
| data2 =
|header3 =
| label3 =
| data3 = [[Ematologia]]
|header4 = Classificatzione e risursas esternas
| label4 = does not display (same number as a header)
| data4 = does not display (same number as a header)
|header5 =
| label5 = ICD-10
| data5 = D56 [https://icd.who.int/browse10/2010/en#/D56]
|header6 =
| label6 = Sìntomos
| data6 = Fadiga, pallidesa, isplenomegalia, epatomegalia, iterìtzia, urina iscura, alteratziones endòcrinas
|header7 =
| label7 = Càusa
| data7 = Disòrdines genèticos ereditàrios
|header8 = Sinònimos e Variantes
| label8 =
| data8 =
|header9 =
| label9 = Label defined alone does not display (needs data, or is suppressed)
| data9 =
|header10 =
| label10 =
| data10 = Anemia mediterrànea, Male de su sàmbene in abba
|belowstyle =
|below =
}}
Sa '''talassemia''' est una maladia genètica ereditària chi si manifestat cun [[anemia]] crònica (valores minores de 11 g/dl), dèpida a sa mèngua de [[emoglobina]] α o β, proteina chi leat s'[[ossìgenu]] in su sàmbene.<ref>{{Tzita web|url=https://www.osservatoriomalattierare.it/malattie-rare/talassemia|tìtulu=Talassemia: news su farmaci, terapie, sperimentazioni e qualità della vita}}</ref> Si caraterizat in sa clìnica pro emolisi, isplenomegalia, epatomegalia, ispaniadura de su cumpartimentu [[Moeddu òsseu|moeddosu in s'ossu]] e subracàrrigu de [[ferru]] secundàrios a difetos in s'[[eritropojesi]].<ref>{{Tzita web|url=https://www.msdmanuals.com/it-it/professionale/ematologia-e-oncologia/anemie-emolitiche/talassemie|tìtulu=Talassemie - (Anemia mediterranea; Talassemia major e minor)|autore=Evan M. Braunstein}}</ref>
Su nùmine derivat de su [[limba grega|gregu]], sende chi sa prima variedade connota fiat sa [[Mare de Mesu|mediterrànea]]. Su faeddu est nàschidu pro inditare sa caraterìstica de sa maladia de s'agatare prus isparghinada in is chi bivent in logos benatzosos, infestados dae sa [[malària]]. ''Thálassa'' (in gregu θάλασσα), cheret nàrrere ''mare''.<ref>{{Tzita web|url=https://www.osservatoriomalattierare.it/malattie-rare/talassemia|tìtulu=Talassemia: news su farmaci, terapie, sperimentazioni e qualità della vita}}</ref>
==Epidemiologia==
Sa talassemia est meda ispaniada in totu is zonas mediterraneas de s'[[Àfrica de su Norti|Àfrica de Norte]], s'[[Ispagna]] meridionale, sa [[Grèghia|Grètzia]], s'[[Oriente Mèdiu]] e s'[[Italia|Itàlia]],<ref>{{Tzita web|url=http://www.aslcagliari.it/index.php?xsl=7&s=566&v=2&c=441|tìtulu=L'incidenza delle talassemie}}</ref> susetotus in su [[Polèsine]] e in [[Sardigna]],<ref>{{Tzita web|url=https://www.osservatoriomalattierare.it/malattie-rare/talassemia|tìtulu=Talassemia: news su farmaci, terapie, sperimentazioni e qualità della vita}}</ref> ma fintzas in [[Sitzìlia]] e in totu is zonas de costera de su sud.<ref>{{Tzita web|url=http://www.aslcagliari.it/index.php?xsl=7&s=566&v=2&c=441|tìtulu=L'incidenza delle talassemie}}</ref> Si càrculat ca s'1,5% de sa populatzione mundiale siat portadore di β-talassemia, is malaidos sunt tzirca 400.000 e cada annu nàschent unos 60.000 malàidos noos.<ref>{{Tzita web|url=http://www.aslcagliari.it/index.php?xsl=7&s=566&v=2&c=441|tìtulu=L'incidenza delle talassemie}}</ref>
In Sardigna in particulare, chi est sa regione cun is prus artas prevalèntzias de su Mediterràneu, sa maladia s'agatat ispaniada de paris manera in totu sa populatzione, cun frecuèntzia mèdia intre su 11-12,9%,<ref>{{Tzita web|url=http://www.aslcagliari.it/index.php?xsl=7&s=566&v=2&c=441|tìtulu=L'incidenza delle talassemie}}</ref><ref>{{Tzita web|url=http://www.pieracutino.it/storia-e-distribuzione-geografica-dellanemia-mediterranea/|tìtulu=STORIA E DISTRIBUZIONE GEOGRAFICA DELL’ANEMIA MEDITERRANEA}}</ref> prus arta in sa zona de s'[[Aristanis|aristanesu]] (17%) e in sa de [[Casteddu]] (13%),<ref>{{Tzita web|url=https://www.medicinanarrativa.eu/wp-content/uploads/2015/12/Report-Il-valore-per-la-persona-con-Beta-Talassemia-Major.pdf|tìtulu=Il Valore per la persona con Beta Talassemia Major -Progetto di analisi del costo sociale e degli strumenti per
convivere con la malattia}}</ref> chi sunt de su restu is logos cun prus cuntzentratzione arta paules de s'ìsula.
Is talassèmicos in Itàlia sunt unos 5-6.000, de chie unos 1000 [[Populu sardu|sardos]].<ref>{{Tzita web|url=http://www.aslcagliari.it/index.php?xsl=7&s=566&v=2&c=441|tìtulu=L'incidenza delle talassemie}}</ref> Sa durada de vida mèdia e sa calidade de vida de unu talassèmicu sunt meda prus bàscias chi non is de unu sugetu sanu.<ref>{{Tzita web|url=https://www.quotidianosanita.it/scienza-e-farmaci/articolo.php?articolo_id=3922|tìtulu=Talassemia: pazienti sempre più longevi}}</ref><ref>{{Tzita web|url=http://www.fondazionegiambrone.it/wp-content/uploads/2012/05/nuova-brochure-talassemia|tìtulu=Conoscere le talassemie}}</ref>
==Etiologia==
Is talassemias formant unu grupu eterogèneu de [[Emoglobinopatia|emoglobinopatias]] ereditàrias cun trasmissione retzessiva, caraterizadas de sìntesi de emoglobina reduta o ausente.<ref>{{Tzita web|url=http://www.pieracutino.it/cosa-e-la-talassemia/|tìtulu=COSA È LA TALASSEMIA}}</ref><ref>{{Tzita web|url=https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/thalassemia/symptoms-causes/syc-20354995|tìtulu=Thalassemia}}</ref>
S'emoglobina est una proteina chi s'agatat a intro de s'[[eritrotzitu]], chi ligat s'[[ossìgenu]] e ddu leat in totu su corpus.<ref>{{Tzita web|url=https://www.medicinenet.com/hemoglobin/article.htm|tìtulu=What is hemoglobin?}}</ref> Est costituida de bator sub-unidades globulares, de chi duas α, codificadas dae duos genes - e duncas bator alleles - chi s'agatant in su [[cromosoma]] 16, e duas β, codificadas dae unu gene ebbia - e duncas duos alleles - chi s'agatat in su cromosma 11.<ref>{{Tzita publicatzione|autore=Ross C. Hardison|annu=2012|mese=Nadale|tìtulu=Evolution of Hemoglobin and Its Genes|rivista=Cold Spring Harb Perspect Med.}}</ref> Sa prevalèntzia de mudàntzias genèticas podet variare segundu grupu ètnicu e regione geogràfica.<ref>{{Tzita publicatzione|autore=Vincenzo De Sanctis,1 Christos Kattamis,2 Duran Canatan,3 Ashraf T. Soliman,4 Heba Elsedfy,5 Mehran Karimi,6 Shahina Daar,7 Yasser Wali,8 Mohamed Yassin,9 Nada Soliman,10 Praveen Sobti,11 Soad Al Jaouni,12 Mohamed El Kholy,5 Bernadette Fiscina,13 and Michael Angastiniotis14|annu=2017|tìtulu=β-Thalassemia Distribution in the Old World: an Ancient Disease Seen from a Historical Standpoint|rivista=Mediterr J Hematol Infect Dis.}}</ref>
Segundu su nùmeru de genes deletos o de sa graesa de su difetu si definit sa variedade de talassemia.<ref>{{Tzita web|url=https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/thalassemia/symptoms-causes/syc-20354995|tìtulu=Thalassemia}}</ref>
Sa farta genetica si diat èssere seberada intro de is populatziones, ca dat guadàngiu de resistèntzia a sa [[malaghera|malària]],<ref>{{Tzita web|url=https://cordis.europa.eu/article/id/29264-genetic-blood-disorder-proves-resistant-to-malaria/it|tìtulu=Una malattia genetica del sangue si dimostra resistente alla malaria}}</ref> maladia mortale dada de s'inferchidura de unu [[protozou]] de genere ''[[Plasmodium]]'', peri ispitzuladura de sa zinzula ''[[Anopheles]]'', chi s'agatat in is zonas de paules. Su protozou est carradu in s'organismu in intro de su [[eritrocitu|glòbulu ruju]].<ref>{{Tzita web|url=https://www.ashclinicalnews.org/spotlight/blood-beyond-borders-malaria-thalassemia-mediterranean-basin/|tìtulu=Malaria and Thalassemia in the Mediterranean Basin|atzessu=2021-09-12|dataarchìviu=2021-09-12|urlarchìviu=https://web.archive.org/web/20210912090722/https://www.ashclinicalnews.org/spotlight/blood-beyond-borders-malaria-thalassemia-mediterranean-basin/|urlmortu=eja}}</ref>
==Classificatzione==
B'ant formas diferentes de talassemias segundu su tipu de difetu in sa produtzione de is cadenas globìnicas, chi sunt is bator sub-unidades, 2 α e 2 β, chi formant s'emoglobina.
S'iscerant duncas ''α-talassemias'' e ''β-talassemias''. Clinicamente si distinghet fintzas unu grupu prus disvariadu chi pigat nòmine de ''talassemia intermèdia''.
===β-talassemia<ref>{{Tzita web|url=https://www.msdmanuals.com/it/professionale/ematologia-e-oncologia/anemie-emolitiche/talassemie|tìtulu=Talassemie
(Anemia mediterranea; Talassemia major e minor)|autore=Evan M. Braunstein}}</ref>===
* [[File:Thalassemia beta.jpg|thumb|298x298px|trasmissione de sa β-talassemia a is fìgios de babu e mama eterozigotes]]β/β+: ''silente''. Custa forma est caraterizada de una produtzione normale de emoglobina. Unu gene est sanu, s'àteru est difetosu e produit cadenas β-globìnicas in cantidades o de calidades trastocadas, ma non tenet cusseguèntzias. A s'esàmine de s'[[emocromu]] non s'agatant anomalias.
* β/-: ''talassemia minor''. Custa forma est caraterizada de sa deletzione de una cadena β-globìnica ebbia, chi permitet duncas de tènnere vida normale, mancari in s'esàmine de emocromu si potzat averiguare una anemia ipocròmica microtzìtica lèbia.
* β+/-: ''talassemia intermedia''. Custa forma est caraterizada de produtzione de una cadena β-globìnica ebbia, chi est però issa etotu difetosa. Nde cussighit chi su sugetu tenet anemia grae cun problemas dèpidos a acolumada de ferru e ispainadura de su moeddu ossosu. Pro podere bìvere non tenent abisòngiu de trasfusiones regulares.
* -/-: ''talassemia major''. Custa forma est caraterizada de produtzione peruna de cadenas β-globìnicas. Su sugetu tenet anemia grae, problemas ligados a s'acolumada de ferru e a s'ispainadura de su moeddu ossosu, cun [[epatomegalia]] e [[isprenomegalia|isplenomegalia]]. Pro bìvere tenent abbisòngiu de trasfusiones de sàmbene regulares.
===α-talassemia<ref>{{Tzita web|url=https://www.msdmanuals.com/it/professionale/ematologia-e-oncologia/anemie-emolitiche/talassemie|tìtulu=Talassemie
(Anemia mediterranea; Talassemia major e minor)|autore=Evan M. Braunstein}}</ref>===
[[File:Thalassemia alpha.jpg|thumb|294x294px|trasmissone de s'α-talassemia]]
* αα/α-: ''silente''. Custa forma de talassemia est caraterizada dae produtzione normale de emoglobina. Sende chi bi sunt tres cadenas α-globìnicas funtzionantes non dat problema perunu. A s'esàmene de s'emocromu non s'agatant anomalias.
* αα/--; α-/α-: ''tretu α-talassemicu'': Custa forma est caraterizada dae funtzionamentu de duos genes α-globìnicos ebbia. Sa produtzione de cadenas α est nointamas abbastante de permìtere [[eritropojesi]] casi normale. A s'esàmene de s'emocromu s'agatat anemia microtzìtica ipocròmica lèbia, fatu·fatu cunfùndida faddinamente cun [[anemia sideropènica]] (iscàssia de ferru).
* α-/--: ''maladia de HbH''. Custa forma est caraterizada de sa deletzione de tres genes α-globìnicos de bator. In su sàmbene s'agatant duos tipos de emoglobina, s'una e s'àtera instàbiles: tetràmeros γ4 (emoglobina de Bart) e tetràmeros β4 (emoglobina H), chi ligant s'ossìgenu in manera istrinta impedende sa liberatzione e duncas s'ossigenatzione de is tèssidos. A s'esàmene de s'emocromu s'agatat anemia ipocròmica microtzìtica grae, s'esàmene microscòpicu ammostat "tzèllulas a bressallu" e "corpus de Heinz". Sa maladia est is prus de is bortas diagnosticada in edade de minoriu.
* --/--: ''idrope fetale''. Su [[fedu]] non podet bìvere a foras de sa [[ùteru]] e est dàbile chi non arribbet a sa fine de s'ingraidèntzia. Is chi resissint a nàschere morint pagu a pustis de s'illieròngiu. Is fedos sunt imburtzidos e sa pagu emoglobina chi tenent est costituida de tertàmeros γ4 (emoglobina de Bart).
==Tratamentu==
Su tratamentu de is talassemias bàriat segundu sa forma e comorbididades eventuales cun àteras maladias ematològicas, susetotus àteras emoglobinopatias comente s'[[anemia a tzèllulas a farche]].<ref>{{Tzita publicatzione|autore=Nancy F Olivieri 1, Zahra Pakbaz, Elliott Vichinsky|annu=2010|tìtulu=HbE/β-thalassemia: basis of marked clinical diversity|editore=Elsevier Inc.}}</ref>
Is sugetos cun tretu α-talassèmicu o β-talassèmicu non tenent abbisòngiu de tratamentu perunu.<ref>{{Tzita web|url=https://www.msdmanuals.com/it/professionale/ematologia-e-oncologia/anemie-emolitiche/talassemie#v970494_it|tìtulu=Talassemie
(Anemia mediterranea; Talassemia major e minor)|autore=Evan M. Braunstein}}</ref>
Is patzientess cun ''talassemia major'' sunt tratados cun trasfusiones de sàmbene regulares fatas onni tres chidas, prus sa terapia chelante de su ferru, pro su cuntrollu de s'acolumada de ferru in s'organismu.<ref>{{Tzita web|url=https://www.msdmanuals.com/it/professionale/ematologia-e-oncologia/anemie-emolitiche/talassemie#v970494_it|tìtulu=Talassemie
(Anemia mediterranea; Talassemia major e minor)|autore=Evan M. Braunstein}}</ref> Gràtzias a custas terapias oe is talassèmicos podent imbàtere a bìvere fintzas a prus de 40 annos, unos cantos propassant is 60 annos.<ref>{{Tzita web|url=http://www.quotidianosanita.it/cronache/articolo.php?articolo_id=3922|tìtulu=Talassemia: pazienti sempre più longevi}}</ref>
Sa forma ''intermèdìa ''de sa talassemia, chi dat sìntomos prus lèbios in cumparantzia cun sa ''major'', est tratada cun chelantes de su ferru e fatu·fatu trasfusiones de sàmbene. S'isperu de vida imbatet a unos 70 annos. <ref>{{Tzita web|url=https://www.msdmanuals.com/it/professionale/ematologia-e-oncologia/anemie-emolitiche/talassemie#v970494_it|tìtulu=Talassemie
(Anemia mediterranea; Talassemia major e minor)|autore=Evan M. Braunstein}}</ref> In sa maladia de emoglobina-H s'isplenectomia (bogadura de s'[[isprene]]) podet èssere de ajudu cando s'anemia est grae e s'agatat isplenomegalia.<ref>{{Tzita web|url=https://www.msdmanuals.com/it/professionale/ematologia-e-oncologia/anemie-emolitiche/talassemie#v970494_it|tìtulu=Talassemie
(Anemia mediterranea; Talassemia major e minor)|autore=Evan M. Braunstein}}</ref>
In die de oe is pipios maladiados de talassemia retzint trapiantu de moeddu ossosu de donadore cumpatìbile, chi tenet sutzessu in su 95% de is casos e est su solu tratamentu chi atualmente ddos potzat sanare.<ref>{{Tzita web|url=https://www.msdmanuals.com/it/professionale/ematologia-e-oncologia/anemie-emolitiche/talassemie#v970494_it|tìtulu=Talassemie
(Anemia mediterranea; Talassemia major e minor)|autore=Evan M. Braunstein}}</ref><ref>{{Tzita publicatzione|autore=Antonio Cao, Renzo Galanello|annu=2010|tìtulu=Beta-thalassemia|rivista=Genetics in Medicine volume}}</ref> Is resurtados de is chircas subra sa terapia gènica sunt dende isperos mannos de dda pòdere atuare in su tempus pròssimu benidore.<ref>{{Tzita web|url=https://www.fondazioneveronesi.it/magazine/articoli/cardiologia/beta-talassemia-la-terapia-genica-e-la-cura-definitiva|tìtulu=La terapia genica funziona. Un rivoluzione per i pazienti con beta-talassemia trasfusione dipendente}}</ref><ref>{{Tzita web|url=https://www.labiotech.eu/trends-news/bluebird-bio-gene-therapy-thalassemia/|tìtulu=First Gene Therapy for Beta Thalassemia Approved in Europe}}</ref><ref>{{Tzita publicatzione|autore=Antonio Cao, Renzo Galanello|annu=2010|tìtulu=Beta-thalassemia|rivista=Genetics in Medicine volume}}</ref>
==Riferimentos==
<references/>
==Àteros progetos==
{{commons|Category:Thalassemia|Talassemia}}{{Artìculu de su mese|santandria/onniasantu|2021}}
[[Categoria:Meighina]]
95erd1vardzc2n79cvloo2shjmyq5yy
Museu archeològicu natzionale de Nùgoro
0
19253
183982
181724
2024-05-03T04:47:15Z
InternetArchiveBot
10458
Sarvende 1 fonte(es) e etichetende·nde 0 comente morta(as).) #IABot (v2.0.9.5
wikitext
text/x-wiki
{{coord|format=dms|display=title}}
{{LSC}}
{{Museu
|Nùmene = Museu archeològicu natzionale "Giorgio Asproni"
|Tipologia = museu archeològicu
|Immàgine = Museu Archeològicu de Nùgoro.jpg
|Largària = <!-- pro s'immàgine -->
|Didascalia = <!-- pro s'immàgine -->
|Indiritzu = Carrera Mannu 1
|Diretore = Stefano Giuliani<ref>{{Tzita noas |tìtulu=Nuoro. Museo Archeologico Nazionale ‘G. Asproni’. Confermato il direttore Stefano Giuliani [IL SERVIZIO] |url=https://www.telesardegna.net/index.php/servizi/12546-nuoro-museo-archeologico-nazionale-g-asproni-confermato-il-direttore-stefano-giuliani-il-servizio |atzessu=2022-10-23 |publicatzione=[[TeleSardegna]] |limba=it |dataarchìviu=2022-10-23 |urlarchìviu=https://web.archive.org/web/20221023154648/https://www.telesardegna.net/index.php/servizi/12546-nuoro-museo-archeologico-nazionale-g-asproni-confermato-il-direttore-stefano-giuliani-il-servizio |urlmortu=eja }}</ref>
|Bisitadores = 2635
|Annu bisitadores = 2017
}}
Su '''museu archeològicu natzionale "Giorgio Asproni"''' est unu museu archeològicu in gestione a su Ministeru de sos Benes Culturales chi s'agatat in su tzentru istòricu de [[Nùgoro]], a curtzu a sa Catedrale de Santa Maria.
Fundadu in su 2002<ref>{{Tzita web|url=https://musei.sardegna.beniculturali.it/musei/museo-archeologico-nazionale-g-asproni-di-nuoro/|tìtulu=Museo archeologico nazionale “Giorgio Asproni”|situ=Direzione regionale Musei Sardegna|limba=it|atzessu=2022-10-23|dataarchìviu=2022-10-19|urlarchìviu=https://web.archive.org/web/20221019154506/https://musei.sardegna.beniculturali.it/musei/museo-archeologico-nazionale-g-asproni-di-nuoro/|urlmortu=eja}}</ref><ref name=":0">{{Tzita web|url=https://virtualarchaeology.sardegnacultura.it/index.php/it/siti-archeologici/periodo-nuragico/complesso-nuragico-di-s-arcu-e-is-forros/schede-di-dettaglio/2552-il-museo-archeologico-nazionale-di-nuoro|tìtulu=Il museo Archeologico Nazionale di Nuoro|situ=Sardegna Virtual Archaeology|limba=it|atzessu=2022-10-23}}</ref><ref name=":1">{{Tzita web|url=https://cultura.gov.it/luogo/museo-archeologico-nazionale-g-asproni|tìtulu=Museo archeologico nazionale "G. Asproni"|situ=Ministero per i Beni e le Attività culturali e per il Turismo|limba=it|atzessu=2022-10-23|dataarchìviu=2022-10-23|urlarchìviu=https://web.archive.org/web/20221023154649/https://cultura.gov.it/luogo/museo-archeologico-nazionale-g-asproni|urlmortu=eja}}</ref>, tenet sede in unu palatzu de s'otighentos chi fiat de propiedade de [[Giorgio Asproni]], polìticu e intelletuale [[Populu sardu|sardu]] de su de XIX sèculos.<ref name=":0" /><ref name=":2">{{Tzita web|url=https://www.sardegnacultura.it/j/v/253?s=24553&v=2&c=2487&c1=2124&visb=&t=1|tìtulu=Nuoro, Museo Archeologico Nazionale G. Asproni|situ=Sardegna Cultura|limba=it|atzessu=2022-10-23|dataarchìviu=2022-10-23|urlarchìviu=https://web.archive.org/web/20221023154649/https://www.sardegnacultura.it/j/v/253?s=24553&v=2&c=2487&c1=2124&visb=&t=1|urlmortu=eja}}</ref>
== S'espositzione ==
S'espositzione cumprendet repertos bènnidos dae su territòriu de sa [[Provìntzia de Nùgoro|provìntzia istòrica de Nùgoro]], chi pertocant a un'arcu cronològicu cumprèndidu intre su [[Paleolìticu]] e s'[[Edade de Mesu]]. Su materiale prus cunsistente est relativu a s'edade [[Tziviltade nuraghesa|nuràgica]]. S'allestimentu tenet un'impostatzione didàtica forte, cun riprodutziones de unos cantos monumentos (a esempru Sa Sedda 'e sos Carros de [[Ulìana]]<ref name=":1" />), dae ue benint sos ogetos agatados. In custu momentu s'espositzione s'isvilupat in su pranu terra, mentras sunt galu in fase de allestimentu sos pranos superiores.
=== Paleontologia ===
Sa prima sala de su museu esponet repertos paleontològicos relativos a calicunu de sos animales chi pobulaiant sa [[Sardigna]] in su Pleistotzene. Intre custos, ispicant sos restos de animales chi in dies de oe non s'agatant prus in [[Europa]], che a unas cantas genias de martinica o de iena. Sa parte manna de sos rinvenimentos benit dae sos iscavos de su Monte Tuttavista de [[Orosei]] e dae sas grutas de su territòriu de [[Ulìana]].<ref name=":0" />
=== Edade pre-nuraghesa ===
Sos materiales prus antigos sunt costituidos dae pedras traballadas de su [[paleolìticu]].<ref name=":0" /><ref>{{Tzita web|url=https://www.distrettoculturaledelnuorese.it/it/attrattori/luoghi/luogo/Museo-Nazionale-Archeologico-di-Nuoro/|tìtulu=Museo Nazionale Archeologico di Nuoro|situ=Distretto Culturale del Nuorese|limba=it|atzessu=2022-10-23|dataarchìviu=2022-10-23|urlarchìviu=https://web.archive.org/web/20221023154649/https://www.distrettoculturaledelnuorese.it/it/attrattori/luoghi/luogo/Museo-Nazionale-Archeologico-di-Nuoro/|urlmortu=eja}}</ref> B'at fintzas un'issèberu de materiales mescamente in tzeràmica relativos a sas fases vàrias de sa [[Sardigna preistòrica|preistòria de sa Sardigna]]. A s'[[Edade de su Brunzu|edade de su brunzu]] antigu si datat sa carena de Sisaia<ref name=":1" />, una fèmina chi ant sepultadu in manera individuale cun unu rituale diferente respetu a su colletivu prevalente, e chi in sa conca sua presentat sos sinnos de una trapanazione acontèssida cun probabilidade pro resones màgicu-religiosas<ref name=":2" /> a sa cale sa fèmina fiat subravìvida, comente benit ammustradu dae sa saldadura perfeta de sa rundella òssea bogada e posca torrada a pònnere in logu.
=== Edade nuràgica ===
[[File:Navitzellas nuraghesas.jpg|left|thumb|Navitzellas nuraghesas subra de pedracontzas decoradas]]
[[File:Pedracontzas de su Nuraghe Nurdole.jpg|thumb|Pedracontzas decoradas de su Nuraghe Nurdole]]
Sa fase [[Tziviltade nuraghesa|nuraghesa]] est cussa a sa cale su museu archeològicu de Nùgoro dèdicat prus logu, esponende unos cantos de sos repertos prus importantes. In su pranu temàticu, s'espositzione privilègiat sos materiales bènnidos dae sos logos de cultu caraterizados dae sa presèntzia rituale de abba ([[Puttu sacru nuraghesu|tèmpios a putzu]] e fontes sacras). Intre sas àteras cosas, si signalant che a puntos de fortza de s'espositzione una colletzione manna de [[Brunzittu nuragicu|brunzitos nuràgicos]], sa ricostrutzione de unu cantzu de su cumplessu de Sa Sedda 'e Sos Carros de [[Ulìana]], e unos cantos de sas pedracontzas decoradas de su nuraghe Nurdole de [[Orane]].<ref name=":0" />
=== Edade ellenìstica ===
A s'edade ellenìstica est dedicadu unu tretu minore, ma fintzas gasi in ie s'agatant elementos de primore, che a sos frammentos de tzeràmica decorada bènnidos dae sa [[Grèghia|Grètzia]] o dae sa [[Pùglia]].
=== Edade romana ===
Sa [[Sardigna e Còrsica|romanizatzione de su territòriu]] est rapresentada dae unu campionàriu de sas formas e produtziones de tzeràmica e ànforas de edade romana<ref name=":2" /> prus difùndidas, ma bi sunt fintzas epìgrafes e unu diploma militare, est a nàrrere un'atestadu de cungedu de unu sordadu chi aiat serbidu in s'esèrtzitu romanu a su tempus de s'imperadore Trajanu.
=== Edade medievale ===
Un'ùrtima vetrina presentat carchi frammentu de tzeràmica [[Edade mèdia|medievale]] e postmedievale, bènnidas dae s'àrea de su casteddu de [[Pasada]].<ref name=":0" />
== Riferimentos ==
<references />
== Bibliografia ==
*{{Tzita libru|autore=Fulvia Lo Schiavo|autore2=Maria Ausilia Fadda|curadore=Giovanni Lilliu|tìtulu=L'Antiquarium arborense e i civici musei archeologici della Sardegna|annu=1988|editore=Banco di Sardegna|tzitade=Cinisello Balsamo|capìtulu=Nuoro|OCLC=884626176}}
*{{Tzita libru|nùmene=Maria Ausilia|sambenadu=Fadda|tìtulu=Il Museo Archeologico Nazionale di Nuoro|editzione=17|collana=Sardegna Archeologica. Guide e Itinerari|annu=2006|editore=Carlo Delfino Editore|tzitade=Tàtari|OCLC=609195035|ISBN=978-8871383866}}
== Ligàmenes esternos ==
* {{Tzita web|http://www.museoarcheologiconuoro.beniculturali.it/|Situ ufitziale|limba=it|atzessu=12 abrile 2014|urlarchìviu=https://web.archive.org/web/20160601234520/http://www.museoarcheologiconuoro.beniculturali.it/|dataarchìviu=2016-06-01|urlmortu=eja}}
{{Controllu de autoridade}}
[[Categoria:Museos de sa Sardigna]]
[[Categoria:Cultura sarda]]
[[Categoria:Archeologia]]
[[Categoria:Istòria de Sardigna]]
01ctcw5u86xja8alrjwdese2dmqysud
Cuntierra:Museu archeològicu natzionale de Nùgoro
1
19255
183983
181725
2024-05-03T04:47:17Z
InternetArchiveBot
10458
Notìfica de fontes modificadas chi bisòngiant de una revisione) #IABot (v2.0.9.5
wikitext
text/x-wiki
{{Bortadu dae|it|Museo archeologico nazionale di Nuoro|24/01/2020|110366124}}
== Ligàmenes esternos modificados (Nadale 2022) ==
Salude a totus,
Como como apo modificadu in manera automàtica 2 ligàmene(s) esternu(os) in [[Museu archeològicu natzionale de Nùgoro]].
Pro praghere averguade [https://sc.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=179296 sa modìfica mea]. Si tenides preguntas o bisongiades chi su robot ignoret sos ligàmenes o sa pàgina de su totu, bisitade [[:m:InternetArchiveBot/FAQ|custa pàgina de sas PF]] pro àteras informatziones. Apo fatu custas modìficas:
*Archìviu https://web.archive.org/web/20221019154506/https://musei.sardegna.beniculturali.it/musei/museo-archeologico-nazionale-g-asproni-di-nuoro/ annantu a https://musei.sardegna.beniculturali.it/musei/museo-archeologico-nazionale-g-asproni-di-nuoro/
*Archìviu https://web.archive.org/web/20221023154649/https://cultura.gov.it/luogo/museo-archeologico-nazionale-g-asproni annantu a https://cultura.gov.it/luogo/museo-archeologico-nazionale-g-asproni
.
Pompiade·bos sas preguntas fitianas pro informatziones in subra de s’acontzu de sos errores cun su robot.
Adiosu - [[Usuàriu:InternetArchiveBot|InternetArchiveBot]] ([[Cuntierra usuàriu:InternetArchiveBot|cuntierra]]) 02:03, 2 Nad 2022 (CET)
== Ligàmenes esternos modificados (Làmpadas 2023) ==
Salude a totus,
Como como apo modificadu in manera automàtica 1 ligàmene(s) esternu(os) in [[Museu archeològicu natzionale de Nùgoro]].
Pro praghere averguade [https://sc.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=180615 sa modìfica mea]. Si tenides preguntas o bisongiades chi su robot ignoret sos ligàmenes o sa pàgina de su totu, bisitade [[:m:InternetArchiveBot/FAQ|custa pàgina de sas PF]] pro àteras informatziones. Apo fatu custas modìficas:
*Archìviu https://web.archive.org/web/20221023154648/https://www.telesardegna.net/index.php/servizi/12546-nuoro-museo-archeologico-nazionale-g-asproni-confermato-il-direttore-stefano-giuliani-il-servizio annantu a https://www.telesardegna.net/index.php/servizi/12546-nuoro-museo-archeologico-nazionale-g-asproni-confermato-il-direttore-stefano-giuliani-il-servizio
.
Pompiade·bos sas preguntas fitianas pro informatziones in subra de s’acontzu de sos errores cun su robot.
Adiosu - [[Usuàriu:InternetArchiveBot|InternetArchiveBot]] ([[Cuntierra usuàriu:InternetArchiveBot|cuntierra]]) 03:57, 24 Làm 2023 (CEST)
== Ligàmenes esternos modificados (Santugaine 2023) ==
Salude a totus,
Como como apo modificadu in manera automàtica 1 ligàmene(s) esternu(os) in [[Museu archeològicu natzionale de Nùgoro]].
Pro praghere averguade [https://sc.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=181724 sa modìfica mea]. Si tenides preguntas o bisongiades chi su robot ignoret sos ligàmenes o sa pàgina de su totu, bisitade [[:m:InternetArchiveBot/FAQ|custa pàgina de sas PF]] pro àteras informatziones. Apo fatu custas modìficas:
*Archìviu https://web.archive.org/web/20221023154649/https://www.sardegnacultura.it/j/v/253?s=24553&v=2&c=2487&c1=2124&visb=&t=1 annantu a https://www.sardegnacultura.it/j/v/253?s=24553&v=2&c=2487&c1=2124&visb=&t=1
.
Pompiade·bos sas preguntas fitianas pro informatziones in subra de s’acontzu de sos errores cun su robot.
Adiosu - [[Usuàriu:InternetArchiveBot|InternetArchiveBot]] ([[Cuntierra usuàriu:InternetArchiveBot|cuntierra]]) 04:31, 4 Stg 2023 (CEST)
== Ligàmenes esternos modificados (Maju 2024) ==
Salude a totus,
Como como apo modificadu in manera automàtica 1 ligàmene(s) esternu(os) in [[Museu archeològicu natzionale de Nùgoro]].
Pro praghere averguade [https://sc.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=183982 sa modìfica mea]. Si tenides preguntas o bisongiades chi su robot ignoret sos ligàmenes o sa pàgina de su totu, bisitade [[:m:InternetArchiveBot/FAQ|custa pàgina de sas PF]] pro àteras informatziones. Apo fatu custas modìficas:
*Archìviu https://web.archive.org/web/20221023154649/https://www.distrettoculturaledelnuorese.it/it/attrattori/luoghi/luogo/Museo-Nazionale-Archeologico-di-Nuoro/ annantu a https://www.distrettoculturaledelnuorese.it/it/attrattori/luoghi/luogo/Museo-Nazionale-Archeologico-di-Nuoro/
.
Pompiade·bos sas preguntas fitianas pro informatziones in subra de s’acontzu de sos errores cun su robot.
Adiosu - [[Usuàriu:InternetArchiveBot|InternetArchiveBot]] ([[Cuntierra usuàriu:InternetArchiveBot|cuntierra]]) 06:47, 3 Maj 2024 (CEST)
b1d6ar8gd7pwxb6y6iu4bar9kvch01n
Cuntierra:Timothy Omundson
1
21111
183991
172770
2024-05-03T06:57:12Z
InternetArchiveBot
10458
Notìfica de fontes modificadas chi bisòngiant de una revisione) #IABot (v2.0.9.5
wikitext
text/x-wiki
== Ligàmenes esternos modificados (Austu 2021) ==
Salude a totus,
Como como apo modificadu in manera automàtica 1 ligàmenes esternos in [[Timothy Omundson]].
Pro praghere averguade [https://sc.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=172769 sa modìfica mea]. Si tenides preguntas o bisongiades chi su robot ignoret sos ligàmenes o sa pàgina de su totu, bisitade [[:m:InternetArchiveBot/FAQ|custa pàgina de sas PF]] pro àteras informatziones. Apo fatu custas modìficas: *Archìviu https://web.archive.org/web/20120916214537/http://www.actorslife.com/timothyOmundson.html annantu a http://www.actorslife.com/timothyOmundson.html
. Pompiade·bos sas preguntas fitianas pro informatziones in subra de s’acontzu de sos errores cun su robot.
Adiosu[[Usuàriu:InternetArchiveBot|InternetArchiveBot]] ([[Cuntierra usuàriu:InternetArchiveBot|talk]]) 00:27, 10 Aus 2021 (CEST)
== Ligàmenes esternos modificados (Maju 2024) ==
Salude a totus,
Como como apo modificadu in manera automàtica 1 ligàmene(s) esternu(os) in [[Timothy Omundson]].
Pro praghere averguade [https://sc.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=183990 sa modìfica mea]. Si tenides preguntas o bisongiades chi su robot ignoret sos ligàmenes o sa pàgina de su totu, bisitade [[:m:InternetArchiveBot/FAQ|custa pàgina de sas PF]] pro àteras informatziones. Apo fatu custas modìficas:
*Archìviu https://web.archive.org/web/20120918112906/http://community.seattletimes.nwsource.com/archive/?date=19950310&slug=2109239 annantu a http://community.seattletimes.nwsource.com/archive/?date=19950310&slug=2109239
.
Pompiade·bos sas preguntas fitianas pro informatziones in subra de s’acontzu de sos errores cun su robot.
Adiosu - [[Usuàriu:InternetArchiveBot|InternetArchiveBot]] ([[Cuntierra usuàriu:InternetArchiveBot|cuntierra]]) 08:57, 3 Maj 2024 (CEST)
93aw0vwg9nfzsxf9qxxfwsruv3w3rva
Museu de sa Cultura e de su Traballu
0
21201
183984
182314
2024-05-03T04:47:35Z
InternetArchiveBot
10458
Sarvende 1 fonte(es) e etichetende·nde 0 comente morta(as).) #IABot (v2.0.9.5
wikitext
text/x-wiki
{{coord|format=dms|display=title}}{{LSC}}{{Museu|Localidade=[[Mamujada]]|Indiritzu=carrera Sardegna, 17|Gestione=Cooperativa Viseras|Situ=http://viseras.it/|Colletziones=bestimentas traditzionales mamujadinas e ogetos ligados a sa bida, a sa cultura e a s'economia de Mamujada de sos tempos colados|Tipologia=etnogràficu, antropològicu|Data de fundatzione=2011|Diretore=Mario Paffi}}Su '''Museu de sa Cultura e de su Traballu''' est unu museu [[Sardigna|sardu]] chi tenet sa sede in [[Mamujada]].
== Istòria ==
Fundadu in su 2011<ref name=":0">{{Tzita noas|url=https://www.lanuovasardegna.it/tempo-libero/2017/04/30/news/un-aplicatzione-pro-sas-mascaras-1.15273788|tìtulu=Un’aplicatzione pro sas màscaras|publicatzione=[[La Nuova Sardegna]]|data=2017-04-30|atzessu=2021-08-20}}</ref>, su museu faghet parte de su sistema museale MaMu (MamujadaMuseos) chi incluit fintzas su [[Museu de sas Caratzas Mediterràneas]] e su [[Museu MATer - Museu de s'Archeologia e de su Territòriu]], semper in Mamujada.<ref name=":0" /><ref>{{Tzita publicatzione|nùmene=Mario|sambenadu=Paffi|data=2020-07-01|tìtulu=La gestione del sistema museale di Mamoiada|rivista=Dialoghi Mediterranei|limba=it|url=https://www.istitutoeuroarabo.it/DM/la-gestione-del-sistema-museale-di-mamoiada/|issn=2384-9010}}</ref>
== Espositzione ==
su museu esponet ogetos e immàgines ligados a sa cultura, a s'economia e in generale a sa bida de sos mamujadinos, e chi ammustrant comente siant mudados in su tempus. Su bisitadore benit acumpangiadu, durante totu s'àndala espositiva, dae sas bestimentas traditzionales de Mamujada.<ref>{{Tzita web|url=https://www.museodellemaschere.it/museo-della-cultura-e-del-lavoro/|tìtulu=Museo della Cultura e del Lavoro di Mamoiada|situ=Museo delle Maschere Mediterranee Mamoiada|limba=it-IT|atzessu=2021-08-22|dataarchìviu=2021-08-22|urlarchìviu=https://web.archive.org/web/20210822094319/https://www.museodellemaschere.it/museo-della-cultura-e-del-lavoro/|urlmortu=eja}}</ref><ref>{{Tzita web|url=https://www.mamoiadaturismo.it/museo-della-cultura-e-del-lavoro/|tìtulu=Museo della Cultura e del Lavoro|situ=MAMOIADA Turismo|data=2019-11-07|limba=it-IT|atzessu=2021-08-22}}</ref><ref>{{Tzita web|url=https://www.beniculturali.it/luogo/museo-della-cultura-e-del-lavoro-di-mamoiada|tìtulu=Museo della cultura e del lavoro di Mamoiada|situ=Ministero per i Beni e le Attività culturali e per il Turismo|limba=it|atzessu=2021-08-22|dataarchìviu=2021-08-22|urlarchìviu=https://web.archive.org/web/20210822094314/https://www.beniculturali.it/luogo/museo-della-cultura-e-del-lavoro-di-mamoiada|urlmortu=eja}}</ref>
== Riferimentos ==
<references />
== Ligàmenes esternos ==
* {{Tzita web|url=https://www.museodellemaschere.it/museo-della-cultura-e-del-lavoro/|tìtulu=Situ ufitziale|limba=it}}
* {{Tzita web|url=http://viseras.it/|tìtulu=Descritzione de su museu|limba=it,en,fr|atzessu=2021-08-22|dataarchìviu=2021-08-04|urlarchìviu=https://web.archive.org/web/20210804014518/http://viseras.it/|urlmortu=eja}}
[[Categoria:Museos de sa Sardigna]]
[[Categoria:Cultura sarda]]
byg78dyh4ylm3nzm4vcmawaupw9jxb4
Cuntierra:Museu de sa Cultura e de su Traballu
1
22145
183985
182309
2024-05-03T04:47:36Z
InternetArchiveBot
10458
Notìfica de fontes modificadas chi bisòngiant de una revisione) #IABot (v2.0.9.5
wikitext
text/x-wiki
== Ligàmenes esternos modificados (Nadale 2022) ==
Salude a totus,
Como como apo modificadu in manera automàtica 1 ligàmene(s) esternu(os) in [[Museu de sa Cultura e de su Traballu]].
Pro praghere averguade [https://sc.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=179298 sa modìfica mea]. Si tenides preguntas o bisongiades chi su robot ignoret sos ligàmenes o sa pàgina de su totu, bisitade [[:m:InternetArchiveBot/FAQ|custa pàgina de sas PF]] pro àteras informatziones. Apo fatu custas modìficas:
*Archìviu https://web.archive.org/web/20210822094314/https://www.beniculturali.it/luogo/museo-della-cultura-e-del-lavoro-di-mamoiada annantu a https://www.beniculturali.it/luogo/museo-della-cultura-e-del-lavoro-di-mamoiada
.
Pompiade·bos sas preguntas fitianas pro informatziones in subra de s’acontzu de sos errores cun su robot.
Adiosu - [[Usuàriu:InternetArchiveBot|InternetArchiveBot]] ([[Cuntierra usuàriu:InternetArchiveBot|cuntierra]]) 02:06, 2 Nad 2022 (CET)
== Ligàmenes esternos modificados (Santandria 2023) ==
Salude a totus,
Como como apo modificadu in manera automàtica 1 ligàmene(s) esternu(os) in [[Museu de sa Cultura e de su Traballu]].
Pro praghere averguade [https://sc.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=182234 sa modìfica mea]. Si tenides preguntas o bisongiades chi su robot ignoret sos ligàmenes o sa pàgina de su totu, bisitade [[:m:InternetArchiveBot/FAQ|custa pàgina de sas PF]] pro àteras informatziones. Apo fatu custas modìficas:
*Archìviu https://web.archive.org/web/20210822094319/https://www.museodellemaschere.it/museo-della-cultura-e-del-lavoro/ annantu a https://www.museodellemaschere.it/museo-della-cultura-e-del-lavoro/
.
Pompiade·bos sas preguntas fitianas pro informatziones in subra de s’acontzu de sos errores cun su robot.
Adiosu - [[Usuàriu:InternetArchiveBot|InternetArchiveBot]] ([[Cuntierra usuàriu:InternetArchiveBot|cuntierra]]) 03:40, 24 Std 2023 (CET)
== Ligàmenes esternos modificados (Santandria 2023) ==
Salude a totus,
Como como apo modificadu in manera automàtica 1 ligàmene(s) esternu(os) in [[Museu de sa Cultura e de su Traballu]].
Pro praghere averguade [https://sc.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=182308 sa modìfica mea]. Si tenides preguntas o bisongiades chi su robot ignoret sos ligàmenes o sa pàgina de su totu, bisitade [[:m:InternetArchiveBot/FAQ|custa pàgina de sas PF]] pro àteras informatziones. Apo fatu custas modìficas:
*Archìviu https://web.archive.org/web/20210822094319/https://www.museodellemaschere.it/museo-della-cultura-e-del-lavoro/ annantu a https://www.museodellemaschere.it/museo-della-cultura-e-del-lavoro/
.
Pompiade·bos sas preguntas fitianas pro informatziones in subra de s’acontzu de sos errores cun su robot.
Adiosu - [[Usuàriu:InternetArchiveBot|InternetArchiveBot]] ([[Cuntierra usuàriu:InternetArchiveBot|cuntierra]]) 01:24, 27 Std 2023 (CET)
== Ligàmenes esternos modificados (Maju 2024) ==
Salude a totus,
Como como apo modificadu in manera automàtica 1 ligàmene(s) esternu(os) in [[Museu de sa Cultura e de su Traballu]].
Pro praghere averguade [https://sc.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=183984 sa modìfica mea]. Si tenides preguntas o bisongiades chi su robot ignoret sos ligàmenes o sa pàgina de su totu, bisitade [[:m:InternetArchiveBot/FAQ|custa pàgina de sas PF]] pro àteras informatziones. Apo fatu custas modìficas:
*Archìviu https://web.archive.org/web/20210804014518/http://viseras.it/ annantu a http://viseras.it/
.
Pompiade·bos sas preguntas fitianas pro informatziones in subra de s’acontzu de sos errores cun su robot.
Adiosu - [[Usuàriu:InternetArchiveBot|InternetArchiveBot]] ([[Cuntierra usuàriu:InternetArchiveBot|cuntierra]]) 06:47, 3 Maj 2024 (CEST)
0i1tscr3cquiqgk4smgtxu5xq48aoiz
Cuntierra:Polònia
1
22781
183987
2024-05-03T05:33:02Z
InternetArchiveBot
10458
Notìfica de fontes modificadas chi bisòngiant de una revisione) #IABot (v2.0.9.5
wikitext
text/x-wiki
== Ligàmenes esternos modificados (Maju 2024) ==
Salude a totus,
Como como apo modificadu in manera automàtica 1 ligàmene(s) esternu(os) in [[Polònia]].
Pro praghere averguade [https://sc.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=183986 sa modìfica mea]. Si tenides preguntas o bisongiades chi su robot ignoret sos ligàmenes o sa pàgina de su totu, bisitade [[:m:InternetArchiveBot/FAQ|custa pàgina de sas PF]] pro àteras informatziones. Apo fatu custas modìficas:
*Archìviu https://web.archive.org/web/20220109103618/https://www.amnesty.it/rapporti-annuali/rapporto-2020-2021/europa-e-asia-centrale/polonia/ annantu a https://www.amnesty.it/rapporti-annuali/rapporto-2020-2021/europa-e-asia-centrale/polonia/
.
Pompiade·bos sas preguntas fitianas pro informatziones in subra de s’acontzu de sos errores cun su robot.
Adiosu - [[Usuàriu:InternetArchiveBot|InternetArchiveBot]] ([[Cuntierra usuàriu:InternetArchiveBot|cuntierra]]) 07:33, 3 Maj 2024 (CEST)
may69299dof7kqt4qlh021sfnqlwir6
Cuntierra:Talassemia
1
22782
183989
2024-05-03T06:41:53Z
InternetArchiveBot
10458
Notìfica de fontes modificadas chi bisòngiant de una revisione) #IABot (v2.0.9.5
wikitext
text/x-wiki
== Ligàmenes esternos modificados (Maju 2024) ==
Salude a totus,
Como como apo modificadu in manera automàtica 1 ligàmene(s) esternu(os) in [[Talassemia]].
Pro praghere averguade [https://sc.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=183988 sa modìfica mea]. Si tenides preguntas o bisongiades chi su robot ignoret sos ligàmenes o sa pàgina de su totu, bisitade [[:m:InternetArchiveBot/FAQ|custa pàgina de sas PF]] pro àteras informatziones. Apo fatu custas modìficas:
*Archìviu https://web.archive.org/web/20210912090722/https://www.ashclinicalnews.org/spotlight/blood-beyond-borders-malaria-thalassemia-mediterranean-basin/ annantu a https://www.ashclinicalnews.org/spotlight/blood-beyond-borders-malaria-thalassemia-mediterranean-basin/
.
Pompiade·bos sas preguntas fitianas pro informatziones in subra de s’acontzu de sos errores cun su robot.
Adiosu - [[Usuàriu:InternetArchiveBot|InternetArchiveBot]] ([[Cuntierra usuàriu:InternetArchiveBot|cuntierra]]) 08:41, 3 Maj 2024 (CEST)
owzkr0qqryqcn2skkazodke7f5a7esk