Wikipedia ndswiki https://nds.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:H%C3%B6%C3%B6ftsiet MediaWiki 1.43.0-wmf.3 first-letter Media Spezial Diskuschoon Bruker Bruker Diskuschoon Wikipedia Wikipedia Diskuschoon Bild Bild Diskuschoon MediaWiki MediaWiki Diskuschoon Vörlaag Vörlaag Diskuschoon Hülp Hülp Diskuschoon Kategorie Kategorie Diskuschoon Portal Portal Diskuschoon TimedText TimedText talk Modul Modul Diskussion 0 337 1015866 999742 2024-05-03T07:44:06Z Eastfrisian 554 /* Storven */ wikitext text/x-wiki {{Navigatschoonsliest Johr}} (MCMXCVIII): * [[3. Juni]]: In [[Eschede]] ([[Neddersassen]]) hett dat en böös Malesch geven as en [[ICE]] vun de düütschen Bahn in ene Brüch kracht is. 101 Minschen keemen dorbi to Dood. * [[27. Oktober]]: [[Gerhard Schröder]] wurrd [[Bunnskanzler (Düütschland)|Bunnskanzler]] vun [[Düütschland]]. * [[3. November]]: Dr. [[Harald Ringstorff]] wurrd as Baas vun en [[Root-rode Koalitschoon]] Ministerpräsident vun [[Mekelnborg-Vörpommern]] * [[Dezember]]: De [[Europääsch Charta vun de Regionaal- un Minnerheetenspraken]] wurrd güllig. == Kultur, Wetenschoppen un Kunst == * [[José Saramago]] kriggt den [[Nobelpries for Literatur]] ==Boren== * [[27. Februar]]: [[Felix Gall]], öösterrieksch Radrennfohrer * [[28. Februar]]: [[Teun Koopmeiners]], nedderlannsch Footballnatschonalspeler * [[6. Oktober]]: [[Christopher Repka]], slowaaksch Schachgrootmeester == Storven == * [[1. Januar]]: [[Helen Wills Moody]], US-amerikaansch Tennisspelerin (* [[1905]]) * [[17. Februar]]: [[Ernst Jünger]], düütsch Schriever (* [[1895]]) * [[27. Februar]]: [[George Herbert Hitchings]], US-amerikaansch Biochemiker un Nobelpriesdräger (* [[1905]]) * [[27. Februar]]: [[J.T. Walsh]], US-amerikaanschen Schauspeler (* [[1943]]) * [[6. März]]: [[Pierre Villette]], franzöösch Komponist (* [[1926]]) * [[3. April]]: [[Charles Lang]], US-amerikaansch Kameramann (* [[1902]]) * [[6. April]]: [[Tammy Wynette]], US-amerikaansch Country-Singerin * [[6. Mai]]: [[Erich Mende]], düütsch Jurist un Politiker (* [[1916]]) * [[7. Mai]]: [[Allan McLeod Cormack]], süüdafrikaansch-amerikaansch Physiker un Nobelpriesdräger * [[10. Mai]]: [[Walter Rodekamp]], düütsch Footballnatschonalspeler (* [[1941]]) * [[25. Mai]]: [[Todd Witsken]], US-amerikaansch Tennisspeler (* [[1963]]) * [[25. Juni]]: [[Hans Friedrich (FDP)|Hans Friedrich]], düütsch Politiker un Bundsdagsafordneter (* [[1917]]) * [[20. Juli]]: [[Chantal Hagel]], düütsch Footballnatschonalspelerin * [[25. Juli]]: [[Tal Farlow]], US-amerikaansch Jazzmusiker (* [[1921]]) * [[29. Juli]]: [[Jorge Pacheco Areco]], uruguayisch Politiker un Präsident (* [[1920]]) * [[12. August]]: [[Gilles Terral]], franzöösch Lepidopteroloog (* [[1943]]) * [[14. August]]: [[Hans-Joachim Kulenkampff]], düütsch Moderator un Schauspeler (* [[1921]]) * [[18. August]]: [[Jürgen Pooch]], düütsch un plattdüütsch Volksschauspeler, Spreker un Schriever (* [[1943]]) * [[22. August]]: [[Jimmy Skidmore]], engelsch Jazzmusiker (* [[1916]]) * [[26. August]]: [[Frederick Reines]], US-amerikaansch Physiker un Nobelpriesdräger (* [[1918]]) * [[6. September]]: [[Akira Kurosawa]], japaansch Filmspeelbaas (* [[1910]]) * [[9. September]]: [[Louise Viereck]], plattdüütsch Schrieverin (* [[1902]]) * [[20. Oktober]]: [[Gerhard Jahn]], düütsch Politiker un Bundsminister (* [[1927]]) * [[20. November]]: [[Galina Starowojtowa]], russisch Parlamentarierin (* [[1946]]) * [[7. Dezember]]: [[Martin Rodbell]], US-amerikaansch Biochemiker un Nobelpriesdräger (* [[1925]]) * [[18. Dezember]]: [[Lew Stepanowitsch Djomin]], sowjeetsch Kosmonaut (* [[1926]]) * [[22. Dezember]]: [[Hermann Creutzenberg]], düütsch Politiker un Landdagsafordneter vun Neddersassen (* [[1923]]) == Nobelpriesen == * [[Nobelpries för Physik]]: [[Robert Betts Laughlin]], [[Horst Ludwig Störmer]] un [[Daniel Chee Tsui]] * [[Nobelpries för Chemie]]: [[Walter Kohn]] un [[John Anthony Pople]] * [[Nobelpries för Physiologie oder Medizin]]: [[Robert Francis Furchgott]], [[Louis José Ignarro]] un [[Ferid Murad]] * [[Nobelpries för Literatur]]: [[José Saramago]] * [[Fredensnobelpries]]: [[John Hume]] un [[David Trimble]] * [[Nobelpries för Wertschapswetenschapen|Wertschapswetenschapen]]: [[Amartya Sen]] [[Kategorie:Johr]] [[Kategorie:20. Johrhunnert|98]] d29cjxfwkspchb28pgd0yio4kkyyv00 1015867 1015866 2024-05-03T07:46:51Z Eastfrisian 554 /* Kultur, Wetenschoppen un Kunst */ wikitext text/x-wiki {{Navigatschoonsliest Johr}} (MCMXCVIII): * [[3. Juni]]: In [[Eschede]] ([[Neddersassen]]) hett dat en böös Malesch geven as en [[ICE]] vun de düütschen Bahn in ene Brüch kracht is. 101 Minschen keemen dorbi to Dood. * [[27. Oktober]]: [[Gerhard Schröder]] wurrd [[Bunnskanzler (Düütschland)|Bunnskanzler]] vun [[Düütschland]]. * [[3. November]]: Dr. [[Harald Ringstorff]] wurrd as Baas vun en [[Root-rode Koalitschoon]] Ministerpräsident vun [[Mekelnborg-Vörpommern]] * [[Dezember]]: De [[Europääsch Charta vun de Regionaal- un Minnerheetenspraken]] wurrd güllig. == Kultur, Wetenschoppen un Kunst == * [[25. Juni]]: [[Microsoft]] bringt [[Microsoft Windows 98|Windows 98]] (Eerste Utgaav) herut. ==Boren== * [[27. Februar]]: [[Felix Gall]], öösterrieksch Radrennfohrer * [[28. Februar]]: [[Teun Koopmeiners]], nedderlannsch Footballnatschonalspeler * [[6. Oktober]]: [[Christopher Repka]], slowaaksch Schachgrootmeester == Storven == * [[1. Januar]]: [[Helen Wills Moody]], US-amerikaansch Tennisspelerin (* [[1905]]) * [[17. Februar]]: [[Ernst Jünger]], düütsch Schriever (* [[1895]]) * [[27. Februar]]: [[George Herbert Hitchings]], US-amerikaansch Biochemiker un Nobelpriesdräger (* [[1905]]) * [[27. Februar]]: [[J.T. Walsh]], US-amerikaanschen Schauspeler (* [[1943]]) * [[6. März]]: [[Pierre Villette]], franzöösch Komponist (* [[1926]]) * [[3. April]]: [[Charles Lang]], US-amerikaansch Kameramann (* [[1902]]) * [[6. April]]: [[Tammy Wynette]], US-amerikaansch Country-Singerin * [[6. Mai]]: [[Erich Mende]], düütsch Jurist un Politiker (* [[1916]]) * [[7. Mai]]: [[Allan McLeod Cormack]], süüdafrikaansch-amerikaansch Physiker un Nobelpriesdräger * [[10. Mai]]: [[Walter Rodekamp]], düütsch Footballnatschonalspeler (* [[1941]]) * [[25. Mai]]: [[Todd Witsken]], US-amerikaansch Tennisspeler (* [[1963]]) * [[25. Juni]]: [[Hans Friedrich (FDP)|Hans Friedrich]], düütsch Politiker un Bundsdagsafordneter (* [[1917]]) * [[20. Juli]]: [[Chantal Hagel]], düütsch Footballnatschonalspelerin * [[25. Juli]]: [[Tal Farlow]], US-amerikaansch Jazzmusiker (* [[1921]]) * [[29. Juli]]: [[Jorge Pacheco Areco]], uruguayisch Politiker un Präsident (* [[1920]]) * [[12. August]]: [[Gilles Terral]], franzöösch Lepidopteroloog (* [[1943]]) * [[14. August]]: [[Hans-Joachim Kulenkampff]], düütsch Moderator un Schauspeler (* [[1921]]) * [[18. August]]: [[Jürgen Pooch]], düütsch un plattdüütsch Volksschauspeler, Spreker un Schriever (* [[1943]]) * [[22. August]]: [[Jimmy Skidmore]], engelsch Jazzmusiker (* [[1916]]) * [[26. August]]: [[Frederick Reines]], US-amerikaansch Physiker un Nobelpriesdräger (* [[1918]]) * [[6. September]]: [[Akira Kurosawa]], japaansch Filmspeelbaas (* [[1910]]) * [[9. September]]: [[Louise Viereck]], plattdüütsch Schrieverin (* [[1902]]) * [[20. Oktober]]: [[Gerhard Jahn]], düütsch Politiker un Bundsminister (* [[1927]]) * [[20. November]]: [[Galina Starowojtowa]], russisch Parlamentarierin (* [[1946]]) * [[7. Dezember]]: [[Martin Rodbell]], US-amerikaansch Biochemiker un Nobelpriesdräger (* [[1925]]) * [[18. Dezember]]: [[Lew Stepanowitsch Djomin]], sowjeetsch Kosmonaut (* [[1926]]) * [[22. Dezember]]: [[Hermann Creutzenberg]], düütsch Politiker un Landdagsafordneter vun Neddersassen (* [[1923]]) == Nobelpriesen == * [[Nobelpries för Physik]]: [[Robert Betts Laughlin]], [[Horst Ludwig Störmer]] un [[Daniel Chee Tsui]] * [[Nobelpries för Chemie]]: [[Walter Kohn]] un [[John Anthony Pople]] * [[Nobelpries för Physiologie oder Medizin]]: [[Robert Francis Furchgott]], [[Louis José Ignarro]] un [[Ferid Murad]] * [[Nobelpries för Literatur]]: [[José Saramago]] * [[Fredensnobelpries]]: [[John Hume]] un [[David Trimble]] * [[Nobelpries för Wertschapswetenschapen|Wertschapswetenschapen]]: [[Amartya Sen]] [[Kategorie:Johr]] [[Kategorie:20. Johrhunnert|98]] 3z2gw2mbunl5xvssiz9zb7jnfvc3ru9 1015868 1015867 2024-05-03T07:48:45Z Eastfrisian 554 wikitext text/x-wiki {{Navigatschoonsliest Johr}} (MCMXCVIII): ==Wat passeert is== * [[3. Juni]]: In [[Eschede]] ([[Neddersassen]]) hett dat en böös Malesch geven as en [[ICE]] vun de düütschen Bahn in ene Brüch kracht is. 101 Minschen keemen dorbi to Dood. * [[27. Oktober]]: [[Gerhard Schröder]] wurrd [[Bunnskanzler (Düütschland)|Bunnskanzler]] vun [[Düütschland]]. * [[3. November]]: Dr. [[Harald Ringstorff]] wurrd as Baas vun en [[Root-rode Koalitschoon]] Ministerpräsident vun [[Mekelnborg-Vörpommern]] * [[Dezember]]: De [[Europääsch Charta vun de Regionaal- un Minnerheetenspraken]] wurrd güllig. === Kultur, Wetenschoppen un Kunst === * [[25. Juni]]: [[Microsoft]] bringt [[Microsoft Windows 98|Windows 98]] (Eerste Utgaav) herut. ===Boren=== * [[27. Februar]]: [[Felix Gall]], öösterrieksch Radrennfohrer * [[28. Februar]]: [[Teun Koopmeiners]], nedderlannsch Footballnatschonalspeler * [[6. Oktober]]: [[Christopher Repka]], slowaaksch Schachgrootmeester === Storven === * [[1. Januar]]: [[Helen Wills Moody]], US-amerikaansch Tennisspelerin (* [[1905]]) * [[17. Februar]]: [[Ernst Jünger]], düütsch Schriever (* [[1895]]) * [[27. Februar]]: [[George Herbert Hitchings]], US-amerikaansch Biochemiker un Nobelpriesdräger (* [[1905]]) * [[27. Februar]]: [[J.T. Walsh]], US-amerikaanschen Schauspeler (* [[1943]]) * [[6. März]]: [[Pierre Villette]], franzöösch Komponist (* [[1926]]) * [[3. April]]: [[Charles Lang]], US-amerikaansch Kameramann (* [[1902]]) * [[6. April]]: [[Tammy Wynette]], US-amerikaansch Country-Singerin * [[6. Mai]]: [[Erich Mende]], düütsch Jurist un Politiker (* [[1916]]) * [[7. Mai]]: [[Allan McLeod Cormack]], süüdafrikaansch-amerikaansch Physiker un Nobelpriesdräger * [[10. Mai]]: [[Walter Rodekamp]], düütsch Footballnatschonalspeler (* [[1941]]) * [[25. Mai]]: [[Todd Witsken]], US-amerikaansch Tennisspeler (* [[1963]]) * [[25. Juni]]: [[Hans Friedrich (FDP)|Hans Friedrich]], düütsch Politiker un Bundsdagsafordneter (* [[1917]]) * [[20. Juli]]: [[Chantal Hagel]], düütsch Footballnatschonalspelerin * [[25. Juli]]: [[Tal Farlow]], US-amerikaansch Jazzmusiker (* [[1921]]) * [[29. Juli]]: [[Jorge Pacheco Areco]], uruguayisch Politiker un Präsident (* [[1920]]) * [[12. August]]: [[Gilles Terral]], franzöösch Lepidopteroloog (* [[1943]]) * [[14. August]]: [[Hans-Joachim Kulenkampff]], düütsch Moderator un Schauspeler (* [[1921]]) * [[18. August]]: [[Jürgen Pooch]], düütsch un plattdüütsch Volksschauspeler, Spreker un Schriever (* [[1943]]) * [[22. August]]: [[Jimmy Skidmore]], engelsch Jazzmusiker (* [[1916]]) * [[26. August]]: [[Frederick Reines]], US-amerikaansch Physiker un Nobelpriesdräger (* [[1918]]) * [[6. September]]: [[Akira Kurosawa]], japaansch Filmspeelbaas (* [[1910]]) * [[9. September]]: [[Louise Viereck]], plattdüütsch Schrieverin (* [[1902]]) * [[20. Oktober]]: [[Gerhard Jahn]], düütsch Politiker un Bundsminister (* [[1927]]) * [[20. November]]: [[Galina Starowojtowa]], russisch Parlamentarierin (* [[1946]]) * [[7. Dezember]]: [[Martin Rodbell]], US-amerikaansch Biochemiker un Nobelpriesdräger (* [[1925]]) * [[18. Dezember]]: [[Lew Stepanowitsch Djomin]], sowjeetsch Kosmonaut (* [[1926]]) * [[22. Dezember]]: [[Hermann Creutzenberg]], düütsch Politiker un Landdagsafordneter vun Neddersassen (* [[1923]]) === Nobelpriesen === * [[Nobelpries för Physik]]: [[Robert Betts Laughlin]], [[Horst Ludwig Störmer]] un [[Daniel Chee Tsui]] * [[Nobelpries för Chemie]]: [[Walter Kohn]] un [[John Anthony Pople]] * [[Nobelpries för Physiologie oder Medizin]]: [[Robert Francis Furchgott]], [[Louis José Ignarro]] un [[Ferid Murad]] * [[Nobelpries för Literatur]]: [[José Saramago]] * [[Fredensnobelpries]]: [[John Hume]] un [[David Trimble]] * [[Nobelpries för Wertschapswetenschapen|Wertschapswetenschapen]]: [[Amartya Sen]] [[Kategorie:Johr]] [[Kategorie:20. Johrhunnert|98]] el2ltpastikf7ukhtue4c9muyua10jh 0 1037 1015820 985492 2024-05-02T12:06:16Z D4sK43nguru 53470 /* Regeerensbezirken */ wikitext text/x-wiki {| border="1" cellpadding="2" cellspacing="0" style="float:right; margin-left:15px;margin-bottom:15px;empty-cells:show; width:330px" |---- | colspan="2" align="center" style="border-bottom:2px solid gray;" |'''Bundsland Noordrhien Westfalen''' |- | style="background:#efefef;" align="center" colspan="2" | {| border="0" cellpadding="2" cellspacing="0" | align="center" width="50%" | [[Bild:Flag of North Rhine-Westphalia.svg|rahmenlos|180x180px]] | align="center" width="50%" | [[Bild:Coat of arms of North Rhine-Westfalia.svg|rahmenlos|152x152px]] |---- | align="center" width="50%" | ([[Flagg vun Noordrhien-Westfalen|Flagg]]) | align="center" width="50%" | ([[Wapen vun Noordrhien-Westfalen|Wapen]]) |} |---- | colspan="2" align="center" style="border-bottom:2px solid gray;" |'''Wichtig''' |---- | [[Amtsspraak]] || [[Hoochdüütsch]] un [[Nedderdüütsch]] |---- | [[Hööftstadt]] || [[Düsseldörp]] |--- | [[Staatsform]] || Parlamentaarsche Demokratie |---- | Grött || 34.110,26 [[Quadratkilometer|km²]] |---- | Grünnen || 23. August 1946 |---- | align="center" colspan="2" style="border-bottom:2px solid gray;" | '''Inwahners''' |---- | Tahl vun de Inwahners ||17.925.570 <small>(31. Dezember 2020)</small> |---- | Inwahnersdicht || 526 Inwahners op den [[Quadratkilometer|km²]] |---- | align="center" colspan="2" style="border-bottom:2px solid gray;" | '''Politik''' |---- | [[Regerungchef]] || [[Ministerpräsident]] [[Hendrik Wüst]] ([[Christlich Demokratsche Union vun Düütschland|CDU]]) |---- | [[Landdagpräsident]] || [[Landdagpräsident]] [[André Kuper]] ([[Christlich Demokratsche Union vun Düütschland|CDU]]) |- |Regerene Parteien |[[Christlich Demokratsche Union vun Düütschland|CDU]] un [[Fre’e Demokraatsche Partei|FDP]] |- |Lest Wahl |14. Mai 2017 |- |Tokomen Wahl |''Mai 2022'' |----- | colspan="2" align="right" | [[Bild:North Rhine-Westphalia topographic map 01V.svg|zentriert|rahmenlos|269x269px]] |---- |} [[Bild:Düsseldorf Panorama.jpg|duum|217x217px|[[Düsseldörp|Hööfstadt Düsseldörp]]]] '''Noordrhien-Westfalen''' ([[Düütsche Spraak|hoogdüütsch]] Nordrhein-Westfalen, [[Mönsterlänsk Platt|mönsterländsch]] Nuordrien-Westfaolen, [[Ostwestfäälsch]] Nordrhuin-Westfoalen, ofkörten as NRW) is een [[Bundsland (Düütschland)|Bundsland]] in’n Westen vun de [[Düütschland|Bundsrepubliek Düütschland]]. Noordrhien-Westfalen is mit sowat 17,9 Millionen Inwahners dat Bundsland mit den meesten Inwahners. De Höffstadt is Düsseldörp, de mit de gröttsten Tahl vun Inwahers is [[Köln]]. De Stadt [[Bonn]] is vandaag de tweed sitt vun de Regerung. Noordrhien-Westfalen hett 5 Navers. In den Noorden un Noord-Oosten liggt [[Neddersassen]], in Südoosten [[Hessen]]. In'n Süden liggt [[Rhienland-Palz]]. In'n Westen liggt ok dat [[Nedderlannen (Europa)|Königriek vun de Nedderlannen]] un dat [[Belgien|Königriek Belgien]]. Mit een Flach vun 34.119,26 [[Meter|km²]] is Noordrhien-Westfalen dat veertgröttste Bundsland == Land un Inwahners == === Geographie === Noordrhien-Westfalen liggt in'n Westen vun de [[Düütschland|Bundsrepubliek Düütschland]] un grenzt an [[Neddersassen]], [[Hessen]], [[Rhienland-Palz]], [[Belgien]] un de [[Nedderlannen (Europa)|Nedderlannen]]. De deepste Punkt liggt bi 9,2 <abbr>m ü. NHN</abbr> in'n Noordwesten vun Noordrhien-Westfalen. === Spraken und Dialekten === De Amtsspraak is [[Hoochdüütsch|Hoogdüütsch]] un [[Plattdüütsch]]. In de Rhienland warrt begäng [[Ripuarisch|ripuarische Dialekten]] snackt. Vandaag sünd ok allerhand Spraken vun Towahners ut de heel Welt in Noordrhien-Westfalen tohuus. === Stroom === De gröttste [[Stroom (Water)|Stroom]] sind de [[Rhien]], anner sünd de [[Ruhr]], de [[Werser]] un de [[Eems|Iämse]]. == Historie == An d' 23 August 1946 hett [[Vereenigt Königriek vun Grootbritannien un Noordirland|Grootbritannien]] de Land vun Noordrhien-Westfalen, ut de noordelk Deel vun de [[Preußen (Staat)|preusk]] Rhienprovienz (Provinz Noordrhien) sowo de ok preusk Provinz Westfalen, grünnt. De politisk Vörgang heten ''Operation Marriage''. In de Johr wurr de Land Lippe daarto packde, womit dat de Grenzen vun vandaag langde hett. Bi de Staatsgrünnen vun Noordrhien-Westfalen worr de Wunsk vun de britsche Regerung dat Ruhrkuntrei in een heel Land tohebben, un neet in verscheden Lanner. == Staat == === Regeerung === Regeert warrt dat Land vun [[2017]] af an vun en [[Koalitschoon]] ut [[CDU]] un [[FDP]]. [[Ministerpräsident]] is [[Hendrik Wüst]] vun de [[Christlich Demokratsche Union vun Düütschland|CDU]]. === Verwalten === De Steden un Gemeinden hebben dat Recht vun kommunal Sülvstverwalten un övernehmen Upgaven na Updrag vun de Bundsland. Noordrhien-Westfalen hett 30 Kreisen un een [[Stedenrebeet]]. De Stadt [[Aken]] is een kreisfreei Stadt un ok Deel vun de [[Stedenrebeet Aken]]. Dormit lett sük dat Land in 396 Gemenen updelen. Dat Bundsland hett 29 Grootsteden. {| class="wikitable" |+Regeerensbezirken (Stand 31. Dezember 2005) !Bezirken !Kreisen, Stedenrebeten un ''kreisfreei Steden'' !Inwahners !Flach (km²) !Inwahnersdicht |- |[[Arensperg]] |''[[Baukem]]'', ''[[Düörpm]]'', [[Iämpe-Ruhr-Kreis]], ''[[Hagen]]'', ''[[Hamm]]'', ''[[Herne]]'', [[Hoogsauerlandkreis]], [[Märkscher Kreis]], [[Olpe]], [[Siegen-Wittgenstein]], [[Stadt Soest|Soest]], [[Unna]] |3.760.454 |8011 |469 |- |[[Deppelt]] |''Builefeld'', [[Kreis Gütsel|Gütsel]], [[Hiarwede]], [[Kreis Höxter|Höxter]], [[Kreis Lippe|Lippe]], [[Kreis Minden-Lübbecke|Minden-Lübbecke]], Patterbuorn |2.069.758 |6525 |317 |- |Düsseldorp |''Duisburg'', ''Düsseldorf'', ''Essen'', Kleve, ''Krefeld'', Mettmann, ''Mönchengladbach'', ''Mülheim an der Ruhr'', ''Oberhausen'', ''Remscheid'', Rhein-Kreis Neuss, ''Solingen'', Viersen, Wesel, ''Wuppertal'' |5.226.648 |5292 |988 |- |[[Köln]] |Aken <small>(Stedenrebeet)</small>, ''Bonn'', Düren, Euskirchen, Heinsberg, ''Köln'', ''Leverkusen'', Oberbergischer Kreis, Rhein-Erft-Kreis, Rhein-Sieg-Kreis, Rheinisch-Bergischer Kreis |4.378.622 |7364 |601 |- |[[Mönster]] |Borken, ''Bottrop'', Coesfeld, ''Gelsenkirchen'', ''Münster'', Recklinghausen, Steinfurt, Warendorf |2.622.623 |6917 |379 |} === Regeerensbezirken === Noordrhien-Westfalen hett fiev Regeerensbezirken (Inwahners Stand 31. Dezember 2005): * [[Arensperg (Regerensbezirk)|Arensperg]] – 3.760.454 Inwahners * [[Deppelt (Regerensbezirk)|Deppelt]] – 2.069.758 Inwahners * [[Düsseldörp (Regerensbezirk)|Düsseldörp]] – 5.226.648 Inwahners * [[Köln (Regerensbezirk)|Köln]] – 4.378.622 Inwahners * [[Mönster (Regerensbezirk)|Mönster]] – 2.622.623 Inwahners Noordrhien-Westfalen hett twee [[Landschapsverband|Landschupsverbannen]]: * [[Landschapsverband Rhienland]] * [[Landschapsverband Westfalen]] === Städer === * [[Aolen]] * [[Arensperg]] * [[Baukem]] * [[Bokelt]] * [[Bonn]] * [[Builefeld]] * [[Düörpm]] * [[Düsseldörp]] * [[Duisborg]] * [[Essen]] * [[Gelsenkiärken]] * [[Hamm]] * [[Köln]] * [[Minn]] * [[Mönster]] * [[Patterbuorn]] == Weblenken == {{Commons}} * [https://www.land.nrw/ Siet van de Landsregerung] {{Navigatschoonsliest Düütsche Bundslänner}} [[Kategorie:Noordrhien-Westfalen|!]] 6t2k97mxgr9d3kzkw7y1z9l8y6ew2ll 0 1088 1015862 1013471 2024-05-03T01:34:51Z 211.197.54.36 wikitext text/x-wiki {{Infobox Land WD |NAAM_INHEEMSCH = Калининградская область |NAAM = Oblast Kaliningrad |NAAM_ENGELSCH = Kaliningrad Oblast |LAAG = |WAHLSPRÖÖK = |WAPEN = |HYMNE =[[File:Kaliningrad Oblast Russia, Гимн Калининградской области.ogg]] |AMTSSPRAKEN = [[Russ'sch]] |HÖÖFTSTADT = [[Königsbarg|Kaliningrad]] |GRÖTTSTE_STADT = [[Kaliningrad]] |STAATSFORM = [[Oblast (Russland)|Oblast]] vun [[Russland]] |BAAS_TITEL = [[Gouverneur (Russland)|Gouverneur]] |BAAS = [[Anton Alichanow]] |GRÖTT = 15.125 |PERZENT_WATER = 16 |INWAHNERS_AFSCHÄTZT = |INWAHNERS_AFSCHÄTZT_JOHR = |INWAHNERS_TELLT = 1.029.966 |INWAHNERS_TELLT_JOHR = 2021 |INWAHNERSjeKM2 = 68 |BBP_JOHR = 2022 |BBP = 10 Mrd. USD |BBPjeKOPP = 9.000 |UNAFHÄNGIGKEIT_TYP = Grünnen |UNAFHÄNGIGKEIT = 7. April 1946 |GELDSOORT = [[Rubel]] |GELDSOORT_SYMBOL = ₽ |GELDSOORT_AFK = RUB |TIETREBEET = [[OET]] |AFSTANDtoWELTTIET = +2 |TIETREBEET_SOMMER = [[OEST]] |AFSTANDtoWELTTIET_SOMMER = +3 |TLD = .ru |ISO3166 = [[RU-KGD]] |VÖRWAHL = 7 401 |FOOTNOTEN = }} De '''Oblast Kaliningrad''' ([[russ'sch]] Калининградская область; ''Kaliningradskaja oblast'', informell ook Янтарный край; ''Jantarnij kraj'' - ''Barnsteenlann'') is de nördlich Deel vun dat vörmaalsche [[Ostpreußen]]. Dat behöört to [[Russland]] un is een [[Exklave]], sien Hoofdstadt is [[Kaliningrad]]. De Kaliningrader Oblast hett een Waterkant an’e [[Oostsee]] un in’n Hinnerlann grote [[Woold|Woolden]]. De gröttste [[Stroom (Water)|Strööm]] sün de [[Pregel]] un de [[Memel (Stroom)|Memel]]. En anderen Stroom is de [[Angerapp]]. [[Bild:KALININGRAD FINAL.svg|thumb|Koort vun de Oblast Kaliningrad]] == De wichtigen Steder vun’t Oblast == * [[Baltijsk]] ''Pöllau'' * [[Gussew (Oblast Kaliningrad)|Gussew]] ''Gumbinne'' * [[Kaliningrad]] ''Keenigsbarg'' * [[Sowetsk (Kaliningrad)|Sowjetsk]] ''Tilsit'' * [[Tschernjachowsk]] ''Önsterborg'' == Weblenken == {{Commons}} [[Kategorie:Region]] [[Kategorie:Russland]] [[Kategorie:Oostpreußen]] 09nye46wcz4zpd294obfg0u2occ2ztn 0 1955 1015857 1003211 2024-05-02T18:10:21Z Flaverius 21322 /* Historie */ Lenk Maliriek wikitext text/x-wiki {{Infobox Land | |NAAM_INHEEMSCH = République du Mali |NAAM = Mali |NAAM_ENGELSCH = Mali |WAHLSPRÖÖK = '''Un peuple, un but, une foi'''<br />franz. för „Een Volk, een Upgaav, een Gloov“ |WAPEN = Coat of arms of Mali.gif |HYMNE = [[Pour l’Afrique et pour toi, Mali]] |AMTSSPRAKEN = [[Franzöösche Spraak|Franzöösch]] |HÖÖFTSTADT = [[Bamako]]|BGR=12|BMIN=39|NS=N|LGR=8|LMIN=0|EW=W |GRÖTTSTE_STADT = [[Bamako]] |STAATSFORM = [[Präsidialrepubliek]] |BAAS_TITEL = [[Präsident]]<br />[[Ministerpräsident]] |BAAS = [[Assimi Goïta]]<br />[[Choguel Kokalla Maïga]] |GRÖTT = 1.240.192 |PERZENT_WATER = ? |INWAHNERS_AFSCHÄTZT = |INWAHNERS_AFSCHÄTZT_JOHR = |INWAHNERS_TELLT = 14 517 176<ref>[http://instat.gov.ml/voir_actu.aspx?lactu=44 Résultats Provisoires Nationales du RGPH 2009]</ref> |INWAHNERS_TELLT_JOHR = 2009 |INWAHNERSjeKM2 = 11,7 |BBP_JOHR = 2007 |BBP = 6.745.000.000 |BBPjeKOPP = 517 |UNAFHÄNGIGKEIT_TYP = Souveränität<br />kregen |UNAFHÄNGIGKEIT = Vun [[Frankriek]]<br />[[22. September]] [[1960]] |GELDSOORT = [[CFA-Franc BCEAO]] |GELDSOORT_SYMBOL = XOF |GELDSOORT_AFK = XOF |TIETREBEET = [[UTC]] |AFSTANDtoWELTTIET = |TIETREBEET_SOMMER = |AFSTANDtoWELTTIET_SOMMER = | |TLD = .ml |ISO3166 = RMM |VÖRWAHL = 223 |KOORT =Mali map.png |FOOTNOTEN = |FLAGG=schinken}} '''Mali''' is een Land in [[Noordwest-Afrika]]. Siet den [[22. September]] [[1960]] is Mali een unafhängigen Staat. Dorvör weer dat en [[Kolonie]] vun [[Frankriek]]. De Grenzen vun Mali stööt in den Noorden an [[Algerien]], in den Westen an [[Senegal]], in den Süden an [[Burkina Faso]] un in’n Oosten an den [[Republik Niger|Niger]]. As Kolonie weer de Naam vun dat Land ''[[Franzöösch Sudan]]''. En groten Deel vun Mali maakt de [[Sahara]], de [[Sahel]] un de [[Sudan (Landschop)|Sudan]] ut. Dat warrt seggt, dat in Mali mit de [[Demokratie]] allens goot up Schick is. Man dat Land is een vun de armsten Länner vun de ganze Welt. So richtig geiht dat nich vöran. De Naam ''Mali'' is vun dat grote Riek ''Mali'' hernahmen, dat dor in’t [[Middelöller]] bit to de [[Franzosentiet]] weer. Bavenhen is ''Mali'' in de inheemsche Spraak [[Bambara]] dat Woort för [[Nilpeerd]], wat nu wedder dat Wapendeert vun Mali is.schinken ==Krise 2012/2013== Na en [[Militärputsch]] in de Hööftstadt Bamako un nadem sik de Norden vun't Land eensiedig unner den Naam [[Azawad]] for unafhängig verklaart hett, steiht dat Land [[2013]] in een sware politische Krise. An'n [[11. Januar]] 2013 gung dat los mit de [[Opération Serval]]. Dor hannelt sik dat um en Insatz vun [[Franzöösche Strietkräfte]] bi. Se schöllt de Truppen vun de reguläre Regeerung vun Mali unnerstütten. == Dat Land == Twee Drüddel vun Mali sünd [[Wööst]]. In den Noorden vun dat Land regeert en Utlöper vun de [[Ahaggar|Ahaggar-Bargen]] in Algerien. Dör de Midden un den Süden vun’t Land treckt sik de [[Nigerstroom|Niger]] hen. Twüschen [[Ségou]] un [[Timbuktu]] vertwiegt he sik unbannig to een groot Binnendelta. Dat heet [[Massina]]. == Weer == Vun dat tropisch fochtige Weer in den Sudan bit to dat dröge Weer vun de Wööst gifft dat in Mali allens. In’n Süden regent dat mehr as 1000 mm in’n Jahr, in’n Noorden minner as 100 mm. Dor kann dat ok angahn, dat dat Johrende garnich regent. In’n Noorden is dat in’n Winter küller un in’n Summer warmer, as in’n Süden. In’n Noorden gifft dat Wööst, dorünner Halfwööst. Na’n Süden hen geiht de Wööst över in Dornbusch-Savann un, noch fudder in’n Süden, in fochtige Savann. In’n Süden warrt ok mehr anboot. == Anboo == In den ganzen Süden weert [[Hirse]], [[Maniok]], [[Jams]], [[Söte Tuffeln]] un Hülsenfrüchte anboot. In de Kuntreien um den Nigerstroom rum boot se ok [[Ries]] an. [[Eerdnööt]] un [[Boomwull]] weert ok plant. == Lüe un Spraken == Um un bi 30 verscheeden Volksgruppen leevt in Mali. Dor sünd de [[Bambara]] mank, de [[Malinké]], de [[Fulani]], de [[Sarakolé]], de [[Songhai (Volk)|Songhai]], de [[Soninké]], de [[Bobo]], de [[Bozo]], de [[Minianka]], de [[Senufo]], de [[Dogon]], de [[Khassonké]], de [[Tuareg]], de [[Mauren]] un de [[Dioula]]. Dat gröttste Volk sünd de Bambara. De maakt um un bi 30 % vun all Lüe ut, de in Mali tohuse sünd. All düsse Volksgruppen hefft een anner Spraak un een anner Kultuur, as de annern. Liekers leevt se in’n Freden tosamen. 54 % vun de Minschen in Mali könnt nich lesen un nich schrieven un bloß twee vun dree Lüe kaamt an frisch Water ran. De Lüe in Mali könnt sik up een Levensduur vun um un bi 45 Jahren instellen. Dat [[Bruttosozialprodukt]] pro Kopp liggt bloß bi um un bi 192 [[Euro]]. [[franzöösche Spraak|Franzöösch]] is Amtsspraak, de Lüe snackt dat aber meist bloß as tweete Spraak. Dat gifft allerhand Mudderspraken, as [[Bambara]], [[Fulani]] un [[Songhai-Spraak|Songhai]]. Veel Lüe ut Mali verstaht mehr as een vun düsse Spraken. In den Noorden vun Mali hett dat in de verleden Jahren fökener mal Striet geben mit dat Volk vun de [[Tuareg]]. == Gloven == 90 % vun de Minschen in Mali sünd Upfolgers vun den [[Islam]]. 8 % glöövt an Geister un [[Spökenkiekeree]], as dat fröher allerwegens begäng weer. 2 % sünd [[Kathoolsche Kark|kathoolsch]] oder [[Protestanten]]. == Historie == Bit to dat [[17. Johrhunnert]] regeer hier dat [[Königriek Songhai]]. Vun dat [[11. Johrhunnert]] bit [[1893]] weer dat [[Maliriek]] een islaamsch Grootriek. Denn hefft de Franzosen dat innahmen un as Kolonie ünner den Naam ''Franzöösch-Sudan'' regeert. Free wurrn is Mali an’n 22. September [[1960]]. Dat is siet de Tiet de natschonale Fierdag. Toeerst weer Mali en Staat mit man eene Partei. [[1968]] hett General [[Moussa Traoré]] de Macht an sik reten. [[1991]] wurrn de Lüe upsternaatsch un dat hett en [[Demokratie|demokraatsche]] Reform geben. Een nee [[Verfaten]] is ok tostannen kamen. [[1992]] hefft se [[Alpha Oumar Konaré]] to’n Präsidenten wählt un in dat Johr [[2002]] is [[Amadou Toumai Touré]] Präsident wurrn. Bloß 30 % vun de Wählers hefft bi de Wahl mitmaakt. == Nachwies == <references/> == Weblenken == * [[Städer in Mali]] * [http://www.primature.gov.ml/ Offizielle Webseite Mali] {{Länner in Afrika}} [[Kategorie:Land]] [[Kategorie:Afrika]] [[Kategorie:Mali]] q56a8y8gdmy8dz4wvbq3avtvszihk38 4 2414 1015832 1015592 2024-05-02T16:08:49Z Heiko 209 [[Danz op de Deel]] wikitext text/x-wiki <div style="background:ff;margin:0 auto" class="toccolours"> <div style="text-align:center;font-size:x-large">Willkamen</div> <div style="text-align:center;font-size:small">Du hest Fragen, wat de Wikipedia angeiht? Denn büst du hier richtig!</div> <div style="text-align: center">'''[http://nds.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Ik_bruuk_Hülp&action=edit&section=new Hier kannst du en niege Fraag indregen.]'''<br /> <small>Mit de Tekenfolg <code>--<nowiki>~~~~</nowiki></code> maakst du en [[Wikipedia:Signatur|Ünnerschrift]] mit dien Naam.</small></div> <div style="text-align:center"> <small> Kiek ok hier: '''[[Wikipedia:Hülp|Hülp]]''' | [[Wikipedia:Handbook|Handbook]] | [[Wikipedia:Faken stellte Fragen|Faken stellte Fragen]] | [[Wikipedia:Mi fehlt dat Woort|wenn du en plattdüütsch Woort söchst]] {{Archivbox}} '''Archiv''': [[Wikipedia:Ik bruuk Hülp/Archiv/Fischmarkt|op’n Fischmarkt]] - [[Wikipedia:Ik bruuk Hülp/Archiv/2005|2005]] - [[Wikipedia:Ik bruuk Hülp/Archiv/2006|2006]] - [[Wikipedia:Ik bruuk Hülp/Archiv/2007|2007]] - [[Wikipedia:Ik bruuk Hülp/Archiv/2008|2008]] - [[Wikipedia:Ik bruuk Hülp/Archiv/2009|2009]] - [[Wikipedia:Ik bruuk Hülp/Archiv/2010|2010]] - [[Wikipedia:Ik bruuk Hülp/Archiv/2011|2011]] - [[Wikipedia:Ik bruuk Hülp/Archiv/2012|2012]] - [[Wikipedia:Ik bruuk Hülp/Archiv/2013|2013]] - [[Wikipedia:Ik bruuk Hülp/Archiv/2014|2014]] - [[Wikipedia:Ik bruuk Hülp/Archiv/2015|2015]] - [[Wikipedia:Ik bruuk Hülp/Archiv/2016|2016]] - [[Wikipedia:Ik bruuk Hülp/Archiv/2017|2017]] - [[Wikipedia:Ik bruuk Hülp/Archiv/2018|2018]] - [[Wikipedia:Ik bruuk Hülp/Archiv/2019|2019]] - [[Wikipedia:Ik bruuk Hülp/Archiv/2020|2020]] - [[Wikipedia:Ik bruuk Hülp/Archiv/2021|2021]] - [[Wikipedia:Ik bruuk Hülp/Archiv/2022|2022]] - [[Wikipedia:Ik bruuk Hülp/Archiv/2023|2023]] </small> </div> </div> [[Kategorie:Wikipedia:Ik bruuk Hülp| ]] <!-- Vun hier af köönt ji de Fragen stellen. --> == Feminism and Folklore 2024 == <div style="border:8px maroon ridge;padding:6px;> [[File:Feminism and Folklore 2024 logo.svg|centre|550px|frameless]] ::<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <center>''{{int:please-translate}}''</center> Dear Wiki Community, You are humbly invited to organize the '''[[:m:Feminism and Folklore 2024|Feminism and Folklore 2024]]''' writing competition from February 1, 2023, to March 31, 2023 on your local Wikipedia. This year, Feminism and Folklore will focus on feminism, women's issues, and gender-focused topics for the project, with a [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2024|Wiki Loves Folklore]] gender gap focus and a folk culture theme on Wikipedia. You can help Wikipedia's coverage of folklore from your area by writing or improving articles about things like folk festivals, folk dances, folk music, women and queer folklore figures, folk game athletes, women in mythology, women warriors in folklore, witches and witch hunting, fairy tales, and more. Users can help create new articles, expand or translate from a generated list of suggested articles. Organisers are requested to work on the following action items to sign up their communities for the project: # Create a page for the contest on the local wiki. # Set up a campaign on '''CampWiz''' tool. # Create the local list and mention the timeline and local and international prizes. # Request local admins for site notice. # Link the local page and the CampWiz link on the [[:m:Feminism and Folklore 2024/Project Page|meta project page]]. This year, the Wiki Loves Folklore Tech Team has introduced two new tools to enhance support for the campaign. These tools include the '''Article List Generator by Topic''' and '''CampWiz'''. The Article List Generator by Topic enables users to identify articles on the English Wikipedia that are not present in their native language Wikipedia. Users can customize their selection criteria, and the tool will present a table showcasing the missing articles along with suggested titles. Additionally, users have the option to download the list in both CSV and wikitable formats. Notably, the CampWiz tool will be employed for the project for the first time, empowering users to effectively host the project with a jury. Both tools are now available for use in the campaign. [https://tools.wikilovesfolklore.org/ '''Click here to access these tools'''] Learn more about the contest and prizes on our [[:m:Feminism and Folklore 2024|project page]]. Feel free to contact us on our [[:m:Talk:Feminism and Folklore 2024/Project Page|meta talk page]] or by email us if you need any assistance. We look forward to your immense coordination. Thank you and Best wishes, '''[[:m:Feminism and Folklore 2024|Feminism and Folklore 2024 International Team]]''' ::::Stay connected [[File:B&W Facebook icon.png|link=https://www.facebook.com/feminismandfolklore/|30x30px]]&nbsp; [[File:B&W Twitter icon.png|link=https://twitter.com/wikifolklore|30x30px]] </div></div> --[[Bruker:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] [[Bruker Diskuschoon:MediaWiki message delivery|✍]] 08:26, 18. Jan. 2024 (CET) == Wiki Loves Folklore is back! == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> {{int:please-translate}} [[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|150px|frameless]] Dear Wiki Community, You are humbly invited to participate in the '''[[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2024|Wiki Loves Folklore 2024]]''' an international photography contest organized on Wikimedia Commons to document folklore and intangible cultural heritage from different regions, including, folk creative activities and many more. It is held every year from the '''1st till the 31st''' of March. You can help in enriching the folklore documentation on Commons from your region by taking photos, audios, videos, and [https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:UploadWizard&campaign=wlf_2024 submitting] them in this commons contest. You can also [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2024/Organize|organize a local contest]] in your country and support us in translating the [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2024/Translations|project pages]] to help us spread the word in your native language. Feel free to contact us on our [[:c:Commons talk:Wiki Loves Folklore 2024|project Talk page]] if you need any assistance. '''Kind regards,''' '''Wiki loves Folklore International Team''' -- [[Bruker:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] [[Bruker Diskuschoon:MediaWiki message delivery|✍]] 08:26, 18. Jan. 2024 (CET) </div></div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Tiven2240@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery/Wikipedia&oldid=23942484 --> == <span lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Abstimmung über die Satzung des Koordinationskomitees des universellen Verhaltenskodex</span> == <div lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - voting opens|Du findest diese Nachricht in weitere Sprachen übersetzt im Meta-Wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - voting opens}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hallo allerseits, ich melde mich heute bei euch, um anzukündigen, dass die Abstimmungsphase für die Satzung des [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Koordinationskomitees des universellen Verhaltenskodex]] (U4C) begonnen hat. Communitymitglieder können ab sofort bis zum '''2. Februar 2024''' [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter/Voter_information|über SecurePoll ihre Stimme abgeben und Kommentare zur Satzung hinterlassen]]. Diejenigen von euch, die ihre Meinung bereits bei der Entwicklung der [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|UCoC-Durchsetzungsleitlinien]] abgegeben haben, kennen diesen Prozess schon. Die [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|aktuelle Version der Satzung des Koordinationskomittes des universellen Verhaltenskodex]] steht im Meta-Wiki mit Übersetzungen zur Verfügung. Lies die Satzung, stimm ab und teile diese Nachricht mit anderen aus deiner Community! Das U4C-Aufbaukomitee freut sich wirklich auf eure Beteiligung. Für das UCoC-Projektteam,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 19:08, 19. Jan. 2024 (CET) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:RamzyM (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=25853527 --> == <span lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Die letzten Tage zur Abstimmung über das Koordinationskomitee des universellen Verhaltenskodex</span> == <div lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - voting reminder|Du findest diese Nachricht in weitere Sprachen übersetzt im Meta-Wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - voting reminder}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hallo allerseits, ich melde mich bei euch, um daran zu erinnern, dass die Abstimmungsphase über die Satzung des [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Koordinationskomitees des universellen Verhaltenskodex]] (U4C) am '''2. Februar 2024''' zu Ende ist. Communitymitglieder können [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter/Voter_information|über SecurePoll ihre Stimme abgeben und Kommentare zur Satzung hinterlassen]]. Diejenigen unter euch, die sich während der Entwicklung der [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|UCoC-Durchsetzungsleitlinien]] zu Wort gemeldet haben, kennen diesen Prozess bereits. Die [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|aktuelle Version der Satzung des Koordinationskomittes des universellen Verhaltenskodex]] steht im Meta-Wiki mit Übersetzungen zur Verfügung. Lies die Satzung, stimm ab und teile diese Nachricht mit anderen aus deiner Community! Das U4C-Aufbaukomitee freut sich wirklich auf eure Beteiligung. Für das UCoC-Projektteam,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 18:00, 31. Jan. 2024 (CET) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:RamzyM (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=25853527 --> == IMPORTANT: Admin activity review == Hello. A policy regarding the removal of "advanced rights" (administrator, bureaucrat, interface administrator, etc.) was adopted by [[:m:Requests for comment/Activity levels of advanced administrative rights holders|global community consensus]] in 2013. According to this policy, the [[:m:stewards|stewards]] are reviewing administrators' activity on all Wikimedia Foundation wikis with no inactivity policy. To the best of our knowledge, your wiki does not have a formal process for removing "advanced rights" from inactive accounts. This means that the stewards will take care of this according to the [[:m:Admin activity review|admin activity review]]. We have determined that the following users meet the inactivity criteria (no edits and no logged actions for more than 2 years): # [[Special:Contributions/Bolingbroke2|Bolingbroke2]] (administrator) These users will receive a notification soon, asking them to start a community discussion if they want to retain some or all of their rights. If the users do not respond, then their advanced rights will be removed by the stewards. However, if you as a community would like to create your own activity review process superseding the global one, want to make another decision about these inactive rights holders, or already have a policy that we missed, then please notify the [[:m:Stewards' noticeboard|stewards on Meta-Wiki]] so that we know not to proceed with the rights review on your wiki. Thanks, --[[Bruker:Superpes15|Superpes15]] [[Bruker Diskuschoon:Superpes15|✍]] 23:36, 7. Feb. 2024 (CET) == <span lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Ergebnisse der Abstimmung über die Satzung des UCoC-Koordinationskomitees</span> == <div lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - results|Diese Nachricht liegt auf Meta-Wiki auch in weitere Sprachen übersetzt vor.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - results}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hallo allerseits, danke für das Interesse an der Entwicklung des universellen Verhaltenskodex. Ich möchte hiermit die Ergebnisse der [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter/Voter_information|Abstimmung zur Ratifizierung]] der [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|Satzung des UCoC-Koordinationskomitees]] ankündigen. 1746 Beitragende haben an dieser Abstimmung teilgenommen, wovon 1249 Abstimmende der Satzung zustimmen und 420 Abstimmende sie ablehnen. Im Rahmen der Ratifizierung war es Abstimmenden möglich, Kommentare zur Satzung abzugeben. Ein Bericht mit Statistiken zur Abstimmung und einer Zusammenfassung der Kommentare wird in den kommenden Wochen im Meta-Wiki veröffentlicht werden. Wir werden bald über die nächsten Schritte berichten! Für das UCoC-Projektteam<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 19:23, 12. Feb. 2024 (CET) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:RamzyM (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26160150 --> == Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2024: We are back! == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> [[File:UCDM 2024 general.jpg|180px|right]] {{int:please-translate}} Hello, dear Wikipedians!<br/> [[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Ukraine|Wikimedia Ukraine]], in cooperation with the [[:en:Ministry of Foreign Affairs of Ukraine|MFA of Ukraine]] and [[:en:Ukrainian Institute|Ukrainian Institute]], has launched the forth edition of writing challenge "'''[[:m:Special:MyLanguage/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2024|Ukraine's Cultural Diplomacy Month]]'''", which lasts from 1st until 31st March 2024. The campaign is dedicated to famous Ukrainian artists of cinema, music, literature, architecture, design and cultural phenomena of Ukraine that are now part of world heritage. We accept contribution in every language! The most active contesters will receive prizes.<br/> We invite you to take part and help us improve the coverage of Ukrainian culture on Wikipedia in your language! Also, we plan to set up a [[:m:CentralNotice/Request/UCDM 2024|banner]] to notify users of the possibility to participate in such a challenge! [[:m:User:ValentynNefedov (WMUA)|ValentynNefedov (WMUA)]] ([[:m:User talk:ValentynNefedov (WMUA)|talk]]) </div> <!-- Nachricht versandt von Benutzer:ValentynNefedov (WMUA)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery/Wikipedia&oldid=26166467 --> == <span lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Der Bericht zur Ratifizierung der U4C-Satzung und zur U4C-Bewerbung ist jetzt verfügbar</span> == <div lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – call for candidates| Diese Nachricht liegt im Meta-Wiki auch in weitere Sprachen übersetzt vor.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – call for candidates}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hallo allerseits, Ich schreibe euch heute wegen zwei wichtiger Informationen. Zum einen ist der [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Vote results|Bericht über die Kommentare zur Ratifizierung der Satzung für das Koordinationskomitee des universellen Verhaltenskodex (U4C)]] jetzt verfügbar. Zum anderen hat die Bewerbungsphase für das U4C begonnen – sie läuft bis zum 1. April 2024. Das [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Koordinationskomitee des universellen Verhaltenskodex]] (U4C) ist eine globale Gruppe, die für eine gerechte und konsequente Umsetzung des Verhaltenskodex sorgen soll. Communitymitglieder sind eingeladen, sich für das U4C zu bewerben. Weitere Informationen zum U4C sind in der [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|Satzung]] zu finden. Gemäß der Satzung hat das U4C 16 Sitze: acht für die Gesamtcommunity und acht regional verteilte, um sicherzustellen, dass das U4C die Diversität des Movements widerspiegelt. Im [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024|Meta-Wiki]] gibt es mehr Informationen. Dort werden auch die Bewerbungen entgegengenommen. Für das UCoC Projekt-Team<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 17:25, 5. Mär 2024 (CET) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:RamzyM (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26276337 --> == <span lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Auswahl für das Board of Trustees der Wikimedia Foundation 2024</span> == <div lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> : ''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024/Announcement/Selection announcement| Diese Nachricht liegt im Meta-Wiki in weitere Sprachen übersetzt vor.]]'' : ''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024/Announcement/Selection announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2024/Announcement/Selection announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hallo allerseits, In diesem Jahr endet die Amtszeit von vier (4) Trustees im Board of Trustees der Wikimedia Foundation, die von Affiliates und der Community gewählt wurden [1]. Das Board of Trustees lädt das gesamte Movement ein, am diesjährigen Auswahlprozess teilzunehmen und über die freigewordenen Sitze abzustimmen. Das [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections committee|Wahlkomitee]] wird diesen Prozess mit Unterstützung von Angestellten der Foundation beaufsichtigen [2]. Das Komitee für Board Governance hat eine Arbeitsgruppe für die Board-Auswahl ins Leben gerufen, die aus Trustees besteht, die im diesjährigen Auswahlprozess für Community und Affiliates nicht kandidieren können: Dariusz Jemielniak, Nataliia Tymkiv, Esra’a Al Shafei, Kathy Collins und Shani Evenstein Sigalov [3]. Diese Gruppe hat die Aufgabe, den Trustee-Auswahlprozess 2024 für das Board zu überwachen und dieses darüber zu informieren. Mehr Details zu den Rollen des Wahlkomitees, des Boards und der Angestellten gibt es hier [4]. Das sind die wichtigsten geplanten Daten: * Mai 2024: Aufruf zur Bewerbung und zum Stellen von Fragen * Juni 2024: Affiliates stimmen ab, um eine Shortlist aus zwölf Personen zu bestimmen (es gibt keine Shortlist, wenn sich 15 oder weniger Personen bewerben) [5] * Juni–August 2024: Kampagne * Ende August / Anfang September 2024: zweiwöchige Abstimmung durch die Community * Oktober–November 2024: Hintergrundüberprüfung der gewählten Personen * Board-Sitzung im Dezember 2024: Einführung der neuen Trustees Du kannst auf [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024|dieser Seite im Meta-Wiki]] den genauen Zeitplan, das Bewerbungsverfahren, die Regeln für die Kampagne und die Kriterien für Wahlberechtigung ansehen und deine Pläne entsprechend ausrichten. '''Freiwillige Wahlhelfer:innen''' Eine weitere Möglichkeit, sich am Auswahlprozess 2024 zu beteiligen, ist die Teilnahme als freiwillige:r Wahlhelfer:in. Diese Freiwilligen sind Verbindungspersonen zwischen dem Wahlkomitee und ihren jeweiligen Communitys. Sie helfen dabei, sicherzustellen, dass ihre Communitys vertreten sind, und rufen diese zur Wahl auf. Erfahre [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024/Election Volunteers|auf dieser Seite im Meta-wiki]] mehr über das Programm und wie du teilnehmen kannst. Beste Grüße [[m:Special:MyLanguage/User:Pundit|Dariusz Jemielniak]] (Governance Committee Chair, Arbeitsgruppe für die Board-Auswahl) [1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2021/Results#Elected [2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Committee:Elections_Committee_Charter [3] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Minutes:2023-08-15#Governance_Committee [4] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections_committee/Roles [5] Auch wenn die ideale Anzahl zwölf Kandidierende für vier freie Sitze sind, wird das Shortlist-Verfahren nur angewendet, wenn mehr als 15 Personen zur Auswahl stehen, da sich ansonsten die ein bis drei Kandidierenden, die es nicht durch das Verfahren schaffen, ausgeschlossen fühlen könnten und der Aufwand für die Affiliates im Verhältnis zur kleinen Anzahl sehr groß wäre.<section end="announcement-content" /> </div> [[User:MPossoupe_(WMF)|MPossoupe_(WMF)]]20:57, 12. Mär 2024 (CET) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:MPossoupe (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26349432 --> == <span lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Euer Wiki wird bald im nur-lesbaren Modus sein</span> == <div lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="server-switch"/><div class="plainlinks"> [[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|In einer anderen Sprache lesen]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Tech%2FServer+switch&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}] Die [[foundation:|Wikimedia-Foundation]] wird den Datenverkehr zwischen ihren Rechenzentren wechseln. Dadurch sollen Wikipedia und die anderen Wikimedia-Wikis auch nach einem Notfall erreichbar bleiben. Der gesamte Datenverkehr wird am '''{{#time:j. F Y|2024-03-20|de}}''' umgeleitet. Der Test wird um '''[https://zonestamp.toolforge.org/{{#time:U|2024-03-20T14:00|en}} {{#time:H:i e|2024-03-20T14:00}}]''' (15:00 MEZ) beginnen. Leider können aufgrund einiger Einschränkungen der [[mw:Special:MyLanguage/Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki]]-Software keine Bearbeitungen vorgenommen werden, während die Umschaltung duchgeführt wird. Wir entschuldigen uns für diese Unterbrechung, und wir werden uns bemühen, derartige Einschränkungen in der Zukunft auf ein Minimum zu beschränken. '''Für eine kurze Zeit können zwar alle Wikis gelesen, aber nicht bearbeitet werden.''' *Am {{#time:j. F Y|2024-03-20|de}} wird bis zu einer Stunde lang das Bearbeiten nicht möglich sein. *In dieser Zeit wird beim Versuch, Bearbeitungen zu speichern, eine Fehlermeldung ausgegeben. Wir hoffen, dass dadurch keine Bearbeitungen verloren gehen, können das aber leider nicht garantieren. Falls eine Fehlermeldung erscheint, warte bitte, bis alles wieder normal ist. Dann sollte es möglich sein, die Bearbeitungen zu speichern. Sicherheitshalber empfehlen wir jedoch, dass du zunächst eine Kopie deiner Änderungen machst. ''Weitere Folgen:'' *Im Hintergrund ablaufende Prozesse (eingebundene Skripte beispielsweise) werden langsamer als sonst ablaufen, einige werden möglicherweise gar nicht ausgeführt. Es kann vorkommen, dass Rotlinks nicht so schnell wie üblich aktualisiert werden. Falls du einen Artikel erstellst, der bereits an einer anderen Stelle verlinkt ist, dann wird der Link an dieser Stelle länger rot bleiben als üblich. Einige lang laufende Skripte werden wir stoppen müssen. * Wir gehen davon aus, dass die Codebereitstellung wie in jeder anderen Woche erfolgen wird. Allerdings kann es von Fall zu Fall zu einem Code-Freeze kommen, wenn der Vorgang dies erfordert. * [[mw:Special:MyLanguage/GitLab|GitLab]] wird für etwa 90 Minuten nicht verfügbar sein. Falls nötig, kann der Test verschoben werden. Der Zeitplan ist [[wikitech:Switch_Datacenter|unter wikitech.wikimedia.org zu finden]]. Einzelheiten sind dem Plan zu entnehmen. Weitere Benachrichtigungen folgen. Auf allen Wikis wird 30 Minuten im Voraus einen Banner erscheinen. '''Bitte gib diese Benachrichtigung an deine Community weiter!'''</div><section end="server-switch"/> </div> [[user:Trizek (WMF)|Trizek (WMF)]], 01:01, 15. Mär 2024 (CET) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:Trizek (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=25636619 --> == Enabling machine translation support, Section and Content translation tools in your Wikipedia == {{int:Hello}} Low German Wikipedians! Apologies as this message is not in your language, {{int:Please-translate}}. The WMF Language team plans to enable the Section and Content translation tools to Low German Wikipedia by default. Also, the team is considering adding [[mw:Help:Content_translation/Translating/Initial_machine_translation|machine translation]] (MT) support with [[mw:MinT|MinT]] to the tools. MinT may be providing limited support for your language, so we want to make sure it is useful for your translation work. For this, my team would like members of your community to: * Test the machine translation support [https://translate.wmcloud.org/ in a test instance]. You can paste multiple pieces of content from different Wikipedia articles and check whether the provided result is a useful starting point for a translation. * Give us feedback if the machine translation quality is okay to be on your Wikipedia by default, as an optional service or if it is not useful at all. * Let us know if you have any objections to having the Section and Content translation enabled by default in this Wikipedia. Below is background information about the tools and how you can test them. '''Background information''' [[mw:Content_translation|Content Translation]] has been a successful tool for editors to create content in their language. Since its release in 2015, the tool has aided the translation of more than one million articles across all languages. However, the tool is in beta in Low German Wikipedia, limiting its discoverability and use. Being in beta also blocks enabling the Section translation in your Wikipedia. [[mw:Content_translation/Section_translation|Section Translation]] extends the capabilities of Content Translation to support mobile devices. On mobile, the tool will: * Guide you to translate one section at a time to expand existing articles or create new ones * Make it easy to transfer knowledge across languages anytime from your mobile device MinT (Machine in Translation) is a machine translation service hosted in the Wikimedia Infrastructure. It is designed to provide translations from many MT models. The model available for your Wikipedia is the [https://github.com/google-research/google-research/tree/master/madlad_400 MADLAD-400 open-source translation model]. '''Our request''' The MADLAD-400 MT is available for your Wiki in our test instance. We want you to test it (translate sentences and paragraphs from articles) in our test instance:[https://translate.wmcloud.org/ https://translate.wmcloud.org]. Let us know in this thread if the quality of the automatic translation generated is okay to enable it in Low German Wikipedia along with the Section and Content translation tool. '''Our plans to enable the tools and the machine translation support''' We plan to deploy the tools with the MT support by the 16th of April. If there are no objections from your community, we will deploy them. We want to provide the tools in the way they best serve the community, so we are open to make further adjustments after the deployment based on your experience. We look forward to getting your feedback in this thread. Thank you! [[Bruker:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] [[Bruker Diskuschoon:UOzurumba (WMF)|✍]] 19:39, 28. Mär 2024 (CET) On behalf of the WMF Language team. == <span lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Stimm jetzt über die Mitglieder des ersten U4C ab</span> == <div lang="de" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – vote opens|Diese Nachricht liegt auf Meta-Wiki auch in weitere Sprachen übersetzt vor.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – vote opens}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hallo allerseits, ich schreibe euch, um anzukündigen, dass die Abstimmungsphase für das Koordinationskomitee des universellen Verhaltenskodex (U4C) begonnen hat und bis zum 9. Mai 2024 läuft. Auf der [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024|Wahlseite im Meta-Wiki]] könnt ihr mehr über die Wahl und die Wahlberechtigung erfahren. Das Koordinationskomitee des universellen Verhaltenskodex (U4C) ist eine globale Gruppe, die sich für eine gerechte und konsequente Umsetzung des UCoC einsetzt. Communitymitglieder waren eingeladen, sich für das U4C zu bewerben. Mehr Informationen über das U4C und seine Aufgaben sind in [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|der U4C-Satzung]] zu finden. Bitte teile diese Nachricht mit Mitgliedern deiner Community, sodass sie sich auch beteiligen können. Für das UCoC-Projektteam<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 22:21, 25. Apr. 2024 (CEST) <!-- Nachricht versandt von Benutzer:RamzyM (WMF)@metawiki durch Verwendung der Liste unter https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26390244 --> == [[Danz op de Deel]] == Moin Moin. Op de düütsche Wikipedia gifft dat een Diskuschoon över de Utdruck "Danz op de deel". Vellicht köt jümmers mal heer ([[de:Diskussion:Danz op de Deel]]) vörbikieken. Schön Grööt --[[Bruker:Heiko|Heiko]] [[Bruker Diskuschoon:Heiko|✍]] 18:08, 2. Mai 2024 (CEST) lnj9kqhy5d1jabvoepy7hjx38hke1pi 0 3796 1015846 988795 2024-05-02T16:40:36Z Flaverius 21322 /* Australien */ lenk Great Barrier Reef wikitext text/x-wiki De [[UNESCO]]-List vun dat '''Weltarv''' is en List vun dat '''Weltkulturarv''' un dat '''Weltnaturarv'''. Alltohoop staht 788 Steden in 134 Länner op de List (Stand 2004). Dorvun höört 611 to dat Kulturarv (in de List mit K markeert) un 154 to dat Naturarv (N), 23 sünd Kultur- un Naturarv (K/N). De UN-Sünnerorganisatschoon ''[[World Heritage Committee]]'' ünnerstütt bi de in de List opföhrten Objekten Schuul un Restauratschoon dör fachlich un materiell Hülp. == Grundlagen == Grundlaag is de [[1972]] in [[Stockholm]] beslatene UNESCO-Konventschoon för de Schuul vun dat Kultur- un Naturarv vun de Welt. De Konventschoon güll af [[1975]]. Üm in de List opnahmen to warrn, mutt tominnst een vun de söss Teken intreden. Dat Objekt mutt * vun eenzigoordigen künstlerischen Weert ween. * starken kulturellen Influss op en Region oder [[Epok]] utöven. * vun groot Seltenheitsweert oder Oller ween. * för ene bestimmte künstlerische Entwicklung bispeelhaftig ween. * för ene bestimmte Architekturepok steihn. * bedüdensvull in Tosamenhang mit herutragen Ideen oder histoorschen Personen ween. In Düütschland sünd de de Bundslänner tostännig en Opnahmandrag to stellen. Den Anstoot to dat Övereenkamen geev de Oprop vun de UNESCO vun den [[8. März]] [[1960]], de dör den Bo vun den [[Assuan]]-Staudamm dör de [[Nil]]floten bedrohten Denkmalen in [[Nubien]] för de Nowelt to redden. Eenmal in't Johr, normalerwies in'n Juli, dreept sik dat UNESCO ''World Heritage Committee'', üm över de Opnahmandreeg vun de Staten för ne'e Steden to oordelen. Bi disse Sitten warrt ok över den Tostand vun al opnahmen Steden beraden. Dat eerste düütsche Bowark, dat Weltkulturarv wörr, weer 1978 de [[Doom to Aachen|Kaiserdoom]] to [[Aachen]], Graavskark vun [[Karl de Groot]] un Krönenskark vun de düütschen Königen. == Root List == In de '''Root List vun dat Weltarv''' (''in de List <span style="color:red">root</span> markeert: <span style="color:red">K, N, K/N</span>'') warrt de sünnerlich gefährdeten Objekten opnahmen ok denn, wenn de tostännigen Staten kenen Andrag an de UNESCO stellt. Siet 2004 befinnt sik 35 Denkmalen op disse List. So is to'n Bispeel de [[Kölner Doom]] in'n Juli 2004 in de ''Rode List vun dat Weltarv'' opnahmen worrn, nodem de Stadt [[Köln]] ehr Hoochhuuspolitik, de den Blick op den Doom inschränkt, forttosetten. == Definitschoon == De Begreep vun dat ''kulturell Arv'' (''héritage'') geiht op [[Henri-Baptiste Grégoire]], Bischop vun Blois in dat [[18. Johrhunnert]], trüch un wörr in de [[Haager Konventschoon för de Schuul vun Kulturgoot|Haager Konventschoon]] vun'n [[14. Mai]] [[1954]] fastleggt: : ''"Damage to cultural property, belonging to any people whatsoever, means damage to the cultural heritage of all mankind, since each person makes its contribution to the culture of the world"'' : ''„Schaden an kulturell Egendom, egal 'keen dat tohöört, bedüüd Schaden an dat kulturelle Arv vun de ganze Minschheit, vun wegen dat elk Person sien Bidrag to de Kultur vun de Welt maakt.“'' To dat Weltarv vun de Minschheit höört ok dat [[Weltdokumentenarv]]. == De UNESCO-List == === [[Afghanistan]] === * [[2002]] - <span style="color: red;">K</span> - Minarett un archäologisch Funnen vun [[Jam (Oort)|Jam]] * [[2003]] - <span style="color: red;">K</span> - Kulturlandschap un archäologisch Steden in dat [[Bamiyan]]-Daal ([[Buddha-Statuen vun Bamiyan]] [[2001]] vun de [[Taliban]] tonicht maakt) === [[Ägypten]] === * [[1979]] - K - [[Memphis (Ägypten)|Memphis]] un sien [[Dodenstadt]] mit de [[Pyramiden vun Gizeh]], Abusir, Sakkara un Dahschur * [[1979]] - K - [[Theben (Ägypten)|Theben]] * [[1979]] - K - Tempel vun [[Abu Simbel]] * [[1979]] - <span style="color: red;">K</span> - Fröhchristlich Ruinen vun [[Abu Mena]] (Klooster vun den Hl. Menas) * [[1979]] - K - Islaamsch Stadtkarn vun Kairo * [[2002]] - K - [[Katharinenklooster]] === [[Albanien]] === * [[1992]] - <span style="color: red;">K</span> - Ruinen vun [[Butrint]] === [[Algerien]] === * [[1980]] - K - Bargfeste [[Beni Hammad]] * [[1982]] - K/N - Felsmalereen vun [[Tassili n'Ajjer]] * [[1982]] - K - Daal vun [[M'zab]] * [[1982]] - K - Röömsche Ruinen vun [[Djemila]] * [[1982]] - <span style="color: red;">K</span> - Ruinenstadt [[Tipasa]] * [[1982]] - K - Röömsche Ruinen vun [[Timgad]] * [[1992]] - K - [[Kasbah]] (Oolstadt) vun Algier === [[Andorra]] === * [[2004]] - K - Vall del Madriu Perafita-Clavor === [[Argentinien]] === * [[1981]] - N - Natschonalpark [[Los Glaciares]] * [[1984]] - N - Natschonalpark [[Iguazú]] * [[1984]] - K - De [[Jesuitenreduktschonen vun de Guaraní]]: Santa Ignacio Mini, Santa Ana, Nuestra Señora de Loreto un Santa Maria Mayor * [[1999]] - N - Halvinsel [[Valdés (Halvinsel)|Valdés]] * [[1999]] - K - Höhlenmalereen vun de [[Cueva de las Manos]], [[Rio Pinturas]] * [[2000]] - N - Natschonalparks [[Ischigualasto]] un [[Talampaya]] * [[2000]] - K - Bodenkmalen vun de Jesuiten in un üm [[Córdoba (Argentinien)|Córdoba]] ([[Manzana de los Jesuitas]] un Estancias) * [[2003]] - K - [[Quebrada de Humahuaca]] === [[Armenien]] === * [[1996]] - K - Kloosters [[Haghpat]] un [[Sanahin]] * [[2000]] - K - Kathedraal un Karken vun [[Etschmiadsin]] un de archäologisch Steed vun [[Zvartnots]] * [[2000]] - K - Klooster vun [[Geghard]] in't bövere Azat-Daal === [[Aserbaidschan]] === * [[2000]] - <span style="color: red;">K</span> - Ümmuert Deel vun [[Baku]] === [[Äthiopien]] === * [[1978]] - K - Felsenkarken vun [[Lalibela]] * [[1978]] - <span style="color: red;">N</span> - Natschonalpark [[Simien]] * [[1979]] - K - [[Fasil Ghebbi]] in de Region Gondar * [[1980]] - K - Ruinen vun [[Aksum]] * [[1980]] - K - Daal an'n Ünnerloop vun den Fluss [[Awash]] * [[1980]] - K - Daal an'n Ünnerloop vun den Fluss [[Omo]] * [[1980]] - K - Stelen mit Reliefs vun [[Tiya]] === [[Australien]] === * [[1981]] - N - [[Great Barrier Reef|Groot Barriere-Riff]] * [[1981]] - K/N - [[Kakadu-Natschonalpark]] * [[1981]] - K/N - [[Willandra]]-Seenregion * [[1982]] - K/N - Natschonalparks vun West-[[Tasmanien]] * [[1982]] - N - [[Lord-Howe-Insel|Lord-Howe]]-Inselgrupp * [[1987]] - K/N - [[Uluru-Kata-Tjuta-Natschonalpark]] ([[Ayers Rock]]) * [[1987]] - N - Austraalsch Regenwoold * [[1988]] - N - Fuchte Tropen vun [[Queensland]] un de [[Lamington Natschonalpark]] * [[1991]] - N - [[Shark Bay]] in West-Australien * [[1992]] - N - [[Fraser Island (Australien)|Fraser Island]] * [[1994]] - N - Austraalsche Fossilien-Steden in [[Riversleigh]] un [[Naracoorte]] * [[1997]] - N - [[Heard un McDonaldinseln]] * [[1997]] - N - [[Macquarie Island]] * [[2000]] - N - [[Blaue Bargen (Australien)|Blaue Bargen]] * [[2003]] - N - [[Purnululu National Park]] * [[2004]] - K - Königlich Utstellensbowarken un Carlton-Goorns in [[Melbourne]] === [[Bangladesch]] === * [[1985]] - K - Histoorsch Moscheenstadt [[Bagerhat]] * [[1985]] - K - Ruinen vun dat buddhistisch Klooster vun [[Paharpur]] * [[1997]] - N - [[Sundarban]], Mangrovenwoold === [[Belgien]] === * [[1998]] - K - Flaamsche Beginenhööv * [[1998]] - K - De veer Schippsheevwarken vun den [[Canal du Centre]] * [[1998]] - K - De [[Grote Markt]] in [[Brüssel]] * [[1999]] - K - Middelöllerlich Glockentoorn in Flannern un Wallonien * [[2000]] - K - Jungsteentiedlich Füersteenminen bi [[Spiennes]] (Mons) * [[2000]] - K - Oolstadt vun [[Brügge]] * [[2000]] - K - [[Leevfroonkathedraal (Tournai)|Leevfroonkathedraal]] in [[Tournai]] * [[2000]] - K - Jugendstilboen vun [[Victor Horta]] in Brüssel === [[Belize]] === * [[1996]] - N - [[Barriere-Riff]] === [[Benin]] === * [[1985]] - <span style="color: red;">K</span> - Königspalästen vun [[Abomay]] === [[Bolivien]] === * [[1987]] - K - [[Potosí]], Stadt un Sülverminen * [[1990]] - K - [[Jesuitenmischonen vun de Chiquitos]] * [[1990]] - K - Oolstadt vun [[Sucre]] * [[1998]] - K - Vörkolumbiansche Feste [[Fuerte de Samaipata|Samaipata]] * [[2000]] - N - Natschonalpark [[Noel Kempff Mercado]] * [[2000]] - K - Vörkolumbiansche Ruinen vun [[Tiahuanaco]] === [[Botswana]] === * [[2001]] - K - Knüllen vun [[Tsodilo]] mit de Felsmalereen === [[Brasilien]] === * [[1980]] - K - Oolstadt vun [[Ouro Preto]] * [[1982]] - K - Oolstadt vun [[Olinda]] * [[1984]] - N - Natschonalpark [[Iguazú|Iguaçu]] * [[1984]] - K - De [[Jesuitenreduktschonen]] vun de [[Guarani]]: Ruinen vun [[São Miguel das Missões]] * [[1985]] - K - Histoorsch Zentrum vun [[Salvador da Bahia]] * [[1985]] - K - Wallfohrtskark „Goot Jesus“ vun [[Congonhas]] * [[1987]] - K - Hööftstadt [[Brasília]] * [[1991]] - N - Natschonalpark [[Serra da Capivara]] mit Felsteknen * [[1997]] - K - Histoorsch Stadtkarn vun [[São Luís do Maranhão]] * [[1999]] - K - Histoorsch Zentrum vun [[Diamantina (Minas Gerais)|Diamantina]] * [[1999]] - N - Regenwooldrebeet vun de [[Costa do Descobrimento]] * [[1999]] - N - Süüdosten Atlantisch Woold * [[2000]] - N - Schuulrebeet Zentral-Amazonas mit Natschonalpark [[Jaú]] * [[2000]] - N - De schuulte Ümkring vun dat Fuchtrebeet [[Pantanal]] * [[2001]] - K - Histoorsch Zentrum vun [[Goiânia]] * [[2001]] - N - Natschonalparks [[Chapada dos Veadeiros]] un [[Emas (Paraíba)|Emas]] * [[2001]] - N - Inselreservat Fernando de Noronha / Rocas Atoll === [[Bulgarien]] === * [[1979]] - K - Kark vun [[Bojana (Sofia)|Bojana]] * [[1979]] - K - Felsrelief vun den [[Rieder vun Madara]] * [[1979]] - K - Felskarken vun [[Ivanovo]] * [[1979]] - K - Thrakergraff vun [[Kazanlak]] * [[1983]] - K - Oolstadt vun [[Nessebar]] * [[1983]] - N - Biosphärenreservat [[Srebarna]] * [[1983]] - N - [[Pirin-Natschonalpark]] * [[1983]] - K - [[Rila-Klooster]] * [[1985]] - K - Thrakergraff vun [[Sweschtari]] === [[Chile]] === * [[1995]] - N - Natschonalpark [[Rapa Nui]] (Osterinsel) * [[2000]] - K - Holtkarken vun [[Chiloé]] * [[2003]] - K - Histoorsch Veerdel vun de Havenstadt [[Valparaíso]] === [[China]] === * [[1987]] - K - [[Chines'sche Muer]] * [[1987]] - K/N - Bargregion [[Taishan]] * [[1987]] - K - Kaiserpalast un Gräver ut de [[Mingdynastie|Ming]]- un [[Qing-Dynastie|Qingdynastie]] in Beijing * [[1987]] - K - [[Mogao-Grotten]] * [[1987]] - K - Graff vun den eersten Kaiser vun China [[Qin Shi Huangdi]] mit siene [[Terrakottaarmee]] * [[1987]] - K - Fundsteed vun den [[Peking-Minsch]] in Zhoukoudian * [[1990]] - K/N - Barglandschap [[Huangshan]] * [[1992]] - N - Landschapspark [[Jiuzhaigou-Daal]] * [[1992]] - N - Kalksinterterrassenlandschap [[Huanglong]] * [[1992]] - N - Landschapspark [[Wulingyuan]] * [[1994]] - K - Sommerresidenz un Tempel bi [[Chengde]] * [[1994]] - K - [[Konfuziustempel]], Karkhoff un Residenz vun de Familie Kong in [[Qufu]] * [[1994]] - K - Taoistisch Hilligdömer in de Bargen vun [[Wudang]] * [[1994]] - K - [[Potala|Potala-Palast]], Jokhang-Tempel un Norbulingka-Palast in [[Lhasa]] * [[1996]] - N - Natschonalpark [[Lushan]] * [[1996]] - K/N - Barglandschap [[Shan Emai]] un „Groot Broder vun Leshan“ * [[1997]] - K - Oolstadt vun [[Lijiang]] * [[1997]] - K - Oolstadt vun [[Ping Yao]] * [[1997]] - K - Klassisch Goorns vun [[Suzhou]] * [[1998]] - K - Kaiserlich Goorn (Sommerpalast) bi Peking * [[1998]] - K - [[Himmelstempel]] mit kaiserlich Opperaltar in Peking * [[1999]] - K - Felsbiller vun [[Dazu]] * [[1999]] - K/N - [[Wuyi-Bargen]] * [[2000]] - K - Dörper [[Xidi]] un [[Hongcun]] * [[2000]] - K - Kaiserlich Gräver ut de [[Mingdynastie|Ming]]- un [[Qing-Dynastie|Qingdynastie]] * [[2000]] - K - [[Longmen-Grotten]] * [[2000]] - K - Barg [[Qincheng]] un Waternssystem vun [[Dujiangyan]] * [[2001]] - K - [[Yungang-Grotten]] * [[2003]] - N - Schuulzonen in'n Natschonalpark vun de „dree parallel verlopen Flüss“ in [[Yunnan]] * [[2004]] - K - Ruinen un Gräver vun dat antike Königriek [[Koguryo]] === [[Costa Rica]] === * [[1983]] - N - Naturschuulrebeet [[Talamanca]] un Natschonalpark [[La Amistad]] * [[1997]] - N - Natschonalpark [[Cocos-Insel|Kokosinseln]] * [[1999]] - N - Schuulrebeden in de [[Provinz Guanacaste]] === [[Elfenbeenküst]] === * [[1981]] - <span style="color: red;">N</span> - Naturschuulrebeet [[Nimba-Bargen]] * [[1982]] - N - Natschonalpark [[Tai]] * [[1983]] - <span style="color: red;">N</span> - Natschonalpark [[Comoé]] === [[Däänmark]] === * [[1994]] - K - Graffhügel, Runen un Kark vun [[Jelling]] * [[1995]] - K - Kathedraal vun [[Roskilde]] * [[2000]] - K - [[Slott Kronborg]] bi [[Helsingør]] * [[2004]] - N - Ilulissat-Iesföörd op [[Grönland]] === [[Düütschland]] === * [[1978]] - K - [[Doom to Aken]] * [[1981]] - K - [[Doom to Speyer]] * [[1981]] - K - [[Würzborger Residenz]] mit Hoffgoorn un Residenzplatz * [[1983]] - K - [[Wallfohrtskark]] op de [[Wieskark|Wies]] * [[1984]] - K - [[Slötter Augustusborg un Falkenlust]] in [[Brühl (Rhienland)|Brühl]] * [[1985]] - K - [[Doom St. Mariae]] un Michaeliskark in [[Hilmessen]] * [[1986]] - K - Dat röömsche [[Trier]], [[Trierer Doom]] un [[Leevfroonkark (Trier)|Leevfroonkark]] * [[1987]] - K - Hansestadt [[Lübeck]] mit dat [[Holstendoor]] * [[1990]] - K - Slötter un Goorns vun [[Potsdam]] ([[Sanssouci|Slott Sanssouci]]) un [[Berlin]] * [[1991]] - K - Abtei un Altenmünster vun dat [[Klooster Lorsch]] * [[1992]] - K - Bargwark [[Rammelsberg]] un de Oolstadt vun [[Goslar]] * [[1993]] - K - [[Bamberg]], gröttst unversehrt erholen Stadtkarn in Düütschland * [[1993]] - K - [[Klooster Maulbronn]] (Zisterzienserabtei) * [[1994]] - K - Stiftskark, Borg un Oolstadt vun [[Quedlinburg]] * [[1994]] - K - [[Völklinger Hütt|Iesenhütt]] in [[Völklingen]] * [[1995]] - N - [[Gruuv Messel]] ([[Fossil]]ienfundsteed) * [[1996]] - <span style="color: red;">K</span> - [[Kölner Doom]] * [[1996]] - K - De [[Bauhaus]]-Steden in [[Dessau]] un [[Weimar]] * [[1996]] - K - [[Martin Luther]]-Steden in [[Eisleben]] un [[Wittenberg]] * [[1998]] - K - Dat klassische [[Weimar]] * [[1999]] - K - [[Museumsinsel (Berlin)|Museumsinsel]] in [[Berlin]] * [[1999]] - K - [[Wartborg (Borg)|Wartborg]] bi [[Iesenack]] * [[2000]] - K - [[Dessau-Wörlitzer Goornriek]] * [[2000]] - K - Kloosterinsel [[Reichenau (Insel)|Reichenau]] in'n Bodensee * [[2001]] - K - Pütt un Kokeree [[Zeche Zollverein|Zollverein]] in [[Essen]] * [[2002]] - K - Kulturlandschap [[Mittelrhien]] twüschen [[Koblenz]] un [[Bingen an'n Rhein]] * [[2002]] - K - Histoorsch Zentren vun [[Stralsund]] un [[Wismer]] * [[2004]] - K - [[Bremen|Bremer]] Rathuus un [[Bremer Roland|Roland-Statue]] * [[2004]] - K - [[Fürst-Pückler-Park]] in [[Bad Muskau]] * [[2005]] - K - [[Bövergermaansch-Raetisch Limes]] * [[2006]] - K - De Ooltstadt vun [[Regensburg]] mit [[Stadtamhof]] * [[2008]] - K - [[Wahnsteden vun de Berliner Moderne]] * [[2009]] - K - [[Wattenmeer (Noordsee)|Wattenmeer vun de Noordsee]] === [[Dominica]] === * [[1997]] - N - Natschonalpark [[Morne Trois Pitons]] === [[Dominikaansche Republiek]] === * [[1990]] - K - Histoorsch Oolstadt vun [[Santo Domingo]] an dat westen Över vun den Rio Ozama === [[Ecuador]] === * [[1978]] - N - [[Galapagos-Inseln]] * [[1978]] - K - Oolstadt vun [[Quito]] * [[1983]] - <span style="color: red;">N</span> - [[Sangay Natschonalpark]] * [[1999]] - K - Histoorsch Zentrum vun [[Cuenca (Ecuador)|Santa Ana de los Rios de Cuenca]] === [[El Salvador]] === * [[1993]] - K - Ruinen vun [[Joya de Ceren]] === [[Estland]] === * [[1997]] - K - Oolstadt vun [[Tallinn]] === [[Finnland]] === * [[1991]] - K - Stadt [[Rauma (Finnland)|Rauma]] * [[1991]] - K - Feste [[Suomenlinna]] * [[1994]] - K - Kark vun [[Petäjävesi]] * [[1996]] - K - Histoorsch Kartonfabrik vun [[Verla]] * [[1999]] - K - Karkhoff vun [[Sammallahdenmäki]] mit Gräver ut de Bronzetied === [[Frankriek]] === * [[1979]] - K - [[Slott Versailles]] * [[1979]] - K - [[Mont-Saint-Michel]] un siene Bucht * [[1979]] - K - Kathedraal [[Notre-Dame de Chartres]] * [[1979]] - K - Kark un Knüll vun [[Vézelay]] * [[1979]] - K - Grotten vun dat Vézère-Daal (ünner annern de [[Höhl vun Lascaux]]) * [[1981]] - K - Slott un Park vun [[Slott Fontainebleau|Fontainebleau]] * [[1981]] - K - Röömsche un romaansche Denkmalen vun [[Arles]] * [[1981]] - K - Amphitheater un Triumphbagen vun [[Orange (Frankreich)|Orange]] * [[1981]] - K - [[Abdie Fontenay|Zisterzienserklooster vun Fontenay]] * [[1981]] - K - Kathedraal vun [[Amiens]] * [[1982]] - K - Dat königliche Soltwark [[Les Salines Royales]] * [[1983]] - K - De Plätz Stanislas, de la Carrière, d'Alliance in [[Nancy (Frankreich)|Nancy]] * [[1983]] - K - Kark vun [[Saint-Savin sur Gartempe]] * [[1983]] - N - Kap Girolata, Kap Por un de Naturpark Scandola op [[Korsika]] * [[1985]] - K - Röömsch Aquädukt [[Pont du Gard]] * [[1988]] - K - De Grande Île vun [[Straßburg]] * [[1991]] - K - Över vun de [[Seine]] in [[Paris]] * [[1991]] - K - Kathedraal [[Notre-Dame de Reims|Notre Dame]], Basilika Saint-Remi un Palast vun Tau in [[Reims]] * [[1992]] - K - Kathedraal vun [[Bourges]] * [[1995]] - K - Oolstadt vun [[Avignon]] * [[1996]] - K - [[Canal du Midi]] * [[1997]] - K - Oolstadt un Stadtmuer vun [[Carcassonne]] * [[1997]] - K/N - Barglandschap vun de [[Pyrenäen]] * [[1998]] - K - Histoorsch Steden vun [[Lyon]] * [[1998]] - K - Franzöösch Deel vun den [[Jakobsweg]] no [[Santiago de Compostela]] * [[1999]] - K - Wienanborebeet vun [[Saint-Emilion]] * [[2000]] - K - daal vun de [[Loire]] twüschen [[Sully-sur-Loire]] un [[Chalonnes]] * [[2001]] - K - Middelöllerlich Hannelsstadt [[Provins]] === [[Gambia (Land)|Gambia]] === * [[2003]] - K - [[James Island]] === [[Georgien]] === * [[1994]] - K - Histoorsch Karken in [[Mzeheta]] * [[1994]] - K - Bagrati-Kathedraal un Klooster Gelati in [[Kutaissi]] * [[1996]] - K - Bargdörper vun [[Swanetien]] === [[Ghana]] === * [[1979]] - K - Festen un Slötter ut de Kolonialtied an de [[Volta (Stroom)|Volta]]-Münn, in Accra, de Zentral- un Westregion * [[1980]] - K - Traditschonelle Bowarken vun de [[Ashanti (Volk)|Ashanti]] === [[Grekenland]] === * [[1986]] - K - [[Apollontempel]] vun [[Bassae]] * [[1987]] - K - [[Delphi (Stadt)|Delphi]] * [[1987]] - K - [[Akropolis (Athen)|Akropolis]] in [[Athen]] * [[1988]] - K/N - Barg [[Athos (Barg)|Athos]] * [[1988]] - K/N - [[Meteora-Klooster|Meteora]]-Kloosters * [[1988]] - K - Fröhchristlich un byzantinsch Denkmalen vun [[Saloniki]] * [[1988]] - K - Antike Stadt [[Epidauros]] * [[1988]] - K - Middelöllerlich Stadt vun [[Rhodos]] * [[1988]] - K - Ruinen vun [[Olympia (Grekenland)|Olympia]] * [[1989]] - K - [[Misthra]] * [[1990]] - K - Insel [[Delos]] * [[1990]] - K - Kloosters [[Klooster Daphni|Daphni]] (Athen), [[Klooster Hosios Lukas|Hosios Lukas]] (Delphi) un [[Klooster Nea Moni|Nea Moni]] (Insel Chios) * [[1992]] - K - [[Pythagoreion]] un [[Heraion]] vun [[Samos]] * [[1996]] - K - Utgravenssteden vun [[Vergina]] * [[1999]] - K - Archäologisch Steden vun [[Mykene]] un [[Tiryns]] * [[1999]] - K - Oolstadt mit dat Klooster vun den Hl. Johannes un de Höhl vun de Apokalypse op de Insel [[Patmos]] === [[Grootbritannien]] === * [[1986]] - N - [[Giant’s Causeway]] un sien Küst * [[1986]] - K - Borg un Kathedraal vun [[Durham]] * [[1986]] - K - Industriedenkmalen in't Daal vun [[Ironbridge]] * [[1986]] - K - Ruinen vun [[Fountains Abbey]] * [[1986]] - K - [[Stonehenge]] * [[1986]] - K - Borgen un befastigt Steder in de Graafschap [[Gwynedd]] * [[1986]] - N - Inselgrupp [[St. Kilda]] * [[1987]] - K - [[Slott Blenheim]] * [[1987]] - K - Stadt [[Bath (England)|Bath]] * [[1987]] - K - [[Hadrianswall]] * [[1987]] - K - [[Westminster Abbey]], [[Palace of Westminster]] un [[Saint Margaret's Church]] * [[1988]] - N - [[Henderson (Pitcairninseln)|Henderson]] (Süüdseeinsel) * [[1988]] - K - [[Tower vun London]] * [[1988]] - K - Kathedraal, Abtei St. Augustin un St. Martins-Kark in [[Canterbury]] * [[1995]] - K - [[Edinburgh]] * [[1995]] - N - Wildreservat op de Inseln [[Gough]] un [[Inaccessible]] * [[1997]] - K - Queen’s House, Park un Marienschool vun [[Greenwich]] * [[1999]] - K - Jungsteentiedlich Monumenten vun [[Skara Brae]] op de [[Orkney]]s * [[2000]] - K - Industrielandschap [[Blaenavon]] * [[2000]] - K - Stadt [[St. George]] op de [[Bermuda]]s * [[2001]] - K - Industrielandschap [[Derwent Valley]] * [[2001]] - K - Textilfabrik, Arbeidersiedlung un Parkanlagen in Saltaire bi [[Bradford]] * [[2001]] - K - Industriesiedlung [[New Lanark]] in [[Schottland]] * [[2001]] - N - Küst vun [[Dorset (England)|Dorset]] un [[Devon (England)|Ost-Devon]] ([[Jurassic Coast]]) * [[2003]] - K - [[Kew Gardens|Königlich Botanisch Goorns vun Kew]] in [[London]] * [[2004]] - K - Histoorsch Havenstadt vun [[Liverpool]] === [[Guatemala]] === * [[1979]] - K - [[Antigua Guatemala|Antigua]] * [[1979]] - K/N - [[Tikal-Natschonaalpark]] * [[1981]] - K - [[Maya (Indianers)|Maya]]-Ruinen un archäologisch Park [[Quiringua]] === [[Guinea]] === * [[1981]] - <span style="color: red;">N</span> - Naturschuulrebeet [[Nimba-Bargen]] === [[Guinea-Bissau]] === * [[1996]] - N - [[Bissagos-Archipel]] === [[Haiti]] === * [[1982]] - K - Historisch Natschonalpark, Slott [[Sans Souci]] un de Ruinen [[Ramiers]] === [[Honduras]] === * [[1980]] - K - [[Maya (Indianers)|Maya]]-Ruinen vun [[Copán (Mayastadt)|Copán]] * [[1982]] - <span style="color: red;">N</span> - Biosphärenreservat [[Rio Plátano]] === [[Iesland]] === * [[2004]] - K - Natschonalpark [[Þingvellir]] === [[Indien]] === * [[1983]] - K - Felsentempel vun [[Ajanta]] * [[1983]] - K - Höhlentempel [[Ellora]] * [[1983]] - K - Root Fort vun [[Agra (Indien)|Agra]] * [[1983]] - K - [[Tadsch Mahal]] * [[1984]] - K - Sünnentempel vun [[Konarak]] * [[1985]] - K - Tempelümkring vun [[Mahabalipuram]] * [[1985]] - N - Natschonalpark [[Kaziranga]] * [[1985]] - <span style="color: red;">N</span> - Wildschuulrebeet [[Manas]] * [[1985]] - N - Natschonalpark [[Keoladeo]] * [[1986]] - K - Karken un Kloosters vun [[Goa (Indien)|Goa]] * [[1986]] - K - Tempelümkring vun [[Khajuraho]] * [[1986]] - <span style="color: red;">K</span> - Tempelümkring vun [[Hampi]] * [[1986]] - K - Mogulstadt [[Fatehpur Sikri]] * [[1987]] - K - Tempelanlaag vun [[Pattadakal]] * [[1987]] - K - Höhlen vun [[Elephanta]] * [[1987]] - K - Tempel vun [[Brihadisvara]] in Thanjavur * [[1988]] - N - Natschonalpark [[Nanda Devi]] * [[1989]] - K - Buddhistisch Hilligdom bi [[Sanchi]] * [[1993]] - K - Graff vun den Kaiser Humajun in [[Delhi]] * [[1993]] - K - Kutub Minar mit siene Moscheen un Graffboen in [[Delhi]] * [[1997]] - N - Natschonalpark [[Sundarban]] * [[1999]] - K - [[Darjeelingbahn|Himalayabahn]] no [[Darjeeling]] * [[2002]] - K - [[Mahabodhi-Tempel]] vun [[Bodhgaya]] * [[2003]] - K - Felshöhlen vun [[Bhimbetka]] * [[2004]] - K - Archäologisch Park [[Champaner-Pavagadh]] * [[2004]] - K - Chhatrapati Shivaji Terminus in [[Mumbai]] (Bombay) === [[Indonesien]] === * [[1991]] - N - [[Komodo-Natschonalpark]] * [[1991]] - N - Natschonalpark [[Ujung Kulon]] op Java mit den Vulkan [[Krakatau]] * [[1991]] - K - Buddhistisch Tempelanlagen vun [[Borobudur]] * [[1991]] - K - Hindutempel vun [[Prambanan]] * [[1996]] - K - Paläontologisch Steed [[Sangiran]] * [[1999]] - N - [[Lorentz-Natschonalpark]] * [[2004]] - N - Tropisch Regenwoold op [[Sumatra]] === [[Irak]] === * [[1985]] - K - Ruinen vun de Partherstadt [[Hatra]] * [[2003]] - <span style="color: red;">K</span> - [[Assur]] === [[Iran]] === * [[1979]] - K - [[Persepolis]] * [[1979]] - K - Ruinenstadt [[Tschoga Zanbil]] * [[1979]] - K - Königsplatz Meidan-e-Schah vun [[Isfahan]] * [[2003]] - K - Archäologisch Steed [[Takht-e Sulaiman]] * [[2004]] - K - Pasargadae * [[2004]] - <span style="color: red;">K</span> - Zitadell vun [[Bam]] === [[Irland]] === * [[1993]] - K - Archäologisch Steed [[Bend of the Boyne]] * [[1996]] - K - Felseninsel [[Skellig Michael]] === [[Israel]] === * [[1981]] - K - Oolstadt un Stadtmuer vun [[Jerusalem]] * [[2001]] - K - [[Massada]] * [[2001]] - K - Oolstadt vun [[Akko]] * [[2003]] - <span style="color: red;">K</span> - „Witte Stadt“ vun [[Tel Aviv-Jaffa|Tel Aviv]] === [[Italien]] === * [[1979]] - K - Felsenteknen in't [[Val Camonica]] * [[1980]] - K - Dominikanerkark Santa Maria delle Grazie in Mailand mit dat Bild [[Dat leste Avendmahl]] * [[1980]] - K - Histoorsch Zentrum vun [[Rom]], Basilika [[Sankt Paul vör de Muern|St. Paul]] * [[1982]] - K - [[Florenz]] * [[1987]] - K - [[Venedig]] un siene [[Laguun]] * [[1987]] - K - Doomplatz vun [[Pisa]] * [[1990]] - K - Histoorsch Zentrum vun [[San Gimignano]] * [[1993]] - K - Höhlenwahnungen [[Sassi di Matera]] * [[1994]] - K - [[Vicenza]] un de [[Villen vun Palladio]] in de Region [[Venetien]] * [[1995]] - K - Histoorsch Zentrum vun [[Siena]] * [[1995]] - K - Histoorsch Zentrum vun [[Neapel]] * [[1995]] - K - Modellsiedlung [[Crespi d'Adda]] * [[1995]] - K - Stadt ut de [[Renaissance]] in [[Ferrara]] * [[1996]] - K - Trulli (Rundboen) vun [[Alberobello]] * [[1996]] - K - [[Castel del Monte]] * [[1996]] - K - Fröhchristlich Bodenkmalen un Mosaiken vun [[Ravenna]] * [[1996]] - K - Histoorsch Zentrum vun [[Pienza]] * [[1997]] - K - Königlich Slott in [[Caserta]], Park, [[Aquädukt]] un [[San Leucio]] * [[1997]] - K - Residenzen vun de [[Savoyen]]s in [[Turin]] * [[1997]] - K - Botanisch Garten in [[Padua]] * [[1997]] - K - Kathedraal, Torre Civica un Piazza Grande in [[Modena]] * [[1997]] - K - [[Pompeji]], [[Herculaneum]] un [[Torre Annunziata]] * [[1997]] - K - Röömsch Villa vun [[Casale]] mit ehr Mosaiken in [[Sizilien]] * [[1997]] - K - Bronzetiedlich Toornboen vun [[Barumini]] in [[Sardinien]] * [[1997]] - K - Kulturlandschap [[Portovenere]] un [[Cinque Terre]] * [[1997]] - K - Kulturlandschap Küst vun [[Amalfi]] * [[1997]] - K - Archäologisch Steden vun [[Agrigent]] * [[1998]] - K - [[Natschonalpark Cilento]], [[Val di Diano]] un de [[Kartuus]] vun [[Padula]] * [[1998]] - K - Histoorsch Zentrum vun [[Urbino]] * [[1998]] - K - Archäologsch Steden un de [[Basilika]] vun [[Aquileia]] * [[1999]] - K - [[Hadriansvilla]] * [[2000]] - N - [[Äolisch Inseln]] bi [[Sizilien]] * [[2000]] - K - Basilika vun [[Assisi]] un Gedenksteden vun [[Franz vun Assisi]] * [[2000]] - K - Oolstadt vun [[Verona]] * [[2001]] - K - [[Villa d'Este]] in [[Tivoli (Italien)|Tivoli]] * [[2002]] - K - [[Barock]]-Steder in dat [[Val di Noto]] op [[Sizilien]] * [[2003]] - K - [[Sacri Monti]] („Hillige Bargen“) in [[Piemont]] un de [[Lombardei]] * [[2004]] - K - [[Etrusker|Etruskisch]] [[Dodenstadt|Dodensteder]] vun [[Cerveteri]] un [[Tarquinia]] * [[2004]] - K - [[Val d'Orcia]] === [[Japan]] === * [[1993]] - K - Oodelssitt [[Himeji-jo|Himeji-jō]] * [[1993]] - K - Buddhistisch Hilligdömer vun [[Horyu-ji|Hōryū-ji]] * [[1993]] - N - Zedernwoold vun [[Yakushima]] * [[1993]] - N - Bökenwoold vun [[Shirakami]] * [[1994]] - K - Bodenkmalen un Goorns in [[Kyoto|Kyōto]] * [[1995]] - K - Historisch Dörper vun [[Shirakawa-go]] un [[Gokayama]] * [[1996]] - K - „[[Atombombenkoppel]]“, de Ruin vun de Industrie- un Hannelskamer in [[Hiroshima]] * [[1996]] - K - Shinto-Schrien vun [[Itsukushima]] op de Insel [[Miyajima]] * [[1998]] - K - Bodenkmalen un Goorns in [[Nara]] * [[1999]] - K - Tempels un Schrienen vun [[Nikko|Nikkō]] * [[2000]] - K - Archäologisch Steden op de [[Ryūkyū-Inseln]] * [[2004]] - K - Hillige Steden un de Pilgerstraten in de Kii-Bargen === [[Jemen]] === * [[1982]] - K - Oolstadt vun [[Shibam]] mit de Stadtmuer * [[1988]] - K - Oolstadt vun [[Sana'a]] * [[1993]] - <span style="color: red;">K</span> - [[Medina vun Zabid]] === [[Jordanien]] === * [[1985]] - K - Ruinensteed [[Petra (Stadt)|Petra]] * [[1985]] - K - Wüstenborg [[Quseir Amra]] * [[2004]] - K - Archäologisch Steed Um er-Rasas (Kastron Mefa'a) === [[Kambodscha]] === * [[1992]] - K - Ruinen vun [[Angkor]] === [[Kamerun]] === * [[1987]] - N - [[Wilddeerreservaat Dja]] === [[Kanada]] === * [[1978]] - K - Resten vun en [[Wikinger]]siedlung op [[Niegfundland]] bi [[L'Anse aux Meadows]] * [[1978]] - N - [[Nahanni-Natschonalpark]] in den [[Nordwest-Territorien]] * [[1979]] - N - [[Dinosaurier-Provinzpark]] in [[Alberta (Kanada)|Alberta]] * [[1979]] - N - [[Kluane-Natschonalpark]] un [[Provinzpark Tatshenshini-Alsek]] * [[1981]] - K - [[SGaang Gwaii]] op de Anthony-Insel in [[Britisch-Kolumbien]] (kulturell Arv vun de [[Haida]]) * [[1981]] - K - [[Head-Smashed-In Buffalo Jump]] * [[1983]] - N - [[Wood-Buffalo-Natschonalpark]] * [[1984]] - N - Natschonal- un Provinzparks in'n kanadischen Deel vun de [[Rocky Mountains]] (Natschonalparks [[Banff-Natschonalpark|Banff]], [[Jasper-Natschonalpark|Jasper]], [[Kootenay-Natschonalpark|Kootenay]], [[Yoho-Natschonalpark|Yoho]], Provinzparks Mount Robson, Mount Assiniboine, Hamber) * [[1985]] - K - Histoorsch Oolstadt vun [[Québec (Stadt)|Québec]] * [[1987]] - N - [[Gros-Morne-Natschonalpark]] an de Westküst vun [[Niegfundland]] * [[1995]] - K - Oolstadt vun [[Lunenburg (Neeschottland)|Lunenburg]] in [[Nova Scotia]] * [[1995]] - N - Natschonalparks [[Waterton-Natschonalpark|Waterton]] un [[Glacier-Natschonalpark (Kanada)|Glacier]] * [[1999]] - N - [[Paläontologisch Park Miguasha]] an de Süüdküst vun de Gaspé-Halvinsel in de [[Québec|Provinz Québec]] === [[Kasachstan]] === * [[2003]] - K - Mausoleum vun [[Khoja Ahmed Yasawi]] * [[2004]] - K - Petroglyphen bi de archäologisch Utgraven vun [[Tamgaly]] === [[Kenia]] === * [[1997]] - N - Natschonalpark [[Mount Kenya]] * [[1997]] - N - Natschonalpark [[Turkana-See]] mit den Sibiloi-Inseln un den South-Island-Natschonalpark * [[2001]] - K - Oolstadt vun [[Lamu]] === [[Kolumbien]] === * [[1984]] - K - Haven, Festen un Bodenkmalen in de Stadt [[Cartagena (Kolumbien)|Cartagena]] * [[1994]] - N - Natschonalpark [[Los Katíos]] * [[1995]] - K - Histoorsch Zentrum vun [[Santa Cruz de Mompox]] * [[1995]] - K - Archäologisch Park [[Tierradentro]] * [[1995]] - K - Archäologisch Park [[San Agustin]] === [[Demokraatsche Republiek Kongo|Kongo, Demokraatsche Republiek]] === * [[1979]] - <span style="color: red;">N</span> - [[Natschonalpark Virunga]] * [[1980]] - <span style="color: red;">N</span> - Natschonalpark [[Garamba]] * [[1980]] - <span style="color: red;">N</span> - Natschonalpark [[Kahuzi-Biega]] * [[1984]] - <span style="color: red;">N</span> - Natschonalpark [[Salonga]] * [[1996]] - <span style="color: red;">N</span> - Deertschuulrebeet [[Okapi Natschonalpark|Okapi]] === [[Noordkorea|Korea, Demokraatsche Volksrepubliek]] (Noordkorea) === * [[2004]] - K - [[Koguryo]]-Graffsteden === [[Süüdkorea|Korea, Republiek]] (Süüdkorea) === * [[1995]] - K - Grottentempel vun [[Sokkuran]] un Tempel vun [[Pulguksa]] * [[1995]] - K - Tempel vun [[Haeinsa Changgyong P'ango]] * [[1995]] - K - Chongmyo-Schrien in [[Seoul]] * [[1997]] - K - Palast vun [[Ch'angdokkung]] * [[1997]] - K - Feste [[Hwasong]] * [[2000]] - K - Dolmensteden vun Koch'ang, Hwasun un Kanghwa * [[2000]] - K - Histoorsch Steden vun [[Kyongju]] === [[Kroatien]] === * [[1979]] - K - Oolstadt vun [[Dubrovnik]] * [[1979]] - K - Histoorsch Komplex vun [[Split]] mit den [[Diokletian-Palast]] * [[1979]] - N - [[Natschonalpark Plitwitzer Seen]] * [[1997]] - K - Bischopsbowark vun de euphrasisch Basilika in de Oolstadt vun [[Poreč]] * [[1997]] - K - Oolstadt vun [[Trogir]] * [[2000]] - K - St.-Jakobs-Kathedraal in [[Šibenik]] === [[Kuba]] === * [[1982]] - K - Oolstadt vun [[Havanna]] * [[1988]] - K - [[Trinidad (Kuba)|Trinidad]], Zuckerfabriken in dat [[Valle de los Ingenios]] * [[1997]] - K - [[Borg San Pedro de la Roca]] in [[Santiago de Cuba]] * [[1999]] - N - Natschonalpark [[Desembarco del Granma]] * [[1999]] - K - Kulturlandschap [[Viñales]] * [[2000]] - K - Archäologisch Landschap vun de eerste Kaffeeplantaasch * [[2001]] - N - [[Alexander-von-Humboldt-Natschonalpark]] === [[Laos]] === * [[1995]] - K - [[Luang Prabang]] mit Königspalast un buddhistisch Kloosters * [[2001]] - K - Tempelümkring vun Wat Phou un Kulturlandschap Champasak === [[Lettland]] === * [[1997]] - K - Oolstadt vun [[Riga]] === [[Libanon]] === * [[1984]] - K - Ruinen vun de [[Omeyaden]] bi de Stadt Anjar * [[1984]] - K - Ruinen vun [[Baalbek]] * [[1984]] - K - Ruinen vun [[Byblos]] * [[1984]] - K - Ruinen vun [[Tyros (Stadt)|Tyros]] * [[1998]] - K - Hillig Daal [[Wadi Qadisha]] === [[Libyen]] === * [[1982]] - K - Ruinen vun [[Leptis Magna]] * [[1982]] - K - Ruinen vun [[Sabratha]] * [[1982]] - K - Ruinen vun [[Kyrene]] * [[1985]] - K - Felsmalereen vun [[Tadrart Acacus]] * [[1988]] - K - Oolstadt vun [[Ghadames]] === [[Litauen]] === * [[1994]] - K - Oolstadt vun [[Wilna]] * [[2000]] - K - [[Kurisch Nehrung]] * [[2004]] - K - Archäologisch Steed [[Kernave]] === [[Luxemborg]] === * [[1994]] - K - Oolstadt vun [[Luxemburg (Stadt)|Luxemburg]] === [[Madagaskar]] === * [[1990]] - N - Naturschuulrebeet [[Tsingy de Bemaraha]] * [[2001]] - K - Königsknüll vun [[Ambohimanga]] („Blaag Knüll“) === [[Malawi]] === * [[1984]] - N - Natschonalpark [[Malawisee]] === [[Malaysia]] === * [[2000]] - N - [[Kinabalu]]-Park * [[2000]] - N - Natschonalpark [[Gunung Mulu]] === [[Mali]] === * [[1988]] - K - Islamisch Stadt vun [[Djenné]] * [[1988]] - <span style="color: red;">K</span> - Histoorsch Stadtbild vun [[Timbuktu]] * [[1989]] - K/N - Felsen vun Bandiagara (Land vun de [[Dogon]]) * [[2004]] - K - Graff vun [[Askia]] === [[Malta]] === * [[1980]] - K - Stadt [[Valletta]] * [[1980]] - K - Tempel vun [[Gigantija]] * [[1980]] - K - Ünnereerdsch Kultruum [[Hypogeum vun Hal Saflieni]] === [[Marokko]] === * [[1981]] - K - Medina vun [[Fès]] * [[1985]] - K - Medina vun [[Marrakesch]] * [[1987]] - K - Befastigt Stadt [[Aït-Ben-Haddou]] * [[1996]] - K - Medina vun [[Meknès]] * [[1997]] - K - Utgravenssteed [[Volubilis]] * [[1997]] - K - Medina vun [[Tétouan]] * [[2001]] - K - Medina vun [[Essaouira]] (Mogador) * [[2004]] - K - De Portugeesch Stadt [[Mazagan]] (El Jadida) === [[Mauretanien]] === * [[1989]] - N - Natschonalpark [[Banc d'Arguin]] * [[1996]] - K - Karawanensteder [[Ouadane]], [[Chinguetti]], [[Tichitt]], [[Oualata]] === [[Mexiko]] === * [[1987]] - K - Histoorsch Zentrum vun [[Mexiko-Stadt]] un [[Xochimilco]] * [[1987]] - K - Präkolumbiansch [[Maya (Indianers)|Maya]]-Stadt [[Palenque (Maya)|Palenque]] un Natschonalpark * [[1987]] - K - Präkolumbiansch Stadt [[Teotihuacán]] * [[1987]] - K - Oolstadt [[Oaxaca de Juárez]] un de Ruinen vun [[Monte Alban]] * [[1987]] - K - Histoorsch Zentrum vun [[Puebla (Stadt)|Puebla]] * [[1987]] - N - Biosphärenreservat [[Sian Ka'an]] * [[1988]] - K - Histoorsch Zentrum un de Bargwarksanlagen vun [[Guanajuato (Stadt)|Guanajuato]] * [[1988]] - K - Ruinen vun de [[Maya (Indianers)|Maya]]-Stadt [[Chichén Itzá]] * [[1991]] - K - Oolstadt vun [[Morelia]] * [[1992]] - K - Präkolumbiansch Stadt [[El Tajin]] * [[1993]] - N - Laguun vun [[El Vizcaino]] (Schuulrebeet för Walen) * [[1993]] - K - Oolstadt vun [[Zacatecas (Stadt)|Zacatecas]] * [[1993]] - K - Felsteknen in de Sierra de San Francisco * [[1994]] - K - Kloosters an'n [[Popocatépetl]] * [[1996]] - K - Präkolumbiansch Stadt [[Uxmal]] * [[1996]] - K - Denkmalen vun [[Querétaro (Stadt)|Querétaro]] * [[1997]] - K - Hospiz Cabañas in [[Guadalajara (Mexiko)|Guadalajara]] * [[1998]] - K - Denkmalen vun [[Tlacotalpan]] * [[1998]] - K - Archäologisch Steden vun [[Paquimé]] in Casas Grandes * [[1999]] - K - Archäologisch Steed [[Xochicalco]] * [[1999]] - K - Histoorsch Feste [[Campeche (Stadt)|Campeche]] * [[2002]] - K - Maya-Stadt [[Calakmul]] ([[Campeche (Bundsstaat)|Campeche]]) * [[2003]] - K - Franziskanermischoon in de Sierra Gorda in [[Querétaro (Bundsstaat)|Querétaro]] * [[2004]] - K - Huus un Studio vun [[Luís Barragán]] === [[Mongolei]] === * [[2003]] - N - Becken vun [[Uvs-Nuur]] * [[2004]] - K - Kulturlandschap Orchon-Daal === [[Montenegro]] === * [[1979]] - N - Bucht un Region [[Kotor]] * [[1980]] - N - Natschonalpark [[Durmitor]] === [[Mosambik]] === * [[1991]] - K - Insel [[Moçambique (Insel)|Moçambique]] === [[Nedderlandsch Antillen]] === * [[1997]] - K - Oolstadt vun [[Willemstad]] === [[Nedderlannen (Europa)|Nedderlannen]] === * [[1995]] - K - Polderlandschap [[Schokland]] * [[1996]] - K - Verdefferenderenslien vun de Stadt [[Amsterdam]] * [[1997]] - K - Möhlenanlagen in [[Kinderdijk|Kinderdijk-Elshout]] * [[1997]] - K - Haven un Stadtzentrum vun [[Willemstad]] op de Insel [[Curaçao]] * [[1998]] - K - [[Damppumpwark vun Wouda]] in [[Freesland]] * [[1999]] - K - [[Beemster-Polder]] * [[2000]] - K - [[Rietveld-Schröder-Huus]] in [[Utrecht]] === [[Nepal]] === * [[1979]] - <span style="color: red;">K</span> - Daal vun [[Kathmandu]] * [[1979]] - N - Natschonalpark [[Mt. Everest|Sagarmatha]] * [[1984]] - N - Natschonalpark [[Chitwan]] * [[1997]] - K - [[Lumbini]] (Geburtsoort vun Buddha) === [[Neeseeland]] === * [[1990]] - N - Natschonalpark [[Te Wahipounamu]] in'n Süüdwesten vun Niegseeland (tosamensett ut Aoraki/Mount-Cook-Natschonalpark, Tai-Poutini/Westland-Natschonalpark, Mount-Aspiring-Natschonalpark un Fiordland-Natschonalpark) * [[1990]] - K/N - [[Tongariro-Natschonalpark]] * [[1998]] - N - Subantarktische Inseln vun Niegseeland ([[Snaresinseln]], [[Bountyinseln]], [[Antipoden-Inseln]], [[Auckland-Inseln]] un [[Campbell-Insel]]) === [[Nicaragua]] === * [[2000]] - K - Ruinen vun [[León Viejo]] === [[Republik Niger|Niger]] === * [[1991]] - <span style="color: red;">N</span> - Naturparks Air un [[Ténéré]] * [[1996]] - N - [[W-Natschonalpark]] === [[Nigeria]] === * [[1999]] - K - Kulturlandschap vun [[Sukur]] === [[Noordmakedonien]] === * [[1979]] - K/N - Stadt [[Ohrid]] mit den See un de Ümgegen === [[Norwegen]] === * [[1979]] - K - Hanseveerdel Bryggen in de Stadt [[Bargen (Noorwegen)|Bargen]] * [[1979]] - K - [[Staavkark]] vun [[Urnes]] * [[1980]] - K - [[Røros]] * [[1985]] - K - Steenteknen in [[Alta (Norwegen)|Alta]] * [[2004]] - K - [[Vega-Archipel]] === [[Oman]] === * [[1987]] - K - Feste [[Bahla]] * [[1988]] - K - Feste [[Bat (Feste)|Bat]] mit de Siedlung [[Al-Khutm]] un de Dodenstadt [[Al-Ayn]] * [[1994]] - N - Wildschuulrebeet in de [[Wüüst]] vun den [[Oman]] * [[2000]] - K - [[Wiehröökboom|Wiehröökbööm]] in den [[Wadi Dawkah]] un Hannelssteden in [[Dhofar]] === [[Österriek]] === * [[1996]] - K - Oolstadt vun [[Soltborg]] * [[1996]] - K - [[Slott Schönbrunn]] mit Goorn * [[1997]] - K - [[Hallstatt]]-[[Dachstein]], [[Salzkammergut]] * [[1998]] - K - [[Semmeringbahn]] * [[1999]] - K - Oolstadt vun [[Graz]] * [[2001]] - K - Oolstadt vun [[Wien (Stadt)|Wien]] * [[2000]] - K - [[Wachau]] * [[2001]] - K - Kulturlandschap [[Neusiedler See]]/''Fertő'' (ok in Ungarn) * [[2010]] - K - [[Slott Eggenberg (Graz)|Slott Eggenberg]] === [[Pakistan]] === * [[1980]] - K - Ruinenstadt [[Moenjodaro]] * [[1980]] - K - Buddhistisch Ruinen vun [[Takht-i-Bahi]] * [[1980]] - K - Ruinenstadt [[Taxila]] * [[1981]] - <span style="color: red;">K</span> - Feste un Shalimar-Goorns in [[Lahore]] * [[1981]] - K - Ruinen un Dodenstadt [[Thatta]] * [[1997]] - K - Feste [[Rohtas]] === [[Panama]] === * [[1980]] - K - Festen an de [[Karibik|karibisch Küst]] in Panama: [[Portobelo-San Lorenzo]] * [[1981]] - N - Natschonalpark [[Darién]] * [[1983]] - N - [[Talamanca]]-Rebeet un Natschonalpark [[La Amistad]] * [[1997]] - K - Archäologisch Steden vun [[Ool-Panama]] un dat histoorsche Zentrum vun Panama === [[Paraguay]] === * [[1993]] - K - Jesuitenmischoon [[La Santisima Trinidad de Paraná]] === [[Peru]] === * [[1983]] - K - Stadt [[Cuzco]] * [[1983]] - K/N - Inka-Bargfeste [[Machu Picchu]] * [[1985]] - K - Hilligdom vun [[Chavín de Huantár]] * [[1985]] - N - Natschonalpark [[Huascarán]] * [[1987]] - N - Natschonalpark [[Manu Natschonalpark|Manu]] * [[1988]] - <span style="color: red;">K</span> - Ruinenstadt [[Chan Chan]] * [[1990]] - K/N - Natschonalpark [[Rio Abiseo]] mit archäologisch Park * [[1991]] - K - Oolstadt vun [[Lima]] mit Franziskanerklooster * [[1994]] - K - Lienen un Boddenteknen vun [[Nasca]] un Pampas de Jumana * [[2000]] - K - Histoorsch Stadtzentrum vun [[Arequipa]] === [[Philippinen]] === * [[1993]] - K - Barockkarken in [[Manila]], [[Paoay]] un [[Miagao]] * [[1993]] - N - Korallenriff [[Tubbataha]] * [[1995]] - <span style="color: red;">K</span> - Riesterassen in dat Bargland vun [[Ifugao (Provinz)|Ifugao]] * [[1999]] - N - Natschonalpark „Ünnereerdsch Fluss“ bi [[Puerto-Princessa]] op [[Palawan]] * [[1999]] - K - Histoorsch Stadt [[Vigan City|Vigan]] === [[Polen]] === * [[1978]] - K - Histoorsch Zentrum vun [[Krakau]] * [[1978]] - K - Soltbargwark vun [[Wieliczka]] * [[1979]] - K - [[KZ Auschwitz-Birkenau]] * [[1980]] - K - Histoorsch Zentrum vun [[Warschau]] * [[1992]] - N - Natschonalpark [[Białowieża-Natschonalpark|Bialowieza]] * [[1992]] - K - Oolstadt vun [[Zamosc]] * [[1997]] - K - Middelöllerlich Stadt vun [[Thorn]] * [[1997]] - K - Borg vun den Düütschen Orden in [[Marienburg]] * [[1999]] - K - [[Kalwaria Zebrzydowska]]: Architektur un Parklandschap un Pilgrimage Park * [[2001]] - K - Karken in [[Jauer]] un [[Schweidnitz]] * [[2003]] - K - [[Holtkarken in Süüdpolen]] * [[2004]] - K - [[Fürst-Pückler-Park]] === [[Portugal]] === * [[1983]] - K - Stadtzentrum vun [[Angra do Heroísmo]] op de [[Azoren]]-Insel [[Terceira]] * [[1983]] - K - [[Hieronymusklooster]] un [[Toorn vun Belém]] in [[Lissabon]] * [[1983]] - K - Klooster [[Batalha]] * [[1983]] - K - Christusklooster in [[Tomar]] * [[1988]] - K - Histoorsch Zentrum vun [[Évora]] * [[1989]] - K - Klooster [[Alcobaça (Portugal)|Alcobaça]] * [[1995]] - K - Kulturlandschap [[Sintra]] * [[1996]] - K - Histoorsch Zentrum vun [[Porto (Portugal)|Porto]] * [[1998]] - K - Prähistoorsch Felsteknen in dat Daal vun [[Côa]] * [[1999]] - N - Lorbeerwoold [[Laurisilva]] vun [[Madeira]] * [[2001]] - K - Wienregion [[Alto Douro]] * [[2001]] - K - Histoorsch Zentrum vun [[Guimarães]] * [[2004]] - K - Wienbokultur op de Insel [[Pico (Insel)|Pico]] * [[2006]] - K - [[Sweevfähr vun Portugalete]] === [[Rumänien]] === * [[1991]] - N - Biosphärenreservat [[Donaudelta]] * [[1993]] - K - [[Karkenborg]]en in [[Transsilvanien]]: [[Biertan]], [[Prejmer]], [[Viscri]], [[Dârjiu]], [[Saschiz]], [[Câlnic (Alba)|Câlnic]], [[Valea Viilor]] * [[1993]] - K - Klooster [[Horezu]] * [[1993]] - K - Karken in’t Noorden [[Fürstentum Moldau|Moldau]] * [[1999]] - K - Festensanlagen vun de [[Dakers (Volk)|Dakers]] in de Bargen vun [[Orăştie]] * [[1999]] - K - Holtkarken vun [[Maramureş]] * [[1999]] - K - Histoorsch Zentrum vun [[Sighişoara]] * [[2004]] - K - Oolstadt vun [[Sibiu]] === [[Russland]] === * [[1990]] - K - Histoorsch Zentrum vun [[Sankt Petersburg]] * [[1990]] - K - Karken vun [[Kischi Pogost]] op de Insel [[Kischi]] in'n [[Onegasee]] * [[1990]] - K - [[Kreml]] un [[Root Platz]] in [[Moskau]] * [[1992]] - K - Oolstadt vun [[Nowgorod]] mit [[Kreml]] un [[Sophienkathedraal]] * [[1992]] - K - Klooster [[Solowetzki]] an dat [[Witt Meer|Witte Meer]] * [[1992]] - K - Kreml un Kathedraal vun [[Wladimir (Russland)|Wladimir]] * [[1992]] - K - Kreml, Karken un Kloosters vun [[Susdal]] un [[Kidekscha]] * [[1993]] - K - Klooster in [[Sergijew Possad]] * [[1994]] - K - Opstahnskark in [[Kolomenskoje]] * [[1995]] - N - Oorwoold vun [[Republik Komi|Komi]] * [[1996]] - N - [[Baikalsee]] * [[1996]] - N - Vulkanregion vun [[Kamtschatka]] mit Naturpark * [[1998]] - N - [[Altai]]-Bargen * [[1999]] - N - Westen [[Kaukasus]] * [[2000]] - K - Kreml vun [[Kasan]] * [[2000]] - K - Klooster [[Ferapontow]] * [[2000]] - K - [[Kurisch Nehrung]] * [[2001]] - N - Naturschuulrebeet Zentral-[[Sichote-Alin]] * [[2003]] - N - Becken vun [[Uws-Nuur]] * [[2003]] - K - Oolstadt, Feste un Zitadell vun [[Derbent]] * [[2004]] - N - Naturreservat [[Wrangelinsel]] * [[2004]] - K - Klooster [[Nowodewitschi]] === [[Salomonen]] === * [[1998]] - N - Korallenatoll [[East Rennell]] === [[Sambia]] === * [[1989]] - N - [[Victoria-Fäll]] === [[Senegal]] === * [[1978]] - K - Insel [[Gorée]] * [[1981]] - <span style="color: red;">N</span> - Vagelschuulrebeet [[Djoudj]] * [[1981]] - N - Natschonalpark [[Niokolo-Koba]] * [[2000]] - K - Insel [[Saint Louis Island|Saint Louis]] === [[Serbien]] === * [[1979]] - K - Stadt [[Stari Ras]] un Klooster [[Sopocani]] * [[1986]] - K - Klooster [[Studenica]] * [[2004]] - K - Klooster [[Decani]] === [[Seychellen]] === * [[1982]] - N - [[Aldabra]]-Atoll * [[1983]] - N - Naturpark [[Vallée de Mai]] === [[Simbabwe]] === * [[1984]] - N - Natschonalpark [[Mana-Pools]] * [[1988]] - K - Ruinenstadt [[Great Zimbabwe]] * [[1988]] - K - Ruinen vun [[Khami]] * [[1989]] - N - [[Victoria-Fäll]] * [[2003]] - K - Natschonalpark [[Matopo-Bargen]] === [[Slowakei]] === * [[1993]] - K - Buerndörp [[Vlkolínec]] * [[1993]] - K - [[Zipser Borg]], [[Spišské Podhradie]] un Žehra * [[1993]] - K - Bargbostadt [[Banska Štiavnica]] * [[1995]] - N - Höhlen in dat Slowakisch Karst un Aggteleker Karst: [[Gombasecká jaskyňa]], [[Jasovská jaskyňa]], [[Domica]] un [[Ochtinská aragonitová jaskyňa]] * [[2000]] - K - Histoorsch Zentrum vun [[Bardejov]] * [[2000]] - N - [[Dobšinská ľadová jaskyňa]] === [[Slowenien]] === * [[1988]] - N - Höhlen vun [[Skocjan]] === [[Spanien]] === * [[1984]] - K - Oolstadt vun [[Córdoba (Spanien)|Córdoba]] * [[1984]] - K - [[Alhambra]], [[Generalife]] un [[Albayzin]] in [[Granada]] * [[1984]] - K - [[Kathedraal vun Burgos]] * [[1984]] - K - [[El Escorial]] bi [[Madrid]] * [[1984]] - K - [[Park Güell]], [[Palau Güell]] un [[Casa Milà]] in [[Barcelona]] vun [[Antonio Gaudi]] * [[1985]] - K - [[Höhl vun Altamira]] * [[1985]] - K - Oolstadt un Aquädukt vun [[Segovia (Spanien)|Segovia]] * [[1985]] - K - Karken vun dat Königriek [[Asturien]] * [[1985]] - K - Oolstadt vun [[Santiago de Compostela]] * [[1985]] - K - Oolstadt vun [[Ávila]] * [[1986]] - K - Architektur vun de [[Mudjar]]en in [[Aragonien]] * [[1986]] - K - Oolstadt vun [[Toledo (Spanien)|Toledo]] * [[1986]] - N - Natschonalpark [[Parque Nacional Garajonay|Garajonay]] op de kanarisch Insel [[La Gomera]] * [[1986]] - K - Oolstadt vun [[Caceres]] * [[1987]] - K - Kathedraal, [[Alcazar]] un [[Archivo de Indias]] in [[Sevilla]] * [[1988]] - K - Oolstadt vun [[Salamanca]] * [[1991]] - K - [[Monestir de Santa Maria de Poblet|Zisterzienserklooster in Poblet]] * [[1993]] - K - Archäologisch Steden vun [[Mérida (Spanien)|Mérida]] * [[1993]] - K - Königlich Klooster vun [[Santa María de Guadalupe]] * [[1993]] - K - [[Jakobsweg]] (Pilgerweg) * [[1994]] - N - Natschonalpark [[Doñana]] * [[1996]] - K - Oolstadt vun [[Cuenca (Spanien)|Cuenca]] * [[1996]] - K - [[La Lonja de la Seda]] vun [[Valencia (Valencia)|Valencia]] (Siedenböörs) * [[1997]] - K - [[Las Médulas]], inslateh de Goldminen * [[1997]] - K - [[Palau de la Música Catalana]] un dat [[Hospital de Sant Pau|Krankenhuus Sant Pau]] in [[Barcelona]] * [[1997]] - K - [[San Millán Yuso]] un [[San Millán de Suso]] * [[1997]] - K/N - Barglandschap [[Mont Perdu]] in de [[Pyrenäen]] * [[1998]] - K - Universität un histoorsch Ümkring vun [[Alcalá de Henares]] * [[1998]] - K - Steenkunst in dat Middelmeerbecken vun de iberisch Halvinsel * [[1999]] - K/N - Oordenveelfalt un Kultur vun [[Ibiza]] * [[1999]] - K - [[San Cristóbal de La Laguna]] op de kanaarschen Insel [[Teneriffa]] * [[2000]] - K - Archäologisch Ensemble vun [[Tárraco]] * [[2000]] - K - [[Palmeral]] vun [[Elx|Elche]] * [[2000]] - K - Röömsch Muern vun [[Lugo]] * [[2000]] - K - Katalaansche romaansche Karken vun dat [[Vall de Boí]] * [[2000]] - K - Archäologisch Steden vun [[Atapuerca]] * [[2001]] - K - Kulturell Landschapen vun [[Aranjuez]] * [[2003]] - K - Renaissance-Boen vun [[Úbeda]] un [[Baeza (Spanien)|Baeza]] === [[Sri Lanka]] === * [[1982]] - K - Hillige Stadt [[Anuradhapura]] * [[1982]] - K - Ruinenstadt [[Polonnaruva]] * [[1982]] - K - Ruinenstadt [[Sigirija]] * [[1988]] - N - Naturschuulrebeet [[Sinharaja Forest]] * [[1988]] - K - Hillige Stadt [[Kandy]] * [[1988]] - K - Oolstadt un Feste [[Gallé]] * [[1991]] - K - Felsentempel vun [[Dambulla]] === [[St. Kitts un Nevis]] === * [[1999]] - K - Natschonalpark un Fort [[Brimstone Hill]] === [[St. Lucia]] === * [[2004]] - N - Naturschuulrebeet [[Pitons]] === [[Süüdafrika]] === * [[1999]] - K - [[Robben Island]] * [[1999]] - K - Fundsteden vun fossile [[Homo|Minschen]]: [[Sterkfontein]], [[Swartkrans]] un [[Kromdraai]] * [[1999]] - N - Fuchtrebeet [[Greater St. Lucia Wetland Park]] * [[2000]] - K/N - Naturpark [[Drakensbargen]] * [[2003]] - K - Kulturlandschap [[Mapungubwe]] * [[2004]] - N - Schuulregion [[Cape Floral]] === [[Sudan]] === * [[2003]] - K - Hilligen Barg [[Dschebel Barkal]] in de [[Napata]]-Region === [[Surinam]] === * [[2000]] - N - Naturreservat Zentralsurinam * [[2002]] - K - Histoorsch Binnenstadt vun [[Paramaribo]] === [[Sweden]] === * [[1991]] - K - Königlich Sommerslott [[Slott Drottningholm|Drottningholm]] * [[1993]] - K - Wikingersiedlungen [[Birka|Birka un Hovgården]] * [[1993]] - K - Iesenhütt [[Hüttenwark Engelsberg|Engelsberg]] * [[1994]] - K - [[Felsenteknen vun Tanum]] * [[1994]] - K - [[Skogskyrkogården]] (Karkhoff bi [[Stockholm]]) * [[1995]] - K - Stadt [[Wisby]] op de Insel [[Gotland]] * [[1996]] - K - Karkenümkring [[Gammelstad]] in [[Luleå]] * [[1996]] - K/N - [[Laponia|Arktisch Kulturlandschap in Lappland]] * [[1998]] - K - [[Marienhaven Karlskrona]] * [[2000]] - N - [[Höga Kusten]] - Landheevrebeet an'n bottnischen Meerbusen * [[2000]] - K - [[Agrarlandschap Süüdölands]] * [[2001]] - K - Histoorsch Industrielandschap in [[Kopparbergslagen|Falun]] * [[2004]] - K - Radiostatschoon [[SAQ]] bi [[Varberg]] === [[Swiez]] === * [[1983]] - K - [[Förstabtei St. Gallen]], Stiftsümkring mit [[Stiftsbökeree St. Gallen|Stiftsbökeree]] un Stiftskark * [[1983]] - K - [[Benediktinerklooster St. Johann]] in [[Müstair]] * [[1983]] - K - Ooldstadt vun [[Bern]] * [[2000]] - K - Dree Slötter, Schuulmuer un Stadtkarn vun [[Bellinzona]] * [[2002]] - N - [[Jungfrau-Aletsch-Bietschhorn]] twüschen [[Wengen]] un [[Fiesch]] * [[2003]] - N - [[Monte San Giorgio]] === [[Syrien]] === * [[1979]] - K - Oolstadt vun [[Damaskus]] * [[1980]] - K - Ruinen vun [[Palmyra]] * [[1980]] - K - Oolstadt vun [[Bosra]], inslaten dat Amphitheater * [[1988]] - K - Oolstadt vun [[Aleppo]] === [[Tansania]] === * [[1979]] - N - Naturschuulrebeet [[Ngorongoro]] * [[1981]] - <span style="color: red;">K</span> - Ruinen vun [[Kilwa Kisiwani]] un [[Songo Mnara]] * [[1981]] - N - [[Serengeti National Park]] * [[1982]] - N - Wildreservat [[Selous]] * [[1987]] - N - Natschonalpark [[Kilimandscharo]] * [[2000]] - K - Oolstadt vun [[Zanzibar City]] (Stenern Stadt) === [[Thailand]] === * [[1991]] - K - Ruinenstadt [[Sukhothai]] Historical Park * [[1991]] - K - Ruinenstadt [[Ayutthaya]] Historical Park * [[1991]] - N - Deerreservaten [[Thungyai]] un [[Huai Kha Khaeng]] * [[1992]] - K - [[Ban Chiang]]-Utgravenssteed === [[Togo]] === * [[2004]] - K - Koutammakou - Land vun de [[Batammariba]] === [[Tschechien]] === * [[1992]] - K - [[Prager Oolstadt]] * [[1992]] - K - Oolstadt vun [[Český Krumlov]] * [[1992]] - K - Oolstadt vun [[Telč]] * [[1994]] - K - Wallfohrtskark vun [[Zelená Hora]] * [[1995]] - K - Oolstadt vun [[Kutná Hora]] * [[1996]] - K - Kulturlandschap vun [[Lednice-Valtice]] * [[1998]] - K - Histoorsch Dörp [[Holašovice]] * [[1998]] - K - Slott [[Kroměříž]] un anslaten Park * [[1999]] - K - Slott [[Litomyšl]] * [[2000]] - K - Dreefaltigkeitssüül in [[Olomouc]] * [[2001]] - K - [[Villa Tugendhat]] vun [[Mies van der Rohe]] in [[Brünn]] * [[2003]] - K - Basilika un jüüdsch Veerdel in [[Třebíč]] === [[Tunesien]] === * [[1979]] - K - Amphitheater vun [[El Djem]] * [[1979]] - K - Ruinen vun [[Karthago]] * [[1979]] - K - Medina vun [[Tunis]] * [[1980]] - <span style="color: red;">N</span> - [[Ichkeul (Natschonalpark)]] * [[1985]] - K - Stadt un Dodenstadt vun [[Kerkouane]] * [[1988]] - K - Medina vun [[Sousse]] * [[1988]] - K - Medina vun [[Kairouan]] * [[1997]] - K - Ruinen vun [[Dougga]] ([[Thugga]]) === [[Törkie]] === * [[1985]] - K - Histoorsch [[Istanbul]] * [[1985]] - K/N - Natschonalpark [[Göreme]] un Felsendenkmalen vun [[Kappadokien]] * [[1985]] - K - Moschee un Krankenhuus vun [[Divrigi]] * [[1986]] - K - Ruinen vun [[Hattusa]] * [[1987]] - K - Graffsteden op den [[Nemrut Dag]] * [[1988]] - K - Ruinen vun [[Xanthos (Stadt)|Xanthos]] mit dat Hilligdom [[Letoon]] * [[1988]] - K/N - Stadt [[Hierapolis]]-[[Pamukkale]] * [[1994]] - K - Oolstadt vun [[Safranbolu]] * [[1998]] - K - Histoorsch Utgraven in [[Troja]] === [[Turkmenistan]] === * [[1999]] - K - Ruinen vun [[Merw]] === [[Uganda]] === * [[1994]] - N - Oorwoold vun [[Bwindi]] * [[1994]] - N - [[Ruwenzori-Bargen]] * [[2001]] - K - [[Kasubi Tombs]] Graffsteden vun de [[Buganda]]-Königen === [[Ukraine]] === * [[1990]] - K - [[Kiewer Sophienkathedraal|Sophienkathedraal]] un [[Kiewer Höhlenklooster|Höhlenklooster Lawra Petschersk]] in [[Kiew]] * [[1998]] - K - Oolstadt vun [[Lwiw]] === [[Ungarn]] === * [[1987]] - K - Över vun de [[Donau]] un [[Borg Buda]] in [[Budapest]] * [[1987]] - K - Histoorsch Dörp [[Hollokö]] * [[1995]] - N - Höhlen in'n [[Aggteleker]] * [[1996]] - K - Benediktinerabtei [[Pannonhalma]] * [[1999]] - K - Natschonalpark [[Hortobágy]] * [[2000]] - K - Fröhchristlich Graffkamer in [[Pécs]] * [[2001]] - K - Kulturlandschap [[Natschonalpark Neusiedler See-Seewinkel|Neusiedler See]] * [[2002]] - K - Wienregion [[Tokajer Wienrebeet|Tokajer]] === [[Uruguay]] === * [[1995]] - K - Histoorsch Veerdel vun [[Colonia del Sacramento]] === [[Usbekistan]] === * [[1990]] - K - Oolstadt vun [[Ditchan-Kala]] * [[1993]] - K - Oolstadt vun [[Buchara]] * [[2000]] - K - Oolstadt vun [[Shakhrisyabz]] * [[2001]] - K - [[Samarkand]] === [[USA]] === * [[1978]] - K - [[Mesa-Verde-Natschonalpark|Mesa Verde]] * [[1978]] - N - [[Yellowstone-Natschonalpark]] * [[1979]] - N - [[Grand-Canyon-Natschonalpark]] * [[1979]] - <span style="color: red;">N</span> - [[Everglades-Natschonalpark]] * [[1979]] - K - [[Independence Hall]] * [[1979]] - N - [[Wrangell-St.-Elias-Natschonalpark]] * [[1980]] - N - [[Redwood-Natschonalpark]] * [[1981]] - N - [[Mammoth-Cave-Natschonalpark]] * [[1981]] - N - [[Olympic-Natschonalpark]] * [[1982]] - K - Histoorsche Steed vun [[Cahokia Mounds State]] * [[1983]] - N - [[Great-Smoky-Mountains-Natschonalpark]] * [[1983]] - K - Histoorsche Steden [[La Fortaleza]] un [[San Juan (Puerto Rico)|San Juan]] in [[Puerto Rico]] * [[1984]] - K - [[Freeheitsstatue]] * [[1984]] - N - [[Yosemite-Natschonalpark]] * [[1987]] - K - [[Monticello (Virginia)|Monticello]] un Universität vun [[Virginia]] in [[Charlottesville (Virginia)|Charlottesville]] * [[1987]] - K - Histoorsch Natschonalpark [[Chaco Culture National Historical Park|Chaco Culture]] * [[1987]] - N - [[Hawaii-Volcanoes-Natschonalpark]] * [[1992]] - K - [[Pueblo de Taos]] * [[1995]] - N - [[Carlsbad-Caverns-Natschonalpark]] * [[1995]] - N - [[Glacier-Natschonalpark (USA)|Glacier-Natschonalpark]] === [[Vatikaan]] === * [[1984]] - K - [[Vatikaan]] === [[Venezuela]] === * [[1993]] - K - Oolstadt vun [[Coro]] * [[1994]] - N - [[Canaima-Natschonalpark]] * [[2000]] - K - Universitätsstadt [[Caracas]] === [[Vietnam]] === * [[1993]] - K - Kaiserstadt [[Hue (Vietnam)|Hué]] * [[1994]] - N - Bucht vun [[Ha-Long]] * [[1999]] - K - Oolstadt vun [[Hoi An]] * [[1999]] - K - Tempelstadt [[My Son]] * [[2003]] - N - Natschonalpark [[Phong Nha-Ke Bang]] === [[Wittrussland]] === * [[1992]] - N - Natschonalpark [[Białowieża-Natschonalpark|Bjalowescher Heid]] * [[2000]] - K - Slott [[Mir (Slott)|Mir]] === [[Zentraalafrikaansche Republiek]] === * [[1988]] - <span style="color: red;">N</span> - Natschonalpark [[Manovo-Gounda St. Floris]] === [[Zypern]] === * [[1980]] - K - Ruinen vun [[Paphos]] * [[1985]] - K - Bemalte Karken in de [[Troodos-Bargen]] * [[1998]] - K - Utgraven vun [[Choirokoitia]] == Weblinks == * [http://home.bawue.de/~wmwerner/welterbe.html Steden in Düütschland] (hoochdüütsch) * [http://www.unesco.de/c_bibliothek/welterbekonvention.htm Weltarvkonventschoon] (hoochdüütsch) * [http://www.unesco.de/c_arbeitsgebiete/welterbeliste.htm List vun de UNESCO] (hoochdüütsch) * [http://whc.unesco.org/pg.cfm?cid=31 Datenbank vun de UNESCO mit umfangrieke Beschrieven vun de enkelten Steden] (engelsch) * [http://www.schaetze-der-welt.de/flash5_index.html „Schätze der Welt“ Filmen vun de mehrsten Steden] (hoochdüütsch) [[Kategorie:Kultur]] [[Kategorie:List]] fvxzkz8x6iiueif1n6hy6r3v8twkbvq 4 3826 1015888 1015791 2024-05-03T09:49:16Z Flaverius 21322 /* Middelölder un Renaissance */ wikitext text/x-wiki [[Bild:Wikipedia-logo-1000.svg|rahmenlos|rechts]] Düt es ene '''Liste van Artikels, de in allen Wikipedias binnen sien sölt'''. Se list 1000 Artikels up, de jede Wikipedia as enen Grundlage för een bruukbaar Nakieksel hebben sall. De Liste het de Verschoon 1.6 van de [[m:List_of_articles_every_Wikipedia_should_have|''List of articles every Wikipedia should have'']] up Metawiki as Grundlage. Et givt Wikipedia in meer un meer Spraken, enige aktiv andere staat still. Düsse Liste es os ene Hülpe dacht för Wikipedias, in de vèle wichtige Artikels noch nich daar sind. In de Liste steet 1000 Artikels, de in ene Enzyklopädie as Grundlage Nood doot. Jede Artikel in düsse Liste solle de wichtigsten Informatschonen to dat Lemma binnen hebben un so enen Beginn maken, den Artikel läter to verbètern. De Liste verlenket de passliken Wikidata-Objekte med Lenke to verschedenen anderen Wikipedia, dat’t licht to es Artikels na’t Plattdüütsche to œversetten. Ene längere Liste med 10.000 wichtigen Artikels find sik bi: [[Wikipedia:List vun Artikels, de in all Wikipedias binnen ween schöölt/Gröttere List|Gröttere List]] ---- '''Wessel de Artikels hier nich uut!''' ''Dat Originaal vun düsse List staat up [[meta:List of articles all languages should have|meta.wikipedia.org]]. Wenn du enen anderen Artikel vörslaan wult, denn do dat daar up de Diskusschoonsiede.'' ---- == Biographien (204)== === Philosophen un Denkers=== <div style="column-width:20em; column-count:3; max-width: 85em"> # [[d:Q868]]: [[Aristoteles]] # [[d:Q7197]]: [[Simone de Beauvoir|Beauvoir, Simone de]] # [[d:Q9045]]: [[Chānakya|Chanakya]] # [[d:Q9191]]: [[René Descartes|Descartes, René]] # [[d:Q9215]]: [[Sigmund Freud|Freud, Sigmund]] # [[d:Q9235]]: [[Georg Wilhelm Friedrich Hegel|Hegel, Georg Wilhelm Friedrich]] # [[d:Q48301]]: [[Martin Heidegger|Heidegger, Martin]] # [[d:Q9294]]: [[Ibn Chaldūn]] # [[d:Q9312]]: [[Immanuel Kant|Kant, Immanuel]] # [[d:Q9317]]: [[John Maynard Keynes|Keynes, John Maynard]] # [[d:Q4604]]: [[Konfuzius]] # [[d:Q9333]]: [[Laozi]] # [[d:Q9353]]: [[John Locke|Locke, John]] # [[d:Q1399]]: [[Niccolò Machiavelli| Machiavelli, Niccolò]] # [[d:Q9061]]: [[Karl Marx|Marx, Karl]] # [[d:Q9358]]: [[Friedrich Nietzsche|Nietzsche, Friedrich]] # [[d:Q859]]: [[Platon]] # [[d:Q6527]]: [[Jean-Jacques Rousseau|Rousseau, Jean-Jacques]] # [[d:Q9364]]: [[Jean-Paul Sartre|Sartre, Jean-Paul]] # [[d:Q9372]]: [[Sima Qian]] # [[d:Q9381]]: [[Adam Smith|Smith, Adam]] # [[d:Q913]]: [[Sokrates]] # [[d:Q9068]]: [[Voltaire]] # [[d:Q9387]]: [[Max Weber|Weber, Max]] # [[d:Q9391]]: [[Ludwig Wittgenstein|Wittgenstein, Ludwig]] # [[d:Q9397]]: [[Zhu Xi]] </div> === Religioonsgründers un Theologen === <div style="column-width:20em; column-count:3; max-width: 85em"> # [[d:Q9181]]: [[Abraham]] # [[d:Q9438]]: [[Thomas vun Aquin|Aquinas, Thomas]] # [[d:Q8018]]: [[Augustinus|Augustin van Hippo]] # [[d:Q9441]]: [[Siddhartha Gautama]] # [[d:Q9546]]: [[al-Ghazālī]] # [[d:Q302]]: [[Jesus vun Nazaret]] # [[d:Q9554]]: [[Martin Luther|Luther, Martin]] # [[d:Q9077]]: [[Moses]] # [[d:Q9458]]: [[Mohammed]] # [[d:Q171195]]: [[Nagarjuna]] </div> === Politikers, Staatslüde, Könninge un Keisers === <div style="column-width:20em; column-count:3; max-width: 85em"> # [[d:Q8597]]: [[Akbar]] # [[d:Q8409]]: [[Alexander de Grote]] # [[d:Q8589]]: [[Ashoka]] # [[d:Q5152]]: [[Mustafa Kemal Atatürk|Atatürk, Mustafa Kemal]] # [[d:Q1405]]: [[Augustus]] # [[d:Q8442]]: [[Otto von Bismarck|Bismarck, Otto von]] # [[d:Q8605]]: [[Simón Bolívar|Bolívar, Simón]] # [[d:Q1048]]: [[Gaius Julius Caesar|Caesar, Gaius Julius]] # [[d:Q8016]]: [[Winston Churchill|Churchill, Winston]] # [[d:Q2042]]: [[Charles de Gaulle|Gaulle, Charles de]] # [[d:Q720]]: [[Dschingis Khan]] # [[d:Q7207]]: [[Elisabeth I. (Tudor)|Elizabeth I]] # [[d:Q1001]]: [[Mohandas Karamchand Gandhi|Gandhi, Mohandas Karamchand]] # [[d:Q5809]]: [[Che Guevara|Guevara, Che]] # [[d:Q352]]: [[Adolf Hitler|Hitler, Adolf]] # [[d:Q7226]]: [[Jeanne d’Arc]] # [[d:Q3044]]: [[Karl de Grote]] # [[d:Q8027]]: [[Martin Luther King|King, Martin Luther, Jr.]] # [[d:Q8413]]: [[Konstantin de Grote]] # [[d:Q8423]]: [[Kyros de Grote]] # [[d:Q1394]] [[Wladimir Iljitsch Lenin|Lenin, Wladimir Iljitsch]] # [[d:Q91]]: [[Abraham Lincoln|Lincoln, Abraham]] # [[d:Q7742]] [[Ludwig XIV.]] # [[d:Q7231]]: [[Rosa Luxemburg|Luxemburg, Rosa]] # [[d:Q517]]: [[Napoléon Bonaparte|Napoléon]] # [[d:Q8023]]: [[Nelson Mandela|Mandela, Nelson]] # [[d:Q5816]]: [[Mao Zedong]] # [[d:Q1047]]: [[Jawaharlal Nehru|Nehru, Jawaharlal]] # [[d:Q8620]]: [[Kwame Nkrumah|Nkrumah, Kwame]] # [[d:Q8479]]: [[Peter de Grote]] # [[d:Q7192]]: [[Qin Shi Huang]] # [[d:Q8007]] [[Franklin Delano Roosevelt|Roosevelt, Franklin D.]] # [[d:Q8581]]: [[Saladin]] # [[d:Q855]]: [[Josef Stalin|Stalin, Josef]] # [[d:Q8474]]: [[Süleyman I.]] # [[d:Q8573]]: [[Sun Yat-sen]] # [[d:Q8462]]: [[Tamerlan]] # [[d:Q23]]: [[George Washington|Washington, George]] # [[d:Q8467]]: [[ʿUmar ibn al-Chattāb]] </div> === Uutfinder, Wetenschopper un Mathematiker === <div style="column-width:20em; column-count:3; max-width: 85em"> # [[d:Q8739]]: [[Archimedes]] # [[d:Q8011]]: [[Avicenna]] # [[d:Q80]]: [[Tim Berners-Lee|Berners-Lee, Tim]] # [[d:Q202943]]: [[Brahmagupta]] # [[d:Q9038]]: [[al-Chwarizmi]] # [[d:Q7186]]: [[Marie Curie|Curie, Marie]] # [[d:Q1035]]: [[Charles Darwin|Darwin, Charles]] # [[d:Q8743]]: [[Thomas Edison|Edison, Thomas]] # [[d:Q937]]: [[Albert Einstein|Einstein, Albert]] # [[d:Q8747]]: [[Euklid]] # [[d:Q7604]]: [[Leonhard Euler|Euler, Leonhard]] # [[d:Q8750]]: [[Michael Faraday|Faraday, Michael]] # [[d:Q8753]]: [[Enrico Fermi|Fermi, Enrico]] # [[d:Q8768]]: [[Henry Ford|Ford, Henry]] # [[d:Q8778]]: [[Galen]] # [[d:Q307]]: [[Galileo Galilei]] # [[d:Q6722]]: [[Carl Friedrich Gauß|Gauß, Carl Friedrich]] # [[d:Q8958]]: [[Johannes Gutenberg|Gutenberg, Johannes]] # [[d:Q41585]]: [[David Hilbert|Hilbert, David]] # [[d:Q8962]]: [[James Prescott Joule|Joule, James Prescott]] # [[d:Q8963]]: [[Johannes Kepler|Kepler, Johannes]] # [[d:Q619]]: [[Nikolaus Kopernikus|Kopernicus, Nikolaus]] # [[d:Q9047]]: [[Gottfried Wilhelm Leibniz|Leibniz, Gottfried Wilhelm]] # [[d:Q1043]]: [[Carl von Linné|Linnaeus, Carl]] # [[d:Q9095]]: [[James Clerk Maxwell|Maxwell, James Clerk]] # [[d:Q9106]]: [[Dmitri Iwanowitsch Mendelejew|Mendelejew, Dmitri]] # [[d:Q935]]: [[Isaac Newton|Newton, Sir Isaac]] # [[d:Q529]]: [[Louis Pasteur|Pasteur, Louis]] # [[d:Q9021]]: [[Max Planck|Planck, Max]] # [[d:Q9123]]: [[Ernest Rutherford|Rutherford, Ernest]] # [[d:Q9130]]: [[Erwin Schrödinger|Schrödinger, Erwin]] # [[d:Q9036]]: [[Nikola Tesla|Tesla, Nikola]] # [[d:Q7251]]: [[Alan Turing|Turing, Alan]] # [[d:Q9041]]: [[James Watt|Watt, James]] </div> === Künstler und Architekten === <div style="column-width:20em; column-count:3; max-width: 85em"> # [[d:Q4724]]: [[Le Corbusier]] # [[d:Q5577]]: [[Salvador Dalí|Dalí, Salvador]] # [[d:Q5580]]: [[Albrecht Dürer|Dürer, Albrecht]] # [[d:Q5582]]: [[Vincent van Gogh|Gogh, Vincent van]] # [[d:Q5432]]: [[Francisco Goya|Goya, Francisco]] # [[d:Q5586]]: [[Hokusai]] # [[d:Q5588]]: [[Frida Kahlo|Kahlo, Frida]] # [[d:Q762]]: [[Leonardo da Vinci]] # [[d:Q5589]]: [[Henri Matisse|Matisse, Henri]] # [[d:Q5592]]: [[Michelangelo]] # [[d:Q5593]]: [[Pablo Picasso|Picasso, Pablo]] # [[d:Q5597]]: [[Raffael]] # [[d:Q5598]]: [[Rembrandt van Rijn|Rembrandt]] # [[d:Q5599]]: [[Peter Paul Rubens|Rubens, Peter Paul]] # [[d:Q5600]]: [[Sinan]] # [[d:Q297]]: [[Diego Velázquez (Maler)|Velázquez, Diego]] # [[d:Q5603]]: [[Andy Warhol|Warhol, Andy]] # [[d:Q5604]]: [[Frank Lloyd Wright|Wright, Frank Lloyd]] </div> === Komponisten un Musikers === <div style="column-width:20em; column-count:3; max-width: 85em"> # [[d:Q1779]]: [[Louis Armstrong|Armstrong, Louis]] # [[d:Q1339]]: [[Johann Sebastian Bach|Bach, Johann Sebastian]] # [[d:Q1299]]: [[The Beatles|Beatles]] # [[d:Q255]]: [[Ludwig van Beethoven|Beethoven, Ludwig van]] # [[d:Q7294]]: [[Johannes Brahms|Brahms, Johannes]] # [[d:Q1268]]: [[Frédéric Chopin|Chopin, Frédéric]] # [[d:Q7298]]: [[Antonín Dvořák|Dvořák, Antonín]] # [[d:Q7302]]: [[Georg Friedrich Händel|Händel, Georg Friedrich]] # [[d:Q7349]]: [[Joseph Haydn|Haydn, Joseph]] # [[d:Q2831]]: [[Michael Jackson (Singer)|Jackson, Michael]] # [[d:Q1110560]]: [[Umm Kulthum|Kulthum, Umm]] # [[d:Q7304]]: [[Gustav Mahler|Mahler, Gustav]] # [[d:Q254]]: [[Wolfgang Amadeus Mozart|Mozart, Wolfgang Amadeus]] # [[d:Q179277]]: [[Giovanni Pierluigi da Palestrina|Palestrina, Giovanni Pierluigi da]] # [[d:Q7311]]: [[Giacomo Puccini|Puccini, Giacomo]] # [[d:Q7312]]: [[Franz Schubert|Schubert, Franz]] # [[d:Q7314]]: [[Igor Strawinsky|Strawinsky, Igor]] # [[d:Q7315]]: [[Pjotr Iljitsch Tschaikowski|Tschaikowski, Pjotr Iljitsch]] # [[d:Q7317]]: [[Giuseppe Verdi|Verdi, Giuseppe]] # [[d:Q1340]]: [[Antonio Vivaldi|Vivaldi, Antonio]] # [[d:Q1511]]: [[Richard Wagner|Wagner, Richard]] </div> === Regisseure un Schauspeler=== <div style="column-width:20em; column-count:3; max-width: 85em"> # [[d:Q7546]]: [[Ingmar Bergman|Bergman, Ingmar]] # [[d:Q4605]]: [[Sarah Bernhardt|Bernhardt, Sarah]] # [[d:Q882]]: [[Charlie Chaplin|Chaplin, Charlie]] # [[d:Q4612]]: [[Marlene Dietrich|Dietrich, Marlene]] # [[d:Q8704]]: [[Walt Disney|Disney, Walt]] # [[d:Q8003]]: [[Sergei Michailowitsch Eisenstein|Eisenstein, Sergei]] # [[d:Q7371]]: [[Federico Fellini|Fellini, Federico]] # [[d:Q7374]]: [[Alfred Hitchcock|Hitchcock, Alfred]] # [[d:Q2001]]: [[Stanley Kubrick|Kubrick, Stanley]] # [[d:Q8006]]: [[Akira Kurosawa|Kurosawa, Akira]] # [[d:Q4616]]: [[Marilyn Monroe|Monroe, Marilyn]] # [[d:Q8873]]: [[Satyajit Ray|Ray, Satyajit]] </div> === Schrievers un Dichters === <div style="column-width:20em; column-count:3; max-width: 85em"> # [[d:Q5670]]: [[Abū Nuwās]] # [[d:Q5673]]: [[hans Christian Andersen|Andersen, Hans Christian]] # [[d:Q36322]]: [[Jane Austen|Austen, Jane]] # [[d:Q5676]]: [[Matsuo Basho]] # [[d:Q909]]: [[Jorge Luis Borges|Borges, Jorge Luis]] # [[d:Q5679]]: [[Lord Byron|Byron, George]] # [[d:Q5682]]: [[Miguel de Cervantes Saavedra|Cervantes, Miguel de]] # [[d:Q5683]]: [[Geoffrey Chaucer|Chaucer, Geoffrey]] # [[d:Q1067]]: [[Dante Alighieri]] # [[d:Q5686]]: [[Charles Dickens|Dickens, Charles]] # [[d:Q991]]: [[Fjodor Michailowitsch Dostojewski|Dostojewski, Fjodor]] # [[d:Q5878]]: [[Gabriel García Márquez|García Márquez, Gabriel]] # [[d:Q5879]]: [[Johann Wolfgang von Goethe|Goethe, Johann Wolfgang von]] # [[d:Q6240]]: [[Hafez]] # [[d:Q6691]]: [[Homer (Dichter)|Homer]] # [[d:Q535]]: [[Victor Hugo|Hugo, Victor]] # [[d:Q6882]]: [[James Joyce|Joyce, James]] # [[d:Q905]]: [[Franz Kafka|Kafka, Franz]] # [[d:Q7011]]: [[Kālidāsa]] # [[d:Q7071]]: [[Li Bai]] # [[d:Q7176]]: [[Naguib Mahfouz]] # [[d:Q687]]: [[Molière]] # [[d:Q7198]]: [[Ovid]] # [[d:Q7199]]: [[Marcel Proust|Proust, Marcel]] # [[d:Q7200]]: [[Alexander Sergejewitsch Puschkin|Puschkin, Alexander]] # [[d:Q692]]: [[William Shakespeare|Shakespeare, William]] # [[d:Q7235]]: [[Sophokles]] # [[d:Q7241]]: [[Rabindranath Tagore|Tagore, Rabindranath]] # [[d:Q5685]]: [[Anton Pawlowitsch Tschechow|Tschechow, Anton]] # [[d:Q7243]]: [[Lew Nikolajewitsch Tolstoi|Tolstoi, Lew]] # [[d:Q7245]]: [[Mark Twain|Twain, Mark]] # [[d:Q1398]]: [[Vergil]] </div> === Updeckers === <div style="column-width:20em; column-count:3; max-width: 85em"> # [[d:Q926]]: [[Roald Amundsen|Amundsen, Roald]] # [[d:Q1615]]: [[Neil Armstrong|Armstrong, Neil]] # [[d:Q7321]]: [[jacques Cartier|Cartier, Jacques]] # [[d:Q7324]]: [[James Cook|Cook, James]] # [[d:Q7326]]: [[Hernán Cortés|Cortés, Hernán]] # [[d:Q7327]]: [[Juri Alexejewitsch Gagarin|Gagarin, Juri Alexejewitsch]] # [[d:Q7328]]: [[Vasco da Gama|Gama, Vasco da]] # [[d:Q7331]]: [[Ibn Battūta]] # [[d:Q7322]]: [[Christoph Kolumbus|Kolumbus, Christoph]] # [[d:Q1496]]: [[Ferdinand Magellan|Magellan, Ferdinand]] # [[d:Q6101]]: [[Marco Polo|Polo, Marco]] # [[d:Q7333]]: [[Zheng He]] </div> == Philosophie (13) == <div style="column-width:20em; column-count:3; max-width: 85em"> # [[d:Q7066]]: [[Atheismus]] # [[d:Q7242]]: [[Schöönheed]] # [[d:Q9581]]: [[Konfuzianismus]] # [[d:Q9453]]: [[Dialektik]] # [[d:Q9465]]: '''[[Ethik]]''' # [[d:Q9471]]: [[Epistemologie]]/[[Kennistheorie]] # [[d:Q9476]]: [[Friege Wille]] # [[d:Q9081]]: '''[[Weten]]''' # [[d:Q8078]]: '''[[Logik]]''' # [[d:Q7081]]: [[Materialismus]] # [[d:Q5891]]: '''[[Philosophie]]''' # [[d:Q9510]]: [[Würklikheid]] # [[d:Q7949]]: [[Waarheid]] </div> == Religion (22) == <div style="column-width:20em; column-count:3; max-width: 85em"> ===Allgemeen=== # [[d:Q9149]]: [[Fundamentalismus]] # [[d:Q190]]: [[Gott|God]]''' # [[d:Q9159]]: [[Monotheismus]] # [[d:Q9163]]: [[Polytheismus]] # [[d:Q9134]]: [[Mythologie]] # [[d:Q9174]]: [[Religion]]''' # [[d:Q9165]]: [[Sele]] === Bestimmte Religionen=== # [[d:Q748]]: [[Buddhismus]] # [[d:Q5043]]: [[Christendom]] # [[d:Q9592]]: [[Röömsch-kathoolsche Kark]] # [[d:Q9089]]: [[Hinduismus]] # [[d:Q9595]]: [[Trimūrti]] # [[d:Q432]]: [[Islam]] # [[d:Q9585]]: [[Schia]] # [[d:Q483654]]: [[Sunni]] # [[d:Q9232]]: [[Jainismus]] # [[d:Q9268]]: [[Jodendom]] # [[d:Q9316]]: [[Sikhismus]] # [[d:Q9598]]: [[Daoismus]] # [[d:Q9601]]: [[Zoroastrismus]] ===Spirituelle Praktiken === # [[d:Q128593]]: [[Reinkarnatschoon]] # [[d:Q812767]]: [[Shintō]] </div> == Sellschop (77)== <div style="column-width:20em; column-count:4; max-width: 85em"> # [[d:Q8425]]: '''[[Sellschop]] # [[d:Q8432]]: '''[[Zivilisatschoon]]''' # [[d:Q8434]]: '''[[Bildung]]''' === Psychologe === # [[d:Q9332]]: [[Bedregen]] # [[d:Q9415]]: '''[[Emotschoon]]''' # [[d:Q316]]: [[Leevde]] # [[d:Q450]]: [[Verstand]] # [[d:Q9418]]: '''[[Psychologie]]''' # [[d:Q9420]]: [[Denken]] === Familie === # [[d:Q8436]]: '''[[Familie]]''' # [[d:Q7569]]: [[Kind]] # [[d:Q8441]]: [[Mann]] # [[d:Q8445]]: [[Eh]] (Marriage) # [[d:Q467]]: [[Fru]] === Politik === # [[d:Q7163]]: '''[[Politik]]''' # [[d:Q7167]]: [[Kolonialismus]] # [[d:Q1889]]: [[Diplomatie]] # [[d:Q7188]]: '''[[Regeren]]''' # [[d:Q7174]]: [[Demokratie]] # [[d:Q317]]: [[Diktatuur]] # [[d:Q7269]]: [[Monarkie|Monarchie]] # [[d:Q7270]]: [[Republiek|Republik]] ====Ideologien==== # [[d:Q7257]]: [[Ideologie]] # [[d:Q6199]]: [[Anarchismus]] # [[d:Q6206]]: [[Kapitalismus]] # [[d:Q6186]]: [[Kommunismus]] # [[d:Q7169]]: [[Konservatismus]] # [[d:Q6223]]: [[Faschismus]] # [[d:Q6216]]: [[Liberalismus]] # [[d:Q7264]]: [[Marxismus]] # [[d:Q6235]]: [[Natchonalismus]] # [[d:Q7272]]: [[Sozialismus|Sotschalismus]] # [[d:Q7260]]: [[Imperialismus]] # [[d:Q7275]]: '''[[Staat]]''' # [[d:Q7278]]: [[Polietsche Partei]] # [[d:Q7281]]: [[Propaganda]] === Handel un Weerdschop === # [[d:Q8134]]: '''[[Weerdschopswetenschop]] # [[d:Q8137]]: [[Kapital]] # [[d:Q8142]]: [[Geldsoort]] # [[d:Q4916]]: [[Euro]] # [[d:Q4917]]: [[US-Dollar]] # [[d:Q187939]]: '''[[Frabrikatschoon]]'''/'''[[Produktschoon]] (Manufacturing) # [[d:Q1368]]: [[Geld]] # [[d:Q8161]]: [[Stüer|Stüren]]/[[Afgaven]] # [[d:Q601401]]: [[Hannel|Handel]]''' === Gesett un Juristerie=== # [[d:Q7748]]: '''[[Gesett]]''' # [[d:Q7755]]: [[Verfaten]] === Internatschonale Organisatschonen === # [[d:Q7159]]: [[Afrikaansche Union]] # [[d:Q7172]]: [[Araabsche Liga]] # [[d:Q7768]]: [[ASEAN]] # [[d:Q7785]]: [[Commonwealth of Nations]] # [[d:Q458]]: [[Europääsche Union]] # [[d:Q7178]]: [[Rode Krüüz]] # [[d:Q7184]]: [[NATO]] # [[d:Q7191]]: [[Nobelpries]] # [[d:Q7795]]: [[OPEC]] # [[d:Q1065]]: [[Vereente Natschonen]] # [[d:Q7801]]: [[Internatschonaal Gerichtshov]] # [[d:Q7804]]: [[Internatschonal Geldfonds]] # [[d:Q7809]]: [[UNESCO]] # [[d:Q169207]]: [[Diskriminatschoon]] # [[d:Q7817]]: [[Organisatschoon för Weltgesundheit|Weltsundheedsorganisatschoon]] # [[d:Q7164]]: [[Weltbank]] # [[d:Q7825]]: [[Welthandelsorganisatschoon]] === Krieg un Militär === # [[d:Q8473]]: [[Militär]] # [[d:Q454]]: [[Freden]] # [[d:Q7283]]: [[Terrorismus]] # [[d:Q198]]: '''[[Krieg]]''' # [[d:Q8465]]: [[Börgerkrieg]] === Sotschale Themen === # [[d:Q8452]]: [[Swangerschopsafbröök]] # [[d:Q8454]]: [[Doodsstrafe]] # [[d:Q7252]]: [[Feminismus]] # [[d:Q7181]]: [[Globalisatschon]]/[[Globaliseren]] # [[d:Q8458]]: [[Minschenrechten|Minschenrechte]] # [[d:Q10294]]: [[Armot|Armood]] # [[d:Q8461]]: [[Rassismus]] </div> == Sprake un Litteratuur (46) == === Allgemeen === # [[d:Q315]]: '''[[Spraak]]''' # [[d:Q8162]]: [[Spraakwetenschop]] # [[d:Q8091]]: [[Grammatik]] # [[d:Q8171]]: [[Woort (Spraak)|Woord]] # [[d:Q8183]]: [[Phoneem]] # [[d:Q8188]]: [[Sülv]] === Bestimmte Spraken=== <div style="column-width:20em; column-count:4; max-width: 85em"> # [[d:Q13955]]: [[Araabsche Spraak]] # [[d:Q9610]]: [[Bengaalsche Spraak]] # [[d:Q7850]]: [[Chineesche Spraak]] <!--With the clarification that it is, linguistically speaking, not a single language.--> # [[d:Q1860]]: [[Engelsche Spraak]] # [[d:Q150]]: [[Franzöösche Spraak]] # [[d:Q188]] [[Düütsche Spraak]] # [[d:Q9129]]: [[Greeksche Spraak]] # [[d:Q9288]]: [[Hebrääsche Spraak]] # [[d:Q11051]]: [[Hindustaansche Spraak]] # [[d:Q9176]]: [[Koreaansche Spraak]] # [[d:Q5287]]: [[Japaansche Spraak]] # [[d:Q397]]: [[Latiensche Spraak]] # [[d:Q9168]]: [[Persische Spraak]] # [[d:Q5146]]: [[Portugeesche Spraak]] # [[d:Q7737]]: [[Russische Spraak]] # [[d:Q11059]]: [[Sanskrit]] # [[d:Q1321]]: [[Spaansche Spraak]] # [[d:Q7838]]: [[Swahili (Spraak)]] # [[d:Q256]]: [[Törksche Spraak]] </div> === Schrift === # [[d:Q8192]]: '''[[Schrift]]''' # [[d:Q8196]]: [[Araabsche Schrift]] # [[d:Q8201]]: [[Chineesche Schriftteken]] # [[d:Q8216]]: [[Greeksche Schrift]] # [[d:Q8209]]: [[Kyrillisch Alphabet|Kyrillsche Schrift]] # [[d:Q8229]]: [[Latiensche Schrift]] # [[d:Q8236]]: [[Lesedüchtigheed]]/[[Lesekundigheed]] (Literacy) # [[d:Q7553]]: [[Översetten]] ===Literatur=== # [[d:Q8242]]: '''[[Literatur]]''' # [[d:Q676]]: [[Prosa]] # [[d:Q8253]]: [[Fiktschoon]] # [[d:Q8261]]: [[Roman]] # [[d:Q482]]: [[Poesie]]' ==== Bestimmte Wärke ==== <div style="column-width:20em; column-count:2; max-width: 85em"> # [[d:Q8258]]: [[Hazār-u jak schab]]/[[Alf laila wa-laila]]/[[Dusendunene Nacht]] # [[d:Q8265]]: [[Hónglóu Mèng]]/[[De Droom vun de Roden Kamer]] # [[d:Q8269]]: [[Genji Monogatari]]/[[De Geschicht vun den Prinzen Genji]] # [[d:Q8272]]: [[Gilgamesch-Epos]] # [[d:Q8275]]: [[Ilias]] # [[d:Q8276]]: [[Mahabharata]] # [[d:Q8279]]: [[Schāhnāme]] # [[d:Q8251]]: [[Sūnzǐ Bīngfǎ]]/[[De Kriegskunst]] </div> == Maateenheden (12) == <div style="column-width:30em; column-count:3; max-width: 85em"> ===Algemeen=== # [[d:Q12453]]: [[Meten]] # [[d:Q12457]]: [[Internatschonal Eenheitensystem]] === Weight, volume and distance=== # [[d:Q11570]]: [[Kilogramm]] # [[d:Q11582]]: [[Liter]] # [[d:Q11573]]: [[Meter]] === Tied === # [[d:Q12132]]: [[Klenner]] # [[d:Q12138]]: [[Gregoriaansch Klenner]] # [[d:Q376]]: [[Klock (Tiet)|Klock]] # [[d:Q11574]]: [[Sekunn]] # [[d:Q573]]: [[Dag]] # [[d:Q577]]: [[Johr|Jaar]] # [[d:Q12143]]: [[Tietzoon|Tiedzoon]] </div> ==Natuurwetenschop (257)== # '''[[d:Q336]]: [[Wetenschop]]''' # [[d:Q7860]]: [[Natur|Natuur]] === Astronomie (22) === <div style="column-width:20em; column-count:4; max-width: 85em"> # [[d:Q333]]: [[Astronomie]]''' # [[d:Q3863]]: [[Asteroid]] # [[d:Q323]]: [[Oorknall]] # [[d:Q589|Q589]]: [[Swart Lock]] # [[d:Q3559]]: [[Komeet]] # [[d:Q318]]: [[Galaxie]] # [[d:Q321]]: [[Melkstraat]] # [[d:Q405]]: '''[[Maand (Eer)|Maan]]''' # [[d:Q634]]: [[Planet]] # [[d:Q2]]: '''[[Eer|Eerde]]''' # [[d:Q319]]: [[Jupiter (Planet)]] # [[d:Q111]]: [[Mars (Planet)]] # [[d:Q308]]: [[Merkur (Planet)]] # [[d:Q332]]: [[Neptun (Planet)]] # [[d:Q193]]: [[Saturn (Planet)]] # [[d:Q324]]: [[Uranus (Planet)]] # [[d:Q313]]: [[Venus (Planet)]] # [[d:Q544]]: [[Sünnsystem|Sunnensystem]] # [[d:Q5916]]: [[Ruumfohrt]] (Space flight) # [[d:Q523]]: [[Steern (Astronomie)|Steern]] # [[d:Q525]]: '''[[Sünn|Sunnen]]''' # [[d:Q1]]: [[Weltruum]] </div> === Biologie (83)=== <div style="column-width:20em; column-count:3; max-width: 85em"> # [[d:Q420]]: '''[[Biologie]]''' # [[d:Q7430]]: [[DNA]] # [[d:Q8047]]: [[Enzym]] # [[d:Q11364]]: [[Hormon]] # [[d:Q8054]]: [[Protein]] # [[d:Q441]]: [[Botanik]] # [[d:Q4]]: '''[[Dood]]''' # [[d:Q10737]]: [[Sülvstmoord]] # [[d:Q7150]]: [[Ökologie]] # [[d:Q11394]]: [[Bedrohte Oort]] # [[d:Q3]]: '''[[Leven]]''' # [[d:Q11398]]: [[Bioloogsche Klassifikatschoon]] # [[d:Q7432]]: [[Oort (Biologie)|Aard]] </div> ==== Bioloogsche Perzesse ==== # [[d:Q1057]]: [[Stoffwessel]] # [[d:Q11978]]: [[Verdauen]] # [[d:Q11982]]: [[Photosynthees]] # [[d:Q9530]]: [[Aten]]/[[Lufthalen]] # [[d:Q1063]]: '''[[Evolutschoon]]''' # [[d:Q11990]]: '''[[Vermehren]]''' # [[d:Q11995]]: [[Swangerschap]] # [[d:Q290]]: [[Sex]] ==== Organismen ==== <div style="column-width:20em; column-count:4; max-width: 85em"> # [[d:Q7239]]: [[Organismus (Biologie)]] # [[d:Q729]]: '''[[Deer]]''' # [[d:Q5185]]: [[Rundwörmer]]/[[Fadenwörmer]] # [[d:Q25326]]: [[Weekdeerter]] # [[d:Q1360]]: [[Liddfööt]] # [[d:Q1390]]: [[Insekten]] # [[d:Q7386]]: [[Miegeems|Miegeheemken]] # [[d:Q7391]]: [[Imm|Imme]] # [[d:Q7367]]: [[Steekmuggen]] # [[d:Q1357]]: [[Spinnen]] # [[d:Q10915]]: [[Warveldeerter]] # [[d:Q10908]]: [[Amphibien]] # [[d:Q5113]]: [[Vagels]] # [[d:Q780]]: [[Hohn]] # [[d:Q10856]]: [[Duven]] # [[d:Q152]]: [[Fisch]] # [[d:Q7372]]: [[Haifisch]] # [[d:Q7377]]: [[Söögdeerter]] # [[d:Q7375]]: [[Kamel]] # [[d:Q146]]: [[Katt|Katte]] # [[d:Q830]]: [[Rindveeh]] # [[d:Q144]]: [[Hund]] # [[d:Q726]]: [[Peerd]] # [[d:Q7368]] [[Schaap]] # [[d:Q10850]]: [[Gnaagdeerter]] # [[d:Q787]]: [[Swien]] # [[d:Q7380]]: [[Primaten]] # [[d:Q5]]: '''[[Minsch]]''' # [[d:Q382441]]: [[Algen]] # [[d:Q160]]: [[Waalfisch]] # [[d:Q10811]]: [[Reptilien]] # [[d:Q430]]: [[Dinosaurier]] # [[d:Q2102]]: [[Snaken]] # [[d:Q10872]]: [[Archaeen]] # [[d:Q10876]]: [[Bakterien]] # [[d:Q764]]: [[Swämme]] # [[d:Q756]]: '''[[Plant]]''' # [[d:Q506]]: [[Blööt|Blome]] # [[d:Q10884]]: [[Boom]] # [[d:Q10892]]: [[Protisten]] </div> ==== Anatomie ==== <div style="column-width:20em; column-count:4; max-width: 85em"> # [[d:Q514]]: '''[[Anatomie]]''' # [[d:Q7868]]: '''[[Zell (Biologie)]] # [[d:Q11068]]: [[Blootkreisloop]] # [[d:Q7873]]: [[Blood]] # [[d:Q1072]]: [[Hart]] # [[d:Q11078]]: [[Hormonsytem]] # [[d:Q9649]]: [[Verdauenssystem]]/[[Verdauenstrakt]] # [[d:Q11083]]: [[Dickdarm]] # [[d:Q11090]]: [[Dünndarm]] # [[d:Q9368]]: [[Lebber]] # [[d:Q7365]]: [[Muskel]] # [[d:Q9404]]: [[Nervensystem]] # [[d:Q1073]]: [[Bregen]] # [[d:Q9620]]: [[Nerv]] # [[d:Q11101]]: [[Sinnsystem]] # [[d:Q7362]]: [[Ohr (Orgaan)]] # [[d:Q7363]]: [[Nääs|Nesen]] # [[d:Q7364]]: [[Oog|Oge]] # [[d:Q124794]]: [[Smack (Sinn)]] # [[d:Q7895]]: [[Vermehrenssystem]] (Reproductive system) # [[d:Q7891]]: [[Atensystem]] # [[d:Q7881]]: [[Skelett]] # [[d:Q1074]]: [[Huut]] </div> === Gesundheed un Medizin (38)=== <div style="column-width:20em; column-count:4; max-width: 85em"> # [[d:Q11190]]: '''[[Medizin]]''' # [[d:Q12128]]: [[Tahnmedizin]] # [[d:Q12136]]: '''[[Krankheit|Krankheed]]''' # [[d:Q12140]]: [[Heelmiddel]]/[[Medikament]] # [[d:Q12187]]: [[Antibiotikum]] # [[d:Q12147]]: [[Gesundheit]]/[[Sundheit]] # [[d:Q1059|Q1059]]: [[Immunsystem]] # [[d:Q12171]]: [[Menstruatschoon]] # [[d:Q12184]]: [[Pandemie]] # [[d:Q134808]]: [[Impen]] # [[d:Q808]]: [[Viren]] ====Bestimmte Krankheden==== # [[d:Q12029]]: [[Afhängigkeit]]/[[Afhangigkeit]] # [[d:Q153]]: [[Ethanol]] # [[d:Q1566]]: [[Toback]] # [[d:Q11081]]: [[Alzheimer]] # [[d:Q120789]]: [[Kreevt (Medizin)]] # [[d:Q199804]] [[Chroonsch obstruktiv Lungenkrankheit]] # [[d:Q12125]]: [[Verköhlen]] # [[d:Q12131]]: [[Behinner]] # [[d:Q10874]]: [[Blindheit]] # [[d:Q12133]]: [[Doofheit]] # [[d:Q12135]]: [[Psychsche Stöörnisse]] # [[d:Q41571]]: [[Epilepsie]] # [[d:Q156103]]: [[Gastroenteritis]] # [[d:Q86]]: [[Koppwehdag]] # [[d:Q12152]]: [[Hartinfarkt]] # [[d:Q2840]]: [[Gripp]] # [[d:Q12156]]: [[Malaria]] # [[d:Q12167]]: [[Mangelnähren]] # [[d:Q12174]]: [[Övergewicht]] # [[d:Q12192]]: [[Lungensweer]]/[[Pneumonie]] # [[d:Q12195]]: [[Poliomyelitis]] # [[d:Q12198]]: [[Sexuell överdragbor Krankheit]] # [[d:Q12199]]: [[HIV/AIDS]] # [[d:Q12214]]: [[Pocken]] # [[d:Q12202]]: [[Slaganfall]] # [[d:Q12204]]: [[Tuberkulose]] # [[d:Q12206]]: [[Diabetes mellitus]] </div> === Chemie (27) === <div style="column-width:20em; column-count:4; max-width: 85em"> # [[d:Q2329]]: '''[[Chemie]]''' # [[d:Q11165]]: [[Anorgaansch Chemie]] # [[d:Q7094]]: [[Biochemie]] # [[d:Q1117]]: [[Cheemsch Verbinnen]] # [[d:Q11158]]: [[Süür]] # [[d:Q11193]]: [[Base]] # [[d:Q12370]]: [[Solt (Chemie)]] # [[d:Q11344]]: '''[[Cheemsch Element]]''' # [[d:Q10693]]: [[Periodensystem]] # [[d:Q663]]: [[Aluminium]] # [[d:Q623]]: [[Kohlenstoff]] # [[d:Q753]]: [[Kopper]] # [[d:Q897]]: [[Gold]] # [[d:Q556]]: [[Waterstoff]] # [[d:Q677]]: [[Iesen]] # [[d:Q627]]: [[Stickstoff]] # [[d:Q629]]: [[Suurstoff]] # [[d:Q1090]]: [[Sülver]] # [[d:Q1096]]: [[Tinn]] # [[d:Q11351]]: [[Orgaansche Chemie]] # [[d:Q156]]: [[Alkohol]] # [[d:Q11358]]: [[Kohlenhydraten]] # [[d:Q11367]]: [[Lipid]] # [[d:Q11369]]: [[Molekül]] # [[d:Q2346]]: [[Analytsche Chemie]] # [[d:Q11372]]: [[Physikaalsche Chemie]] </div> === Eerdwetenschoppen (21)=== <div style="column-width:20em; column-count:4; max-width: 85em"> # [[d:Q7937]]: '''[[Klima]]''' # [[d:Q81041]]: [[Waterrundloop]] # [[d:Q7939]]: [[El Niño]] # [[d:Q7942]]: [[Globale Upwärmen]] # [[d:Q7944]]: [[Eerdbeven]] # [[d:Q1069]]: '''[[Geologie]]''' # [[d:Q7946]]: [[Mineral]] # [[d:Q5283]]: [[Diamand]] # [[d:Q7950]]: [[Platentektonik]] # [[d:Q8063]]: [[Steen (Petrologie)]] # [[d:Q8065|Q8065]]: [[Natuurkatastrophe]] # [[d:Q8068]]: [[Flood (Natuurkatastrophe)]] # [[d:Q8070]]: [[Tsunami]] # [[d:Q8072]]: [[Vulkan]] # [[d:Q11663]]: [[Wedder]] # [[d:Q8074]]: [[Wulke]] # [[d:Q7925]]: [[Rege]] # [[d:Q7561]]: [[Snee]] # [[d:Q8081]]: [[Tornado]] # [[d:Q8092]]: [[Zyklon]]/[[Troopsch Warvelwind]] # [[d:Q8094]]: [[Wind]] </div> === Physik (39) === <div style="column-width:20em; column-count:4; max-width: 85em"> # [[d:Q413]]: '''[[Physik]]''' # [[d:Q11376]]: [[Akzeleratschoon]] (Beschleuigung) # [[d:Q9121]]: '''[[Atom]]''' # [[d:Q11379]]: '''[[Energie]]''' # [[d:Q11382]]: [[Energiebewohren]] (Conservation of energy) # [[d:Q12969754]]: [[Elektomagneetsche Strahlen]] # [[d:Q11388]]: [[Infrarootstrahlen]] # [[d:Q11391]]: [[Ultravigelettstrahlen]] # [[d:Q9128]]: [[Licht]] # [[d:Q1075]]: [[Klöör]] # [[d:Q11397]]: [[Klassische Mechanik]] # [[d:Q11402]]: [[Kraft]] # [[d:Q849919]]: [[Electromagneetsche Kraft]] (Elektromagentische Wechselwirkung) # [[d:Q11408]]: [[Magnetfeld]] # [[d:Q11412]]: [[Swoorkraft]] # [[d:Q11415]]: [[Starke Wesselwarken]] # [[d:Q11418]]: [[Swacke Wesselwarken]] # [[d:Q11421]]: [[Magnet]] # [[d:Q11423]]: [[Masse (Physik)]] # [[d:Q11426]]: [[Metall]] # [[d:Q11427]]: [[Stahl]] # [[d:Q11429]]: [[Karnfuschoon]] # [[d:Q11430]]: [[Aggregattostand]] # [[d:Q11432]]: [[Gas]] # [[d:Q11435]]: [[Fleetstoff]] # [[d:Q10251]]: [[Plasma (Physik)]] # [[d:Q11438]]: [[Faststoff]] # [[d:Q944]]: [[Quantenmechanik]] # [[d:Q11448]]: [[Radioaktivität]] # [[d:Q11452]]: [[Allgemene Relativität]] # [[d:Q11455]]: [[Spetschelle Relativität]] # [[d:Q11456]]: [[Halfleider]] # [[d:Q11461]]: [[Schall]] # [[d:Q11465]]: [[Tempo]] # [[d:Q2111]]: [[Lichttempo]] # [[d:Q11466]]: [[Temperatur]] # [[d:Q11471]]: '''[[Tiet]]''' # [[d:Q11473]]: [[Thermodynamik]] # [[d:Q11475]]: [[Vakuum]] </div> === Mathematik (25) === <div style="column-width:20em; column-count:4; max-width: 85em"> # [[d:Q395]]: '''[[Mathematik]]''' # [[d:Q11205]]: [[Arithmetik]]''' # [[d:Q11197]]: [[Logarithmus]] # [[d:Q11563]]: [[Tahl]]''' # [[d:Q12479]]: [[Tallentheorie]] # [[d:Q3968]]: [[Algebra]] # [[d:Q11567]]: [[Komplexe Tahlen]] # [[d:Q11345]]: [[Glieken]] # [[d:Q82571]]: [[Lineare Algebra]] ==== Geometrie ==== # [[d:Q8087]]: '''[[Geometrie]]''' # [[d:Q11352]]: [[Winkel (Geometrie)]] # [[d:Q11500]]: [[Flach]] # [[d:Q11210]]: [[Koordinatensystem]] # [[d:Q167]]: [[Krinktall]] # [[Q11518]]: [[Satz vun Pythagoras]] # [[d:Q12485]]: [[Symmetrie]] # [[d:Q8084]]: [[Trigonometrie]] # [[d:Q7754]]: [[Analysis]] # [[d:Q11214]]: [[Differentschalfunktschoon]] # [[d:Q11216]]: [[Numeersche Mathematik]] ==== Waarschienlikheed un Statistik ==== # [[d:Q9492]]: [[Wohrschienlichkeit]] # [[d:Q12483]]: [[Statistik]] ==== Logik ==== # [[d:Q11348]]: [[Afbillen (Mathematik))]] # [[d:Q205]]: [[Unendlichkeit]] # [[d:Q11538]]: [[Bewies (Mathematik)]] # [[d:Q12482]]: [[Mengdenlehr]] </div> == Eten un Buurie (35) == <div style="column-width:20em; column-count:4; max-width: 85em"> ===Buurie=== # [[d:Q11451]]: '''[[Bueree|Buurie]] # [[d:Q11453]]: [[Bewatern]] (Irrigation) # [[d:Q11464]]: [[Ploog]] # [[d:Q11395]]: [[Domestikatschoon]] (Domestication) ===Eten=== # [[d:Q2095]]: '''[[Eten]]''' # [[d:Q7802]]: [[Broot|Brood]] # [[d:Q12117]]: [[Koorn]] # [[d:Q11577]]: [[Gassen|Gasten]] # [[d:Q11575]]: [[Mais]] # [[d:Q5090]]: [[Ries]] # [[d:Q12099]]: [[Roggen]] # [[d:Q332062]]: [[Sorghum]] # [[d:Q15645384]]: [[Weten (Koorn)|Weten]] # [[d:Q10943]]: [[Kees]] # [[d:Q195]]: [[Schokolaad]] # [[d:Q10987]]: [[Honig]] # [[d:Q1364]]: [[Frucht]] ## [[d:Q89]]: [[Huusappel|Appel]] ## [[d:Q503]]: [[Banane]] ## [[d:Q10978]]: [[Wienbeer]]/[[Wiendruuv]] ## [[d:Q11006]]: [[Sojabohn]] ## [[d:Q81513]]: [[Zitrusplanten]] ## [[d:Q11009]]: [[Nööt]] # [[d:Q10990]]: [[Fleesch]] # [[d:Q11002]]: [[Zucker]] # [[d:Q11254]]: [[Tafelsolt]]/[[Spiessolt]] # [[d:Q11004]]: [[Grööntüüch]] # [[d:Q10998]]: [[Kartuffel]] === Drünke === # [[d:Q44]]: [[Beer (Drunk)|Beer]] # [[d:Q8486]]: [[Koffie]] # [[d:Q8492]]: [[Saft]]/[[Sapp]] # [[d:Q8495]]: [[Melk]] # [[d:Q6097]]: [[Tee]] # [[d:Q283]]: '''[[Water]]''' # [[d:Q282]]: [[Wien (Drunk)|Wien]] </div> == Technologie (67) == <div style="column-width:20em; column-count:4; max-width: 85em"> # [[d:Q11016]]: '''[[Technologie]]''' # [[d:Q7108]]: [[Biotechnologyie]] # [[d:Q11460]]: [[Kledage]] # [[d:Q11457]]: [[Boomwullfees]]/[[Kattuunfees]] # [[d:Q11023]]: '''[[Ingenieurwetenschop]]''' # [[d:Q11019]]: [[Maschien|Maschine]] # [[d:Q11012]]: [[Roboter]] # [[d:Q11022]]: [[Schruuv (Verbinnelement)|Schruuv]] # [[d:Q446]]: [[Rad]] # [[d:Q11467]]: [[Metallurgie]] # [[d:Q11468]]: [[Nanotechnology]] === Kommunikatschoon === # [[d:Q11024]]: [[Kommunikatschoon]]''' # [[d:Q571]]: '''[[Book]]''' # [[d:Q11028]]: [[Informatschoon]] # [[d:Q5292]]: [[Enzyklopädie]]/[[Nakieksel]] # [[d:Q11030]]: [[Journalismus]] # [[d:Q11032]]: [[Blatt (Narichten)]] # [[d:Q11033]]: [[Massenmedien]] # [[d:Q11034]]: [[Bookdruck]] # [[d:Q11035]]: [[Telefoon]] === Electronik === # [[d:Q11650]]: [[Elektronik]] # [[d:Q11651]]: [[Elektrisch Stroom]] # [[d:Q11652]]: [[Frequenz]] ====Elektronikdele==== # [[d:Q5322]]: [[Kundensater]] # [[d:Q5325]]: [[Indukter]] # [[d:Q5339]]: [[Transister]] # [[d:Q11656]]: [[Diood|Diode]] # [[d:Q5321]]: [[Resister]]/[[Wedderstand (Boelement)|Wedderstand]] # [[d:Q11658]]: [[Transformater]] ==== Computers un Internet ==== # [[d:Q68]]: '''[[Computer]]''' # [[d:Q4439]]: [[Fastplaat]] # [[d:Q5300]]: [[Perzesser]] # [[d:Q11660]]: [[Künstlike Intelligenz]] # [[d:Q11661]]: [[Informatik]] # [[d:Q8366]]: [[Algorithmus]] # [[d:Q75]]: [[Internet]] # [[d:Q9158]]: [[Nettbreef]] # [[d:Q466]]: [[World Wide Web]] # [[d:Q9135]]: [[Bedriefssystem]] # [[d:Q9143]]: [[Programeerspraak]] # [[d:Q7397]]: [[Software]] === Energie un Kraftstoffe === # [[d:Q12705]]: [[Regenrative Energie]]/[[Nawassen Energie]] # [[d:Q12725]]: '''[[Elektirzität]]''' # [[d:Q12739]]: [[Karnkraft]] # [[d:Q12748]]: [[Fossile Energie]] # [[d:Q12757]]: [[Brandmotoor]] (Combustion Engine) # [[d:Q12760]]: [[Dampmaschien]] # [[d:Q3196]]: '''[[Füer|Füür]]''' ===Materialien=== # [[d:Q11469]]: [[Glas]] # [[d:Q11472]]: [[Papeer]] # [[d:Q11474]]: [[Plastik]] # [[d:Q287]]: [[Holt (Bostoff)|Holt]] === Transport === # [[d:Q7590]]: '''[[Transport]]''' # [[d:Q11436]]: [[Luftfohrtüücg|Luftfaartüüg]] # [[d:Q1420]]: [[Automobil]] # [[d:Q11442]]: [[Fohrrad]] # [[d:Q2811]]: [[U-Boot]] # [[d:Q11446]]: [[Schipp]] # [[d:Q870]]: [[Tog]] === Wapens === # [[d:Q728]]: [[Wapen (Reedschop)|Wapen]] # [[d:Q12791]]: [[Sweert|Sweerd]] # [[d:Q12796]]: [[Füerwapen|Füürwapen]] # [[d:Q12800]]: [[Maschinengewehr]] # [[d:Q12802]]: [[Atomwapen]] # [[d:Q12876]]: [[Panzer]] # [[d:Q12870]]: [[Sprengstoff]] # [[d:Q12861]]: [[Swartpulver]] </div> == Kunst un Kultuur (75) == <div style="column-width:20em; column-count:4; max-width: 85em"> # [[d:Q11042]]: [[Kultuur]] # [[d:Q735]]: [[Kunst]] # [[d:Q1004]]: [[Comic]] # [[d:Q11629]]: [[Billers]], egentlik: [[Malerie]]/[[Schillerie|Schilderie]] # [[d:Q11633]]: [[Fotografie]] # [[d:Q11634]]: [[Bildhaueree]] # [[d:Q11642]]: [[Pöttjerie]]/[[Pöttjeree]] # [[d:Q11639]]: [[Danz]] # [[d:Q12684]]: [[Mood]]/[[Mode]] # [[d:Q11635]]: [[Theater]] # [[d:Q12681]]: [[Kalligrafie]] === Architektuur === # [[d:Q12271]]: '''[[Architektur|Architektuur]]''' # [[d:Q12277]]: [[Bagen (Architektur)|Bagen]] # [[d:Q12280]]: [[Brügg|Brügge]]/[[Brüch]] # [[d:Q12284]]: [[Kanal]] # [[d:Q12323]]: [[Damm (Wall)|Damm]] # [[d:Q12493]]: [[Doom]] # [[d:Q3947]]: '''[[Huus]]''' ====Bestimmte Buwärke==== # [[d:Q43473]]: [[Angkor Wat]] # [[d:Q10285]]: [[Kolosseum]] # [[d:Q12501]]: [[Chineesche Muur]] # [[d:Q243]]: [[Eiffeltoorn]] # [[d:Q9188]]: [[Empire State Building]] # [[d:Q12506]]: [[Hagia Sophia]] # [[d:Q10288]]: [[Parthenon]] # [[d:Q13217298]]: [[Pyramiden vun Gizeh]] # [[d:Q12512]]: [[Petersdoom]] # [[d:Q9202]]: [[Freeheitsstatur]] # [[d:Q9141]]: [[Taj Mahal]] # [[d:Q12514]]: [[Dreesluchtendamm]] # [[d:Q12516]]: [[Pyramied (Bowark)|Pyramide]] # [[d:Q12518]]: [[Toorn (Bowark)|Toorn]] === Film, Radio un Feernseen === # [[d:Q11424]]: '''[[Film]]''' # [[d:Q11425]]: [[Animatschoon]] # [[d:Q872]]: [[Radio]] # [[d:Q289]]: [[Feernsehn|Fernseen]] ===Musik=== # [[d:Q638]]: '''[[Musik]]''' # [[d:Q7366]]: [[Leed (Musik)|Leed]] ====Bestimmte Musikgenres==== # [[d:Q9759]]: [[Blues]] # [[d:Q9730]]: [[Klassische Musik]] # [[d:Q1344]]: [[Oper]] # [[d:Q9734]]: [[Sinfonie]] # [[d:Q9778]]: [[Elektroonsche Musik]] # [[d:Q9764]]: [[Flamenco]] # [[d:Q11401]]: [[Hip-Hop (Musik)|Hip hop]] # [[d:Q8341]]: [[Jazz]] # [[d:Q9794]]: [[Reggae]] # [[d:Q11399]]: [[Rock (Musik)|Rockmusik]] # [[d:Q11403]]: [[Samba]] ====Musikinstrumente==== # [[d:Q11404]]: [[Trumm]] # [[d:Q11405]]: [[Flööt]] # [[d:Q6607]]: [[Gitarr]] # [[d:Q5994]]: [[Klaveer]] # [[d:Q8338]]: [[Trumpeet]] # [[d:Q8355]]: [[Vigelien]] ==== Frietied ==== # [[d:Q11410]]: [[Speel]] # [[d:Q11411]]: [[Backgammon]] # [[d:Q718]]: [[Schachspeel]] # [[d:Q11413]]: [[Go (Speel)]] # [[d:Q7889]]: [[Videospeel]] # [[d:Q11416]]: [[Glücksspeel]] ====Sport==== # [[d:Q11417]]: [[Kampkunst]] # [[d:Q11420]]: [[Judo]] # [[d:Q5389]]: [[Olympsche Spele]] # [[d:Q349]]: [[Sport]] # [[d:Q542]]: [[Lichtathletik]] # [[d:Q5369]]: [[Baseball]] # [[d:Q5372]]: [[Basketball]] # [[d:Q5375]]: [[Cricket]] # [[d:Q2736]]: [[Football]] # [[d:Q5377]]: [[Golf]] # [[d:Q5378]]: [[Rugby]] # [[d:Q847]]: [[Tennis]] # [[d:Q6388]]: [[Swemmen]] # [[d:Q11422]]: [[Speeltüüch|Speeltüüg]] </div> == Historie (46) == <div style="column-width:20em; column-count:4; max-width: 85em"> # '''[[d:Q309]]: [[Historie]]''' ==== Prähistorie un Antike==== # [[d:Q11768]]: [[Oolt Ägypten|Oold Ägypten]] # [[d:Q11772]]: [[Ool Grekenland|Oold Grekenland]] # [[d:Q12542]]: [[Azteken]] # [[d:Q11761]]: [[Bronzetiet|Bronzetied]] # [[d:Q11774]]: [[Guptariek]] # [[d:Q7209]]: [[Han-Dynastie]] # [[d:Q28573]]: [[Inkariek]] # [[d:Q11764]]: [[Iesentiet|Iesentied]] # [[d:Q184536]]: [[Maliriek]] # [[d:Q28567]]: [[Maya (Indianers)]] # [[d:Q11767]]: [[Mesopotamien]] # [[d:Q11756]]: '''[[Prehistorie]]''' # [[d:Q2277]]: [[Röömsch Kaiserriek]] # [[d:Q35355]]: [[Sumer]] # [[d:Q11759]]: [[Steentiet|Steentied]] # [[d:Q9683]]: [[Tang-Dynastie]] ==== Middelölder un Renaissance ==== # [[d:Q12536]]: [[Abbasiden-Kalifaat]] # [[d:Q12544]]: [[Byzantiensch Riek]] # [[d:Q12546]]: [[Krüüztog]] # [[d:Q12548]]: [[Hillig Röömsch Riek vun Düütsche Natschoon]] # [[d:Q12554]]: [[Middelöller]] # [[d:Q9903]]: [[Ming-Dynastie]] # [[d:Q12557]]: [[Mongoolsch Riek]] # [[d:Q12560]]: [[Osmaansch Riek]] # [[d:Q4692]]: [[Renaissance]] # [[d:Q12567]]: [[Wikinger]] ==== Nutied un Moderne ==== # [[d:Q12539]]: [[Upklärung]] # [[d:Q8676]]: [[Amerikaansche Börgerkrieg]] # [[d:Q8669]]: [[Araabsch-Israeelsch Konflikt]] # [[d:Q11409]]: [[Apartheid]] # [[d:Q8680]]: [[Britsch Weltriek]] # [[d:Q8683]]: [[Koolt Krieg]] # [[d:Q8690]]: [[Sowjetunion]] # [[d:Q6534]]: [[Franzöösche Revolutschoon]] # [[d:Q8698]]: [[Grote Depresschoon]] # [[d:Q2763]]: [[Schoah]] (egens Holocaust) # [[d:Q2269]]: [[Industrielle Revolutschoon]] # [[d:Q7318]]: [[Nazi-Düütschland]]/[[NS-Staat]] # [[d:Q8707]]: [[Meiji-Restauration|Meiji-Restauratschoon]] <!-- most significant event in Japanese history --> # [[d:Q12562]]: [[Reformatschoon]] # [[d:Q8729]]: [[Russische Revoloutschoon]] # [[d:Q8733]]: [[Qing-Dynastie]] # [[d:Q8740]]: [[Vietnamkrieg]] # [[d:Q361]]: [[Eerste Weltkrieg]] # [[d:Q362]]: [[Tweete Weltkrieg]] </div> == Geografie (146) == <div style="column-width:20em; column-count:4; max-width: 85em"> # [[d:Q1071]]: '''[[Geografie]]''' # [[d:Q515]]: '''[[Stadt]]''' # [[d:Q5107]]: [[Kontinent]] # [[d:Q4421]]: [[Woold]] # [[d:Q8502]]: [[Barg]] # [[d:Q8514]]: [[Wööst]] # [[d:Q934]]: [[Noordpool]] # [[d:Q9430]]: [[Ozean]] # [[d:Q4022]]: [[Stroom (Water)]] # [[d:Q165]]: '''[[Solten See]]''' # [[d:Q933]]: [[Süüdpool]] === Kontinente un Regionen === # [[d:Q15]]: '''[[Afrika]]''' # [[d:Q51]]: [[Antarktika]] # [[d:Q48]]: '''[[Asien]]''' # [[d:Q46]]: '''[[Europa]]''' # [[d:Q7204]]: [[Middelste Oosten]] # [[d:Q49]]: '''[[Noordamerika]]''' # [[d:Q55643]]: '''[[Ozeanien]]''' # [[d:Q18]]: '''[[Süüdamerika]]''' === Länder === Een Artikel to jeden Staat: [[List vun Länner]] Up’t wichtigste sind: ==== Afrika ==== # [[d:Q262]]: [[Algerien]] # [[d:Q974]]: [[Demokraatsche Republiek Kongo]] # [[d:Q79]]: [[Ägypten]] # [[d:Q115]]: [[Äthiopien]] # [[d:Q1033]]: [[Nigeria]] # [[d:Q258]]: [[Süüdafrika]] # [[d:Q1049]]: [[Sudan]] # [[d:Q924]]: [[Tansania]] ==== Asien ==== # [[d:Q889]]: [[Afghanistan]] # [[d:Q902]]: [[Bangladesch]] # [[d:Q148]]: [[China]] # [[d:Q668]]: [[Indien]] # [[d:Q252]]: [[Indonesien]] # [[d:Q794]]: [[Iran]] # [[d:Q796]]: [[Irak]] # [[d:Q801]]: [[Israel]] # [[d:Q17]]: [[Japan]] # [[d:Q843]]: [[Pakistan]] # [[d:Q928]]: [[Philippinen]] # [[d:Q851]]: [[Saudi-Arabien]] # [[d:Q884]]: [[Süüdkorea]] # [[d:Q869]]: [[Thailand]] # [[d:Q43]]: [[Törkie]] # [[d:Q881]]: [[Vietnam]] ==== Europa ==== # [[d:Q40]]: [[Öösterriek]] # [[d:Q142]]: [[Frankriek]] # [[d:Q183]]: [[Düütschland]] # [[d:Q38]]: [[Italien]] # [[d:Q55]]: [[Nedderlannen (Europa)|Nedderlannen]] # [[d:Q36]]: [[Polen]] # [[d:Q45]]: [[Portugal]] # [[d:Q159]]: [[Russland]] # [[d:Q29]]: [[Spanien]] # [[d:Q39]]: [[Swiez]] # [[d:Q212]]: [[Ukraine]] # [[d:Q145]]: [[Vereenigt Königriek vun Grootbritannien un Noordirland|Vereenigt Köngriek]] # [[d:Q237]]: [[Vatikaan]] ==== Noordamerika ==== # [[d:Q16]]: [[Kanada]] # [[d:Q241]]: [[Kuba]] # [[d:Q96]]: [[Mexiko]] # [[d:Q30]]: [[USA]] ==== Süüdamerika ==== # [[d:Q414]]: [[Argentinien]] # [[d:Q155]]: [[Brasilien]] # [[d:Q717]]: [[Kolumbien]] ==== Ozeanien ==== # [[d:Q408]]: [[Australien]] === Städe === ==== Afrika ==== # [[d:Q85]]: [[Kairo]] # [[d:Q5465]]: [[Kapstadt]]/[[Kaapstad]] # [[d:Q3838]]: [[Kinshasa]] # [[d:Q8673]]: [[Lagos]] # [[d:Q38709]]: [[Nairobi]] ==== Asien ==== # [[d:Q1530]]: [[Bagdad]] # [[d:Q1861]]: [[Bangkok]] # [[d:Q956]]: [[Peking]] # [[d:Q3766]]: [[Damaskus]] # [[d:Q1353]]: [[Delhi]] # [[d:Q1354]]: [[Dhaka]] # [[d:Q612]]: [[Dubai]] # [[d:Q8646]]: [[Hongkong]] # [[d:Q3630]]: [[Jakarta]] # [[d:Q1218]]: [[Jerusalem]] # [[d:Q8660]]: [[Karatschi]] # [[d:Q1348]]: [[Kalkutta]] # [[d:Q5806]]: [[Mekka]] # [[d:Q1156]]: [[Mumbai]] # [[d:Q8684]]: [[Seoul]] # [[d:Q8686]]: [[Shanghai]] # [[d:Q334]]: [[Singapur]] # [[d:Q3616]]: [[Tehran]] # [[d:Q1490]]: [[Tokyo]] ==== Europa ==== # [[d:Q727]]: [[Amsterdam]] # [[d:Q1524]]: [[Athen]] # [[d:Q64]]: [[Berlin]] # [[d:Q239]]: [[Brüssel]] # [[d:Q406]]: [[Istanbul]] # [[d:Q84]]: [[London]] # [[d:Q2807]]: [[Madrid]] # [[d:Q649]]: [[Moskau]] # [[d:Q90]]: [[Paris]] # [[d:Q220]]: [[Rom]] # [[d:Q656]]: [[Sankt Petersborg]] # [[d:Q1741]]: [[Wien (Stadt)]] ==== Noordamerika ==== # [[d:Q65]]: [[Los Angeles]] # [[d:Q1489]]: [[Mexico City]] # [[d:Q60]]: [[New York City]] # [[d:Q61]]: [[Washington, D.C.]] ==== Süüdamerika ==== # [[d:Q1486]]: [[Buenos Aires]] # [[d:Q2841]]: [[Bogotá]] # [[d:Q8678]]: [[Rio de Janeiro]] # [[d:Q174]]: [[São Paulo]] ==== Ozeanien ==== # [[d:Q3130]]: [[Sydney]] === Water === # [[d:Q3783]]: [[Amazonas]] # [[d:Q788]]: [[Nöördlike Iessee]] # [[d:Q97]]: [[Atlantik]] # [[d:Q545]]: [[Oostsee]] # [[d:Q166]]: [[Swarte See]] # [[d:Q1247]]: [[Karibsche See]] # [[d:Q5484]]: [[Kaspsche See]] # [[d:Q3503]]: [[Kongo (Stroom)]] # [[d:Q1653]]: [[Donau]] # [[d:Q5089]]: [[Ganges]] # [[d:Q7343]]: [[Great Barrier Reef]] # [[d:Q7347]]: [[Grote Seen]] # [[d:Q1239]]: [[Indische Ozeaan]] # [[d:Q7348]]: [[Indus]] # [[d:Q5513]]: [[Baikalsee]] # [[d:Q5511]]: [[Tanganjikasee]] # [[d:Q5505]]: [[Victoriasee]] # [[d:Q491]]: [[Middellannsche See]] # [[d:Q1497]]: [[Mississippi (Stroom)]] # [[d:Q3542]]: [[Niger (Stroom)]] # [[d:Q3392]]: [[Nil]] # [[d:Q1693]]: [[Noordsee]] # [[d:Q98]]: [[Pazifik]]/[[Stille Ozean]] # [[d:Q7350]]: [[Panamakanaal]] # [[d:Q584]]: [[Rhien]] # [[d:Q899]]: [[Sueskanaol]] # [[d:Q7354]]: [[Süüdlike Iessee]] # [[d:Q626]]: [[Wolga]] # [[d:Q5413]]: [[Jangtsekiang]] # [[d:Q7355]]: [[Gele Stroom]] === Bärge un Wöösten === # [[d:Q1286]]: [[Alpen]] # [[d:Q5456]]: [[Anden]] # [[d:Q5451]]: [[Himalaya]] # [[d:Q513]]: [[Mount Everest]] # [[d:Q7296]]: [[Kilimandscharo]] # [[d:Q5463]]: [[Rocky Mountains]] # [[d:Q6583]]: [[Sahara]] </div> == In ölderen Verschonen== Düsse Artikel staat in ölderen Verschonen van de ''[[m:List of articles every Wikipedia should have]]'': {| class="wikitable" |+ !Date !Adding !Removing |- |2024-03-25 |[[Kolumbien]] |[[Venezuela]] |- |2024-03-20 |[[Sowjetunion]] |[[Kulturelle Revolutschoon]] |- |2024-03-02 |[[Algen]] |[[Seesöögdeerter]] |- |2024-01-19 |[[Diskriminatschoon]] |[[Universal Declaration of Human Rights]] |- |2023-12-26 |[[Shintō|Shintoismus]] |[[Zen]] |- |2023-12-05 |[[Reinkarnatschoon]] |Yoga |- |2022-11-11 |[[Smack|Smack (Sinn)]] |[[Bost (Liev)]] |- |2022-08-17 |[[Koreaansche Spraak]] |[[Hangul]] |- |2022-04-02 |[[Hannel]] |[[Yen]] |- |2022-04-02 |[[Spiesesolt]] |[[Haver]] |- |2022-04-02 |[[Schia]] |[[Sufismus]] |- |2022-03-18 |[[Zirtusplanten]] |[[Zitroon]] |- |2022-03-02 |[[Swemmen]] |[[Karate]] |- |2022-02-09 |[[d:Q928|Philippinen]]||[[d:Q664|Nieg-Seeland] |- |2021-10-27||[[Eerdwaterrundloop]]||[[d:Q7935|Lawin]] |- |2021-09-14||[[d:Q55643|Ozeanien]]||[[d:Q538|Insular Oceania]] |- |2021-04-07||[[d:Q48301|Heidegger, Martin]]||[[d:Q9049|Chomsky, Noam]] |- |2021-04-07||[[d:Q2831|Jackson, Michael]]||[[d:Q303|Presley, Elvis]] |} == Statistik för de plattdüütsche Wikipedia == Na ''[[m:List of Wikipedias by sample of articles|List of Wikipedias by sample of articles]]'' het de plattdüütsche Wikipedia upstunds: {|class="wikitable sortable" border="1" cellpadding="2" cellspacing="0" style="width:100%; background: #f9f9f9; border: 1px solid #aaaaaa; border-collapse: collapse; white-space: nowrap; text-align: center" |- !width = 45 | Datum !! width = 50| Rang <br/>(van 323) !! width = 50 | Döörsnidd !! width = 50 | Mediaan !! width = 50 |Nich daar<br>(0k) !! width=50| Stubbens<br>(< 10k)!! width = 50| Artikels<br>(10-30k) !! width = 50 | Lange Art.<br>(> 30k)!! width = 50| Punktestand !! width = 50 | Wassdoom !! width = 50 | Born |- | April 2024 | 89 | 8,443 | 2,716 | 306 | 560 | 84 | 50 |style = "background: #5ec962\; color:#000000"| 14.96 | +0.32 | [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=List_of_Wikipedias_by_sample_of_articles&oldid=26551320] |- | Märt 2024 |90 | [[m:m:List of Wikipedias by sample of articles/Neglected#nds Plattdüütsch|8,575]] | 2,647 | 328 | 540 | [[m:m:List of Wikipedias by sample of articles/Articles#nds Plattdüütsch|82]] | [[m:m:List of Wikipedias by sample of articles/Long Articles#nds Plattdüütsch|50]] |style = "background: #5ec962\; color:#000000"| 14.64 | +0.52 | [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=List_of_Wikipedias_by_sample_of_articles&oldid=263444519] |- |Feb. 2024 |93 | 8,751 | 2,647 | 361 | 510 | 80 | 49 |style = "background: #5ec962\; color:#000000"| 14.12 | +1.70 | [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=List_of_Wikipedias_by_sample_of_articles&oldid=26182613] |- | Jan. 2024 | 100 | 9.833 | 3.078 | 478 | 405 | 68 | 49 | style = "background: #5ec962\; color:#000000"| 12.42 | +0,31 | [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=List_of_Wikipedias_by_sample_of_articles&oldid=26029434] |- | Dez. 2023 | 102 | 9.820 | 2,933 | 493 | 391 | [[m:List of Wikipedias by sample of articles/Articles#nds_Plattdüütsch|69]] | [[m:List of Wikipedias by sample of articles/Long Articles#nds_Plattdüütsch|47]] | style = "background: #5ec962\; color:#000000"| 12.11 | +0,37 | [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=List_of_Wikipedias_by_sample_of_articles&oldid=25929963] |- | Nov. 2023 | 103 | 9.671 | 2,616 | 503 | 387 | [[m:List of Wikipedias by sample of articles/Articles#nds_Plattdüütsch|64]] | [[m:List of Wikipedias by sample of articles/Long Articles#nds_Plattdüütsch|46]] | style = "background: #5ec962\; color:#000000"| 11.74 | +0,00 | [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=List_of_Wikipedias_by_sample_of_articles&oldid=25833451] |- |Okt. 2023 |103 | 9,671 | 2,616 | 503 | 387 | 64 | 46 |style = "background: #5ec962\; color:#000000"| 11.74 | +0.00 | [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=List_of_Wikipedias_by_sample_of_articles&oldid=25704723] |- |Sep. 2023 | 103 | 9,670 | 2,616 | 503 | 387 | 64 | 46 | style = "background: #5ec962\; color:#000000"| 11.74 | +0.00 | [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=List_of_Wikipedias_by_sample_of_articles&oldid=25570213] |- | Aug. 2023 | 104 | 9,670 | 2,616 | 503 | 387 | 64 | 46 | style = "background: #5ec962\; color:#000000"| 11.74 | +0.00 | [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=List_of_Wikipedias_by_sample_of_articles&oldid=25408645] |- |Jul. 2023 | 104 | 9,670 | 2,616 | 503 | 387 | 64 | 46 |style = "background: #5ec962\; color:#000000"| 11.74 | +0.00 | [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=List_of_Wikipedias_by_sample_of_articles&oldid=25263574] |- | Jun. 2023 | 104 | 9,670 | 2,616 | 503 | 387 | 64 | 46 | style = "background: #5ec962\; color:#000000"| 11.74 | +0.00 | [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=List_of_Wikipedias_by_sample_of_articles&oldid=25115250] |- | Mai 2023 | 103 | 9,668 | 2,616 | 503 | 387 | 64 | 46 | style = "background: #5ec962\; color:#000000"| 11.74 | +0.01 | [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=List_of_Wikipedias_by_sample_of_articles&oldid=24986358] |- | Apr. 2023 | 103 | 9,677 | 2,612 | 504 | 386 | 64 | 46 |style = "background: #5ec962\; color:#000000"| 11.73 | +0.00 | [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=List_of_Wikipedias_by_sample_of_articles&oldid=24835457] |- | Märt 2023 | 103 | 9,677 | 2,612 | 504 | 386 | 64 | 46 | style = "background: #5ec962"| 11.73 | +0.00 | [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=List_of_Wikipedias_by_sample_of_articles&oldid=24675693] |- | Feb. 2023 | 103 | 9,674 | 2,612 | 504 | 386 | 64 | 46 | style = "background: #5ec962"| 11.73 | +0.00 | [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=List_of_Wikipedias_by_sample_of_articles&oldid=24493403] |- | Jan. 2023 | 102 | 9,673 | 2,612 | 504 | 386 | 64 | 46 | style = "background: #5ec962"| 11.73 | +0.00 | [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=List_of_Wikipedias_by_sample_of_articles&oldid=24334755] |- | Dez. 2022 | 102 |9,673 | 2,612 | 504 | 386 | 64 | 46 | style = "background: #FFFF00"| 11.73 | +0.00 | [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=List_of_Wikipedias_by_sample_of_articles&oldid=24172650] |- | Nov. 2022 | 102 | 9,673 | 2,612 | 504 | 386 | 64 | 46 |style = "background: #FFFF00"| 11.73 | +0.00 | [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=List_of_Wikipedias_by_sample_of_articles&oldid=240167419] |- | Okt. 2022 | 103 | 9,673 | 2,612 | 504 | 386 | 64 | 46 | style = "background: #FFFF00"| 11.73 | -0.01 | [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=List_of_Wikipedias_by_sample_of_articles&oldid=23899172] |- |Sep. 2022 | 103 | 9,654 | 2,609 | 503 | 387 | 64 | 46 | style = "background: #FFFF00"| 11.74 | +0.01 | [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=List_of_Wikipedias_by_sample_of_articles&oldid=23757581] |- |} == Kiek ook bi == * [[Bruker:Slomox/Wichtige]] [[Kategorie:Wikipedia|Artikel]] nqxb73wx8cn0goq038aasw6fb0uo6ii 0 3891 1015856 983546 2024-05-02T18:09:41Z Flaverius 21322 Lenk Maliriek wikitext text/x-wiki {{Gemeenbox |NAAM=Timbuktu |NAAM_INHEEMSCH=Tombouctou |SITT= |STAAT=Mali |LIGGT_IN= |WAPEN= |FLAGG= |MOTTO= |KOORT= |KOORT2= |FLACH= 147.9 |HÖÖCHD= 263 |HÖÖCHD_REF= |KOOR_NS=16.77532 |KOOR_OW=-3.008264999 |INWAHNERS=54453 |INWAHNERS_TIET=Zensus 2009<ref>[http://instat.gov.ml/documentation/tombouctou.pdf INSTAT: Ergebnisse des Zensus 2009]</ref> |POSTLEETTALL= |VÖRWAHL= |BÖRGERMEESTER= M. Ousmane Halle<ref>[http://www.aimf.asso.fr/default.asp?id=40&zone=2&pays=24&ville=134 ''Association des maires francophones'']</ref> |WEBSTEED= |ÖÖRD= |GEMEENSLÖTEL= }} '''Timbuktu''' (franz. ''Tombouctou'') is ene [[Oaas|Oasenstadt]] in [[Mali]] mit 54.453 Inwahners (Zensus 2009<ref>[http://instat.gov.ml/documentation/tombouctou.pdf INSTAT: Ergebnisse des Zensus 2009]</ref>). Se liggt nördossen vun de [[Massina]] un nörden vun'n Stroom [[Nigerstroom|Niger]], wo ''Kabara'', de Haven vun de Stadt, liggt. == Geschicht == Timbuktu worr dat eerste Mol [[1000]] upneumt un höörde vun't [[12. Jahrhunnert]] to't Riek vun de [[Königriek Songhai|Songhai]] un to’t [[Maliriek|Riek Mali]]. Dat weer wiels dat en wichtigen Oort för [[Karawane]]n un Medelpunkt vun't Geistesläwen vun'n [[Islam]]. De Solthannel weer in Saken Wertschap wichtig för de Stadt. Wahrschienlich [[1828]] kehm dat eerste Mol en Europäer noh Timbuktu, nohwiesen is män blots eerst de Reis vun [[Heinrich Barth]], de de [[7. September]] [[1852]] in de Stadt ankehm. [[1893]] worr Timbuktu vun [[Frankriek]] innahmen un in sien [[Kolonie|Koloniaalriek]] integreerd. == Kultur == Da historische Stadtbild höört wegens de charakteristische [[Lehm]]buwies un de grote Tall [[Moschee]]n ut't 13. bet 15. Jahrhunnert to't [[Weltkulturarv]] vun de [[United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization|UNESCO]]. == Nawies == <references/> == Weblinks == * [http://www.xago.org/mali/welterbe/Timbuktu.htm Dat Weltkultuurarv] * [http://www.globosapiens.net/travel-information/Timbuktu-671.html Biller un Reisinformatschonen up ingelsch] [[Kategorie:Oort]] [[Kategorie:Stadt]] [[Kategorie:Mali]] [[Kategorie:Afrika]] ncskfalc6ooiaw1m9u8o9bko63tvl8u 2 8932 1015822 1015643 2024-05-02T12:52:42Z Eastfrisian 554 /* Ruumfohrt */ wikitext text/x-wiki {{Bruker inaktiv|}} {{Babel| nds | de | en-3 |}} Op de Düütsch un Engelsch Siet bin ik ok mit "Eastfrisian" anmeldt. Hier bin ik siet de 16. Oktober 2006 dorbi. Ik kam ut [[Oostfreesland]] un snakk van to Huus ut Plattdüütsch. In disse Länner bin ik all ween: {| |align="left"| [[Datei:Flag of East Frisia.svg|30px]] [[Datei:Flag of Germany.svg|30px]] [[Image:Flag of the Netherlands.svg|30px]] [[Image:Flag of France.svg|30px]] [[Image:Flag of Spain.svg|30px]] [[Image:Flag of Denmark.svg|30px]] [[Image:Flag of Austria.svg|30px]] [[Image:Flag of the Czech Republic.svg|30px]] [[Image:Flag of Belgium.svg|30px]] [[Image:Flag of Poland.svg|30px]] |- |} =Artikels de ik anleggt hebb= ==Asteroiden== [[(525) Adelaide|Adelaide]], [[(645) Agrippina|Agrippina]], [[(702) Alauda|Alauda]], [[(971) Alsatia|Alsatia]], [[(29) Amphitrite|Amphitrite]], [[(737) Arequipa|Arequipa]], [[(43) Ariadne|Ariadne]], [[(67) Asia|Asia]], [[(5) Astraea|Astraea]], [[(230) Athamantis|Athamantis]], [[(63) Ausonia|Ausonia]], [[(83) Beatrix|Beatrix]], [[(695) Bella|Bella]], [[(653) Berenike|Berenike]], [[(422) Berolina|Berolina]], [[(712) Boliviana|Boliviana]], [[(767) Bondia|Bondia]], [[(741) Botolphia|Botolphia]], [[(655) Briseïs|Briseïs]], [[(107) Camilla|Camilla]], [[(740) Cantabia|Cantabia]], [[(1391) Carelia|Carelia]], [[(637) Chrysothemis|Chrysothemis]], [[(252) Clementina|Clementina]], [[(661) Cloelia|Cloelia]], [[(660) Crescentia|Crescentia]], [[(3892) Dezsö|Dezsö]], [[(1398) Donnera|Donnera]], [[(620) Drakonia|Drakonia]], [[(2231) Durrell|Durrell]], [[(1205) Ebella|Ebella]], [[(673) Edda|Edda]], [[(13) Egeria|Egeria]], [[(694) Ekard|Ekard]], [[(163) Erigone|Erigone]], [[(636) Erika|Erika]], [[(622) Esther|Esther]], [[(181) Eucharis|Eucharis]], [[(15) Eunomia|Eunomia]], [[(1593) Fagnes|Fagnes]], [[(8) Flora|Flora]], [[(180) Garumna|Garumna]], [[(492) Gismonda|Gismonda]], [[(1722) Goffin|Goffin]], [[(328) Gudrun|Gudrun]], [[(444) Gyptis|Gyptis]], [[(449) Hamburga|Hamburga]], [[(736) Harvard|Harvard]], [[(6) Hebe|Hebe]], [[(325) Heidelberga|Heidelberga]], [[(46) Hestia|Hestia]], [[(805) Hormuthia|Hormuthia]], [[(10) Hygiea|Hygiea]], [[(286) Iclea|Iclea]], [[(1813) Imhotep|Imhotep]], [[(14) Irene|Irene]], [[(7) Iris|Iris]], [[(42) Isis|Isis]], [[(497) Iva|Iva]], [[(1558) Järnefelt|Järnefelt]], [[(726) Joëlla|Joëlla]], [[(2487) Juhani|Juhani]], [[(3) Juno|Juno]], [[(1508) Kemi|Kemi]], [[(2291) Kevo|Kevo]], [[(1540) Kevola|Kevola]], [[(73) Klytia|Klytia]], [[(1522) Kokkola|Kokkola]], [[(3132) Landgraf|Landgraf]], [[(1504) Lappeenranta|Lappeenranta]], [[(38) Leda|Leda]], [[(691) Lehigh|Lehigh]], [[(696) Leonora|Leonora]], [[(35) Leukothea|Leukothea]], [[(756) Lilliana|Lilliana]], [[(1114) Lorraine|Lorraine]], [[(675) Ludmilla|Ludmilla]], [[(1133) Lugduna|Lugduna]], [[(599) Luisa|Luisa]], [[(713) Luscinia|Luscinia]], [[(21) Lutetia|Lutetia]], [[(66) Maja|Maja]], [[(739) Mandeville|Mandeville]], [[(170) Maria|Maria]], [[(602) Marianna|Marianna]], [[(506) Marion|Marion]], [[(20) Massalia|Massalia]], [[(149) Medusa|Medusa]], [[(1968) Mehltretter|Mehltretter]], [[(676) Melitta|Melitta]], [[(18) Melpomene|Melpomene]], [[(792) Metcalfia|Metcalfia]], [[(9) Metis|Metis]], [[(638) Moira|Moira]], [[(600) Musa|Musa]], [[(1758) Naantali|Naantali]], [[(51) Nemausa|Nemausa]], [[(662) Newtonia|Newtonia]], [[(2421) Nininger|Nininger]], [[(44) Nysa|Nysa]], [[(1701) Okavango|Okovango]], [[(255) Oppavia|Oppavia]], [[(1512) Oulu|Oulu]], [[(2) Pallas|Pallas]], [[(55) Pandora|Pandora]], [[(11) Parthenope|Parthenope]], [[(1515) Perrotin|Perrotin]], [[(25) Phocaea|Phocaea]], [[(614) Pia|Pia]], [[(784) Pickeringia|Pickeringia]], [[(1636) Porter|Porter]], [[(757) Portlandia|Portlandia]], [[(1345) Potomac|Potomac]], [[(16) Psyche|Psyche]], [[(1915) Quetzálcoatl|Quetzálcoatl]], [[(755) Quintilla|Quintilla]], [[(528) Rezia|Rezia]], [[(80) Sappho|Sappho]], [[(796) Sarita|Sarita]], [[(1742) Schaifers|Schaifers]], [[(3350) Scobee|Scobee]], [[(1405) Sibelius|Sibelius]], [[(1130) Skuld|Skuld]], [[(134) Sophrosyne|Sophrosyne]], [[(1560) Strattonia|Strattonia]], [[(87) Sylvia|Sylvia]], [[(1705) Tapio|Tapio]], [[(581) Tauntonia|Tauntonia]], [[(604) Tekmessa|Tekmessa]], [[(81) Terpsichore|Terpsichore]], [[(24) Themis|Themis]], [[(88) Thisbe|Thisbe]], [[(603) Timandra|Timandra]], [[(138) Tolosa|Tolosa]], [[(306) Unitas|Unitas]], [[(1507) Vaasa|Vaasa]], [[(611) Valeria|Valeria]], [[(3776) Vartiovuori|Vartiovuori]], [[(126) Velleda|Velleda]], [[(4) Vesta|Vesta]], [[(1053) Vigdis|Vigdis]], [[(231) Vindobona|Vindobona]], [[(1544) Vinterhansenia|Vinterhansenia]], [[(1645) Waterfield|Waterfield]], [[(886) Washingtonia|Washingtonia]], [[(729) Watsonia|Watsonia]], [[(747) Winchester|Winchester]], [[(13908) Wölbern|Wölbern]], [[(827) Wolfiana|Wolfiana]], [[(690) Wratislavia|Wratislavia]], [[(2804) Yrjö|Yrjö]], [[(633) Zelima|Zelima]] (150). ==Astronomie, Mathematik, Physik, Chemie, Medizin== [[Wladimir Alexandrowitsch Albizki]], [[Heikki A. Alikoski]], [[Heinrich Louis d’Arrest]], [[Astronom]], [[Antoine-Jérôme Balard]], [[Robert Stawell Ball]], [[Leo Anton Carl de Ball]], [[Marcus Banzer]], [[Johann Bayer]], [[Wilhelm Beer]], [[Giuseppe Biancani]], [[Adriaan Blaauw]], [[Christian Wilhelm Blomstrand]], [[William Cranch Bond]], [[Botein]], [[Tycho Brahe]], [[Jean Dominique Comte de Cassini]], [[Catalina Sky Survey]], [[Celaeno]], [[Anders Celsius]], [[Jean Chacornac]], [[Auguste Honoré Pierre Charlois]], [[Joseph Churms]], [[Benoît Paul Émile Clapeyron]], [[Jérôme Eugène Coggia]], [[Pablo Cottenot]], [[Harriet Baldwin Creighton]], [[Antoine Darquier de Pellepoix]], [[Raymond Smith Dugan]], [[Richard Dunthorne]], [[James Ludlow Elliot]], [[Eric Walter Elst]], [[David Fabricius]], [[Hippolyte Fizeau]], [[Honoré Flaugergues]], [[Johan Gadolin]], [[Sidney Charles Bartholemew Gascoigne]], [[Annibale de Gasparis]], [[Tom Gehrels]], [[Lester Halbert Germer]], [[Friedrich Karl Ginzel]], [[Gliese 832c]], [[Goethe-Link-Steernwacht]], [[Irving John Good]], [[John Goodricke]], [[Andrew Graham]], [[William Gregor]], [[Walter Grotrian]], [[Asaph Hall]], [[Edmond Halley]], [[Wilhelm Hallwachs]], [[Alison Harcourt‎]], [[Karl Ludwig Harding]], [[George Howard Herbig]], [[Carl Samuel Leberecht Hermann]], [[Wilhelm Herschel]], [[John Russell Hind]], [[Ingrid van Houten-Groeneveld]], [[John Peter Huchra]], [[Kaoru Ikeya]], [[James Ivory (Mathematiker)|James Ivory]], [[Pierre Jules César Janssen]], [[Carl Clarence Kiess]], [[Jan Kleyna]], [[Dirk Klinkenberg]], [[Takao Kobayashi]], [[August Kopff]], [[Charles Thomas Kowal]], [[György Kulin]], [[Lacus Timoris]], [[Claes-Ingvar Lagerkvist]], [[William Lassell]], [[Joseph Jean Pierre Laurent]], [[Henrietta Swan Leavitt]], [[Robert Steven Ledley]], [[Li Zhisui]], [[Carl Jacob Löwig]], [[Karl Theodor Robert Luther]], [[Donald Edward Machholz]], [[Benoît Mandelbrot]], [[Albert Marth]], [[Adam Massinger]], [[Dean Benjamin McLaughlin]], [[Johannes Peter Mehltretter]], [[Melkstraat]], [[Philibert Jacques Melotte]], [[Joel Hastings Metcalf]], [[Elia Millosevich]], [[Edward Arthur Milne]], [[August Ferdinand Möbius]], [[Carl Gustav Mosander]], [[Ernst Moyat]], [[Edith Alice Müller]], [[Nett (Geometrie)]], [[Seth Barnes Nicholson]], [[Lars Fredrik Nilson]], [[Observatoire de Nice]], [[Heinrich Wilhelm Olbers]], [[Jabbo Oltmanns]], [[Oort vun en Gestirn]], [[Liisi Oterma]], [[Johann Palisa]], [[Pasiphae (Maand)]], [[Charles Dillon Perrine]], [[Henri Joseph Anastase Perrotin]], [[George Henry Peters]], [[Norman Robert Pogson]], [[Christian Pollas]], [[Jean-Louis Pons]], [[Positschoon (Astronomie)|Positschoon]], [[Georges Rayet]], [[Erasmus Reinhold]], [[Karl Wilhelm Reinmuth]], [[Guy Reiss]], [[Joseph Rheden]], [[Rotatschoon (Physik)|Rotatschoon]], [[Edwin Ernest Salpeter]], [[Felix Savary]], [[Karl Schaifers]], [[Alexandre Schaumasse]], [[Johann Scheubel]], [[Wilhelm Schickard]], [[Hans Scholl (Astronom)|Hans Scholl]], [[Richard Reinhard Emil Schorr]], [[Johann Hieronymus Schröter]], [[Schröters Regel]], [[George Mary Searle]], [[Tsutomu Seki]], [[Stewart Lane Sharpless]], [[Scott S. Sheppard]], [[Yoshisada Shimizu]], [[Siding Spring Survey]], [[Hamilton Othanel Smith]], [[Francis Louis Sperry]], [[Steernwacht Riesa]], [[Édouard Jean-Marie Stephan]], [[DeLisle Stewart]], [[Friedrich Stromeyer]], [[Sünndüsternis]], [[Stephen P. Synnott]], [[Jacob Tappe]], [[John Tebbutt]], [[Richard John Terrile]], [[Friedrich Tietjen]], [[Evangelista Torricelli]], [[Chad Trujillo]], [[Klym Tschurjumow]], [[Horace Parnell Tuttle]], [[Ümloopbahn]], [[Yrjö Väisälä]], [[Hendrik van Gent]], [[Julie Marie Vinter Hansen]], [[Johann Henrich Voigt]], [[Luigi Volta]], [[Reginald Lawson Waterfield]], [[Kacper Wierzchoś]], [[Albert George Wilson]], [[Carl Gustav Witt]], [[Robert A. Wittenmyer]], [[Harry Edwin Wood]] (160). ==Autos== [[Armstrong Siddeley Hurricane]], [[Aston Martin DB5]], [[Bufori Geneva]], [[Chevrolet Kingswood Estate]], [[Chevrolet Parkwood]], [[Daimler Conquest]], [[De Dion-Bouton Type AD]], [[Dodge Phoenix]], [[Germain 14/20 hp]], [[Gräf & Stift C 12]], [[Hillman Hawk]], [[Hudson Custom Six]], [[Isdera Autobahnkurier 116i]], [[Isdera Spyder]], [[Opel 4/8 PS]], [[Panhard & Levassor 28 / 35 CV]], [[Peugeot Typ 27]], [[Pontiac Safari]], [[Sunbeam-Talbot 80]], [[TVR Griffith 200]] (20). ==Bargstieger und Bargen== [[Aiguille d’Argentière]], [[Melchior Anderegg]], [[Jacques Balmat]], [[George Band]], [[Charles Barrington]], [[Daniel Baud-Bovy]], [[Pierre Béghin]], [[Peter Bohren]], [[Joe Brown (Bargstieger)]], [[Riccardo Cassin]], [[Leszek Cichy]], [[Mount Columbia (Alberta)]], [[Achille Compagnoni]], [[Anna Czerwińska]], [[Tannatt William Edgeworth David]], [[Kalpana Dash]], [[Denali]], [[Hettie Dührenfurth]], [[Ralf Dujmovits]], [[Toni Dürnberger]], [[Mount Everest]], [[Lene Gammelgaard]], [[Veikka Gustafsson]], [[Peter Habeler]], [[Robert Hadow]], [[Peter Hámor]], [[Walter Harper]], [[John Hartog]], [[Maurice Herzog]], [[Edmund Percival Hillary]], [[Charles Hudson]], [[Tomaž Humar]], [[Ulrich Inderbinen]], [[Norbert Joos]], [[Heinz Kittner]], [[Lino Lacedelli]], [[Louis Lachenal]], [[Jean-Christophe Lafaille]], [[Joseph Larch]], [[Ferrán Latorre Torres]], [[Erhard Loretan]], [[George Lowe]], [[Guido Magnone]], [[Makalu]], [[Makrong Chhish]], [[Jürg Marmet]], [[Eric Stewart Marshall]], [[Sepp Mayerl]], [[Pierre Mazeaud]], [[Guido Monzino]], [[Adolphus Warburton Moore]], [[Fritz Moravec]], [[Piotr Morawski]], [[Gottfried Mutschlechner]], [[Nilgiri Himal]], [[Chhewang Nima]], [[Tenzing Norgay]], [[Num Ri]], [[Ang Nyima]], [[James Outram (Bargstieger)]], [[Stefan Pauer]], [[Johann Punz]], [[August Raillard]], [[Olaf Rieck]], [[Mount Robson]], [[Heinrich Roiss]], [[Dieter Rülker]], [[Anton von Ruthner]], [[Helma Schimke]], [[Leo Schlömmer]], [[Wilhelm Schloz (Bargstieger)]], [[Ernst Schmied]], [[Marcus Schmuck]], [[Hudson Stuck]], [[Hilmar Sturm]],[[Junko Tabei]], [[Hirotaka Takeuchi]], [[Peter Taugwalder]], [[Tena Kourou]], [[Herbert Tichy]], [[Ivar Tollefsen]], [[Jean Troillet]], [[Ludwig Vörg]], [[Mount Waddington]], [[Tamae Watanabe]], [[Michael Horatio Westmacott]], [[Tom Whittaker (Bargstieger)]], [[Edward Whymper]], [[Karl Wien]], [[Hans Willenpart]], [[Fritz Wintersteller]], [[Jernej Zaplotnik]], [[Bianba Zaxi]], [[Matthias Zurbriggen]] (95). ==Biathlon== === Biathleten=== [[Albina Chamitowna Achatowa]]‎, [[Oleksij Ajdarow]], [[Birk Anders]], [[Peter Angerer]], [[Katrin Apel]], [[Tina Bachmann (Biathletin)]], [[Lowell Bailey]], [[Wladimir Michailowitsch Barnaschow]], [[Günther Beck (Biathlet)|Günther Beck]], [[Myriam Bédard]], [[Manfred Beer]], [[Petra Behle]], [[Tora Berger]], [[Andreas Birnbacher (Biathlet)]], [[Inger Björkbom]], [[Ole Einar Bjørndalen]], [[Johannes Thingnes Bø]], [[Tarjei Bø]], [[Daniel Böhm]], [[Justine Braisaz-Bouchet]], [[Anne Briand]], [[Ferréol Cannard]], [[Fabien Claude]], [[Julie Carraz-Collin]], [[René Cattarinussi]], [[Anaïs Chevalier-Bouchet]], [[Jelena Wladimirowna Chrustaljowa]], [[Véronique Claudel]], [[Ekaterina Dafowska]], [[Laura Dahlmeier]], [[Simon Desthieux]], [[Uschi Disl]], [[Raik Dittrich]], [[Benedikt Doll]], [[Darja Domratschawa]], [[Marie Dorin-Habert]], [[Hannah Dreissigacker]], [[Christian Dumont]], [[Susan Dunklee]], [[Marine Dusser]], [[Alfred Eder]], [[Simon Eder]], [[Harri Eloranta]], [[Anne Elvebakk]], [[Björn Ferry]], [[Quentin Fillon Maillet]], [[Sven Fischer]], [[Henrik Forsberg]], [[Magdalena Forsberg]], [[Martin Fourcade]], [[Georghe Gârniță]], [[Selina Gasparin]], [[Manfred Geyer]], [[Sylfest Glimsdal]], [[Ralf Göthel]], [[Simone Greiner-Petter-Memm]], [[Michael Greis]], [[Christelle Gros]], [[Ricco Groß]], [[Andrea Grossegger]], [[Olle Gunneriusson]], [[John Olov Güttke]], [[Krystyna Guzik]], [[Lois Habert]], [[Lena Häcki]], [[Eva Háková]], [[Simon Hallenbarter]], [[Simo Halonen]], [[Maren Hammerschmidt]], [[Halvard Hanevold]], [[Antje Harvey]], [[Tomáš Hasilla]], [[Simone Hauswald]], [[Anna-Karin Heijdenberg]], [[Andrea Henkel]], [[Janina Hettich-Walz]], [[Franziska Hildebrand]], [[Vanessa Hinz]], [[Katja Holanti]], [[Daniela Hörburger]], [[Nadine Horchler]], [[Kåre Hovda]], [[Sylke Hummanik]], [[Kalevi Huuskonen]], [[Heikki Ikola]], [[Swetlana Irekowna Ischmuratowa]], [[Jon Istad]], [[Matthias Jacob]], [[Olav Jordet]], [[Niina Jyrkiäinen]], [[Hanna Kebinger]], [[Arve Kinnari]], [[Mark Kirchner (Biathlet)]], [[Aleksander Klima]], [[Heinz Kluge (Biathlet)]], [[Gabriela Koukalová]], [[Nikolai Konstantinowitsch Kruglow]], [[Nikolai Nikolajewitsch Kruglow]], [[Jana Kulhavá]], [[Luise Kummer]], [[Anastasiya Kuzmina]], [[Eirik Kvalfoss]], [[Sturla Holm Lægreid]], [[Dominik Landertinger]], [[Jean-Philippe Leguellec]], [[Erika Lehotska]], [[Erik Lesser]], [[Klas Lestander]], [[Frank Luck]], [[Kaisa Mäkäräinen]], [[Wiktor Fjodorowitsch Mamatow]], [[Gilles Marguet]], [[Terhi Markkanen]], [[Martti Meinilä]], [[Jelena Wladimirowna Melnikowa-Tschepikowa]], [[Anastassija Merkuschyna]], [[Ondřej Moravec]], [[Jesper Nelin]], [[Øivind Nerhagen]], [[Magdalena Neuner]], [[Miriam Neureuther]], [[Josef Niedermeier]], [[Mattias Nilsson]], [[Corinne Niogret]], [[Grete Ingeborg Nykkelmo]], [[Elvira Öberg]], [[Karin Oberhofer]], [[Sture Ohlin]], [[Marte Olsbu Røiseland]], [[Holmfrid Olsson]], [[Gry Østvik]], [[Wilfried Pallhuber]], [[Kaija Parve]], [[Arnd Peiffer]], [[Jiřina Pelcová]], [[Swetlana Wladimirowna Petschorskaja]], [[Olena Pidhruschna]], [[Pavel Ploc]], [[Raphaël Poirée]], [[Franziska Preuß]], [[Alexander Wassiljewitsch Priwalow]], [[Walentin Nikolajewitsch Pschenizyn]], [[Ville Räikkönen]], [[Jewgeni Leonidowitsch Redkin]], [[Roman Rees]], [[Anfissa Anatoljewna Reszowa]], [[Mauri Röppänen]], [[Józef Różak]], [[Alexia Runggaldier]], [[Rinnat Ibragimowitsch Safin]], [[Esko Saira]], [[Eija Salonen]], [[Anatoli Wiktorowitsch Schdanowitsch]], [[Simon Schempp]], [[Anton Wladimirowitsch Schipulin]], [[Peter Sendel]], [[Raimo Seppänen]], [[Klaus Siebert]], [[Annette Sikveland]], [[Matthias Simmen]], [[Julia Simon]], [[Ann-Elen Skjelbreid]], [[Nathan Smith (Biathlet)]], [[Kjell Søbak]], [[Hanna Sola]], [[Magnar Solberg]], [[Synnøve Solemdal]], [[Jens Steinigen]], [[Andreas Stitzl]], [[Rolf Storsveen]], [[Christoph Sumann]], [[Juhani Suutarinen]], [[Emil Hegle Svendsen]], [[Ingrid Landmark Tandrevold]], [[Sergei Petrowitsch Tarassow]], [[Pentti Taskinen]], [[Jeremy Teela]], [[Beau Thompson]], [[Alexander Iwanowitsch Tichonow]], [[Wenera Michailowna Tschernyschowa]], [[Jon Åge Tyldum]], [[Antti Tyrväinen (Biathlet)]], [[Zdeněk Vítek]], [[Veronika Vítková]], [[Lisa Vittozzi]], [[René-Laurent Vuillermoz]], [[Ola Wærhaug]], [[Dorothea Wierer]], [[Marion Wiesensarter]], [[Adolf Wiklund (Biathlet)]], [[Kati Wilhelm]], [[Olga Gennadjewna Wiluchina]], [[Anna Carin Zidek]], [[Jan Ziemianin]] (204). ===Veranstaltungen=== [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1958]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1959]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1961]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1962]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1963]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1965]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1966]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1967]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1969]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1970]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1971]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1973]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1974]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1975]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1976]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1977]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1978]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1979]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1981]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1982]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1983]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1984]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1985]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1986]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1987]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1989]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1990]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1991]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1992]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1993]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1994]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1995]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1996]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1997]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1998]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1999]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 2000]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 2001]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 2002]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 2003]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 2011]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 2013]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 2015]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 2016]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 2017]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 2020]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 2021]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 2023]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 2024]], [[Olympisch Winterspelen 1960/Biathlon]], [[Olympisch Winterspelen 1964/Biathlon]], [[Olympisch Winterspelen 1968/Biathlon]], [[Olympisch Winterspelen 1972/Biathlon]], [[Olympisch Winterspelen 1976/Biathlon]], [[Olympisch Winterspelen 1980/Biathlon]], [[Olympisch Winterspelen 1984/Biathlon]], [[Olympisch Winterspelen 1988/Biathlon]], [[Olympisch Winterspelen 1992/Biathlon]], [[Olympisch Winterspelen 1994/Biathlon]], [[Olympisch Winterspelen 1998/Biathlon]], [[Olympisch Winterspelen 2002/Biathlon]], [[Olympisch Winterspelen 2006/Biathlon]], [[Olympisch Winterspelen 2010/Biathlon]], [[Olympisch Winterspelen 2014/Biathlon]], [[Olympisch Winterspelen 2018/Biathlon]], [[Olympisch Winterspelen 2022/Biathlon]] (67). ==Biografien, wenn nich in Spezialafsnitten== [[Ivar Aasen]], [[Hisko Abdena]], [[Lutz Ackermann (Moderator)]], [[Scott Allen (Ieskunstlöper)|Scott Allen]], [[Bruno Alsen]], [[Amalasuntha]], [[Nicolas Appert]], [[Johann Arndt]], [[Athalarik]], [[Sibet Attena]], [[Mohamed Bahari]], [[Samuel White Baker]], [[Victor Baltard]], [[Beatrix (Nedderlannen)]], [[Wolfgang Behrendt (Nahrichtenspreker)|Wolfgang Behrendt]], [[Eggerik Beninga]], [[Pierre Berthier]], [[Bhumibol Adulyadej]], [[Reidar Børjeson]], [[Giovanni Boccaccio]], [[Sophie Karoline von Brandenburg-Kulmbach]], [[Enno Rudolph Brenneysen]], [[Ocko I. tom Brok]], [[Olaf Buhl]], [[David Dunbar Buick]], [[Buretsu]], [[Rudolf Caracciola]], [[Johannes Caselius]], [[Jacques-Joseph Champollion]], [[Christian Eberhard (Oostfreesland)]], [[Sophie Dethleffs]], [[Heinrich Deumeland]], [[Jürgen Dietz]], [[Domitian]], [[Paul Drayton]], [[Susanna Driano]], [[Andreas Ebertus]], [[Edzard I.]], [[Hermann Eggert]], [[Elisabeth II. (Windsor)]], [[Heiko Engelkes]], [[Kurt Ernsting]], [[Friedrich von Esmarch]], [[Ferdinand I. (Portugal)]], [[Karl Fleischer]], [[John Foxe]], [[Anders Franzén]], [[Alfonso Frazer]], [[Karin Friedrich (Journalistin)]], [[Claus Achton Friis]], [[Fritigern]], [[Octavianus Secundus Fugger]], [[Oswald Gabelkover]], [[Christian Fürchtegott Gellert]], [[George of Cambridge]], [[Paul Gerhardt]], [[Go-Kōmyō]], [[Go-Reizei]], [[William Paul Gottlieb]], [[Wendy Griner]], [[Corinna Halke-Teichmann]], [[Valerie Haller]], [[Gotthard Handrick]], [[Konrad Hansen]], [[Johann Peter Haseney]], [[Zahi Hawass]], [[Friedrich August Ludwig Hellner]], [[Joe Hembus]], [[Werner Heukamp]], [[Helmut Hinrichs]], [[Friedrich Hitzig]], [[Grant Hochstein]], [[Susan Hockfield]], [[Carlheinz Hollmann]], [[Otmar Hornbach]], [[Fortunatus Hueber]], [[Erwin Hymer]], [[Sebastian Eberhard Ihering]], [[Benjamin Franklin Isherwood]], [[Jean-Pierre Jabouille]], [[Hermann Jellinghaus]], [[Walter Jens]], [[Steve Jobs]], [[Horst Dieter Kallerhoff]], [[Keikō]], [[Gottfried Kiesow]], [[Thomas Killigrew]], [[Otto Kitzler]], [[Fritz Klein (Sportjournalist)]], [[Wolf Caspar von Klengel]], [[Ludwig Klingenberg]], [[Alexander Filippowitsch Kokorinow]], [[Folkert Krey]], [[Ursula Kurz]], [[Carl Gotthard Langhans]], [[Jürgen Ludwigs]], [[Gerd Lüpke]], [[Nancy MacKay]], [[Carl Manner]], [[Geoffrey Thorndike Martin]], [[Reginald Walter Maudslay]], [[Meishō]], [[Philipp Melanchthon]], [[Ferdinand Meldahl]], [[Dierk-Peter Merklinghaus]], [[Sven Meyer (Ieskunstlöper)]], [[Marguerite Monnot]], [[Mustapha Moussa]], [[Mutianus Rufus]], [[Nicolas vun Sweden]], [[Ingeborg Nilsson]], [[Ninken]], [[Nintoku]], [[Paul Nipkow]], [[Elisabeth Noelle-Neumann]], [[Paavo Nurmi]], [[Ocko II. tom Brok]], [[Heidi Oetinger]], [[Hero Omken]], [[Otto III. (HRR)]], [[Michael Palme]], [[Balthasar Permoser]], [[Ernst Petrich]], [[Jörg Pilawa]], [[Eberhard Piltz]], [[Hieronymus Pol]], [[Eugene Polley]], [[Beatrice Portinari]], [[Stewart Raffill]], [[Raginpert]], [[Eberhard Rausch]], [[Rolf Recknagel]], [[Edo Reents]], [[Reigen]], [[Thomas Reimer (Journalist)|Thomas Reimer]], [[Kimmy Repond]], [[Joachim Richborn]], [[Franz Anton Ries]], [[Eucharius Gottlieb Rink]], [[Johann Rist]], [[Titus van Rijn]], [[Yves Rocher]], [[Gabriella Rodriguez]], [[Rokujō]], [[Karine Ruby]], [[Rudolf Christian]], [[Sabina Catharina]], [[Dirk Sager]], [[Hela Sander]], [[Larry Sanger]], [[Sanjō (Tennō)]], [[Nicolas Sanson]], [[Vidal Sassoon]], [[Gene Savoy]], [[Sebastian Schnülle]], [[Arthur Schopenhauer]], [[Walter Georg Karl Schröder]], [[Claus Seibel]], [[Margit Senf]], [[Bastian Sick]], [[Klaus-Peter Siegloch]], [[Josias Simler]], [[Johan Sigfrid Sirén]], [[Bjørg Skjælaaen]], [[Sobhuza II.]], [[Henri de Sponde]], [[Andrei Iwanowitsch Stackenschneider]], [[Kurt Stenzel (Journalist)|Kurt Stenzel]], [[Ronja Stern]], [[Giselher Suhr]], [[Suizei]], [[Takakura]], [[Thomas Tapling]], [[Tekmessa (Mythologie)|Tekmessa]], [[Jana Thiel]], [[Theodore Thomas]], [[Rita Trapanese]], [[Ulrich II. (Oostfreesland)]], [[Theda Ukena]], [[Ulrich von Dornum]], [[Johan Vaaler]], [[Henning Venske]], [[Vespasian]], [[Vestralp]], [[Giovanni Battista Vivaldi]], [[John Walker (Utfinner)|John Walker]], [[Samuel Wallis]], [[Erwin Wegner]], [[Dothias Wiarda]], [[Anna Elisabeth Wiede]], [[Carl Ludwig Wimmel]], [[Orville Wright]], [[Heinz Wrobel]], [[Ludwik Lejzer Zamenhof]], [[Robert Zollitsch]], [[Konrad Zuse]] (201). ==Flaggen== [[Flagg vun Alaska|Alaska]], [[Flagg vun Alberta|Alberta]], [[Flagg vun Amsterdam|Amsterdam]], [[Flagg vun Äthiopien|Äthiopien]], [[Flagg vun Baden-Württemberg|Baden-Württemberg]], [[Flagg vun de Bahamas|Bahamas]], [[Staatsflagg vun Bayern|Bayern]], [[Flagg vun Bhutan|Bhutan]], [[Flagg vun Bonaire|Bonaire]], [[Flagg vun Bremen|Bremen]], [[Flagg vun Burkina Faso|Burkina Faso]], [[Flagg vun Colorado|Colorado]], [[Flagg vun Connecticut|Connecticut]], [[Flagg vun Delaware|Delaware]], [[Flagg vun Döringen|Döringen]], [[Flagg vun Düütschland|Düütschland]], [[Flagg vun Fidschi|Fidschi]], [[Flagg vun Finnland|Finnland]], [[Flagg vun Florida|Florida]], [[Flagg vun Gabun|Gabun]], [[Flagg vun Grenada|Grenada]], [[Flagg vun Guinea-Bissau|Guinea-Bissau]], [[Flagg vun Hamborg|Hamborg]], [[Flagg vun Honduras|Honduras]], [[Flagg vun Indiana|Indiana]], [[Flagg vun Indonesien|Indonesien]], [[Flagg vun Iowa|Iowa]], [[Flagg vun Japan|Japan]], [[Flagg vun Kenia|Kenia]], [[Flagg vun Kolumbien|Kolumbien]], [[Flagg vun Kuba|Kuba]], [[Flagg vun Laos|Laos]], [[Flagg vun Liberia|Liiberia]], [[Flagg vun Madagaskar|Madagaskar]], [[Flagg vun Maine|Maine]], [[Flagg vun Manitoba|Manitoba]], [[Flagg vun Mauretanien|Mauretanien]], [[Flagg vun Mauritius|Mauritius]], [[Flagg vun Mekelnborg-Vörpommern|Mekelnborg-Vörpommern]], [[Flagg vun Michigan|Michigan]], [[Flagg vun Moldawien|Moldawien]], [[Flagg vun Montana|Montana]], [[Flagg vun Mosambik|Mosambik]], [[Flagg vun Neddersassen|Neddersassen]], [[Flagg vun Nepal|Nepal]], [[Flagg vun New Jersey|New Jersey]], [[Flagg vun Nigeria|Nigeria]], [[Flagg vun Noord-Dakota|Noord-Dakota]], [[Flagg vun Nörderneei|Nörderneei]], [[Flagg vun Ohio|Ohio]], [[Flagg vun Oklahoma|Oklahoma]], [[Flagg vun Oregon|Oregon]], [[Flagg vun Oostfreesland|Oostfreesland]], [[Flagg vun Paraguay|Paraguay]], [[Flagg vun Peru|Peru]], [[Flagg vun Polen|Polen]], [[Flagg vun Prince Edward Island|Prince Edward Island]], [[Flagg vun Puerto Rico|Puerto Rico]], [[Flagg vun Rhienland-Palz|Rhienland-Palz]], [[Flagg vun Rhode Island|Rhode Island]], [[Flagg vun Ruanda|Ruanda]], [[Flagg vun Russland|Russland]], [[Flagg vun dat Saarland|Saarland]], [[Flagg vun de Salomonen|Salomonen]], [[Flagg vun Sambia|Sambia]], [[Flagg vun São Tomé un Príncipe|São Tomé un Príncipe]], [[Flagg vun den Freestaat Sassen|Sassen]], [[Flagg vun Sassen-Anholt|Sassen-Anholt]], [[Flagg vun Schottland|Schottland]], [[Flagg vun Sleswig-Holsteen|Sleswig-Holsteen]], [[Flagg vun Surinam|Surinam]], [[Flagg vun Swasiland|Swasiland]], [[Flagg vun Tennessee|Tennessee]], [[Flagg vun Texas|Texas]], [[Flagg vun Thailand|Thailand]], [[Flagg vun Togo|Togo]], [[Flagg vun Ungarn|Ungarn]], [[Flagg vun Vermont|Vermont]], [[Flagg vun Virginia|Virginia]], [[Flagg vun West Virginia|West Virginia]], [[Flagg vun Wyoming|Wyoming]] (81). ==Football== [[1. FC Kaiserslautern]], [[1. FC Köln]], [[1. FSV Mainz 05]], [[Rüdiger Abramczik]], [[Lawrence Adam]], [[Christian Alder]], [[Altaír Gomes de Figueiredo]], [[Marco Amelia]], [[Willem Gerardus Anderiesen]], [[Robert Andrich]], [[Nadine Angerer]], [[Gerald Asamoah]], [[Atlético Madrid]], [[Harry Bähre]], [[Giuseppe Baldo]], [[Hans-Jürgen Bargfrede]], [[Philipp Bargfrede]], [[Andrea Barzagli]], [[Franz Beckenbauer]], [[Uwe Bein]], [[Michael Bella]], [[Mauro Bellugi]], [[Romeo Benetti]], [[Giancarlo Bercellino]], [[Giuseppe Bergomi]], [[Günter Bernard]], [[Hans Biallas (Footballspeler)|Hans Biallas]], [[Oliver Bierhoff]], [[Ulrich Biesinger]], [[Ernst Blum (Footballspeler)]], [[Peter Blusch]], [[Pieter Boelmans ter Spill]], [[Peter Boeve]], [[Rainer Bonhof]], [[Wolfgang Bordel (Footballspeler)|Wolfgang Bordel]], [[Borussia Düörpm]], [[Hermann Bosch]], [[Leo Bosschart]], [[Nicole Brandebusemeyer]], [[Jan van Breda Kolff]], [[Andreas Brehme]], [[Paul Breitner]], [[Giovanni van Bronckhorst]], [[Sjel de Bruijckere]], [[Albert Brülls]], [[Hans Brunke]], [[Rudolf Brunnenmeier]], [[Christoph Budde]], [[Dezső Bundzsák]], [[Tarcisio Burgnich]], [[Brigitte Butscher]], [[Fabio Cannavaro]], [[Giuseppe Casari]], [[Ernesto Càstano]], [[Cees ten Cate]], [[Hans Cieslarczyk]], [[Dominique Colonna]], [[Fulvio Collovati]], [[Bruno Conti]], [[Johan Cruyff]], [[Bernhard Cullmann]], [[Petra Damm]], [[Dietmar Danner]], [[Sebastian Deisler]], [[Fernando De Napoli]], [[Giancarlo De Sisti]], [[Teobaldo Depetrini]], [[Coen Dillen]], [[Angelo Domenghini]], [[Gianluigi Donnarumma]], [[Hans-Jürgen Dörner (Footballspeler)]], [[Wolfgang Dremmler]], [[Dübbelsöss]], [[Otto Dumke]], [[Johnny Dusbaba]], [[Horst Eckel]], [[Jakob Eckert]], [[Eckfahn]], [[Dieter Eckstein]], [[Mario Eggimann]], [[Dieter Eilts]], [[Lothar Emmerich]], [[Robert Enke]], [[Willi Entenmann]], [[Hermann Eppenhoff]], [[Herbert Erhardt]], [[Fabian Ernst]], [[Ralf Falkenmayer]], [[FC St. Pauli]], [[Horst Feilzer]], [[Klaus Fichtel]], [[Klaus Fischer (Footballspeler)|Klaus Fischer]], [[Paul Fischer (Footballspeler)|Paul Fischer]], [[Karl Flink]], [[Frits Flinkevleugel]], [[Heinz Flohe]], [[Heinz Flotho]], [[Bernd Förster]], [[Karlheinz Förster]], [[Virgilio Fossati]], [[Piet Fransen (Footballspeler)|Piet Fransen]], [[Steffen Freund]], [[Manuel Friedrich]], [[Torsten Frings]], [[Kerstin Garefrekes]], [[Hermann Garrn]], [[Bruno Garzena]], [[Richard Gedlich]], [[Claudio Gentile]], [[Reiner Geye]], [[Sebastian Giovinco]], [[Mario Götze]], [[Jürgen Grabowski]], [[Ruud Gullit]], [[Jur Haak]], [[Helmut Haller]], [[Mike Hanke]], [[Carl Hartmann (Footballspeler)|Carl Hartmann]], [[Guus van Hecking-Colenbrander]], [[Jonas Hector]], [[Jürgen Heinsch]], [[Fred Heiser]], [[Sigfried Held]], [[Bastian Hellberg]], [[Chris Henderson]], [[Josef Herberger]], [[Josef Heynckes]], [[Roberto Hilbert]], [[Ottmar Hitzfeld]], [[Germ Hofma]], [[Bernd Hölzenbein]], [[Heinz Hornig]], [[Horst-Dieter Höttges]], [[Horst Hrubesch]], [[Anja Hümme]], [[Mats Hummels]], [[Eike Immel]], [[Mark Iuliano]], [[Johannes Jäcker]], [[Adolf Jäger]], [[Helmut Jahn (Footballspeler)]], [[Hans Jakob]], [[Ditmar Jakobs]], [[Carsten Jancker]], [[Paul Janes]], [[Francesco Janich]], [[Robert Jonquet]], [[Herman Jurgens]], [[Willy Jürissen]], [[Erich Juskowiak]], [[Juventus Turin]], [[Hans Kalb]], [[Manfred Kaltz]], [[Erich Kauer]], [[Piet Keizer]], [[Alfred Kelbassa]], [[Gerhard Kentschke]], [[Tonny Kessler]], [[Stefan Kießling]], [[Uwe Kleina]], [[Katrin Kliehm]], [[Jan Klijnjan]], [[Hans Klodt]], [[Miroslav Klose]], [[Werner Kohlmeyer]], [[Friedhelm Konietzka]], [[Teun Koopmeiners]], [[Cees van Kooten]], [[Horst Köppel]], [[Harald Krämer]], [[Doris Kresimon]], [[Georg Krogmann]], [[Gerhard Krug]], [[Franz Krumm]], [[Heinz Kubsch]], [[Anton Kugler]], [[Paul Kugler]], [[Willy van der Kuijlen]], [[Jürgen Kurbjuhn]], [[Ernst Kuzorra]], [[Detlev Lauscher]], [[Ernst Lehner]], [[Ludwig Leinberger]], [[Erich Leist]], [[Werner Liebrich]], [[Pierre Littbarski]], [[Max Lorenz (Footballspeler)]], [[Löper (Football)|Löper]], [[Joachim Löw]], [[Friedel Lutz]], [[Saul Malatrasi]], [[Karl Mai (Footballspeler)]], [[Sepp Maier]], [[Cesare Maldini]], [[Roland Mall]], [[Hellmut Maneval]], [[Mannschapskader vun de düütsch Footballbundsliga 1963/64]], [[Arthur Marohn]], [[Giuseppe Meazza]], [[Paul Mebus]], [[Norbert Meier]], [[Sebastian Mielitz]], [[Riccardo Montolivo]], [[Eraldo Monzeglio]], [[Bruno Mora (Footballspeler)]], [[Francesco Morini]], [[Max Morlock]], [[Gerrie Mühren]], [[Reinhold Münzenberg]], [[Miguel Ángel Nadal]], [[Jan de Natris]], [[Manuel Neuer]], [[Gunnar Nordahl]], [[Hans Nowak]], [[Bengt Nyholm]], [[Gabriele Oriali]], [[Wolfgang Overath]], [[Christian Pander]], [[Herbert Panse]], [[Sigvard Parling]], [[Marco Parolo]], [[Franz-Josef Pauly]], [[Pelé]], [[Gianfranco Petris]], [[Christian Peukert]], [[Wolfgang Peters (Footballspeler)]], [[Josef Piontek]], [[Josef Pirrung]], [[Heinz Pliska]], [[Manfred Podlich]], [[Manfred Pohlschmidt]], [[Jan Poortvliet]], [[Luitpold Popp]], [[Jacobus Prins]], [[Birgit Prinz]], [[Roberto Pruzzo]], [[Richard Queck]], [[Herman van Raalte]], [[Helmut Rahn]], [[Bart Ramselaar]], [[Josef Rasselnberg]], [[Pietro Rava]], [[Karl Rainer]], [[Johnny Rep]], [[Fritz Retter]], [[Walter Rodekamp]], [[Hans Rohde]], [[Jürgen Rumor]], [[Bernd Rupp]], [[Rolf Rüssmann]], [[Benito Sarti]], [[Giuliano Sarti]], [[Günter Sawitzki]], [[Reinhard Schaletzki]], [[Helmut Schimeczek]], [[Elwin Schlebrowski]], [[Willibald Schmaus]], [[Christian Schmidt (Footballspeler, 1888)|Christian Schmidt]], [[Heinz Schneiter]], [[Karl-Heinz Schnellinger]], [[Karl Schnieke]], [[Dieter Schock]], [[Helmut Schön]], [[Timo Schultz]], [[Willi Schulz]], [[Hans Schwartz]], [[Georg Schwarzenbeck]], [[Dieter Seeler]], [[Uwe Seeler]], [[Klaus-Dieter Sieloff]], [[Otto Siffling]], [[Wilhelm Simetsreiter]], [[Edu Snethlage]], [[Sócrates]], [[Leonardo Spinazzola]], [[Dirk Stahmann]], [[Kerstin Stegemann]], [[Steentietfootball]], [[Marc Stein]], [[Georg Stollenwerk]], [[Gerhard Strack]], [[Hans Stubb]], [[VfB Stuttgart]], [[Niklas Süle]], [[Jürgen Sundermann]], [[Hans Sutor]], [[Fritz Szepan]], [[Horst Szymaniak]], [[Franco Tancredi]], [[Marco Tardelli]], [[Robert Tesche]], [[Otto Thiel]], [[Adri van Tiggelen]], [[Hans Tilkowski]], [[Marius Trésor]], [[Toni Turek]], [[Camillo Ugi]], [[Karl Uhle (Footballspeler)|Karl Uhle]], [[Johann Urbanek]], [[Gerald Vanenburg]], [[Joël Veltman]], [[Heinz Versteeg]], [[Rudolf Viertl]], [[Jean Vincent]], [[Berti Vogts]], [[Herbert Waas]], [[Erwin Waldner]], [[Fritz Walter]], [[Ottmar Walter]], [[Wolfgang Weber (Footballspeler)]], [[Caius Welcker]], [[Beate Wendt]], [[Adolf Werner (Footballspeler)|Adolf Werner]], [[August Werner (Footballspeler)|August Werner]], [[Werner Widmayer]], [[Ludwig Wieder]], [[David Wijnveldt]], [[Herbert Wimmer]], [[Horst Wolter]], [[Ronald Worm]], [[Renato Zaccarelli]], [[Walter Zenga]], [[Norbert Ziegler]], [[Helmut Zyla]] (317). ==Hunnenrassen== [[Aksaray Malaklısı]], [[Briquet Griffon Vendéen]], [[Cursinu]], [[Deerhound]], [[Dunker]], [[Entlebucher Sennenhund]], [[Erdélyi Kopó]], [[Foxterrier]], [[Griffon Nivernais]], [[Groenendael]], [[Havaneser]], [[Hovawart]], [[Irisch Rood Setter]], [[Jämthund]], [[Kromfohrländer]], [[Labrador Retriever]], [[List vun de Hunnenrassen]], [[Manchester Terrier]], [[Norrbottenspitz]], [[Norweegsch Buhund]], [[Rhodesian Ridgeback]], [[Schillerstövare]], [[Schipperke]], [[Stabyhoun]], [[Wäller]], [[West Highland White Terrier]] (25). ==Iesflinkloop== [[Roald Aas]], [[Adelsklenner (Iesflinkloop)|Adelsklenner]], [[Sylvia Albrecht-Heckendorf]], [[Hjalmar Andersen]], [[Daniela Anschütz-Thoms]], [[Ants Antson]], [[Gordon Audley]], [[Tatjana Borissowna Awerina]], [[Christina Baas-Kaiser]], [[Kenneth Eldred Bartholomew]], [[Stephanie Beckert]], [[Jorrit Bergsma]], [[Annie Borckink]], [[Jan Bos]], [[Gaétan Boucher]], [[Henrik Christiansen]], [[Göran Claeson]], [[Alexis Contin]], [[Paulien van Deutekom]], [[Bernt Evensen]], [[Sverre Farstad]], [[Olga Alexandrowna Fatkulina]], [[Eric Flaim]], [[Jamie Gregg]], [[Klara Iwanowna Gussewa]], [[Eric Heiden]], [[Finn Helgesen]], [[Anne Henning]], [[Manabu Horii]], [[Emese Hunyady]], [[Dan Immerfall]], [[Iesflinkloop-Mehrkampweltmeesterschap 2008]], [[Irving Warren Jaffee]], [[Bjørg Eva Jensen]], [[Erhard Keller]], [[Atje Keulen-Deelstra]], [[Nao Kodaira]], [[Ove König]], [[Wiktor Iwanowitsch Kossitschkin]], [[Sven Kramer]], [[Delbert Lamb]], [[Leo Linkovesi]], [[Odd Lundberg]], [[Fred Anton Maier]], [[Trevor Marsicano]], [[Richard McDermott]], [[Mo Tae-bum]], [[Denny Morrison]], [[Kaija Mustonen]], [[Beorn Nijenhuis]], [[Ida Njåtun]], [[Elli Ochowicz]], [[Thijsje Oenema]], [[Olympisch Winterspelen 1976/Iesflinkloop]], [[Olympisch Winterspelen 1980/Iesflinkloop]], [[Lucille Opitz]], [[Derek Parra]], [[Lassi Parkkinen]], [[Natalja Anatoljewna Petrusjowa]], [[Ids Postma]], [[Leah Poulos]], [[Cathy Priestner]], [[Catherine Raney-Norman]], [[Kjeld Nuis]], [[Shannon Rempel]], [[Rintje Ritsma]], [[Gianni Romme]], [[Dmitri Nikolajewitsch Sakunenko]], [[Ihar Schaljasouski]], [[Adrianus Schenk]], [[Franziska Schenk]], [[Boris Arsenjewitsch Schilkow]], [[Johanna Schut]], [[Iwan Alexandrowitsch Skobrew]], [[Jan Smeekens (Ieslöper)|Jan Smeekens]], [[Gretha Smit]], [[Ådne Søndrål]], [[Michael Staksrud]], [[Jan Egil Storholt]], [[Rosemarie Taupadel]], [[Clas Thunberg]], [[Mark Tuitert]], [[Jochem Uytdehaage]], [[Diane Valkenburg]], [[Lotte van Beek]], [[Henk van der Grift]], [[Arjen van der Kieft]], [[Ellie van den Brom]], [[Hans van Helden]], [[Gerard van Velde]], [[Kees Verkerk]], [[Tuula Vilkas]], [[Willem van der Voort]], [[Heike Warnicke]], [[Even Wetten]], [[Chris Witty]], [[Jeremy Wotherspoon]], [[Swetlana Jurjewna Wyssokowa]], [[Falko Zandstra]], [[Gerhard Zimmermann]], [[Olaf Zinke]] (100). ==Indianer== [[Achumawi]], [[Alabama (Volk)|Alabama]], [[Apachen]], [[Arapaho]], [[Atikamek]], [[Bannock]], [[Leaford Bearskin]], [[Bedonkohe]], [[Big Tree]], [[Biloxi (Volk)]], [[Black Hawk (Hööftling)]], [[Catawba]], [[Cayuse]], [[Chato]], [[Chelan]], [[Cheyenne (Volk)|Cheyenne]], [[Chilcotin]], [[Coeur d'Alene]], [[Comanche]], [[Coushatta]], [[Cree]], [[Crowfoot]], [[Duwamish]], [[Flandreau Santee Sioux Tribe]], [[Flathead]], [[Gosiute]], [[Gros Ventre]], [[Halyikwamai]]‎, [[Heiltsuk]], [[Hiawatha]], [[Hidatsa]], [[Hitchiti]], [[Huronen]], [[Indianer]], [[Innu]], [[Irokesen]], [[Iswa]], [[Kalispel]], [[Kalapuya]], [[Kansa]], [[Kicking Bird]], [[Kiowa]], [[Klamath]], [[Virginia Klinekole]], [[Koyukon]], [[Kumeyaay]], [[Lakota]], [[Langhuus (Wohngebäude)|Langhuus]], [[Lassik]], [[Lenni Lenape]], [[Lillooet]], [[List van Indianer up de noordamerikaansche Kontinent]], [[Little Raven]], [[Lone Wolf (Kiowa)]], [[Mandan]], [[Manhanset]], [[Mattaponi]], [[Menawa]], [[Mi'kmaq]], [[Muckleshoot]], [[Muskogee (Volk)|Muskogee]], [[Naskapi]], [[Natchez (Volk)|Natchez]], [[Navajo]], [[Nicoleño]], [[Nördliche Cheyenne]], [[Noo-wha-ha]], [[Norridgewock]], [[Paiute]], [[Pamunkey]], [[Patwin]], [[Pawnee]], [[Pend d'Oreille]], [[William Reid Pogue]], [[Hollis Earl Roberts]], [[Roman Nose]], [[Sahewamish]], [[Sarcee]], [[Satank]], [[Satanta]], [[Saulteaux]], [[Willie Seaweed]], [[Shasta]], [[Shoshone]], [[Siksika]], [[Siletz]], [[Sioux]], [[Sitting Bull]], [[Spokane (Volk)|Spokane]], [[Standing Bear (Ponca)]], [[Tagish]], [[Tarahumara]], [[Tillamook]], [[Tsetsault]], [[Tuscarora]], [[Umatilla]], [[Victorio]], [[Lavina Washines]], [[Whiskah]], [[White Buffalo]], [[White Man Runs Him]], [[Wichita (Volk)|Wichita]], [[Wigwam]], [[Wintun]], [[Wiyot]], [[Wynoochee]] (107). == Lepidopterologie, all, wat dorto hörrt == [[George Thomas Bethune-Baker]], [[Jean Baptiste Alphonse Dechauffour de Boisduval]], [[Bottervagels]], [[Arthur Gardiner Butler]], [[Pierre Capdeville]], [[Michael Denis]], [[Hermann Dewitz]], [[Henry Doubleday (1808–1875)|Henry Doubleday]], [[Abel Dufrane]], [[Nikolai Grigorjewitsch Erschoff]], [[Johann Christian Fabricius]], [[Frederick William Frohawk]], [[Frederick DuCane Godman]], [[Achille Guenée]], [[George Francis Hampson]], [[Sigmund Hein]], [[Johann Friedrich Wilhelm Herbst]], [[Claude Herbulot]], [[Jacob Hübner]], [[Lauri Kaila]], [[John Henry Leech]], [[Claude Lemaire]], [[Lepidopteroloog]], [[Makel (Lepidopterologie)]], [[Pierre Millière]], [[Charles Lionel Augustus de Nicéville]], [[Charles Oberthür]], [[Emmerich Raab]], [[Jules Pierre Rambur]], [[Hans Rebel]], [[Alois Friedrich Rogenhofer]], [[William Wilson Saunders]], [[William Schaus]], [[Johann Ignaz Schiffermüller]], [[Arnold Spuler]], [[Henri Stempffer]], [[David Abraham Swanepoel]], [[Robert Swinhoe]], [[Gilles Terral]], [[Roland Trimen]], [[James William Tutt]], [[Pierre Viette]], [[Francis Walker (Entomoloog)]], [[Hans Daniel Johan Wallengren]] (44). ===Bottervageloorten=== [[Actinotia polyodon]], [[Aglais urticae]], [[Eudonia lacustrata]], [[Inachis io]], [[Limenitis lorquini]], [[Lopinga achine]], [[Lycaena phlaeas]], [[Noctua pronuba]], [[Nymphalis antiopa]], [[Scoparia pyralella]] (10). == Maleree und Malers, Bildhauer, Grafiker, Tekner== [[Jakob Adam (Koppersteker)]], [[Jacques-Laurent Agasse]], [[Michael Ancher]], [[Leif Frimann Anisdahl]], [[Marc-Louis Arlaud]], [[Georg Arnould]], [[Anders Askevold]], [[Lili von Asten]], [[Jacques-André-Joseph Camelot Aved]], [[Karl Axmacher]], [[Hermann Bahner]], [[Daniel Baud-Bovy]], [[Francisco Bayeu]], [[Frédéric Bazille]], [[Carl Joseph Begas]], [[Axel Bengs]], [[Anna Berkenbusch]], [[Hans Eduard von Berlepsch-Valendas]], [[Jean-Victor Bertin]], [[Peter Binoit]], [[Giuseppe Bernardino Bison]], [[Max Bittrof]], [[Erik Bodom]], [[Max Bollwage]], [[Felice Boselli]], [[Eugène Boudin]], [[Marie Bracquemond]], [[Georges Braque]], [[Claudio Bravo (Maler)]], [[Hein Bredendiek]], [[Elisabeth Büchsel]], [[Hermann Bull]], [[Gustave Caillebotte]], [[Paul Calle]], [[Gabriel Gervais Chardin]],[[Walter Corde]], [[Adolf des Coudres]], [[David Cox (Maler)]], [[Elin Danielson-Gambogi]], [[Henry Daras]], [[Adolf Dauthlage]], [[Edgar Degas]], [[Anton Felix Depauly]], [[August Deusser]], [[Asher Brown Durand]], [[Paul Effert]], [[August Eiebakke]], [[Eirene (Malerin)]], [[Erik Ekroth]], [[Henri Fantin-Latour]], [[David Farquharson]], [[Dorothea Fischer-Nosbisch]], [[Chrysostomus Forchner]], [[Jacques Fouquières]], [[Emmanuel Frémiet]], [[Ignaz Gaugengigl]], [[Paul Gauguin]], [[Christian Friedrich Gille]], [[Charles Gleyre]], [[Heinrich Gogarten]], [[Anton Graff]], [[Fred Gravenhorst]], [[Juan Gris]], [[Theodor Groll (Maler)]], [[Ludwig Haach]], [[Dirk van Haaren]], [[Walter Haettenschweiler]], [[August von Heckel]], [[Paul César Helleu]], [[Johann Caspar Herterich]], [[Hermann Ottomar Herzog]], [[Karl Heyden (Maler)]], [[Pieter de Hooch]], [[Wilhelmine Ittenbach]], [[Johann Jacobé]], [[Elisabeth von Janota-Bzowski]], [[Joseph Jansen]], [[Luise Jansen]], [[Luis Johnson Valor]], [[Vytautas Kazimieras Jonynas]], [[Jacob Jordaens]], [[Johann Jungblut]], [[Hermann Kauffmann]], [[Laszlo Lajos Kletz]], [[Paul Klimsch]], [[Friedrich Knolle (Koppersteker)|Friedrich Knolle]], [[Johann Koerbecke]], [[Charlotte von Krogh]], [[Nicolas de Largillière]], [[Peter Lanyon]], [[Caroline Lauska]], [[Charles Le Brun]], [[Rolf Lederbogen]], [[Wilhelm Lehmbruck]], [[List vun Maler vun de Düsseldörper Malerschool]], [[Évariste-Vital Luminais]], [[Ève Luquet]], [[August Macke]], [[August Malmström]], [[Édouard Manet]], [[Robert Theodore McCall]], [[Pierre Mignard]], [[Abraham Mignon]], [[Jean-François Millet]], [[Claude Monet]], [[Berthe Morisot]], [[Didier Mouron]], [[Michael Neher]], [[Giuseppe De Nittis]], [[Erwin Nöbbe]], [[Jacob Nöbbe]], [[Josef Oberboersch]], [[Margarete Oehm]], [[Jan Oeltjen]], [[Ebele Okoye]], [[Josef Öman]], [[Arnold Overbeck]], [[Jean-Baptiste Pater]], [[Max Pechstein]], [[Pablo Picasso]], [[Hermann Pohle (Maler)]], [[Sigmar Polke]], [[Jackson Pollock]], [[Johann Wilhelm Preyer]], [[Matthias Radermacher]], [[Franz Radziwill]], [[Christopher Rave]], [[Leonhard Rausch]], [[Guido Reni]], [[Pierre-Auguste Renoir]], [[Camille Roqueplan]], [[Cosimo Rosselli]], [[Camille Saglio]], [[Paula Sedana Schiff-Magnussen]], [[Johann Wilhelm Schirmer]], [[Werner Hans Schmidt]], [[Robert Schraudolph]], [[Thorsten Schütt]], [[Karl Gottlieb Schweikart]], [[Alfred Sisley]], [[Pedro Subercaseaux Errázuriz]], [[Jacobus Nicolaas Tjarda van Starkenborgh Stachouwer]], [[Constant Troyon]], [[John Henry Twachtman]], [[Maurice Utrillo]], [[David Vinckboons]], [[Paul Eduard Waldraff]], [[Leonard Wübbena]], [[Adolphe Yvon]], [[Minna Ziel]], [[Hilmar Zill]], [[Heinrich Zille]], [[Bertha Zillessen]] (150). ==Musik== ===Jazz=== [[Don Abney]], [[Cannonball Adderley]], [[Nat Adderley]], [[Manny Albam]], [[Carl Allen]], [[Geri Allen]], [[American Jazz Hall of Fame]], [[Bernard Anderson]], [[Fred Anderson]], [[Peter Appleyard]], [[Georgie Auld]], [[Herman Autrey]], [[Chris Barber]], [[Ian Bargh]], [[Guy Barker]], [[Kenny Barron]], [[Count Basie]], [[Bob Bates (Musiker)|Bob Bates]], [[Norman Bates (Jazzmusiker)|Norman Bates]], [[Bebop]], [[Sidney Bechet]], [[Fred Beckett]], [[Bix Beiderbecke]], [[Marcus Belgrave]], [[Tex Beneke]], [[Bunny Berigan]], [[Denzil Best]], [[Thomas Bettermann]], [[Ed Bickert]], [[Barney Bigard]], [[Big Band and Jazz Hall of Fame]], [[Acker Bilk]], [[Bird Award]], [[Art Blakey]], [[Carla Bley]], [[Buddy Bolden]], [[Walter Booker]], [[Johnny Bothwell]], [[Joanne Brackeen]], [[Bobby Bradford]], [[Tiny Bradshaw]], [[Ruby Braff]], [[Wellman Braud]], [[Cecil Bridgewater]], [[Dee Dee Bridgewater]], [[Till Brönner]], [[Bob Brookmeyer]], [[Randy Brooks]], [[Cleo Patra Brown]], [[Darius Brubeck]], [[Dave Brubeck]], [[Ray Bryant]], [[Jeanie Bryson]], [[John Bunch]], [[Larry Bunker]], [[Sonny Burke]], [[Dave Burrell]], [[Hadley Caliman]], [[Ron Carter]], [[Al Casey (Jazzmusiker)|Al Casey]], [[Buddy Catlett]], [[Gene Cherico]], [[Jodie Christian]], [[Kenny Clarke]], [[Jimmy Cleveland]], [[Jimmy Cobb]], [[Ornette Coleman]], [[Buddy Collette]], [[Lou Colombo]], [[Doc Cook]], [[Corky Cornelius]], [[Larry Coryell]], [[Eddie Costa]], [[Scatman Crothers]], [[Nils-Bertil Dahlander]], [[Tadd Dameron]], [[Hank D’Amico]], [[Alec Dankworth]], [[John Dankworth]], [[Miles Davis]], [[Richard Davis (Jazzmusiker)]], [[Spanky DeBrest]], [[Buddy DeFranco]], [[Jack DeJohnette]], [[Paul Desmond]], [[Furio Di Castri]], [[Vic Dickenson]], [[Sam Dockery]], [[Baby Dodds]], [[Johnny Dodds]], [[Joe Dodge]], [[Kenny Dorham]], [[Tommy Dorsey]], [[Dave Douglas]], [[Down Beat]], [[Down Beat Jazz Hall of Fame]], [[Cornell Dupree]], [[Honoré Dutrey]], [[Düütsch Jazzpries]], [[Billy Eckstine]], [[Kurt Edelhagen]], [[Roy Eldridge]], [[Mercer Ellington]], [[Herb Ellis]], [[Bob Enevoldsen]], [[Skinnay Ennis]], [[Herschel Evans]], [[Charles Fambrough]], [[Tal Farlow]], [[Art Farmer]], [[Don Ferrara]], [[Herbie Fields]], [[Arnold Fishkin]], [[Ella Fitzgerald]], [[Tommy Flanagan (Jazzmusiker)]], [[Chuck Folds]], [[Ricky Ford]], [[Sonny Fortune]], [[Frank Foster]], [[Don Friedman]], [[Tony Fruscella]], [[Günter Fuhlisch]], [[Barry Galbraith]], [[Freddy Gardner]], [[Erroll Garner]], [[Victor Gaskin]], [[German Jazz Trophy]], [[Stan Getz]], [[Dizzy Gillespie]], [[Steve Gilmore]], [[Adele Girard]], [[Dieter Glawischnig]], [[Tyree Glenn]], [[Bernie Glow]], [[Jean Goldkette]], [[Benny Golson]], [[Benny Goodman]], [[Max Greger]], [[Freddie Gruber]], [[George Gruntz]], [[Bobby Hackett]], [[Charlie Haden]], [[Al Haig]], [[Adelaide Hall]], [[Barrie Lee Hall junior]], [[Chico Hamilton]], [[Lionel Hampton]], [[Jake Hanna]], [[Barry Harris]], [[Clyde Hart (Jazzmusiker)|Clyde Hart]], [[Coleman Hawkins]], [[Roy Haynes]], [[Lennie Hayton]], [[Fletcher Henderson]], [[Peter Herbolzheimer]], [[Woody Herman]], [[Earl Hines]], [[Milton Hinton]], [[Billie Holiday]], [[Clarence Holiday]], [[Peanuts Holland]], [[Stix Hooper]], [[Lena Horne]], [[Hot Five]], [[Peanuts Hucko]], [[Lex Humphries]], [[International Academy of Jazz Hall of Fame]], [[Frank Isola]], [[Jamsession]], [[Art Jarrett]], [[Jazzpar-Pries]], [[Bunk Johnson]], [[J. J. Johnson]], [[Sy Johnson]], [[Hank Jones]], [[Isham Jones]], [[Richie Kamuca]], [[Connie Kay]], [[Joe Kayser]], [[Hal Kemp]], [[Robin Kenyatta]], [[Freddie Keppard]], [[Barney Kessel]], [[Andy Kirk (Jazzmusiker)]], [[Don Kirkpatrick]], [[Eckard Koltermann]], [[Carl Kress]], [[Gene Krupa]], [[Paul Kuhn]], [[Steve Lacy]], [[Tommy Ladnier]], [[Scott LaFaro]], [[Biréli Lagrène]], [[Harold Land]], [[Eddie Lang]], [[Ellis Larkins]], [[Harry Leahey]], [[George Lewis (Klarinettist)]], [[Melba Liston]], [[Fud Livingston]], [[Eddie Locke]], [[Mundell Lowe]], [[Frank Luther (Jazzmusiker)|Frank Luther]], [[Junior Mance]], [[Joe Marsala]], [[Ellis Marsalis]], [[Wynton Marsalis]], [[Eddie Marshall]], [[Billy Maxted]], [[Rob McConnell]], [[Hal McKusick]], [[Jimmy McPartland]], [[Marian McPartland]], [[Carmen McRae]], [[Jay McShann]], [[Velma Middleton]], [[Punch Miller]], [[Bobby Militello]], [[Glenn Miller]], [[Charles Mingus]], [[Miff Mole]], [[Grachan Moncur II]], [[Grachan Moncur III]], [[Ben Monder]], [[Thelonious Monk]], [[James Moody]], [[Joe Morello]], [[Barbara Morrison]], [[Peck Morrison]], [[Jelly Roll Morton]], [[Paul Motian]], [[Gerry Mulligan]], [[Fats Navarro]], [[NEA Jazz Masters Fellowship]], [[Christoph Neubronner]], [[Red Nichols]], [[Jimmie Noone]], [[Walter Norris]], [[North Sea Jazz Festival]], [[Red Norvo]], [[Kid Ory]], [[Tiny Parham]], [[John Patitucci]], [[Bobby Paunetto]], [[Cecil Payne]], [[Ken Peplowski]], [[Oscar Peterson]], [[Oscar Pettiford]], [[Flip Phillips]], [[Trudy Pitts]], [[Ferdinand Povel]], [[Benny Powell]], [[Jesse Powell]], [[Specs Powell]], [[Gene Quill]], [[Tony Reedus]], [[André Réwéliotty]], [[Michael Richmond]], [[Ben Riley]], [[Max Roach]], [[Sonny Rollins]], [[Bobby Rosengarden]], [[Christine Rosholt]], [[Ernie Royal]], [[Joe Rushton]], [[Pee Wee Russell]], [[Karl Sanner]], [[Gene Sedric]], [[Joe Segal]], [[Ed Shaughnessy]], [[Charlie Shavers]], [[Artie Shaw]], [[George Shearing]], [[Charlie Shoemake]], [[Eddie Shu]], [[Sideman]], [[Frank Signorelli]], [[Omer Simeon]], [[Zoot Sims]], [[Len Skeat]], [[Jimmy Skidmore]], [[Elmer Snowden]], [[Muggsy Spanier]], [[Melvin Sparks]], [[Sonny Stitt]], [[Jesse Stone]], [[Billy Strayhorn]], [[Dave Stryker]], [[John Stubblefield]], [[Sun Ra]], [[Neil Swainson]], [[Paul Tanner]], [[Erskine Tate]], [[Grady Tate]], [[Art Tatum]], [[Sam Taylor (Jazzmusiker)]], [[Jack Teagarden]], [[Clark Terry]], [[The World’s Greatest Jazz Band]], [[Jesper Thilo]], [[Henry Threadgill]], [[Bobby Timmons]], [[Cal Tjader]], [[Brian Quade Torff]], [[Traditional Jazz]], [[Nick Travis]], [[Donn Trenner]], [[Alphonse Trent]], [[Lennie Tristano]], [[Frank Trumbauer]], [[Ben Tucker]], [[Stanley Turrentine]], [[McCoy Tyner]], [[Ken Vandermark]], [[Miroslav Vitouš]], [[Fats Waller]], [[George Wallington]], [[Cedar Walton]], [[Buck Washington]], [[George Wein]], [[Dick Wellstood]], [[Jiggs Whigham]], [[Paul Whiteman]], [[Nancy Wilson (Jazzsingerin)|Nancy Wilson]], [[Kai Winding]], [[Sam Wooding]], [[Britt Woodman]], [[Eugene Wright]], [[Frank Wright (Vibraphonist)|Frank Wright]], [[Engelbert Wrobel]], [[Lester Young]], [[Mel Zelnick]], [[Mike Zwerin]] (325). ===Rock un Pop=== [[3 Doors Down]], [[AC/DC]], [[The Alan Parsons Project]], [[Bachman-Turner Overdrive]], [[Jeff Baxter]], [[The Beatles]], [[Bekka Bramlett]], [[Bronski Beat]], [[Canned Heat]], [[Chvrches]], [[Alan Clark (Musiker)]], [[Climax Blues Band]], [[The Communards]], [[Dave Dee, Dozy, Beaky, Mick & Tich]], [[Dob Russkin]], [[Eliza Doolittle]], [[The Doobie Brothers]], [[Dotan (Singer)]], [[Spencer Dryden]], [[Bob Dylan]], [[Everything but the Girl]], [[George Ezra]], [[Flash and the Pan]], [[Fleetwood Mac]], [[Nelly Furtado]], [[Geordie (Band)]], [[George Harrison]], [[Michael Hossack]], [[Hotlegs]], [[Hues Corporation]], [[The Kinks]], [[Kraftwerk (Musikgrupp)]], [[Laid Back]], [[John Lennon]], [[London Grammar]], [[Amy MacDonald]], [[Ray Manzarek]], [[Marshall Hain]], [[Max Q (Musikgrupp)|Max Q]], [[McGuinness Flint]], [[Mott the Hoople]], [[Mud (Musikgrupp)]], [[New World]], [[Stevie Nicks]], [[Of Monsters and Men]], [[Paper Lace]], [[Lynsey de Paul]], [[Pink Floyd]], [[Gerry Rafferty]], [[Mick Ralphs]], [[Regard]], [[The Rolling Stones]], [[Roxy Music]], [[Calvin Russell]], [[Patti Smith]], [[Sparks (Musikgrupp)]], [[Jermaine Stewart]], [[Donna Summer]], [[The Sweet]], [[Ten Years After]], [[Them]], [[Justin Timberlake]], [[Emilíana Torrini]], [[The Velvet Underground]], [[Bob Welch]], [[Bob Weston (Gitarrenspeler)]], [[Womack & Womack]], [[Years & Years]], [[Zager and Evans]] (68). ===Opern, Operetten, Klassisch=== [[Ludwig Abeille]], [[Jean Baptiste Accolay]], [[Giovanni Animuccia]], [[Rudolph Bay]], [[Ludwig van Beethoven]], [[Rudolph Sophus Bergh]], [[Hector Berlioz]], [[Henri Montan Berton]], [[Arturo Berutti]], [[François Adrien Boieldieu]], [[Johannes Brahms]], [[Bremer Kaffeehaus-Orchester]], [[Max Bruch]], [[Anton Bruckner]], [[Ferruccio Busoni]], [[Michele Carafa]], [[Pierre Certon]], [[Antonio Cifra]], [[Louis Clapisson]], [[Johann Christoph Demantius]], [[Eduardo Di Capua]], [[Gaetano Donizetti]], [[Philipp Heinrich Erlebach]], [[Gabriel Fauré]], [[Petronio Franceschini]], [[Giovanni Gabrieli]], [[Pierre Gaviniès]], [[Hieronymus Gradenthaler]], [[Christoph Graupner]], [[André-Ernest-Modeste Grétry]], [[Edvard Grieg]], [[Pietro Carlo Guglielmi]], [[Georg Friedrich Händel]], [[Joseph Haydn]], [[Pieter Hellendaal]], [[Wilhelm Herschel]], [[Leopold Hofmann (Komponist)]], [[Guillermo Uribe Holguín]], [[Robert Kajanus]], [[Friedrich Kalkbrenner]], [[Hubert Ferdinand Kufferath]], [[Johann Hermann Kufferath]], [[Louis Kufferath]], [[Johann Kuhnau]], [[Iwan Petrowitsch Larionow]], [[Anton Laube]], [[Franz Liszt]], [[Alexei Fjodorowitsch Lwow]], [[Gustav Mahler]], [[Richard Mandl]], [[Heinrich Marschner]], [[Felix Mendelssohn Bartholdy]], [[Giacomo Meyerbeer]], [[Claudio Monteverdi]], [[Francesco Morlacchi]], [[Franz Xaver Wolfgang Mozart]], [[Otto Nicolai]], [[Rikard Nordraak]], [[Blas Parera]], [[Johann Georg Pisendel]], [[Michael Praetorius]], [[Maurice Ravel]], [[Ivan Rebroff]], [[Julius Reubke]], [[Ferdinand Ries]], [[Gioachino Rossini]], [[Anneliese Rothenberger]], [[Antonio Salieri]], [[Giovanni Battista Sammartini]], [[Pietro Filippo Scarlatti]], [[Franz Schubert]], [[Robert Schumann]], [[Arturo Sergi]], [[Emma Shapplin]], [[Louis Spohr]], [[Johann Strauss (Vader)]], [[Pauline Strauss-de Ahna]], [[Sergej Iwanowitsch Tanejew]], [[Giuseppe Tartini]], [[Georg Michael Telemann]], [[Georg Philipp Telemann]], [[Arturo Toscanini]], [[Toivo Kuula]], [[Francisco Pulgar Vidal]], [[Pierre Villette]], [[Antonio Vivaldi]], [[Richard Wagner]], [[Carl Maria von Weber]], [[Flemming Weis]], [[Niccolò Antonio Zingarelli]] (90). ===Soul, Gospel, Slager, Sonstiges usw.=== [[Peter Alexander]], [[Rolf Arland]], [[Charles Amberg]], [[Lale Andersen]], [[Lasse Berghagen]], [[Eamonn Campbell]], [[Chantal (Musikgrupp)|Chantal]], [[Doris Day]], [[Pierre Degeyter]], [[Hannes Flesner]], [[Ellen Foley]], [[Edyta Geppert]], [[Louis Wolfe Gilbert]], [[Dobie Gray]], [[Odetta Holmes]], [[Whitney Houston]], [[B. B. King]], [[Hanne Krogh]], [[Paul Kuhn]], [[Martin Mann]], [[Manfred Oberdörffer]], [[Palmeros]], [[Billy Paul]], [[Owen Paul]], [[Ralf Paulsen]], [[Ray Peterson]], [[Édith Piaf]], [[Mary Roos]], [[Santiano]], [[Bernd Spier]], [[Richard Teitelbaum]], [[The Three Degrees]] (32). ==Natschonalsozialismus (NSDAP, SA, SS), Tweet Weltkrieg (Suldaten) un Wedderstand== [[Walter Chales de Beaulieu]], [[Ludwig Beck]], [[Robert Bernardis]], [[Hans-Jürgen Graf von Blumenthal]], [[Hasso von Boehmer]], [[Wilhelm Dieckmann (Wedderstandskämper, 1893)]], [[Oswald Freisler]], [[Roland Freisler]], [[Carl Friedrich Goerdeler]], [[Eugen Grimminger]], [[Paul Gurran]], [[Werner von Haeften]], [[Franz Halder]], [[Heinz Hax]], [[Egbert Hayessen]], [[Rüdiger von Heyking]], [[Hans Hohberg]], [[Erich Hoepner]], [[Insatzgruppen-Prozess]], [[Franz Jacob]], [[Ewald von Kleist-Schmenzin]], [[Wilhelm Graf zu Lynar]], [[Albrecht Mertz von Quirnheim]], [[Friedrich Olbricht]], [[Hans Oster]], [[Wilhelm Oxenius]], [[Erwin Planck]], [[Heinz Reinefarth]], [[Joachim von Ribbentrop]], [[Alfred Rosenberg]], [[Gerd von Rundstedt]], [[Karl Sack]], [[Fabian von Schlabrendorff]], [[Hans Georg Schmidt von Altenstadt]], [[Sophie Scholl]], [[Werner Schrader (Wedderstandskämper)|Werner Schrader]], [[Arthur Seyß-Inquart]], [[Günther Smend]], [[Hellmuth Stieff]], [[Otto von Stülpnagel]], [[Adolf Strauß]], [[Julius Streicher]], [[Theodor Strünck]], [[Ludwig Teichmann]], [[Otto Thorbeck]], [[Friedrich Jobst Volckamer von Kirchensittenbach]], [[Tweete Weltkrieg]] (kumplett nee), [[Erwin von Witzleben]], [[Kurt Zeitzler]] (49). ==Nobelpriesdräger== [[Alexei Alexejewitsch Abrikossow]], [[Pierre Agostini]], [[Peter Courtland Agre]], [[Abiy Ahmed]], [[Martti Ahtisaari]], [[Isamu Akasaki]], [[George Arthur Akerlof]], [[Swetlana Alexandrowna Alexijewitsch]], [[Schores Iwanowitsch Alfjorow]], [[Maurice Allais]], [[Harvey James Alter]], [[Hiroshi Amano]], [[Joshua David Angrist]], [[Alain Aspect]], [[Robert Aumann]], [[Richard Axel]], [[Julius Axelrod]], [[Abhijit Vinayak Banerjee]], [[Mohammed el-Baradei]], [[Barry Clark Barish]], [[Françoise Barré-Sinoussi]], [[Moungi Gabriel Bawendi]], [[George Wells Beadle]], [[Gary Stanley Becker]], [[Emil Adolf von Behring]], [[Carlos Filipe Ximenes Belo]], [[Baruj Benacerraf]], [[Paul Berg]], [[Ben Shalom Bernanke]], [[Carolyn Ruth Bertozzi]], [[Robert Eric Betzig]], [[Bruce Alan Beutler]], [[James Whyte Black]], [[Elizabeth Helen Blackburn]], [[Baruch Samuel Blumberg]], [[Heinrich Böll]], [[Aage Niels Bohr]], [[Norman Ernest Borlaug]], [[Paul Delos Boyer]], [[Willard Sterling Boyle]], [[Sydney Brenner]], [[Bertram Neville Brockhouse]], [[Herbert Charles Brown]], [[Louis Eugene Brus]], [[Eduard Buchner]], [[Linda Brown Buck]], [[Melvin Calvin]], [[William Cecil Campbell]], [[Mario Renato Capecchi]], [[David Edward Card]], [[Giosuè Carducci]], [[Arvid Carlsson]], [[Center for Civil Liberties]], [[Martin Chalfie]], [[Emmanuelle Charpentier]], [[Yves Chauvin]], [[Steven Chu]], [[Winston Churchill]], [[Aaron Ciechanover]], [[John Francis Clauser]], [[Ronald Harry Coase]], [[John Maxwell Coetzee]], [[Stanley Cohen]], [[Claude Cohen-Tannoudji]], [[Eric Allin Cornell]], [[John Warcup Cornforth]], [[Francis Harry Compton Crick]], [[James Watson Cronin]], [[Robert Floyd Curl]], [[Raymond Davis junior|Raymond Davis]], [[Angus Stewart Deaton]], [[Petrus Josephus Wilhelmus Debye]], [[Douglas Warren Diamond]], [[Peter Arthur Diamond]], [[Paul Dirac]], [[Peter Charles Doherty]], [[Edward Adelbert Doisy]], [[Dokters ahn Grenzen]], [[Jennifer Anne Doudna]], [[Jacques Dubochet]], [[Esther Caroline Duflo]], [[Renato Dulbecco]], [[Christian de Duve]], [[Shirin Ebadi]], [[Gerald Maurice Edelman]], [[Robert Geoffrey Edwards]], [[Paul Ehrlich]], [[Christiaan Eijkman]], [[Gertrude Belle Elion]], [[Robert Fry Engle]], [[François Englert]], [[Annie Ernaux]], [[Gerhard Ertl]], [[Rudolf Christoph Eucken]], [[Martin John Evans]], [[Eugene Francis Fama]], [[John Bennett Fenn]], [[Ben Feringa]], [[Albert Fert]], [[Andrew Zachary Fire]], [[Edmond Henri Fischer]], [[Hermann Emil Fischer]], [[Val Logsdon Fitch]], [[Dario Fo]], [[Robert William Fogel]], [[Jon Fosse]], [[Joachim Frank (Bioloog)]], [[Milton Friedman]], [[Robert Francis Furchgott]], [[Daniel Carleton Gajdusek]], [[Gabriel García Márquez]], [[Gao Xingjian]], [[Leymah Gbowee]], [[Andre Geim]], [[Reinhard Genzel]], [[Andrea Mia Ghez]], [[Riccardo Giacconi]], [[William Francis Giauque]], [[Alfred Goodman Gilman]], [[Witali Lasarewitsch Ginsburg]], [[Donald Arthur Glaser]], [[Sheldon Lee Glashow]], [[Roy Jay Glauber]], [[Louise Glück]], [[Claudia Dale Goldin]], [[Albert Arnold Gore]], [[Clive William John Granger]], [[Ragnar Granit]], [[Günter Grass]], [[Paul Greengard]], [[Carol Widney Greider]], [[Victor Grignard]], [[David Jonathan Gross]], [[Peter Grünberg]], [[Roger Guillemin]], [[John Bertrand Gurdon]], [[Abdulrazak Gurnah]], [[Frederick Duncan Michael Haldane]], [[Jeffrey Connor Hall]], [[John Lewis Hall]], [[Theodor Hänsch]], [[Lars Peter Hansen]], [[Serge Haroche]], [[Oliver Simon D’Arcy Hart]], [[Haldan Keffer Hartline]], [[Leland Harrison Hartwell]], [[Klaus Hasselmann]], [[Herbert Aaron Hauptman]], [[Gerhart Hauptmann]], [[Harald zur Hausen]], [[Seamus Heaney]], [[Richard Fred Heck]], [[Alan Jay Heeger]], [[Stefan Hell]], [[Ernest Hemingway]], [[Richard Henderson]], [[Avram Hershko]], [[George de Hevesy]], [[Peter Higgs]], [[George Herbert Hitchings]], [[Jacobus Henricus van ’t Hoff]], [[Jules Alphonse Hoffmann]], [[Robert William Holley]], [[Bengt Robert Holmström]], [[Frederick Gowland Hopkins]], [[Howard Robert Horvitz]], [[Michael Houghton]], [[Russell Alan Hulse]], [[Richard Timothy Hunt]], [[Leonid Hurwicz]], [[Andrew Fielding Huxley]], [[Louis José Ignarro]], [[Guido Imbens]], [[Intergovernmental Panel on Climate Change]], [[International Campaign to Ban Landmines]], [[Internatschonale Kampagne to dat Afschaffen vun Atomwappen]], [[Kazuo Ishiguro]], [[François Jacob]], [[Alexei Iwanowitsch Jekimow]], [[Elfriede Jelinek]], [[David Jay Julius]], [[William George Kaelin]], [[Daniel Kahneman]], [[Takaaki Kajita]], [[Eric Richard Kandel]], [[Leonid Witaljewitsch Kantorowitsch]], [[Charles Kuen Kao]], [[Katalin Karikó]], [[Jerome Karle]], [[Tawakkul Karman]], [[Martin Karplus]], [[Paul Karrer]], [[Edward Calvin Kendall]], [[Imre Kertész]], [[Wolfgang Ketterle]], [[Har Gobind Khorana]], [[Jack St. Clair Kilby]], [[Kim Dae-jung]], [[Martin Luther King]], [[Lawrence Robert Klein]], [[William Standish Knowles]], [[Makoto Kobayashi]], [[Brian Kent Kobilka]], [[Theodor Kocher]], [[Walter Kohn]], [[Tjalling Charles Koopmans]], [[Roger David Kornberg]], [[Masatoshi Koshiba]], [[John Michael Kosterlitz]], [[Ferenc Krausz]], [[Edwin Gerhard Krebs]], [[Michael Robert Kremer]], [[Herbert Kroemer]], [[Harold Walter Kroto]], [[Paul Robin Krugman]], [[Polykarp Kusch]], [[Finn Erling Kydland]], [[Paul Christian Lauterbur]], [[Jean-Marie Gustave Le Clézio]], [[David Morris Lee]], [[Robert Joseph Lefkowitz]], [[Jean-Marie Lehn]], [[Doris Lessing]], [[Rita Levi-Montalcini]], [[Michael Levitt]], [[Anne L’Huillier]], [[Tomas Robert Lindahl]], [[William Nunn Lipscomb]], [[Benjamin List]], [[Liu Xiaobo]], [[Robert Emerson Lucas]], [[André Lwoff]], [[Wangari Maathai]], [[Alan Graham MacDiarmid]], [[Roderick MacKinnon]], [[David William Cross MacMillan]], [[Syukuro Manabe]], [[Peter Mansfield]], [[Harry Max Markowitz]], [[Barry James Marshall]], [[Archer John Porter Martin]], [[Eric Stark Maskin]], [[Toshihide Masukawa]], [[John Cromwell Mather]], [[Michel Mayor]], [[Arthur Bruce McDonald]], [[Morten Peter Meldal]], [[Craig Cameron Mello]], [[Memorial (Minschenrechtsorganisatschoon)|Memorial]], [[Robert Bruce Merrifield]], [[Robert Cox Merton]], [[Otto Fritz Meyerhof]], [[Paul Robert Milgrom]], [[Merton Howard Miller]], [[James Alexander Mirrlees]], [[Patrick Modiano]], [[Paul Lawrence Modrich]], [[William Esco Moerner]], [[Narges Mohammadi]], [[Henri Moissan]], [[Mario José Molina]], [[Jacques Lucien Monod]], [[Luc Montagnier]], [[Stanford Moore]], [[Dale Thomas Mortensen]], [[Edvard Moser]], [[May-Britt Moser]], [[Benjamin Roy Mottelson]], [[Mo Yan]], [[Herta Müller]], [[Alice Munro]], [[Ferid Murad]], [[Dmitri Andrejewitsch Muratow]], [[William Parry Murphy]], [[Joseph Edward Murray]], [[Roger Bruce Myerson]], [[Alva Myrdal]], [[V. S. Naipaul]], [[Shuji Nakamura]], [[Yōichirō Nambu]], [[John Forbes Nash Jr.]], [[Daniel Nathans]], [[Ei-ichi Negishi]], [[Marshall Warren Nirenberg]], [[Nobelpries för Physiologie oder Medizin]], [[Nobelpries för Physik]], [[Nobelpries för Weertschapswetenschapen]], [[Douglass Cecil North]], [[John Howard Northrop]], [[Konstantin Novoselov]], [[Ryōji Noyori]], [[Paul Maxime Nurse]], [[Christiane Nüsslein-Volhard]], [[Giuseppe Occhialini]], [[Kenzaburō Ōe]], [[John Michael O’Keefe]], [[George Andrew Olah]], [[Satoshi Ōmura]], [[Lars Onsager]], [[Organization for the Prohibition of Chemical Weapons]], [[Douglas Dean Osheroff]], [[Elinor Ostrom]], [[Yoshinori Ōsumi]], [[Svante Pääbo]], [[Orhan Pamuk]], [[Giorgio Parisi]], [[Ardem Patapoutian]], [[Linus Carl Pauling]], [[James Peebles]], [[Roger Penrose]], [[Martin Lewis Perl]], [[Saul Perlmutter]], [[Edmund Strother Phelps]], [[William Daniel Phillips]], [[Harold Pinter]], [[Christopher Pissarides]], [[Hugh David Politzer]], [[Henrik Pontoppidan]], [[George Porter]], [[Cecil Powell]], [[Edward Christian Prescott]], [[Sully Prudhomme]], [[Stanley Benjamin Prusiner]], [[Quartet du dialogue national]], [[Venkatraman Ramakrishnan]], [[Chandrasekhara Venkata Raman]], [[Norman Foster Ramsey]], [[Frederick Reines]], [[Maria Ressa]], [[Charles Moen Rice]], [[Robert Coleman Richardson]], [[Adam Guy Riess]], [[Frederick Chapman Robbins]], [[Wilhelm Conrad Röntgen]], [[Irwin Allan Rose]], [[Michael Morris Rosbash]], [[Ronald Ross]], [[Alvin Eliot Roth]], [[James Edward Rothman]], [[Frank Sherwood Rowland]], [[Paul Sabatier (Chemiker)]], [[Paul Anthony Samuelson]], [[Bengt Ingemar Samuelsson]], [[Aziz Sancar]], [[Frederick Sanger]], [[Juan Manuel Santos]], [[José Saramago]], [[Thomas John Sargent]], [[Kailash Satyarthi]], [[Jean-Pierre Sauvage]], [[Randy Wayne Schekman]], [[Thomas Crombie Schelling]], [[Brian Paul Schmidt]], [[Myron Samuel Scholes]], [[Richard Royce Schrock]], [[Glenn Theodore Seaborg]], [[Jaroslav Seifert]], [[Reinhard Selten]], [[Gregg Leonard Semenza]], [[Lloyd Stowell Shapley]], [[Karl Barry Sharpless]], [[Daniel Shechtman]], [[Robert James Shiller]], [[Osamu Shimomura]], [[Hideki Shirakawa]], [[Clifford Glenwood Shull]], [[Manne Siegbahn]], [[Christopher Albert Sims]], [[Ellen Johnson Sirleaf]], [[Jens Christian Skou]], [[Richard Errett Smalley]], [[George Elwood Smith]], [[Hamilton Othanel Smith]], [[Vernon Lomax Smith]], [[Oliver Smithies]], [[George Fitzgerald Smoot III]], [[Frederick Soddy]], [[Alexander Solschenizyn]], [[Robert Merton Solow]], [[Andrew Michael Spence]], [[Roger Wolcott Sperry]], [[Carl Spitteler]], [[Wendell Meredith Stanley]], [[William Howard Stein]], [[Ralph Marvin Steinman]], [[Thomas Arthur Steitz]], [[Joseph Eugene Stiglitz]], [[James Fraser Stoddart]], [[Richard Stone]], [[Horst Ludwig Störmer]], [[Thomas Südhof]], [[John Edward Sulston]], [[James Batcheller Sumner]], [[Akira Suzuki]], [[Theodor Svedberg]], [[Richard Laurence Millington Synge]], [[Tonegawa Susumu]], [[Wisława Szymborska]], [[Jack Szostak]], [[Kōichi Tanaka]], [[Joseph Hooton Taylor Jr.]], [[Max Theiler]], [[Edward Donnall Thomas]], [[Kip Stephen Thorne]], [[David James Thouless]], [[Jean Tirole]], [[Charles Hard Townes]], [[Tomas Tranströmer]], [[David Trimble]], [[Roger Yonchien Tsien]], [[Tu Youyou]], [[UN World Food Programme]], [[John Robert Vane]], [[Mario Vargas Llosa]], [[Martinus Veltman]], [[William Spencer Vickrey]], [[Johannes Diderik van der Waals]], [[George Wald]], [[John Ernest Walker]], [[John Robin Warren]], [[Arieh Warshel]], [[Rainer Weiss]], [[Drew Weissman]], [[Michael Stanley Whittingham]], [[Carl Edwin Wieman]], [[Wilhelm Wien]], [[Eric Frank Wieschaus]], [[Torsten Nils Wiesel]], [[Jody Williams]], [[Frank Anthony Wilczek]], [[Maurice Hugh Frederick Wilkins]], [[Oliver Eaton Williamson]], [[Kenneth Geddes Wilson]], [[Robert Butler Wilson]], [[David Jeffrey Wineland]], [[Gregory Paul Winter]], [[Kurt Wüthrich]], [[Rosalyn Sussman Yalow]], [[Shin’ya Yamanaka]], [[Ada Yonath]], [[Akira Yoshino]], [[Michael Warren Young]], [[Malala Yousafzai]], [[Muhammad Yunus]], [[Ahmed Hassan Zewail]], [[Rolf Zinkernagel]] (444). ==Paapst un Kark== [[Adeodatus II.]], [[Agapitus II.]], [[Agatho (Paapst)|Agatho]], [[Alexander III. (Paapst)|Alexander III.]], [[Alexander VIII.]], [[Anaklet]], [[Anastasius II.]], [[Anastasius III. (Paapst)|Anastaius III.]], [[Anastasius IV.]], [[Benedikt II.]], [[Benedikt V.]], [[Bonifatius I.]], [[Bonifatius II.]], [[Bonifatius III.]], [[Bonifatius VI.]], [[Calixt II.]], [[Clemens III. (Paapst)|Clemens III.]], [[Clemens V.]], [[Clemens VIII. (Paapst)|Clemens VIII.]], [[Coelestin I.]], [[Coelestin III.]], [[Donus]], [[Eleutherus]], [[Eugen I.]], [[Eugen II.]], [[Eugen III.]], [[Eutychianus]], [[Felix I.]], [[Felix II. (Paapst)|Felix II.]], [[Felix III.]], [[Formosus]], [[Franziskus (Paapst)|Franziskus]], [[Gelasius I.]], [[Gelasius II.]], [[Gregor I.]], [[Gregor II. (Paapst)|Gregor II.]], [[Gregor III. (Paapst)|Gregor III.]], [[Gregor VIII. (Paapst)|Gregor VIII.]], [[Gregor XI.]], [[Hadrian I.]], [[Hadrian II.]], [[Hadrian III.]], [[Hadrian IV.]], [[Hadrian VI.]], [[Hilarius (Paapst)|Hilarius]], [[Honorius III.]], [[Innozenz I.]], [[Innozenz VIII.]] [[Innozenz X.]], [[Innozenz XI.]], [[Innozenz XII.]], [[Johannes III. (Paapst)|Johannes III.]], [[Johannes VII. (Paapst)|Johannes VII.]], [[Johannes VIII. (Paapst)|Johannes VIII.]], [[Johannes IX. (Paapst)|Johannes IX.]], [[Johannes XII. (Paapst)|Johannes XII.]], [[Johannes XXIII.]], [[Johannes Paul I.]], [[Julius I.]], [[Julius II.]], [[Julius III.]], [[Konstantin I. (Paapst)]] [[Lando (Paapst)|Lando]], [[Leo I. (Paapst)|Leo I.]], [[Leo II. (Paapst)|Leo II.]], [[Leo V. (Paapst)|Leo V.]], [[Leo VI. (Paapst)]], [[Leo VIII.]] [[Leo XII.]], [[Liberius]], [[Linus (Bischop vun Rom)]], [[Lucius I.]], [[Lucius II.]], [[Lucius III.]], [[Marcellus I.]], [[Marcellus II.]], [[Marcus (Bischop vun Rom)]], [[Marinus I.]], [[Martin I. (Paapst)|Martin I.]], [[Nikolaus I. (Paapst)|Nikolaus I.]], [[Nikolaus IV. (Paapst)|Nikolaus IV.]], [[Paschalis I. (Paapst)|Paschalis I.]], [[Paschalis II.]], [[Paul I. (Paapst)|Paul I.]], [[Paul II.]] [[Paul III.]], [[Paul IV.]], [[Paul VI.]], [[Pius II.]], [[Pius III.]], [[Pius IV.]], [[Pius VII.]] [[Pius VIII.]], [[Pius XI.]], [[Pius XII.]], [[Romanus (Paapst)|Romanus]], [[Sabinianus (Paapst)|Sabinianus]], [[Silverius]], [[Silvester II.]], [[Simplicius]], [[Sisinnius]], [[Sixtus I.]], [[Sixtus III.]], [[Sixtus V.]], [[Soterus]], [[Stephan III. (Paapst)|Stephan III.]], [[Stephan IV. (Paapst)|Stephan IV.]], [[Stephan V. (Paapst)|Stephan V.]], [[Stephan VI.]], [[Theodor I. (Paapst)|Theodor I.]], [[Theodor II. (Paapst)|Theodor II.]], [[Urban III.]], [[Urban V.]], [[Urban VII.]], [[Urban VIII.]], [[Vitalian]], [[Zephyrinus]], [[Zosimus (Paapst)|Zosimus]] (98). ===Kardinäle=== [[Gilberto Agustoni]], [[Bernard Jan Alfrink]], [[Giovanni Francesco Barbarigo]], [[Gianantonio Capizucchi]], [[Ernesto Civardi]], [[Julius Döpfner]], [[Vicente Enrique y Tarancón]], [[Josef Frings]], [[Clemens August Graf von Galen]], [[Lodovico Jacobini]], [[Scipione Lancelotti]], [[Humberto Sousa Medeiros]], [[Paulus Melchers]], [[Bernard Panafieu]], [[Lucido Maria Parocchi]], [[Silvano Piovanelli]], [[Juan de Borja Llançol de Romaní]], [[Giacomo Rospigliosi]], [[Giacomo Savelli (Kardinal)|Giacomo Savelli]], [[André Vingt-Trois]] (20). ==Polarforschung (Forschers, Expeditschonen usw.)== [[Pelham Aldrich]], [[Roald Amundsen]], [[Albert Borlase Armitage]], [[Olav Bjaaland]], [[Henrik Greve Blessing]], [[Louis Bernacchi]], [[Henry Robertson Bowers]], [[Jørgen Brønlund]], [[Umberto Cagni]], [[Alfred Cheetham]], [[Apsley Cherry-Garrard]], [[Thomas Crean]], [[Dixie Dansercoer]], [[Tannatt William Edgeworth David]], [[Bernard Day]], [[Henry Dunlop]], [[Edgar Evans]], [[Hartley Travers Ferrar]], [[Fram-Expeditschoon]], [[Johannes Achton Friis]], [[Gauß-Expeditschoon]], [[Nicolai Hanson]], [[Helmer Hanssen]],[[Sverre Hassel]], [[Charles Hoadley]], [[Niels Peter Høeg-Hagen]], [[John Hartog]], [[Gerald Ketchum]], [[Charles Francis Laseron]], [[William Lashly]], [[Louis Le Breton]], [[Karl Luyken]], [[Cecil Madigan]], [[Eric Stewart Marshall]], [[Douglas Mawson]], [[George Mulock]], [[Ludvig Mylius-Erichsen]], [[Lawrence Oates]], [[Gennadi Nikititsch Olonkin]], [[Patricia Ortúzar]], [[Karl-Heinz Paulsen]], [[Kristian Prestrud]], [[Raymond Priestley]], [[Christopher Rave]], [[Martin Rønne]], [[Ross Sea Party]], [[Ross Sea Party/Mannschapslist]], [[Charles Royds]], [[Robert Falcon Scott]], [[Ernest Shackleton]], [[Arve Staxrud]], [[Knud Johannes Vogelius Steenstrup]], [[Robert Swan]], [[Richard Vahsel]], [[Frank Wild]], [[Edward Adrian Wilson]], [[Oscar Wisting]] (57). ==Politik== [[John Adams]], [[John Quincy Adams]], [[Peter Altmaier]], [[Orlando Ramón Agosti]], [[Gregorio Conrado Álvarez Armelino]], [[Corazon Aquino]], [[Walter Arendt]], [[Chester Alan Arthur]], [[Jean-Baptiste Bagaza]], [[Martin Bangemann]], [[Jorge Batlle Ibáñez]], [[Lorenzo Batlle y Grau]], [[Rainer Beckmann (CDU)]], [[Beji Caid el Sebsi]], [[Ernst Benda]], [[Uwe Biester]], [[Renate Blank]], [[Juan María Bordaberry]], [[Wolfgang Bosbach]], [[Willy Brandt]] (kumplett nee), [[Aenne Brauksiepe]], [[Bernhard Brinkert]], [[Rafael Addiego Bruno]], [[Johann Bruns (Politiker)]], [[Sylvia Bruns]], [[William Jennings Bryan]], [[James Buchanan]], [[Eberhard Buismann]], [[Martin Van Buren]], [[Henry Campbell-Bannerman]], [[James Earl Carter]], [[William Cavendish, 4. Duke of Devonshire]], [[Miro Cerar]], [[Hugo Chávez]], [[Laura Chinchilla Miranda]], [[Winston Churchill]], [[Wolfgang Clement]], [[Stephen Grover Cleveland]], [[Hillary Clinton]], [[Giovanni Battista Conso]], [[John Calvin Coolidge]], [[Johann Cramer]], [[Hermann Creutzenberg]], [[Harm Dallmeyer]], [[Thomas Dehler]], [[Alberto Demicheli]], [[Thomas Edmund Dewey]], [[Hermann Dinkla]], [[Benjamin Disraeli]], [[Absalom Themba Dlamini]], [[Ambrose Mandvulo Dlamini]], [[Barnabas Sibusiso Dlamini]], [[Bhekimpi Dlamini]], [[Jameson Mbilini Dlamini]], [[Mabandla Dlamini]], [[Makhosini Dlamini]], [[Maphevu Dlamini]], [[Obed Dlamini]], [[Sotsha Dlamini]], [[Werner Dollinger]], [[Wolfram Dorn]], [[Hillgriet Eilers]], [[Dwight David Eisenhower]], [[José Eugenio Ellauri]], [[Karin Emken]], [[Wilhelm Erpenbeck]], [[Franz Etzel]], [[Karin Evers-Meyer]], [[Andreas Fakudze]], [[Leo Falcam]], [[Hans Günter Fessel]], [[Millard Fillmore]], [[François Fillon]], [[Bashkim Fino]], [[Lothar Fischer (Politiker)|Lothar Fischer]], [[Bernd Flessenkemper]], [[Jorge Carlos Fonseca]], [[Gerald Rudolph Ford]], [[Federico Franco]], [[Free Volkspartei]], [[Paulin Freitas]], [[Alice Frick]], [[Hans Friedrich (FDP)|Hans Friedrich]], [[Hans-Peter Friedrich]], [[Yasuo Fukuda]], [[Muammar al-Gaddafi]], [[Albert Gallatin]], [[Charlotte Garbe]], [[James Abram Garfield]], [[Óscar Diego Gestido]], [[Valéry Giscard d’Estaing]], [[Michel Golibrzuch]], [[Albert Arnold Gore]], [[Johannes Gorski]], [[Ulysses Simpson Grant]], [[Groode Koalition]], [[Kurt Gscheidle]], [[António Guterres]], [[John Haglelgam]], [[Alexander Haig]], [[Warren Gamaliel Harding]], [[Benjamin Harrison]], [[William Henry Harrison]], [[Wilfried Hasselmann]], [[Václav Havel]], [[Rutherford Birchard Hayes]], [[Bruno Heck]], [[Susanne Hermans]], [[Maurice Herzog]], [[Holger Heymann]], [[Hermann Höcherl]], [[François Hollande]], [[Herbert Clark Hoover]], [[Thilo Hoppe]], [[Rolf Hornig]], [[Carsten Höttcher]], [[Antje Huber]], [[Manfred Hüniken]], [[Juan Idiarte Borda]], [[Ulla Ihnen]], [[Klaus Immer]], [[Horst Jäcker]], [[Andrew Jackson]], [[Hans-Jürgen Jaeger]], [[Gerhard Jahn]], [[Anne Janssen]], [[Jann-Peter Janssen]], [[Thomas Jefferson]], [[Adolf Jensen (Politiker)]], [[Andrew Johnson]], [[Lyndon Baines Johnson]], [[Richard Mentor Johnson]], [[Anker Jørgensen]], [[Jean-Claude Juncker]], [[Franz Josef Jung]], [[Lech Kaczyński]], [[Wilhelm Kammann]], [[Naoto Kan]], [[Manfred Kanther]], [[Helmut Kasimier]], [[Israel Katz (1927–2010)|Israel Katz 1]], [[Israel Katz (1955)|Israel Katz 2]], [[Hans Katzer]], [[Ephraim Katzir]], [[Kenneth Kaunda]], [[Dirk Kempthorne]], [[Jomo Kenyatta]], [[Mwai Emilio Stanley Kibaki]], [[Günter Kiehm]], [[Mari Kiviniemi]], [[Friedrich Klinge]], [[Udo Köneke]], [[Hubertus Kramer]], [[Bruno Krupp]], [[Luis Alberto Lacalle Herrera]], [[Manfred Lahnstein]], [[Melvin Robert Laird]], [[William Lamb, 2. Viscount Melbourne]], [[Robert Lehr]], [[Enrico Letta]], [[Ernst Leuenberger]], [[Sabine Leutheusser-Schnarrenberger]], [[Gustav Lienemann]], [[Olaf Lies]], [[Abraham Lincoln]], [[List van de Präsidenten van de USA]], [[List vun de Liddmaaten vun den Neddersassischen Landdag (1. Wahlperiood)]] + 3. Wahlperiood, + 4. Wahlperiood + 5. Wahlperiood + 6. Wahlperiood + 7. Wahlperiood, [[Editha Lorberg]], [[Paul Lücke]], [[Andreas Luiken]], [[Silke Mackenthun]], [[James Madison]], [[Werner Maihofer]], [[Thomas de Maizière]], [[Mao Zedong]], [[Hans Matthöfer]], [[Pierre Mazeaud]], [[Tadeusz Mazowiecki]], [[William McKinley]], [[Rudolf Meyer-Ronnenberg]], [[Aparicio Méndez]], [[Ministerpräsident]], [[Minnerheitsregeeren]], [[Ernst Molis]], [[Alexander Möller]], [[Siemtje Möller]], [[Thomas Molnar]], [[James Monroe]], [[Manny Mori]], [[Marlene Mortler]], [[Volker Mosblech]], [[Cleopa David Msuya]], [[José Mujica]], [[Elke Müller]], [[Franz Müntefering]], [[Dieter Muscheid]], [[Edmund Muskie]], [[Tosiwo Nakayama]], [[Henri Nallet]], [[Jitzchak Nawon]], [[Jacob Nena]], [[Benjamin Netanjahu]], [[Fritz Neumayer]], [[Giorgio Napolitano]], [[Ben Nsibandze]], [[Sishayi Nxumalo]], [[Rainer Offergeld]], [[Miklós Oláh]], [[Ehud Olmert]], [[Bailey Olter]], [[Reinhard Onken]], [[Wolfgang Ontijd]], [[Orde Baru]], [[Inse-Marie Ortgies]], [[Jorge Pacheco Areco]], [[Abel Pacheco de la Espriella]], [[Parlament]], [[Sean Parnell]], [[Anton Pawlowski]], [[Henry Pelham]], [[Thomas Pelham-Holles, 1. Duke of Newcastle-upon-Tyne]], [[Michael Richard Pence]], [[Luis Eduardo Pérez]], [[Helwin Peter]], [[Günter Peters]], [[Franklin Pierce]], [[James Knox Polk]], [[Walter Polkehn]], [[Georges Pompidou]], [[Hans Albrecht Freiherr von Rechenberg]], [[Reformasi]], [[Reigen]], [[Hans Egon Reinert]], [[Matteo Renzi]], [[Heinz Riesenhuber]], [[Terje Riis-Johansen]], [[Harald Ringstorff]], [[Helmut Rohde]], [[Mitt Romney]], [[Theodore Roosevelt]], [[Anton Rop]], [[Ingelore Rosenkötter]], [[Karl Rüdiger]], [[Corinna Rüffer]], [[Attilio Ruffini]], [[Mariano Rumor]], [[Antonius Rüsenberg]], [[Johann Saathoff]], [[Macky Sall]], [[Julio María Sanguinetti Coirolo]], [[Aram Sarkissjan]], [[Oscar Luigi Scalfaro]], [[Fritz Schäffer]], [[Luise Schapp]], [[Karl Schiller]], [[Marie Schlei]], [[James Rodney Schlesinger]], [[Heiko Schmelzle]], [[Kurt Schmücker]], [[Jürgen Schmude]], [[Olaf Scholz]], [[Christian Matthias Schröder]], [[Hans Schuberth]], [[Christian Schwarz-Schilling]], [[Friedrich Schwiening]], [[Horst Seehofer]], [[Rudolf Seiters]], [[Erwin Sellering]], [[Paul Shabangu]], [[Zalman Shazar]], [[Wiard Siebels]], [[Fritz Siedenberg]], [[Heide Simonis]], [[Ellen Johnson Sirleaf]], [[Lothar Späth]], [[Lars Sponheim]], [[Arnold Spruck]], [[Heinz Starke]], [[Frank-Walter Steinmeier]], [[Dietrich Stobbe]], [[Wilhelm Stöckl]], [[Adolf Stockleben (Liddmaat Düütsch Bundsdag)]], [[Manfred Stolpe]], [[Storting]], [[Valeriu Streleț]], [[Gustav Stresemann]], [[Käte Strobel]], [[Suharto]], [[William Howard Taft]], [[Noboru Takeshita]], [[Zachary Taylor]], [[Franz-Lorenz von Thadden]], [[Margaret Thatcher]], [[Jürgen Thiemens]], [[Enno Thümler]], [[Dieter Tiedemann]], [[Samuel Jones Tilden]], [[Robert Tillmanns]], [[Anote Tong]], [[Bamir Topi]], [[Harry Spencer Truman]], [[John Tyler]], [[Joseph J. Urusemal]], [[Tabaré Vázquez]], [[João Bernardo Vieira]], [[Elisabeth Vietje]], [[Otto van Volxem]], [[Georg de Vries]], [[Abdoulaye Wade]], [[Theodor Waigel]], [[Walter Wallmann]], [[Robert Walpole]], [[Adolf Freiherr von Wangenheim]], [[George Washington]], [[Watergate-Schandaal]], [[Charles Watson-Wentworth, 2. Marquess of Rockingham]], [[Harm Weber]], [[Karl Weber (Politiker)]], [[Stephan Weickert]], [[Kurt Weidmann]], [[Stephan Weil]], [[Guido Westerwelle]], [[Andreas Willmsen]], [[Thomas Woodrow Wilson]], [[Bernd Wölbern]], [[Anton Wübbena-Mecima]], [[Christian Wulff]], [[Else Wüstemann]], [[Umaru Yar’Adua]], [[Friedrich Zimmermann]] (336). == Radsport== [[Frans Aerenhouts]], [[Mario Aerts]], [[Lucien Aimar]], [[Rudi Altig]], [[Amstel Gold Race]], [[Jacques Anquetil]], [[Lode Anthonis]], [[Moreno Argentin]], [[Lance Armstrong]], [[Hippolyte Aucouturier]], [[Gerd Audehm]], [[Stéphane Augé]], [[Pierino Baffi]], [[Jan Bakelants]], [[Cees Bal]], [[Fortunato Baliani]], [[Alessandro Ballan]], [[Franco Ballerini]], [[Franco Balmamion]], [[Sergio Barbero]], [[Gianbattista Baronchelli]], [[Baskenland-Rundfohrt]], [[Omer Beaugendre]], [[Mario Beccia]], [[Belgien-Rundfohrt]], [[Belgisch Kreisel]], [[Raivis Belohvoščiks]], [[George Bennett (Radrennfohrer)]], [[Vasco Bergamaschi]], [[Egan Bernal]], [[Julián Berrendero]], [[Paolo Bettini]], [[José Beyaert]], [[Pello Bilbao]], [[Alfredo Binda]], [[Franco Bitossi]], [[Jean Bogaerts]], [[Geert Van Bondt]], [[William Bonnet]], [[Tom Boonen]], [[Bordeaux–Paris]], [[Jan Bos]], [[Émile Bouhours]], [[Hervé Boussard]], [[Adolphe Braeckeveldt]], [[Gregor Braun]], [[Brixia Tour]], [[Laurent Brochard]], [[Joseph Bruyère]], [[Emanuel Buchmann]], [[Gianni Bugno]], [[Hermann Buse]], [[Lucien Buysse]], [[Cadel Evans Great Ocean Road Race]], [[Oscar Camenzind]], [[Francesco Camusso]], [[Johan Capiot]], [[Éric Caritoux]], [[Francesco Casagrande]], [[Francis Castaing]], [[Albert Champion]], [[Francesco Chicchi]], [[Paul Chocque]], [[Cino Cinelli]], [[Classic Grand Besançon Doubs]], [[Thierry Claveyrolat]], [[Régis Clère]], [[Carlo Clerici]], [[Juan José Cobo]], [[Coppa Placci]], [[Fausto Coppi]], [[Serse Coppi]], [[Victor Cosson]], [[Rui Costa (Radsportler)]], [[Claude Criquielion]], [[Critérium des As]], [[Charles Crupelandt]], [[Damiano Cunego]], [[Czech Cycling Tour]], [[Däänmark-Rundfohrt]], [[Michele Dancelli]], [[Gustave Danneels]], [[Kenny Davern]], [[Roger Decock]], [[Robert De Middeleir]], [[Richard Depoorter]], [[Bert De Waele]], [[Etienne De Wilde]], [[Kenny Dehaes]], [[Cesare Del Cancia]], [[Raymond Delisle]], [[Alfons Deloor]], [[Gustaaf Deloor]], [[Prosper Depredomme]], [[Louis Déprez]], [[Martin Derganc]], [[Laurent Desbiens]], [[Maurice Desimpelaere]], [[Gilbert Desmet]], [[Stijn Devolder]], [[Frans Dictus]], [[Reimund Dietzen]], [[Jean-Baptiste Dortignacq]], [[Jean Dotto]], [[Dree Daag vun De Panne]] [[Gilbert Duclos-Lassalle]], [[Louis Duerloo]], [[Laurent Dufaux]], [[Eugène Dupuis]], [[Jimmy Engoulvent]], [[Marcel Ernzer]], [[Étoile de Bessèges]], [[Patrick Evenepoel]], [[Remco Evenepoel]], [[François Faber]], [[Emiel Faignaert]], [[Josef Fischer (Radrennfohrer)|Josef Fischer]], [[Flannern-Rundfohrt]], [[La Flèche Wallonne]], [[Maurizio Fondriest]], [[Victor Fontan]], [[Noël Foré]], [[Jean Forestier]], [[Herman Frison]], [[Jakob Fuglsang]], [[José Manuel Fuente]], [[Francisco Gabica]], [[Carlo Galetti]], [[Felix Gall]], [[Luigi Ganna]], [[Maurice Garin]], [[Stefano Garzelli]], [[Ben Gastauer]], [[Philippe Gaumont]], [[Raphaël Géminiani]], [[Jean-Pierre Genet]], [[Gent–Wevelgem]], [[Sylvain Georges]], [[Giovanni Gerbi]], [[Romain Gijssels]], [[Philippe Gilbert]], [[Felice Gimondi]], [[Costante Girardengo]], [[Giro del Trentino]], [[Giro dell’Emilia]], [[Giro d’Italia]], [[Walter Godefroot]], [[Rolf Gölz]], [[Ivan Gotti]], [[Grand Prix de Wallonie]], [[Grand Prix d’Isbergues]], [[René Grelin]], [[Dylan Groenewegen]], [[Bram de Groot]], [[Grote Prijs Jef Scherens]], [[Joseph Groussard]], [[Gruppetto (Radsport)|Gruppetto]], [[Learco Guerra]], [[Roger Gyselinck]], [[Handzame Classic]], [[Dietmar Hauer]], [[Cyrille Van Hauwaert]], [[Mathew Hayman]], [[Max van Heeswijk]], [[Bernard Hinault]], [[Jonathan Hivert]], [[Frank Hoste]], [[Léon Houa]], [[Jos Hoevenaers]], [[Lucien Van Impe]], [[Miguel Indurain]], [[Jon Izaguirre Insausti]], [[Jan Janssen]], [[Rolf Järmann]], [[Sean Kelly]], [[Désiré Keteleer]], [[Marcel Kint]], [[Jan Krekels]], [[Servais Knaven]], [[Gerrie Knetemann]], [[Hennie Kuiper]], [[Matthieu Ladagnous]], [[Firmin Lambot]], [[Johan Lammerts]], [[Iñigo Landaluze]], [[Sebastian Lang]], [[Octave Lapize]], [[Michel Laurent]], [[Luc Leblanc]], [[André Leducq]], [[Christophe Le Mével]], [[Désiré Letort]], [[Marco Lietti]], [[Pietro Linari]], [[Lombardei-Rundfohrt]], [[Rik Van Looy]], [[Jules Lowie]], [[Lüttich-Bastogne-Lüttich]], [[Luxemburg-Rundfohrt]], [[Frans Maassen]], [[Freddy Maertens]], [[Alexander Maes]], [[Mailand–Sanremo]], [[Michele Mara]], [[Marco Marcato]], [[Rodolfo Massi]], [[Émile Masson senior]], [[Raymond Mastrotto]], [[Lucien Mathys]], [[Paul Maye]], [[Odiel Van Den Meersschaut]], [[Gianni Meersman]], [[Frans Melckenbeeck]], [[Eddy Merckx]], [[Jules Merviel]], [[Eloi Meulenberg]], [[Giovanni Micheletto]], [[Middelmeer-Rundfohrt]], [[Jean-Luc Molineris]], [[Bauke Mollema]], [[Enzo Moser]], [[Louis Mottiat]], [[Jean-Pierre Munch]], [[Johan De Muynck]], [[Daniele Nardello]], [[Nationale Sluitingsprijs]], [[François Neuville]], [[Vincenzo Nibali]], [[Henk Nijdam]], [[Jelle Nijdam]], [[Nokere Koerse]], [[Nick Nuyens]], [[Luis Ocaña Pernía]], [[Omloop Het Nieuwsblad]], [[Harm Ottenbros]], [[Régis Ovion]], [[Paris–Bourges]], [[Paris–Brüssel]], [[Paris–Nizza]], [[Paris-Roubaix]], [[Paris–Tours]], [[Georges Passerieu]], [[Eberardo Pavesi]], [[Henri Pélissier]], [[Ronan Pensec]], [[People’s Choice Classic]], [[Mathieu Perget]], [[Antonio Pesenti]], [[Lucien Petit-Breton]], [[Emilio Petiva]], [[Loretto Petrucci]], [[Domenico Piemontesi]], [[Roger Pingeon]], [[Stefano Pirazzi]], [[Michel Pollentier]], [[Joost Posthuma]], [[Prolog (Radrennen)|Prolog]], [[Miguel Poblet]], [[Domenico Pozzovivo]], [[Raymond Poulidor]], [[Perrig Quéméneur]], [[Jan Raas]], [[Albert Ramon]], [[Davide Rebellin]], [[Guido Reybrouck]], [[Pascal Richard]], [[Gaspard Rinaldi]], [[Jean Robic]], [[Jean-Cyril Robin]], [[Marcel Rohrbach]], [[Georges Ronsse]], [[Jo de Roo]], [[Piet Rooijakkers]], [[Roger Rosiers]], [[Giovanni Rossignoli]], [[Louis Rostollan]], [[Charles Rouxel]], [[Carlos Sastre]], [[Michele Scarponi]], [[Scheldeprijs]], [[Steve Schets]], [[Albéric Schotte]], [[Léon Scieur]], [[Luca Scinto]], [[Gilbert Scodeller]], [[Gunnar Sköld]], [[Kevin Seeldraeyers]], [[Félix Sellier]], [[Dieudonné Smets]], [[Peter Spaenhoven]], [[Georges Speicher]], [[Herman Van Springel]], [[Ernest Sterckx]], [[Heiri Suter]], [[Roger Swerts]], [[Bram Tankink]], [[Ernest Terreau]], [[Bernard Thévenet]], [[Emile Thollembeek]], [[Dietrich Thurau]], [[Philippe Thys]], [[Jonathan Tiernan-Locke]], [[Tirreno–Adriatico]], [[Tour Alsace]], [[Tour de France]], [[Tour de Romandie]], [[Tour de Suisse]], [[Tour Down Under]], [[Tour du Haut-Var]], [[Tour of Alberta]], [[Tour of Missouri]], [[André Trousselier]], [[Jürgen Tschan]], [[UEC-Straaten-Europameesterschapen Mannlüüd (Elite)]], [[UEC-Straaten-Europameesterschapen Mannlüüd (U-23)]], [[UCI-Straaten-Weltmeesterschapen]], [[Rigoberto Urán]], [[Marinus Valentijn]], [[Alejandro Valverde]], [[Greg Van Avermaet]], [[Leon Van Daele]], [[Ronny Van Holen]], [[Edwig Van Hooydonck]], [[Guillaume Van Keirsbulck]], [[René Van Meenen]], [[Sep Vanmarcke]], [[Johan Vansummeren]], [[Alain Vasseur]], [[Veer Daag vun Düünkarken]], [[Frans Verbeeck (Radsportler)|Frans Verbeeck]], [[René Vermandel]], [[Frederik Veuchelen]], [[Arthur Vichot]], [[Eric De Vlaeminck]], [[Roger De Vlaeminck]], [[Godfried De Vocht]], [[Vuelta a España]], [[Maurice De Waele]], [[Jean-Marie Wampers]], [[Paul Wellens]], [[Wilfried Wesemael]], [[Lieuwe Westra]], [[Wouter Weylandt]], [[Rolf-Dieter Wolfshohl]], [[David Zabriskie]], [[Dino Zandegù]], [[Joop Zoetemelk]] (343). ==Rietsport== [[Leopold van Asten]], [[Marten von Barnekow]], [[Ludger Beerbaum]], [[Markus Beerbaum]], [[José Beltrão]], [[Hubert Bourdy]], [[Roger-Yves Bost]], [[Scott Brash]], [[Wolfgang Brinkmann]], [[David Broome]], [[Achaz von Buchwaldt]], [[Jean Cariou]], [[Malcolm Cone]], [[Paul Darragh]], [[Mario Deslauriers]], [[Daniel Deußer]], [[Piero D’Inzeo]], [[Raimondo D’Inzeo]], [[Jeroen Dubbeldam]], [[Liz Edgar]], [[Joe Fargis]], [[Peder Fredricson]], [[Alphonse Gemuseus]], [[Kurt Gravemeier]], [[Lucinda Green]], [[Dirk Hafemeister]], [[Marc Houtzager]], [[Norbert Koof]], [[Jan Kowalczyk]], [[Rabod von Kröcher]], [[Eric Lamaze]], [[Alexandra Ledermann]], [[Fritz Ligges]], [[Peter Luther (Springrieder)|Peter Luther]], [[Alfons Lütke-Westhues]], [[Eddie Macken]], [[Ben Maher]], [[Graziano Mancinelli]], [[Lesley McNaught]], [[Willi Melliger]], [[Herbert Meyer (Springrieder)|Herbert Meyer]], [[Jörg Naeve]], [[Lars Nieberg]], [[Henk Nooren]], [[Stanny Van Paesschen]], [[Nelson Pessoa]], [[Bert Romp]], [[Friedrich Karl von Preußen (1893–1917)]], [[Michel Robert]], [[Michael Rüping]], [[Henri van Schaik]], [[Alwin Schockemöhle]], [[Paul Schockemöhle]], [[Hermann Schridde]], [[Gerco Schröder]], [[Niklaus Schurtenberger]], [[Harvey Smith (Rieder)]], [[Robert Smith (Rieder)]], [[Steven Smith (Rieder)]], [[Sönke Sönksen]], [[Hartwig Steenken]], [[William Steinkraus]], [[Jan Tops]], [[Maikel van der Vleuten]], [[Jean-Claude Van Geenberghe]], [[Thomas Voß]], [[Paul Weier]], [[Michael Whitaker]], [[Gerd Wiltfang]], [[Hans Günter Winkler]] (70). ==Ruumfohrt== [[James Craig Adamson]], [[Wiktor Michailowitsch Afanassjew]], [[Wladimir Wiktorowitsch Aksjonow]], [[Buzz Aldrin]], [[William Alison Anders]], [[Lee Joseph Archambault]], [[Neil Armstrong]], [[Astronaut]], [[Astronaut Hall of Fame]], [[Serena Auñón]], [[Alan LaVern Bean]], [[Anatoli Nikolajewitsch Beresowoi]], [[Karol Joseph Bobko]], [[Frank Frederick Borman]], [[Daniel Charles Brandenstein]], [[Wernher von Braun (Physiker)|Wernher von Braun]], [[Curtis Lee Brown]], [[David McDowell Brown]], [[Malcolm Scott Carpenter]], [[Eugene Andrew Cernan]], [[Eileen Marie Collins]], [[Michael Collins (Astronaut)|Michael Collins]], [[Corrective Optics Space Telescope Axial Replacement]], [[John Oliver Creighton]], [[Robert Laurel Crippen]], [[Ronnie Walter Cunningham]], [[Lew Stepanowitsch Djomin]], [[Georgi Timofejewitsch Dobrowolski]], [[Benjamin Alvin Drew]], [[Wladimir Alexandrowitsch Dschanibekow]], [[Pjotr Walerjewitsch Dubrow]], [[Charles Moss Duke]], [[Donn Fulton Eisele]], [[Europääsche Weltruumorganisatschoon]], [[Ronald Ellwin Evans]], [[Reinhold Ewald]], [[Jean-Jacques Favier]], [[Konstantin Petrowitsch Feoktistow]], [[Anatoli Wassiljewitsch Filiptschenko]], [[Michael Edward Fossum]], [[Charles Gordon Fullerton]], [[Juri Alexejewitsch Gagarin]], [[Dale Allan Gardner]], [[Alexander Gerst]], [[Edward George Gibson]], [[Robert Lee Gibson]], [[John Herschel Glenn]], [[Wiktor Wassiljewitsch Gorbatko]], [[Richard Francis Gordon]], [[Ronald John Grabe]], [[Georgi Michailowitsch Gretschko]], [[Virgil Grissom]], [[John Mace Grunsfeld]], [[Alexei Alexandrowitsch Gubarew]], [[Sidney McNeill Gutierrez]], [[Fred Wallace Haise]], [[Kenneth Todd Ham]], [[Henry Warren Hartsfield]], [[Douglas Gerald Hurley]], [[Rick Douglas Husband]], [[Sigmund Jähn]], [[Gregory Bruce Jarvis]], [[Boris Borissowitsch Jegorow]], [[Alexander Jurjewitsch Kaleri]], [[Leonid Denissowitsch Kisim]], [[Wladimir Michailowitsch Komarow]], [[Oleg Dmitrijewitsch Kononenko]], [[Sergei Wladimirowitsch Korsakow]], [[Kosmonaut]], [[Waleri Nikolajewitsch Kubassow]], [[William Benjamin Lenoir]], [[Wladimir Afanassjewitsch Ljachow]], [[John Michael Lounge]], [[Jack Robert Lousma]], [[James Arthur Lovell]], [[George David Low]], [[Oleg Grigorjewitsch Makarow]], [[Juri Iwanowitsch Malentschenko]], [[Thomas Kenneth Mattingly]], [[Sharon Christa McAuliffe]], [[Michael James McCulley]], [[Ronald Erwin McNair]], [[Bruce Edward Melnick]], [[Ulf Merbold]], [[Alexander Alexandrowitsch Missurkin]], [[Edgar Dean Mitchell]], [[Boris Wladimirowitsch Morukow]], [[Richard Michael Mullane]], [[NASA]], [[Andrijan Grigorjewitsch Nikolajew]], [[Bryan Daniel O’Connor]], [[Ellison Shoji Onizuka]], [[Wiktor Iwanowitsch Pazajew]], [[Donald Herod Peterson]], [[William Reid Pogue]], [[Alan Goodwin Poindexter]], [[Pawel Romanowitsch Popowitsch]], [[James Francis Reilly]], [[Garrett Erin Reisman]], [[Thomas Reiter]], [[Judith Arlene Resnik]], [[Sergej Nikolajewitsch Rewin]], [[Sally Kristen Ride]], [[Waleri Iljitsch Roschdestwenski]], [[Jerry Lynn Ross]], [[Alexander Michailowitsch Samokutjajew]], [[Wladimir Alexandrowitsch Schatalow]], [[Juri Georgijewitsch Schargin]] [[Walter Marty Schirra]], [[Harrison Hagan Schmitt]], [[Georgi Stepanowitsch Schonin]], [[Russell Louis Schweickart]], [[Francis Richard Scobee]], [[David Randolph Scott]], [[Paul Desmond Scully-Power]], [[Piers John Sellers]], [[Alexander Alexandrowitsch Serebrow]], [[Jelena Olegowna Serowa]], [[William McMichael Shepherd]], [[Margaret Rhea Seddon]], [[Witali Iwanowitsch Sewastjanow]], [[Brewster Hopkinson Shaw]], [[Michael John Smith]], [[Space Shuttle]], [[Thomas Patten Stafford]], [[Gennadi Michailowitsch Strekalow]], [[Ernst Stuhlinger]], [[Wjatscheslaw Dmitrijewitsch Sudow]], [[Steven Ray Swanson]], [[John Leonard Swigert]], [[Taikonaut]], [[Jewgeni Igorjewitsch Tarelkin]], [[Norman Earl Thagard]], [[William Edgar Thornton]], [[Michail Wladislawowitsch Tjurin]], [[Waleri Iwanowitsch Tokarew]], [[Boris Jewsejewitsch Tschertok]], [[Janice Elaine Voss]], [[Wladimir Wladimirowitsch Wasjutin]], [[Paul Joseph Weitz]], [[Alexander Stepanowitsch Wiktorenko]], [[Donald Edward Williams]], [[Igor Petrowitsch Wolk]], [[Wladislaw Nikolajewitsch Wolkow]], [[Boris Walentinowitsch Wolynow]], [[John Watts Young]] (146). ==Schach== [[Thal Abergel]], [[Boško Abramović]], [[Simon Sinowjewitsch Alapin]], [[Aryam Abreu Delgado]], [[Aflehnt Königsgambit]], [[Carl Ahues]], [[Ralf Åkesson]], [[Adolf Albin]], [[Alexander Alexandrowitsch Aljechin]], [[Viswanathan Anand]], [[Aschot Anastassjan]], [[Adolf Anderssen]], [[Anderssen-Anspeel]], [[Anspeel (Schach)]], [[David Antón Guijarro]], [[Lajos Asztalos]], [[Curt von Bardeleben]], [[Johann Hermann Bauer]], [[Benoni-Vertedigen]], [[Ossip Bernstein]], [[Mario Bertok]], [[István Bilek]], [[Henry Edward Bird]], [[Joseph Henry Blackburne]], [[Ludwig Bledow]], [[Benjamin Markowitsch Blumenfeld]], [[Blumenfeld-Gambit]], [[Boban Bogosavljević]], [[Michail Moissejewitsch Botwinnik]], [[Gyula Breyer]], [[Buer (Schach)]], [[Wladimir Burmakin]], [[Amos Burn]], [[Jelisaweta Iwanowna Bykowa]], [[José Raúl Capablanca]], [[Rodolfo Tan Cardoso]], [[Carl Carls]], [[Magnus Carlsen]], [[Fabiano Caruana]], [[Alexander Walerjewitsch Chalifman]], [[Ratmir Dmitrijewitsch Cholmow]], [[Wilhelm Cohn]], [[Edgar Colle]], [[Dan Cramling]], [[István Csom]], [[Robert Cvek]], [[Daamgambit]], [[Mato Damjanović]], [[Eugene Delmar]], [[Péter Dely]], [[Arnold Denker]], [[Erald Dervishi]], [[Alexandre Deschapelles]], [[Cecil De Vere]], [[Juri Rafaelowitsch Dochojan]], [[Zbigniew Doda]], [[Dreespringerspeel]], [[Petar Drentschew]], [[Arthur Dunkelblum]], [[Jaan Ehlvest]], [[Elo-Tall]], [[Jens Enevoldsen]], [[Engelsch Anspeel]], [[Engelsch Symmetrievariante]], [[Berthold Englisch]], [[Max Euwe]], [[Ernst Falkbeer]], [[Iván Faragó]], [[Hans Fahrni]], [[FIDE]], [[Miroslav Filip]], [[Robert James Fischer]], [[Alexander Fishbein]], [[Salo Flohr]], [[Ľubomír Ftáčnik]], [[Andrija Fuderer]], [[Luís Galego]], [[Gildardo García]], [[Boris Gelfand]], [[Petar Genov]], [[Aimé Gibaud]], [[Alberto Giustolisi]], [[Svetozar Gligorić]], [[Carl Göring]], [[Alon Greenfeld]], [[Grootmeester (Schach)]], [[Grünfeld-Indisch Verteidigung]], [[Dommaraju Gukesh]], [[Isidor Gunsberg]], [[Zoltán Gyimesi]], [[Daniel Harrwitz]], [[Andreas Heimann]], [[Herbert Heinicke]], [[Irisberto Herrera]], [[Historsch Elo-Tall]], [[Vlastimil Hort]], [[Krunoslav Hulak]], [[Max Illingworth]], [[Sergei Dmitrijewitsch Ionow]], [[Michel Jadoul]], [[Paul Johner]], [[Edvīns Ķeņģis]], [[Paul Keres]], [[Lionel Kieseritzky]], [[Olof Kinnmark]], [[Ove Kinnmark]], [[Jānis Klovāns]], [[Rainer Knaak]], [[Dmitri Nikolajewitsch Kokarew]], [[Königsfianchetto]], [[Viktor Kortschnoi]], [[Petr Kostenko]], [[Boris Kostić]], [[Martyn Kravtsiv]], [[Jens Kristiansen]], [[Igor Dmitrijewitsch Kurnossow|Igor Kurnossow]], [[Hennadij Kusmin]], [[Aidas Labuckas]], [[Konstantin Landa]], [[Bent Larsen]], [[Emanuel Lasker]], [[Rafael Leitão]], [[Levente Lengyel]], [[Leningrader System]], [[Kostjantyn Lerner]], [[Lettsch Gambit]], [[Samuel Lipschütz]], [[Andor Lilienthal]], [[Giambattista Lolli]], [[Marat Anatoljewitsch Makarow]], [[Marius Manolache (Schachspeler)|Marius Manolache]], [[Georg Marco]], [[Géza Maróczy]], [[Frank James Marshall]], [[Dražen Marović]], [[Slobodan Martinović]], [[Konstantin Maslak]], [[Middelgambit]], [[Roberto Mogranzini]], [[Léon Mons]], [[Paul Charles Morphy]], [[John Stuart Morrison]], [[Andrei Murariu]], [[Evgenij Najer]], [[Parimarjan Negi]], [[Jan Alexandrowitsch Nepomnjaschtschi]], [[Gustav Richard Neumann]], [[Bjørn Nielsen]], [[Aaron Nimzowitsch]], [[Nimzowitsch-Verteidigung]], [[Ilja Nyschnyk]], [[Luděk Pachman]], [[Óscar Panno]], [[Lewan Pantsulaia]], [[Bruno Parma]], [[Louis Paulsen]], [[Peerd (Schach)]], [[Julius Perlis]], [[Tomáš Petrík]], [[Margeir Pétursson]], [[Harry Nelson Pillsbury]], [[Vasja Pirc]], [[Ponziani-Anspeel]], [[Poolsch Verteidigung]], [[Lajos Portisch]], [[Ehrhardt Post]], [[Braslav Rabar]], [[Julian Radulski]], [[Juri Sergejewitsch Rasuwajew]], [[Igor Rausis]], [[Emil Richter (Schachspeler)|Emil Richter]], [[Fritz Riemann (Schachspeler)|Fritz Riemann]], [[Ludwig Rödl]], [[Russisch Verteidigung]], [[Alexander Rustemov]], [[Salvio-Gambit]], [[Friedrich Sämisch]], [[Saragossa-Anspeel]], [[Ante Šarić]], [[Gyula Sax]], [[Schachspeel]], [[Emanuel Schiffers]], [[Carl Schlechter]], [[Schottisch Partie]], [[Jackson Whipps Showalter]], [[Roman Slobodjan]], [[Wassili Wassiljewitsch Smyslow]], [[Ariel Sorin]], [[Spaansch Partie]], [[Boris Wassiljewitsch Spasski]], [[Rudolf Spielmann]], [[Endre Steiner]], [[Wilhelm Steinitz]], [[Steinitz-Gambit (Wiener Partie)]], [[Daniël Stellwagen]], [[Aleksa Striković]], [[Surab Sturua]], [[Berthold Suhle]], [[Nenad Šulava]], [[Rasmus Svane]], [[Rudolf Swiderski]], [[Swiezer Gambit]], [[Mark Jewgenjewitsch Taimanow]], [[Michail Tal]], [[Siegbert Tarrasch]], [[Tarrasch-Variante]], [[Savielly Tartakower]], [[Richard Teichmann]], [[Róbert Tibenský]], [[Raj Tischbierek]], [[Sergey Tiviakov]], [[Jacek Tomczak (Schachspeler)]], [[Oleg Leonidowitsch Tschernikow]], [[Michail Tschigorin]], [[Wolfgang Uhlmann]], [[Ungaarsch Verteidigung]], [[Wolfgang Unzicker]], [[László Vadász]], [[Dragoljub Velimirović]], [[Milan Vidmar (1909–1980)]], [[Matthias Wahls]], [[Max Warmerdam]], [[William Nicholas Watson]], [[Carl Wemmers]], [[Jan Werle]], [[Boris Markowitsch Werlinski]], [[Heikki Westerinen]], [[Wiener Partie]], [[Simon Winawer]], [[Alexander Wittek]], [[Fred Dewhirst Yates]], [[Johannes Hermann Zukertort]] (228). ==Film, Schauspeler un Synchroonsnacker== [[A Star Is Born (1937)]], [[Maud Ackermann]], [[Peter Alexander]], [[June Allyson]], [[Alma und Oskar]], [[Marie Ault]], [[Karin Baal]], [[Ildikó Bánsági]], [[Justin Bartha]], [[Henning Baum]], [[Magda Bäumken]], [[Thomas Bayer]], [[Christofer von Beau]], [[Rudolf Beiswanger]], [[Hubertus Bengsch]], [[Edgar Bessen]], [[Edna Best]], [[Manfred Bettinger]], [[Charles Bickford]], [[Brian Blessed]], [[Lothar Blumhagen]], [[Humphrey Bogart]], [[Anna Böger]], [[Rolf Bohnsack]], [[Arianne Borbach]], [[Ingrid von Bothmer]], [[Eddie Bracken]], [[Viktoria Brams]], [[Margarita Breitkreiz]], [[Walter Brennan]], [[Michael Brennicke]], [[Eva Brumby]], [[Christian Brückner]], [[Ellen Burstyn]], [[Kaspar Capparoni]], [[Claude Chabrol]], [[Ilka Chase]], [[Monique Chaumette]], [[Anna-Sophia Claus]], [[Betty Compson]], [[Conspirator (Film)]], [[Veronique Coubard]], [[Broderick Crawford]], [[Wendy Crewson]], [[Scatman Crothers]], [[Uwe Dallmeier]], [[Will Danin]], [[Doris Day]], [[James Dean]], [[Loren Dean]], [[Colleen Dewhurst]], [[Brad Dexter]], [[Robert Donner]], [[Kirk Douglas]], [[James Drury]], [[Kevin Durand]], [[Jasna Đuričić]], [[Volker Eckstein]], [[Bernd Eichinger]], [[Arne Elsholtz]], [[Violet Farebrother]], [[Ulrich Faulhaber]], [[Jan Fedder]], [[Erich Fiedler]], [[Marjorie Fielding]], [[Der Findling (Film)]], [[Curth Flatow]], [[Helen Flint]], [[Ellen Foley]], [[Joan Fontaine]], [[Mark Frankel]], [[Greig Fraser]], [[Stefan Fredrich]], [[Willem Fricke]], [[Astrid M. Fünderich]], [[Anna Führing]], [[Ava Gardner]], [[Johanna Gastdorf]], [[Gudrun Genest]], [[Norbert Gescher]], [[Estelle Getty]], [[Hermione Gingold]], [[Marco Girnth]], [[Frank Glaubrecht]], [[Ginnifer Goodwin]], [[Götz-George-Pries]], [[Ernst Grabbe]], [[Ilona Grandke]], [[Peter Graves]], [[Charles Grenzbach]], [[Traudel Haas]], [[Hans-Peter Hallwachs]], [[Corinna Harfouch]], [[Jean Harlow]], [[Naomie Harris]], [[Beate Hasenau]], [[Johannes Heesters]], [[Roland Hemmo]], [[Ursula Heyer]], [[Judd Hirsch]], [[Wilfried Hochholdinger]], [[Dustin Hoffman]], [[Gert Günther Hoffmann]], [[Fritz Hollenbeck]], [[Elfi Hoppe]], [[Dennis Hopper]], [[Hour of the Gun]], [[Trevor Howard]], [[Rochelle Hudson]], [[Walter Huston]], [[Martha Hyer]], [[August Wilhelm Iffland]], [[Celia Imrie]], [[John Ireland (Schauspeler)]], [[Burl Ives]], [[David Janssen]], [[Julia Janssen]], [[Rüdiger Joswig]], [[Claus Jurichs]], [[Heidi Kabel]], [[Heini Kaufeld]], [[Diane Keaton]], [[Sandra Keck]], [[Oskar Ketelhut]], [[Paul Klinger]], [[Ralf Komorr]], [[Volkert Kraeft]], [[Karl-Heinz Kreienbaum]], [[Hildegard Krekel]], [[Ulrike Kriener]], [[Marina Krogull]], [[Randolf Kronberg]], [[Ruth Maria Kubitschek]], [[Doris Kunstmann]], [[Dominique Kusche]], [[La femme et le pantin]], [[Burt Lancaster]], [[Elsa Lanchester]], [[Jessie Royce Landis]], [[Hellmut Lange]], [[Hope Lange]], [[Louise Lasser]], [[Charles Laughton]], [[Heath Ledger]], [[Manfred Lehmann]], [[Regina Lemnitz]], [[Roger Livesey]], [[Carole Lombard]], [[Marion Lorne]], [[Joan Lorring]], [[Scarlet Lubowski]], [[Ida Lupino]], [[Martin Lüttge]], [[Marianne Lutz]], [[Gabriel Macht]], [[Hans Mahler]], [[Fredric March]], [[Herbert Marshall]], [[Mike Marshall (Schauspeler)]], [[Joseph Mascolo]], [[Lois Maxwell]], [[Alec McCowen]], [[Bruce McGill]], [[Patrick McGoohan]], [[Steve McQueen]], [[Marietta Meade]], [[Cameron Mitchell]], [[Pontiac Moon]], [[Debra Mooney]], [[Owen Moore]], [[Marianne Muellerleile]], [[Fritz Muliar]], [[Paul Muni]], [[Michael Murphy (Schauspeler)]], [[John Nettles]], [[Christine Neubauer]], [[Barbara Nichols]], [[Merle Oberon]], [[Richard Ohnsorg]], [[Peter O’Toole]], [[Eleanor Parker]], [[Edward Peil Sr.]], [[Franziska Pigulla]], [[Sacha Pitoëff]], [[Ellen Plessow]], [[Jörg Pleva]], [[Jürgen Pooch]], [[Tyrone Power de Öllere]], [[Sandra Prinsloo]], [[Joachim Pukaß]], [[Ella Raines]], [[Gundula Rapsch]], [[Erna Raupach-Petersen]], [[Peggy Rea]], [[Lynn Redgrave]], [[Henny Reents]], [[Joachim Regelien]], [[Julia Richter (Schauspelerin)|Julia Richter]], [[Katja Riemann]], [[Helmut Ringelmann]], [[Pernell Roberts]], [[Béatrice Romand]], [[Gerlind Rosenbusch]], [[Zelda Rubinstein]], [[Walter Ruppel]], [[Rita Russek]], [[Johanna Sacco]], [[Toni Sailer]], [[Harold Sakata]], [[Kerstin Sanders-Dornseif]], [[Peter Sattmann]], [[Katrin Schaake]], [[Jens Scheiblich]], [[Udo Schenk]], [[Walter Scherau]], [[Aglaja Schmid]], [[Andreas Schmidt (Schauspeler)|Andreas Schmidt]], [[Petra Schürmann]], [[Jan Georg Schütte]], [[Christian Seeler]], [[Talia Shire]], [[Hilde Sicks]], [[Günther Siegmund]], [[Christa Siems]], [[Ingvar Eggert Sigurðsson]], [[Jean Simmons]], [[John Smith (Schauspeler)]], [[S.O.B.]], [[Nana Spier]], [[Stefan Staudinger]], [[Mary Steenburgen]], [[Milburn Stone]], [[Eberhard Storeck]], [[Franziska Stürmer]], [[Jasmin Tabatabai]], [[Tall in the Saddle]], [[Horst Tappert]], [[Vera Teltz]], [[Jürgen Thormann]], [[Adalbert Tiegelkamp]], [[Justin Timberlake]], [[Hans Timmermann]], [[Gisela Trowe]], [[Audrey Totter]], [[Richard Tuggle]], [[Heike Ulrich]], [[Jamie Uys]], [[Eric Vaessen]], [[The Vagabond]], [[Henry Vahl]], [[Bruno Vahl-Berg]], [[Vince Vaughn]], [[Gudrun Vaupel]], [[Dana Vávrová]], [[Martha Vickers]], [[Charles Vidor]], [[Rudolf Vogel (Schauspeler)]], [[Tom Vogt]], [[Konrad Wagner (Schauspeler)]], [[M. Emmet Walsh]], [[Eduard Wandrey]], [[Christa Wehling]], [[Herbert Weicker]], [[Martin Weinek]], [[Ingeborg Wellmann]], [[Mick Werup]], [[Gisela Wessel]], [[Richard Widmark]], [[Judy Winter]], [[Joseph Wiseman]], [[Susanne Wolff]], [[Johannes Wolko]], [[Katja Woywood]], [[Woman of Straw]], [[William Wyler]], [[Patrick Wymark]] (273). ==Schrievers== [[Francisco Acuña de Figueroa]], [[Ingrid Bachér]], [[David Baldacci]], [[Daniel Baud-Bovy]], [[René Bazin]], [[Harriet Beecher-Stowe]], [[Georg Julius Berling]], [[Hein Bredendiek]], [[Louis Bromfield]], [[Minna Burgarth]], [[Erskine Caldwell]], [[Taylor Caldwell]], [[Giosuè Carducci]], [[Tom Clancy]], [[Donna Woolfolk Cross]], [[Gustave Desnoiresterres]], [[Wiebke Eden]], [[Gustave Flaubert]], [[Cecil Scott Forester]], [[Ralph Giordano]], [[Noah Gordon]], [[Hermann Greifeld]], [[John Grisham]], [[Rufus Wilmot Griswold]], [[Václav Havel]], [[Enno Wilhelm Hektor]], [[Friedrich Hölderlin]], [[Hans Henning Holm]], [[Felicitas Hoppe]], [[Ricarda Huch]], [[Ellis Kaut]], [[Tracy Kidder]], [[Friedrich Gottlieb Klopstock]], [[Hermann Löns]], [[Thyde Monnier]], [[Christian Morgenstern (Schriever)]], [[Helga Nordhausen]], [[Novalis]], [[Jutta Oltmanns]], [[Jean Paulhan]], [[Edgar Allan Poe]], [[Domingos dos Reis Quita]], [[Patrick Rambaud]], [[Jerome David Salinger]], [[George Sand]], [[Sidney Sheldon]], [[Johannes Mario Simmel]], [[Leo Stein (Schriever)]], [[Tomas Tranströmer]], [[Thomas Tusser]], [[John Updike]], [[Vergil]], [[Paul Verlaine]], [[Berend de Vries]], [[Tennessee Williams]], [[Jan Hinnerk Wördemann]], [[Herman Wouk]], [[Toni Wübbens]], [[Sidonia Hedwig Zäunemann]] (58). ==Slötter== [[Slott Arcis-sur-Aube|Arcis-sur-Aube]], [[Slott Bauschlott|Bauschott]], [[Slott Bílina|Bílina]], [[Slott Bückeborg|Bückeborg]], [[Slott Chambéry|Chambéry]], [[Slott Chameregg|Chameregg]], [[Slott Costaérès|Costaérès]], [[Slott Drottningholm|Drottningholm]], [[Slott Ellwangen|Ellwangen]], [[Slott Fürstenberg (Fürstenberg an de Werser)|Fürstenberg an de Werser]], [[Slott Gävle|Gävle]], [[Slott Gödens|Gödens]], [[Slott Guiry|Guiry]], [[Slott Gymnich|Gymnich]], [[Haneborg]], [[Slott Inkofen (Haag an der Amper)|Inkofen (Haag an der Amper)]], [[Slott Jever|Jever]], [[Slott Köpenick|Köpenick]], [[Slott Kropstädt|Kropstädt]], [[Slott Le Plessis-Bourré|Le Plessis-Bourré]], [[Slott Le Sart|Le Sart]], [[Slott Les Aygues|Les Aygues]], [[Slott Mirabell|Mirabell]], [[Slott Prittag|Prittag]], [[Slott Rennhof|Rennhof]], [[Slott Rosenholm|Rosenholm]], [[Slott Rydboholm|Rydboholm]], [[Slott Stutensee|Stutensee]], [[Slott Zvolen|Zvolen]] (29). ==Skispringer== [[Alan Alborn]], [[Simon Ammann]], [[Jaroslav Balcar]], [[Jindřich Balcar]], [[Andreas Bauer (Skispringer)]], [[Olaf Bjørn Bjørnstad]], [[Stanisław Bobak]], [[Kristian Brenden]], [[Matthias Buse]], [[Jochen Danneberg]], [[Thomas Diethart]], [[Torbjørn Falkanger]], [[Edi Federer]], [[Sven Hannawald]], [[Veikko Heinonen]], [[Tommy Ingebrigtsen]], [[Veikko Kankkonen]], [[Karel Kodejška]], [[Akitsugu Konno]], [[Ingolf Mork]], [[Albin Plank]], [[Vladimír Podzimek]], [[Peter Prevc]], [[Jiří Raška]], [[Roger Ruud]], [[Rainer Schmidt (Skispringer)]], [[Hiroo Shima]], [[Kjell Sjöberg]], [[Reinhard Schwarzenberger]], [[Władysław Tajner]], [[Pentti Uotinen]], [[Kari Ylianttila]] (32). ==Swemmsport== [[Duncan Armstrong]], [[Jack Babashoff]], [[Shirley Babashoff]], [[Johan Bontekoe]], [[Arne Borg]], [[Betty Brey]], [[Lorraine Crapp]], [[Attila Czene]], [[Ambrose Gaines]], [[Annett Gamm]], [[Martha Genenger]], [[Nicole Haislett]], [[Ursula Happe]], [[Doris Hart]], [[Karen Harup]], [[John Hencken]], [[Margaret Hoelzer]], [[Frederick Holman]], [[Helen Johns]], [[Anna-Karin Kammerling]], [[Haide Klüglein]], [[Stanislawa Stanislawowna Komarowa]], [[William Thomas Lanigan]], [[Faith Leech]], [[Bettina Löbel]], [[Maurice Lusien]], [[Rebecca Manuel]], [[Folkert Meeuw]], [[Malia Metella]], [[James Montgomery]], [[William Mulliken]], [[Udo Poser]], [[Galina Nikoljewna Prosumenschtschikowa]], [[Qiu Bo]], [[Stephen Karl Rerych]], [[Carl Robie]], [[Clarke Scholes]], [[Donald Arthur Schollander]], [[Hilde Schrader]], [[Roman Andrejewitsch Sludnow]], [[Manuela Stellmach]], [[Oleksandr Sydorenko]], [[Katalin Szőke]], [[Michael Troy]], [[Peter Vanderkaay]], [[Zoltán Verrasztó]] (45). ==Tennis== [[Nelly Adamson-Landry]], [[Daphne Akhurst]], [[Jan Apell]], [[Cilly Aussem]], [[Herbert Baddeley]], [[Elena Baltacha]], [[Maud Barger-Wallach]], [[Harold Sibthorpe Barlow]], [[Marion Bartoli]], [[Annika Beck]], [[Séverine Beltrame]], [[Julien Benneteau]], [[Alberto Berasategui]], [[Paolo Bertolucci]], [[Blanche Bingley]], [[Fiorella Bonicelli]], [[Dora Boothby]], [[Delina Boshoff]], [[John Bromwich]], [[Louise Brough]], [[Mary Kendall Browne]], [[Ernst Buchholz (Tennisspeler)]], [[Edda Buding]], [[Ingo Buding]], [[Wilhelm Bungert]], [[Mallory Burdette]], [[Angela Buxton]], [[Maria Elena Camerin]], [[Kent Carlsson]], [[Rosemary Casals]], [[Dorothy Cheney]], [[Dominika Cibulková]], [[Sorana Cîrstea]], [[William Clothier]], [[Evelyn Colyer]], [[Phyllis Lindrea Covell]], [[Thelma Coyne Long]], [[Kevin Curren]], [[Mike Davies]], [[Dwight Filley Davis]], [[Nathalie Dechy]], [[Ruxandra Dragomir]], [[Jaroslav Drobný (Tennisspeler)]], [[Cliff Drysdale]], [[Margaret Osborne duPont]], [[James Dwight]], [[Gwendoline Eastlake-Smith]], [[Katja Ebbinghaus]], [[Heidi Eisterlehner]], [[Pierre Etchebaster]], [[Robert Falkenburg]], [[Patty Fendick]], [[Stéphanie Foretz]], [[Željko Franulović]], [[French Open]], [[Shirley Fry-Irvin]], [[Clarence Gamble]], [[Darja Alexejewna Gawrilowa]], [[Rolf Gehring]], [[Kathleen McKane Godfree]], [[Helen Gourlay Cawley]], [[Paul Haarhuis]], [[Julie Halard-Decugis]], [[Sylvia Hanika]], [[Ellen Hansell]], [[Rex Hartwig]], [[Bobbie Heine]], [[Henner Henkel]], [[Jill Henselwood]], [[George Hillyard]], [[Martina Hingis]] (nee), [[Helga Hösl-Thaw]], [[Hazel Hotchkiss Wightman]], [[Helen Hull Jacobs]], [[International Tennis Hall of Fame]], [[John Isner]], [[Anders Järryd]], [[Jadwiga Jędrzejowska]], [[Eric Jelen]], [[Marion Zinderstein Jessup]], [[Jana Kandarr]], [[Angelique Kerber]], [[Sandra Klösel]], [[Jan Kodeš]], [[Philipp Kohlschreiber]], [[Dorothea Köring]], [[Hilde Krahwinkel-Sperling]], [[Jack Kramer]], [[Aaron Krickstein]], [[Johan Kriek]], [[Christian Kuhnke]], [[Florencia Labat]], [[Arthur Larsen]], [[Suzanne Lenglen]], [[Edgar Welch Leonard]], [[Ernest Wool Lewis]], [[Anita Lizana]], [[Simonne Mathieu]], [[Kenneth McGregor]], [[Christina McHale]], [[Don McNeill]], [[Rachel McQuillan]], [[Anne Minter]], [[Alicia Molik]], [[Edgar Moon]], [[Garbiñe Muguruza Blanco]], [[Andy Murray (Tennisspeler)|Andy Murray]], [[Rafael Nadal]], [[Betsy Nagelsen]], [[Ilie Năstase]], [[Larisa Neiland]], [[John Newcombe]], [[Jana Novotná]], [[Betty Nuthall]], [[Joakim Nyström]], [[Tom Okker]], [[Chris O'Neil]], [[Miriam Oremans]], [[Rafael Osuna]], [[Mary Outerbridge]], [[Pauline Parmentier]], [[Budge Patty]], [[Anastassija Sergejewna Pawljutschenkowa]], [[Irene Peacock]], [[Tetjana Perebyjnis]], [[Mikael Pernfors]], [[Andrea Petković]], [[Yvon Petra]], [[Sheila Piercey Summers]], [[Ulrich Pinner]], [[Cédric Pioline]], [[Claudia Porwik]], [[Wiltrud Probst]], [[Mónica Puig]], [[Dennis Ralston]], [[Candy Reynolds]], [[Vincent Richards]], [[Nancy Richey]], [[Barbara Rittner]], [[Mervyn Rose]], [[Ken Rosewall]], [[Dorothy Round]], [[JoAnne Russell]], [[Elizabeth Ryan]], [[Julie Ann Sampson]], [[Arantxa Sánchez Vicario]], [[Dick Savitt]], [[Tine Scheuer-Larsen]], [[Francesca Schiavone]], [[Eleonora Randolph Sears]], [[Richard Sears]], [[Patty Schnyder]], [[Vic Seixas]], [[Dorothy Shepherd-Barron]], [[Anne-Gaëlle Sidot]], [[Josane Sigart]], [[Rene Simpson]], [[Henry Slocum]], [[Lester Rollo Stoefen]], [[Fred Stolle]], [[Katarína Studeníková]], [[Eric Sturgess]], [[Věra Suková]], [[Karen Susman]], [[Roscoe Tanner]], [[Balázs Taróczy]], [[Brian Teacher]], [[Renáta Tomanová]], [[María-Teresa Torró-Flor]], [[Bertha Townsend]], [[Tony Trabert]], [[Lesley Turner Bowrey]], [[James Van Alen]], [[John Van Ryn]], [[Aurélie Védy]], [[María Vento-Kabchi]], [[Stefanie Vögele]], [[Holcombe Ward]], [[Lilian Watson]], [[Stanislas Wawrinka]], [[Marianne Werdel-Witmeyer]], [[Pam Whytcross]], [[Serena Williams]], [[Helen Wills Moody]], [[Todd Witsken]], [[Beals Coleman Wright]], [[Mariano Zabaleta]], [[Werner Zirngibl]] (186). ==Anner Artikels== [[Amisch]], [[Ampsivarier]], [[Angrivarier]], [[Anzeiger für Harlingerland]], [[Arroyo Bizcocho]], [[Asdingen]], [[Auerkerland]], [[Backboord]], [[Balearen]], [[Barra Point]], [[Basisknütt]], [[Bataver]], [[Batist]], [[Ben Davis (Appel)]], [[Beninga]], [[Beröhmt Hann’n]], [[Biathlon]], [[Biermann-Ratjen-Medaille]], [[Bilegger]], [[Bisdom]], [[Böhmsch Rosenappel]], [[Book Mormon]], [[Boomwull]], [[Breefmark]], [[Buise]], [[Bundsstraat 210]], [[Bungsbarg]], [[Byam-Martin-Eiland]], [[Christvesper]], [[Claygate-Parmään]], [[Club Hangover]], [[Club of Rome]], [[County]], [[Delbarestivale]], [[Deneschka]], [[Diemt]], [[Dionysos]], [[Dörmeter]], [[Düütsch Euromünten]], [[Eala Frya Fresena]], [[Ebb]], [[Edifício Sonangol]], [[Eemstunnel]], [[Eiffeltoorn]], [[Emmer (Fatt)|Emmer]], [[Enercon]], [[Fédération Cynologique Internationale]], [[Federgo]], [[Fiale]], [[Fitch Ratings]], [[Flinders Island]], [[Flipchart]], [[FLN Frisia-Luftverkehr]], [[Fylke]], [[Geetkann]], [[Generalstaff]], [[GmbH]], [[Grauwacke]], [[Grissini]], [[Grog]], [[Groten]], [[Hall of Fame vun den Düütschen Sport]], [[Harle]], [[Harlingerland]], [[Harvstappel]], [[Hillig Land]], [[Hügelgräver bi Rispel]], [[Humanismus]], [[Hur (Bibel)]], [[Hypochondrie]], [[Irisch Euromünten]], [[Isobaren]], [[JadeWeserPort]], [[Jagdgeschwader 71]], [[Jatiya Sangsad Bhaban]], [[Kagalaska Island]], [[Kanaadsch-arktisch Archipel]], [[Kaneel]], [[Kardamom]], [[Kardinal]], [[Kazoo]], [[Kekulé-Nummer]], [[Kentucky]], [[Keramik]], [[Kilimandscharo]], [[Kimbern]], [[Klooster Reepsholt]], [[Klootscheeten]], [[Knakenbreker]], [[Knieptaang]], [[Koffie]], [[Korsika]], [[Krakauer Złoty]], [[Kreta]], [[Krokodiliesfische]], [[Krummsteert]], [[Kubismus]], [[Kugelung]], [[Kümo Henriette]], [[Kyjovka]], [[Landschap van Oostfreesland]], [[Lapidarschrift]], [[Lari (Geldsoort)]], [[Lewis-Schachfiguren]], [[List vun de Tennō]], [[List vun de ZDF-Hitparade]], [[Lobaye (Stroom)]], [[Luikenappel]], [[McIntosh (Appel)]], [[Melkbumm]], [[Memmert]], [[Mercosur]], [[Missouri (Bundsstaat)|Missouri]], [[Moin]], [[Mondego]], [[Montana]], [[Mosel]], [[Musher]], [[National Aviation Hall of Fame]], [[Nedderlannen (Europa)|Nedderlannen]] (kumplett nee), [[New Hampshire]], [[Noorddüütsch Rundfunk]], [[Noordisch Gold]], [[Nördernee]], [[Northern Spy]], [[Oderwald]], [[Oligopol]], [[Omurawal]], [[One Penny Black]], [[Ossiloop]], [[Papeer]], [[Parish]], [[Piaster]], [[Platinit]], [[Polar Music Prize]], [[Pontifikat]], [[Port-Cros]], [[Predella]], [[Priesschild]], [[Pruth]], [[Pulque]], [[Pylades]], [[Raat vun de Freesche Bewegung]], [[Rheingold (Appel)]], [[Rode Armee Frakschoon]], [[Roode Pariner]], [[Royal Clipper]], [[Sardinien]], [[Schaltjohr]], [[Schill]], [[Seth (Bibel)]], [[Skelett]], [[Signe Tillisch]], [[Silingen]], [[Skuld]], [[Slacht bi Waterloo]], [[Slowaaksch Euromünten]], [[SMS]], [[Smartwings Slovakia]], [[Spacefacts]], [[Standard & Poor’s]], [[Stewarteiland]], [[Stragula]], [[Standzylinder]], [[Stüerboord]], [[Sudoku]], [[Summerred]], [[Sylt]], [[Tarock]], [[Tasmanien]], [[Tee]] (kumplett nee), [[Teek]], [[Tennessee]], [[Tennō]], [[Terek]], [[Tetrapylon]], [[Thailand]] (nee), [[Thynen]], [[Timerio]], [[Togschloot]], [[Triboker]], [[Ülk]], [[UNESCO]], [[Unkruut]], [[Utøya]], [[Velorama]], [[Ven]], [[Vermont]], [[Vibraphon]], [[Vohilaid]], [[Võilaid]], [[Vredestein]], [[Wadenbeen]], [[Walmdaak]], [[Wellblick]], [[Wienkoop]], [[Wilhelm Tell]], [[Wittum]], [[WSV Harle]], [[Wulk]], [[Xylophon]], [[Zebedäus]] (199). ==Johrsöversichten/ Översichten van verscheeden Dag== [[136]], [[869]], [[879]], [[882]], [[983]], [[1011]], [[1085]], [[1191]], [[1214]], [[1228]], [[1351]], [[1381]], [[1417]], [[1432]], [[1568]], [[1569]], [[1576]], [[1580]], [[1608]] [[1664]], [[1691]], [[1692]], [[1712]], [[1729]], [[1759]], [[1766]], [[1769]], [[1770]], [[1780]], [[1781]], [[1786]], [[1790]], [[1792]], [[1794]], [[1799]], [[1805]], [[1809]], [[1810]], [[1811]], [[1824]], [[1840]], [[1842]], [[1844]], [[1852]], [[1853]], [[1856]], [[1859]], [[1863]], [[1867]], [[1868]], [[1871]], [[1875]], [[1898]], [[1901]], [[1904]], [[1922]], [[1947]], [[1955]], [[1976]], [[1987]], [[1989]], [[1990]], [[1993]], [[1997]], [[2007]], [[2009]], [[2010]], [[2011]], [[2012]], [[2013]], [[2014]], [[2015]], [[2016]], [[2017]], [[2018]], [[2019]], [[2020]], [[2021]], [[2022]], [[2023]], [[2024]] (81). [[6. Januar]], [[7. Januar]], [[10. Januar]], [[11. Januar]], [[13. Januar]], [[14. Januar]], [[17. Januar]], [[22. Januar]], [[4. Februar]], [[17. Februar]], [[20. Februar]], [[25. Februar]], [[30. Februar]], [[4. März]], [[5. März]], [[7. März]], [[10. März]], [[17. März]], [[25. März]], [[1. April]], [[3. April]], [[8. April]], [[10. April]], [[11. April]], [[12. April]], [[14. April]], [[25. April]], [[30. April]], [[9. Mai]], [[18. Mai]], [[19. Mai]], [[25. Mai]], [[28. Mai]], [[6. Juni]], [[11. Juni]], [[13. Juni]], [[26. Juni]], [[30. Juni]], [[3. Juli]], [[5. Juli]], [[19. Juli]], [[27. Juli]], [[13. August]], [[14. August]], [[18. August]], [[25. August]], [[30. August]], [[7. September]], [[8. September]], [[24. September]], [[25. September]], [[30. September]], [[5. Oktober]], [[12. Oktober]], [[18. Oktober]], [[20. Oktober]], [[25. Oktober]], [[2. November]], [[10. November]], [[19. November]], [[20. November]], [[23. November]], [[29. November]], [[1. Dezember]], [[3. Dezember]], [[7. Dezember]], [[20. Dezember]], [[21. Dezember]], [[22. Dezember]], [[24. Dezember]], [[27. Dezember]], [[28. Dezember]], [[29. Dezember]], [[31. Dezember]] (74). ==Städer und Öört== [[Aberdeen]], [[Aken]], [[Akranes]], [[Algier]], [[Amman]], [[Asel (Wittmund)|Asel]], [[Asmara]], [[Asunción]], [[Auerk]] (kumplett nee), [[Augsborg]], [[Baltrum]], [[Bambarg]], [[Bangui]], [[Barkholt]], [[Bayreuth]], [[Belgrad]], [[Bern]], [[Bethlehem]] (meest nee), [[Blanchardstown]], [[Blersum]], [[Blombarg]], [[Bogotá]], [[Bouar]], [[Brazzaville]], [[Buttfoor]], [[Chicago]], [[Concord (New Hampshire)]], [[Cottbus]], [[Crimmitschau]], [[Critzum]], [[Damsum]], [[Darmstadt]], [[Dorfen]], [[Durrës]], [[Düörpm]] (kumplett nee), [[Eidum]], [[Erkelenz]], [[Esens]], [[Eutin]], [[Eversmeer]], [[Forchheim]], [[Freebörg (Oostfreesland)|Freebörg]], [[Freising]], [[Fritzlar]], [[Fulda (Stadt)|Fulda]], [[Fulkum]], [[Funnix]], [[Genf]], [[Gitega]], [[Glauchau]], [[Groot-Hoolm]], [[Haag (Oostfreesland)]], [[Heidelbarg]], [[Heilbronn]], [[Helsinki]], [[Herzlia]], [[Hofgeismar]], [[Holtminden]], [[Iesenhüttenstadt]], [[Jena]], [[Jennelt]], [[Jüterbog]], [[Kaiserslautern]], [[Kampenhout]], [[Kassel]], [[Keitum]], [[Kiefeld]], [[Kiffa]], [[Kilkenny]], [[Klingenthal]], [[Koblenz]], [[Kolding]], [[Kolonia]], [[Konstantinopel]], [[Lahti]], [[Lausanne]], [[Leerhaaf]], [[Leezdörp]], [[Lillehammer]], [[Lilongwe]], [[Lincoln (Nebraska)]], [[Lobamba]], [[Lomé]], [[Lörrach]], [[Los Angeles]], [[Lüh]], [[Lüttich]], [[Manzini]], [[Marx (Oostfreesland)]], [[Maseru]], [[Mbabane]], [[Meerane]], [[Melle]] (kumplett nee) [[Merzig]], [[Montevideo]], [[Münkeboe]], [[Murfreesboro (Tennessee)]], [[Nebra (Unstrut)|Nebra]], [[New Orleans]], [[Nörden (Oostfreesland)|Nörden]], [[Ochtersum]], [[Ogbomosho]], [[Oulu]], [[Oslo]], [[Ostochtersum]], [[Ottawa]], [[Palikir]], [[Palmitas]], [[Petjem]], [[Pforzheim]], [[Pirmasens]], [[Plewert]], [[Priština]], [[Rạch Giá]], [[Ranst]], [[Remagen]], [[Rendsborg]], [[Reutlingen]], [[Rinteln]], [[Rotterdam]], [[Rüsselsheim]], [[Saarbrücken]], [[Sacramento]], [[Sebarg|Bad Sebarg]], [[Seriem]], [[Siemswold]], [[Silvolde]], [[Sliema]], [[Speyer]], [[Stamford (Connecticut)]], [[Stemmert]], [[Stockholm]], [[Stuttgart]], [[St. Wendel]], [[Sucre]], [[Tergast]], [[Þingvellir]], [[Tirana]], [[Tönning]], [[Tornesch]], [[Travemünn]], [[Trier]], [[Trittau]], [[Turin]], [[Utgast]], [[Uttel]], [[Volmarstein]], [[Voslapp]], [[Wapakoneta]], [[Warsingsfehn]], [[Weener]] (kumplett nee), [[Weerm]], [[Weimar]], [[Westochtersum]], [[Wies’]], [[Wiesens]], [[Wiesmoor]], [[Wittmoldt]], [[Wittmund]] (kumplett nee), [[Wrantepott]], [[Wulfsborg]], [[Wupperdaal]], [[Zagreb]], [[Ziallerns]], [[Zwickau]] (162). ==Universitäten== [[Carl von Ossietzky Universität Ollnborg]], [[Columbia University]], [[Georg-August-Universität Chöttingen]], [[Harvard University]], [[Louisiana State University]], [[Massachusetts Institute of Technology]], [[Rice University]], [[Rockefeller University]], [[Rutgers University]], [[University of South Florida]], [[Universität Gabriela Mistral]], [[Universität Ossenbrügge]], [[Universität Paris-Saclay]], [[University of Utah]] (14). == Artikel vun’n Maand == [[Ludwig van Beethoven]] (02/2008), [[James Knox Polk]] (03/2009), [[The Rolling Stones]] (12/2009), [[Edgar Allan Poe]] (05/2010), [[Lakota]] (08/2010), [[Coleman Hawkins]] (11/2010), [[Berthe Morisot]] (03/2011), [[Franz Liszt]] (10/2011), [[Esens]] (11/2011), [[Fram-Expeditschoon]] (12/2011), [[Watergate-Schandaal]] (06/2012), [[Bottervagels]] (08/2012), [[Julius II.]] (02/2013), [[Richard Wagner]] (05/2013), [[Space Shuttle]] (07/2013), [[Sylt]] (08/2013), [[Enercon]] (11/2013), [[Willy Brandt]] (12/2013), [[Benoît Paul Émile Clapeyron]] (01/2014), [[Eiffeltoorn]] (04/2014), [[Flagg vun Düütschland]] (05/2014), [[Rhodesian Ridgeback]] (06/2014), [[Heidi Kabel]] (08/2014), [[Mercosur]] (10/14), [[Bethlehem]] (12/14), [[Nedderlannen (Europa)]] (03/2014), [[Helmut Kohl]] (04/2015), [[Tweete Weltkrieg]] (05/2015), [[Slacht bi Waterloo]] (06/2015), [[Helmut Schön]] (09/2015), [[Tee]] (12/2015), [[Ole Einar Bjørndalen]] (01/2016), [[Wittmund]] (03/2016), [[Vibraphon]] (05/2016), [[Emmer (Fatt)]] (07(2016), [[Robert Lee Gibson]] (10/2016), [[Kaneel]] (12/2016), [[Ella Fitzgerald]] (04/2017), [[Friedrich Hölderlin]] (06/2017), [[Aglais urticae]] (08/2017), [[Hillig Land]] (12/2017), [[Schachspeel]] (01/2018), [[Pforzheim]] (03/2008), [[Koffie]] (04/2018), [[Gustav Mahler]] (05/2018), [[Sparks (Musikgrupp)]] (08/2018), [[Anders Askevold]] (11/2018), [[Papeer]] (12/2018), [[Weener]] (01/2019), [[Michail Moissejewitsch Botwinnik]] (07/2019), [[Pierre-Auguste Renoir]] (12/2019), [[Satoshi Ōmura]] (04/2020], [[Mosel]] (07/2020), [[Tour de France]] (09/2020), [[Pforzheim]] (10/2020), [[Mao Zedong]] (12/2020), [[Omurawal]] (01/2021), [[Armstrong Siddeley Hurricane]] (05/2021), [[Paul VI.]] (10/2021), [[Pierre-Auguste Renoir]] (12/2021), [[Ernest Shackleton]] (01/2022), [[Eudonia lacustrata]] (05/2022), [[Charles Aznavour]] (10/2022), [[Robert Falcon Scott]] (01/2023), [[Pablo Picasso]] (04/2023), [[Lars Nieberg]] (06/2023), [[Rudolf Christoph Eucken]] (07/2023), [[Grauwacke]] (10/2023), [[Wäller]] (11/2023), [[Patti Smith]] (12/2023), [[Aston Martin DB5]] (01/2024). [[de:Benutzer:Eastfrisian]] [[en:User:Eastfrisian]] [[nl:Gebruiker:Eastfrisian]] 2k3eysqdumjmklzjj6hcrm6n1te8zim 1015890 1015822 2024-05-03T10:12:37Z Eastfrisian 554 /* Nobelpriesdräger */ wikitext text/x-wiki {{Bruker inaktiv|}} {{Babel| nds | de | en-3 |}} Op de Düütsch un Engelsch Siet bin ik ok mit "Eastfrisian" anmeldt. Hier bin ik siet de 16. Oktober 2006 dorbi. Ik kam ut [[Oostfreesland]] un snakk van to Huus ut Plattdüütsch. In disse Länner bin ik all ween: {| |align="left"| [[Datei:Flag of East Frisia.svg|30px]] [[Datei:Flag of Germany.svg|30px]] [[Image:Flag of the Netherlands.svg|30px]] [[Image:Flag of France.svg|30px]] [[Image:Flag of Spain.svg|30px]] [[Image:Flag of Denmark.svg|30px]] [[Image:Flag of Austria.svg|30px]] [[Image:Flag of the Czech Republic.svg|30px]] [[Image:Flag of Belgium.svg|30px]] [[Image:Flag of Poland.svg|30px]] |- |} =Artikels de ik anleggt hebb= ==Asteroiden== [[(525) Adelaide|Adelaide]], [[(645) Agrippina|Agrippina]], [[(702) Alauda|Alauda]], [[(971) Alsatia|Alsatia]], [[(29) Amphitrite|Amphitrite]], [[(737) Arequipa|Arequipa]], [[(43) Ariadne|Ariadne]], [[(67) Asia|Asia]], [[(5) Astraea|Astraea]], [[(230) Athamantis|Athamantis]], [[(63) Ausonia|Ausonia]], [[(83) Beatrix|Beatrix]], [[(695) Bella|Bella]], [[(653) Berenike|Berenike]], [[(422) Berolina|Berolina]], [[(712) Boliviana|Boliviana]], [[(767) Bondia|Bondia]], [[(741) Botolphia|Botolphia]], [[(655) Briseïs|Briseïs]], [[(107) Camilla|Camilla]], [[(740) Cantabia|Cantabia]], [[(1391) Carelia|Carelia]], [[(637) Chrysothemis|Chrysothemis]], [[(252) Clementina|Clementina]], [[(661) Cloelia|Cloelia]], [[(660) Crescentia|Crescentia]], [[(3892) Dezsö|Dezsö]], [[(1398) Donnera|Donnera]], [[(620) Drakonia|Drakonia]], [[(2231) Durrell|Durrell]], [[(1205) Ebella|Ebella]], [[(673) Edda|Edda]], [[(13) Egeria|Egeria]], [[(694) Ekard|Ekard]], [[(163) Erigone|Erigone]], [[(636) Erika|Erika]], [[(622) Esther|Esther]], [[(181) Eucharis|Eucharis]], [[(15) Eunomia|Eunomia]], [[(1593) Fagnes|Fagnes]], [[(8) Flora|Flora]], [[(180) Garumna|Garumna]], [[(492) Gismonda|Gismonda]], [[(1722) Goffin|Goffin]], [[(328) Gudrun|Gudrun]], [[(444) Gyptis|Gyptis]], [[(449) Hamburga|Hamburga]], [[(736) Harvard|Harvard]], [[(6) Hebe|Hebe]], [[(325) Heidelberga|Heidelberga]], [[(46) Hestia|Hestia]], [[(805) Hormuthia|Hormuthia]], [[(10) Hygiea|Hygiea]], [[(286) Iclea|Iclea]], [[(1813) Imhotep|Imhotep]], [[(14) Irene|Irene]], [[(7) Iris|Iris]], [[(42) Isis|Isis]], [[(497) Iva|Iva]], [[(1558) Järnefelt|Järnefelt]], [[(726) Joëlla|Joëlla]], [[(2487) Juhani|Juhani]], [[(3) Juno|Juno]], [[(1508) Kemi|Kemi]], [[(2291) Kevo|Kevo]], [[(1540) Kevola|Kevola]], [[(73) Klytia|Klytia]], [[(1522) Kokkola|Kokkola]], [[(3132) Landgraf|Landgraf]], [[(1504) Lappeenranta|Lappeenranta]], [[(38) Leda|Leda]], [[(691) Lehigh|Lehigh]], [[(696) Leonora|Leonora]], [[(35) Leukothea|Leukothea]], [[(756) Lilliana|Lilliana]], [[(1114) Lorraine|Lorraine]], [[(675) Ludmilla|Ludmilla]], [[(1133) Lugduna|Lugduna]], [[(599) Luisa|Luisa]], [[(713) Luscinia|Luscinia]], [[(21) Lutetia|Lutetia]], [[(66) Maja|Maja]], [[(739) Mandeville|Mandeville]], [[(170) Maria|Maria]], [[(602) Marianna|Marianna]], [[(506) Marion|Marion]], [[(20) Massalia|Massalia]], [[(149) Medusa|Medusa]], [[(1968) Mehltretter|Mehltretter]], [[(676) Melitta|Melitta]], [[(18) Melpomene|Melpomene]], [[(792) Metcalfia|Metcalfia]], [[(9) Metis|Metis]], [[(638) Moira|Moira]], [[(600) Musa|Musa]], [[(1758) Naantali|Naantali]], [[(51) Nemausa|Nemausa]], [[(662) Newtonia|Newtonia]], [[(2421) Nininger|Nininger]], [[(44) Nysa|Nysa]], [[(1701) Okavango|Okovango]], [[(255) Oppavia|Oppavia]], [[(1512) Oulu|Oulu]], [[(2) Pallas|Pallas]], [[(55) Pandora|Pandora]], [[(11) Parthenope|Parthenope]], [[(1515) Perrotin|Perrotin]], [[(25) Phocaea|Phocaea]], [[(614) Pia|Pia]], [[(784) Pickeringia|Pickeringia]], [[(1636) Porter|Porter]], [[(757) Portlandia|Portlandia]], [[(1345) Potomac|Potomac]], [[(16) Psyche|Psyche]], [[(1915) Quetzálcoatl|Quetzálcoatl]], [[(755) Quintilla|Quintilla]], [[(528) Rezia|Rezia]], [[(80) Sappho|Sappho]], [[(796) Sarita|Sarita]], [[(1742) Schaifers|Schaifers]], [[(3350) Scobee|Scobee]], [[(1405) Sibelius|Sibelius]], [[(1130) Skuld|Skuld]], [[(134) Sophrosyne|Sophrosyne]], [[(1560) Strattonia|Strattonia]], [[(87) Sylvia|Sylvia]], [[(1705) Tapio|Tapio]], [[(581) Tauntonia|Tauntonia]], [[(604) Tekmessa|Tekmessa]], [[(81) Terpsichore|Terpsichore]], [[(24) Themis|Themis]], [[(88) Thisbe|Thisbe]], [[(603) Timandra|Timandra]], [[(138) Tolosa|Tolosa]], [[(306) Unitas|Unitas]], [[(1507) Vaasa|Vaasa]], [[(611) Valeria|Valeria]], [[(3776) Vartiovuori|Vartiovuori]], [[(126) Velleda|Velleda]], [[(4) Vesta|Vesta]], [[(1053) Vigdis|Vigdis]], [[(231) Vindobona|Vindobona]], [[(1544) Vinterhansenia|Vinterhansenia]], [[(1645) Waterfield|Waterfield]], [[(886) Washingtonia|Washingtonia]], [[(729) Watsonia|Watsonia]], [[(747) Winchester|Winchester]], [[(13908) Wölbern|Wölbern]], [[(827) Wolfiana|Wolfiana]], [[(690) Wratislavia|Wratislavia]], [[(2804) Yrjö|Yrjö]], [[(633) Zelima|Zelima]] (150). ==Astronomie, Mathematik, Physik, Chemie, Medizin== [[Wladimir Alexandrowitsch Albizki]], [[Heikki A. Alikoski]], [[Heinrich Louis d’Arrest]], [[Astronom]], [[Antoine-Jérôme Balard]], [[Robert Stawell Ball]], [[Leo Anton Carl de Ball]], [[Marcus Banzer]], [[Johann Bayer]], [[Wilhelm Beer]], [[Giuseppe Biancani]], [[Adriaan Blaauw]], [[Christian Wilhelm Blomstrand]], [[William Cranch Bond]], [[Botein]], [[Tycho Brahe]], [[Jean Dominique Comte de Cassini]], [[Catalina Sky Survey]], [[Celaeno]], [[Anders Celsius]], [[Jean Chacornac]], [[Auguste Honoré Pierre Charlois]], [[Joseph Churms]], [[Benoît Paul Émile Clapeyron]], [[Jérôme Eugène Coggia]], [[Pablo Cottenot]], [[Harriet Baldwin Creighton]], [[Antoine Darquier de Pellepoix]], [[Raymond Smith Dugan]], [[Richard Dunthorne]], [[James Ludlow Elliot]], [[Eric Walter Elst]], [[David Fabricius]], [[Hippolyte Fizeau]], [[Honoré Flaugergues]], [[Johan Gadolin]], [[Sidney Charles Bartholemew Gascoigne]], [[Annibale de Gasparis]], [[Tom Gehrels]], [[Lester Halbert Germer]], [[Friedrich Karl Ginzel]], [[Gliese 832c]], [[Goethe-Link-Steernwacht]], [[Irving John Good]], [[John Goodricke]], [[Andrew Graham]], [[William Gregor]], [[Walter Grotrian]], [[Asaph Hall]], [[Edmond Halley]], [[Wilhelm Hallwachs]], [[Alison Harcourt‎]], [[Karl Ludwig Harding]], [[George Howard Herbig]], [[Carl Samuel Leberecht Hermann]], [[Wilhelm Herschel]], [[John Russell Hind]], [[Ingrid van Houten-Groeneveld]], [[John Peter Huchra]], [[Kaoru Ikeya]], [[James Ivory (Mathematiker)|James Ivory]], [[Pierre Jules César Janssen]], [[Carl Clarence Kiess]], [[Jan Kleyna]], [[Dirk Klinkenberg]], [[Takao Kobayashi]], [[August Kopff]], [[Charles Thomas Kowal]], [[György Kulin]], [[Lacus Timoris]], [[Claes-Ingvar Lagerkvist]], [[William Lassell]], [[Joseph Jean Pierre Laurent]], [[Henrietta Swan Leavitt]], [[Robert Steven Ledley]], [[Li Zhisui]], [[Carl Jacob Löwig]], [[Karl Theodor Robert Luther]], [[Donald Edward Machholz]], [[Benoît Mandelbrot]], [[Albert Marth]], [[Adam Massinger]], [[Dean Benjamin McLaughlin]], [[Johannes Peter Mehltretter]], [[Melkstraat]], [[Philibert Jacques Melotte]], [[Joel Hastings Metcalf]], [[Elia Millosevich]], [[Edward Arthur Milne]], [[August Ferdinand Möbius]], [[Carl Gustav Mosander]], [[Ernst Moyat]], [[Edith Alice Müller]], [[Nett (Geometrie)]], [[Seth Barnes Nicholson]], [[Lars Fredrik Nilson]], [[Observatoire de Nice]], [[Heinrich Wilhelm Olbers]], [[Jabbo Oltmanns]], [[Oort vun en Gestirn]], [[Liisi Oterma]], [[Johann Palisa]], [[Pasiphae (Maand)]], [[Charles Dillon Perrine]], [[Henri Joseph Anastase Perrotin]], [[George Henry Peters]], [[Norman Robert Pogson]], [[Christian Pollas]], [[Jean-Louis Pons]], [[Positschoon (Astronomie)|Positschoon]], [[Georges Rayet]], [[Erasmus Reinhold]], [[Karl Wilhelm Reinmuth]], [[Guy Reiss]], [[Joseph Rheden]], [[Rotatschoon (Physik)|Rotatschoon]], [[Edwin Ernest Salpeter]], [[Felix Savary]], [[Karl Schaifers]], [[Alexandre Schaumasse]], [[Johann Scheubel]], [[Wilhelm Schickard]], [[Hans Scholl (Astronom)|Hans Scholl]], [[Richard Reinhard Emil Schorr]], [[Johann Hieronymus Schröter]], [[Schröters Regel]], [[George Mary Searle]], [[Tsutomu Seki]], [[Stewart Lane Sharpless]], [[Scott S. Sheppard]], [[Yoshisada Shimizu]], [[Siding Spring Survey]], [[Hamilton Othanel Smith]], [[Francis Louis Sperry]], [[Steernwacht Riesa]], [[Édouard Jean-Marie Stephan]], [[DeLisle Stewart]], [[Friedrich Stromeyer]], [[Sünndüsternis]], [[Stephen P. Synnott]], [[Jacob Tappe]], [[John Tebbutt]], [[Richard John Terrile]], [[Friedrich Tietjen]], [[Evangelista Torricelli]], [[Chad Trujillo]], [[Klym Tschurjumow]], [[Horace Parnell Tuttle]], [[Ümloopbahn]], [[Yrjö Väisälä]], [[Hendrik van Gent]], [[Julie Marie Vinter Hansen]], [[Johann Henrich Voigt]], [[Luigi Volta]], [[Reginald Lawson Waterfield]], [[Kacper Wierzchoś]], [[Albert George Wilson]], [[Carl Gustav Witt]], [[Robert A. Wittenmyer]], [[Harry Edwin Wood]] (160). ==Autos== [[Armstrong Siddeley Hurricane]], [[Aston Martin DB5]], [[Bufori Geneva]], [[Chevrolet Kingswood Estate]], [[Chevrolet Parkwood]], [[Daimler Conquest]], [[De Dion-Bouton Type AD]], [[Dodge Phoenix]], [[Germain 14/20 hp]], [[Gräf & Stift C 12]], [[Hillman Hawk]], [[Hudson Custom Six]], [[Isdera Autobahnkurier 116i]], [[Isdera Spyder]], [[Opel 4/8 PS]], [[Panhard & Levassor 28 / 35 CV]], [[Peugeot Typ 27]], [[Pontiac Safari]], [[Sunbeam-Talbot 80]], [[TVR Griffith 200]] (20). ==Bargstieger und Bargen== [[Aiguille d’Argentière]], [[Melchior Anderegg]], [[Jacques Balmat]], [[George Band]], [[Charles Barrington]], [[Daniel Baud-Bovy]], [[Pierre Béghin]], [[Peter Bohren]], [[Joe Brown (Bargstieger)]], [[Riccardo Cassin]], [[Leszek Cichy]], [[Mount Columbia (Alberta)]], [[Achille Compagnoni]], [[Anna Czerwińska]], [[Tannatt William Edgeworth David]], [[Kalpana Dash]], [[Denali]], [[Hettie Dührenfurth]], [[Ralf Dujmovits]], [[Toni Dürnberger]], [[Mount Everest]], [[Lene Gammelgaard]], [[Veikka Gustafsson]], [[Peter Habeler]], [[Robert Hadow]], [[Peter Hámor]], [[Walter Harper]], [[John Hartog]], [[Maurice Herzog]], [[Edmund Percival Hillary]], [[Charles Hudson]], [[Tomaž Humar]], [[Ulrich Inderbinen]], [[Norbert Joos]], [[Heinz Kittner]], [[Lino Lacedelli]], [[Louis Lachenal]], [[Jean-Christophe Lafaille]], [[Joseph Larch]], [[Ferrán Latorre Torres]], [[Erhard Loretan]], [[George Lowe]], [[Guido Magnone]], [[Makalu]], [[Makrong Chhish]], [[Jürg Marmet]], [[Eric Stewart Marshall]], [[Sepp Mayerl]], [[Pierre Mazeaud]], [[Guido Monzino]], [[Adolphus Warburton Moore]], [[Fritz Moravec]], [[Piotr Morawski]], [[Gottfried Mutschlechner]], [[Nilgiri Himal]], [[Chhewang Nima]], [[Tenzing Norgay]], [[Num Ri]], [[Ang Nyima]], [[James Outram (Bargstieger)]], [[Stefan Pauer]], [[Johann Punz]], [[August Raillard]], [[Olaf Rieck]], [[Mount Robson]], [[Heinrich Roiss]], [[Dieter Rülker]], [[Anton von Ruthner]], [[Helma Schimke]], [[Leo Schlömmer]], [[Wilhelm Schloz (Bargstieger)]], [[Ernst Schmied]], [[Marcus Schmuck]], [[Hudson Stuck]], [[Hilmar Sturm]],[[Junko Tabei]], [[Hirotaka Takeuchi]], [[Peter Taugwalder]], [[Tena Kourou]], [[Herbert Tichy]], [[Ivar Tollefsen]], [[Jean Troillet]], [[Ludwig Vörg]], [[Mount Waddington]], [[Tamae Watanabe]], [[Michael Horatio Westmacott]], [[Tom Whittaker (Bargstieger)]], [[Edward Whymper]], [[Karl Wien]], [[Hans Willenpart]], [[Fritz Wintersteller]], [[Jernej Zaplotnik]], [[Bianba Zaxi]], [[Matthias Zurbriggen]] (95). ==Biathlon== === Biathleten=== [[Albina Chamitowna Achatowa]]‎, [[Oleksij Ajdarow]], [[Birk Anders]], [[Peter Angerer]], [[Katrin Apel]], [[Tina Bachmann (Biathletin)]], [[Lowell Bailey]], [[Wladimir Michailowitsch Barnaschow]], [[Günther Beck (Biathlet)|Günther Beck]], [[Myriam Bédard]], [[Manfred Beer]], [[Petra Behle]], [[Tora Berger]], [[Andreas Birnbacher (Biathlet)]], [[Inger Björkbom]], [[Ole Einar Bjørndalen]], [[Johannes Thingnes Bø]], [[Tarjei Bø]], [[Daniel Böhm]], [[Justine Braisaz-Bouchet]], [[Anne Briand]], [[Ferréol Cannard]], [[Fabien Claude]], [[Julie Carraz-Collin]], [[René Cattarinussi]], [[Anaïs Chevalier-Bouchet]], [[Jelena Wladimirowna Chrustaljowa]], [[Véronique Claudel]], [[Ekaterina Dafowska]], [[Laura Dahlmeier]], [[Simon Desthieux]], [[Uschi Disl]], [[Raik Dittrich]], [[Benedikt Doll]], [[Darja Domratschawa]], [[Marie Dorin-Habert]], [[Hannah Dreissigacker]], [[Christian Dumont]], [[Susan Dunklee]], [[Marine Dusser]], [[Alfred Eder]], [[Simon Eder]], [[Harri Eloranta]], [[Anne Elvebakk]], [[Björn Ferry]], [[Quentin Fillon Maillet]], [[Sven Fischer]], [[Henrik Forsberg]], [[Magdalena Forsberg]], [[Martin Fourcade]], [[Georghe Gârniță]], [[Selina Gasparin]], [[Manfred Geyer]], [[Sylfest Glimsdal]], [[Ralf Göthel]], [[Simone Greiner-Petter-Memm]], [[Michael Greis]], [[Christelle Gros]], [[Ricco Groß]], [[Andrea Grossegger]], [[Olle Gunneriusson]], [[John Olov Güttke]], [[Krystyna Guzik]], [[Lois Habert]], [[Lena Häcki]], [[Eva Háková]], [[Simon Hallenbarter]], [[Simo Halonen]], [[Maren Hammerschmidt]], [[Halvard Hanevold]], [[Antje Harvey]], [[Tomáš Hasilla]], [[Simone Hauswald]], [[Anna-Karin Heijdenberg]], [[Andrea Henkel]], [[Janina Hettich-Walz]], [[Franziska Hildebrand]], [[Vanessa Hinz]], [[Katja Holanti]], [[Daniela Hörburger]], [[Nadine Horchler]], [[Kåre Hovda]], [[Sylke Hummanik]], [[Kalevi Huuskonen]], [[Heikki Ikola]], [[Swetlana Irekowna Ischmuratowa]], [[Jon Istad]], [[Matthias Jacob]], [[Olav Jordet]], [[Niina Jyrkiäinen]], [[Hanna Kebinger]], [[Arve Kinnari]], [[Mark Kirchner (Biathlet)]], [[Aleksander Klima]], [[Heinz Kluge (Biathlet)]], [[Gabriela Koukalová]], [[Nikolai Konstantinowitsch Kruglow]], [[Nikolai Nikolajewitsch Kruglow]], [[Jana Kulhavá]], [[Luise Kummer]], [[Anastasiya Kuzmina]], [[Eirik Kvalfoss]], [[Sturla Holm Lægreid]], [[Dominik Landertinger]], [[Jean-Philippe Leguellec]], [[Erika Lehotska]], [[Erik Lesser]], [[Klas Lestander]], [[Frank Luck]], [[Kaisa Mäkäräinen]], [[Wiktor Fjodorowitsch Mamatow]], [[Gilles Marguet]], [[Terhi Markkanen]], [[Martti Meinilä]], [[Jelena Wladimirowna Melnikowa-Tschepikowa]], [[Anastassija Merkuschyna]], [[Ondřej Moravec]], [[Jesper Nelin]], [[Øivind Nerhagen]], [[Magdalena Neuner]], [[Miriam Neureuther]], [[Josef Niedermeier]], [[Mattias Nilsson]], [[Corinne Niogret]], [[Grete Ingeborg Nykkelmo]], [[Elvira Öberg]], [[Karin Oberhofer]], [[Sture Ohlin]], [[Marte Olsbu Røiseland]], [[Holmfrid Olsson]], [[Gry Østvik]], [[Wilfried Pallhuber]], [[Kaija Parve]], [[Arnd Peiffer]], [[Jiřina Pelcová]], [[Swetlana Wladimirowna Petschorskaja]], [[Olena Pidhruschna]], [[Pavel Ploc]], [[Raphaël Poirée]], [[Franziska Preuß]], [[Alexander Wassiljewitsch Priwalow]], [[Walentin Nikolajewitsch Pschenizyn]], [[Ville Räikkönen]], [[Jewgeni Leonidowitsch Redkin]], [[Roman Rees]], [[Anfissa Anatoljewna Reszowa]], [[Mauri Röppänen]], [[Józef Różak]], [[Alexia Runggaldier]], [[Rinnat Ibragimowitsch Safin]], [[Esko Saira]], [[Eija Salonen]], [[Anatoli Wiktorowitsch Schdanowitsch]], [[Simon Schempp]], [[Anton Wladimirowitsch Schipulin]], [[Peter Sendel]], [[Raimo Seppänen]], [[Klaus Siebert]], [[Annette Sikveland]], [[Matthias Simmen]], [[Julia Simon]], [[Ann-Elen Skjelbreid]], [[Nathan Smith (Biathlet)]], [[Kjell Søbak]], [[Hanna Sola]], [[Magnar Solberg]], [[Synnøve Solemdal]], [[Jens Steinigen]], [[Andreas Stitzl]], [[Rolf Storsveen]], [[Christoph Sumann]], [[Juhani Suutarinen]], [[Emil Hegle Svendsen]], [[Ingrid Landmark Tandrevold]], [[Sergei Petrowitsch Tarassow]], [[Pentti Taskinen]], [[Jeremy Teela]], [[Beau Thompson]], [[Alexander Iwanowitsch Tichonow]], [[Wenera Michailowna Tschernyschowa]], [[Jon Åge Tyldum]], [[Antti Tyrväinen (Biathlet)]], [[Zdeněk Vítek]], [[Veronika Vítková]], [[Lisa Vittozzi]], [[René-Laurent Vuillermoz]], [[Ola Wærhaug]], [[Dorothea Wierer]], [[Marion Wiesensarter]], [[Adolf Wiklund (Biathlet)]], [[Kati Wilhelm]], [[Olga Gennadjewna Wiluchina]], [[Anna Carin Zidek]], [[Jan Ziemianin]] (204). ===Veranstaltungen=== [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1958]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1959]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1961]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1962]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1963]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1965]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1966]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1967]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1969]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1970]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1971]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1973]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1974]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1975]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1976]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1977]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1978]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1979]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1981]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1982]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1983]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1984]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1985]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1986]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1987]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1989]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1990]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1991]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1992]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1993]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1994]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1995]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1996]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1997]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1998]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 1999]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 2000]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 2001]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 2002]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 2003]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 2011]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 2013]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 2015]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 2016]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 2017]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 2020]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 2021]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 2023]], [[Biathlon-Weltmeesterschapen 2024]], [[Olympisch Winterspelen 1960/Biathlon]], [[Olympisch Winterspelen 1964/Biathlon]], [[Olympisch Winterspelen 1968/Biathlon]], [[Olympisch Winterspelen 1972/Biathlon]], [[Olympisch Winterspelen 1976/Biathlon]], [[Olympisch Winterspelen 1980/Biathlon]], [[Olympisch Winterspelen 1984/Biathlon]], [[Olympisch Winterspelen 1988/Biathlon]], [[Olympisch Winterspelen 1992/Biathlon]], [[Olympisch Winterspelen 1994/Biathlon]], [[Olympisch Winterspelen 1998/Biathlon]], [[Olympisch Winterspelen 2002/Biathlon]], [[Olympisch Winterspelen 2006/Biathlon]], [[Olympisch Winterspelen 2010/Biathlon]], [[Olympisch Winterspelen 2014/Biathlon]], [[Olympisch Winterspelen 2018/Biathlon]], [[Olympisch Winterspelen 2022/Biathlon]] (67). ==Biografien, wenn nich in Spezialafsnitten== [[Ivar Aasen]], [[Hisko Abdena]], [[Lutz Ackermann (Moderator)]], [[Scott Allen (Ieskunstlöper)|Scott Allen]], [[Bruno Alsen]], [[Amalasuntha]], [[Nicolas Appert]], [[Johann Arndt]], [[Athalarik]], [[Sibet Attena]], [[Mohamed Bahari]], [[Samuel White Baker]], [[Victor Baltard]], [[Beatrix (Nedderlannen)]], [[Wolfgang Behrendt (Nahrichtenspreker)|Wolfgang Behrendt]], [[Eggerik Beninga]], [[Pierre Berthier]], [[Bhumibol Adulyadej]], [[Reidar Børjeson]], [[Giovanni Boccaccio]], [[Sophie Karoline von Brandenburg-Kulmbach]], [[Enno Rudolph Brenneysen]], [[Ocko I. tom Brok]], [[Olaf Buhl]], [[David Dunbar Buick]], [[Buretsu]], [[Rudolf Caracciola]], [[Johannes Caselius]], [[Jacques-Joseph Champollion]], [[Christian Eberhard (Oostfreesland)]], [[Sophie Dethleffs]], [[Heinrich Deumeland]], [[Jürgen Dietz]], [[Domitian]], [[Paul Drayton]], [[Susanna Driano]], [[Andreas Ebertus]], [[Edzard I.]], [[Hermann Eggert]], [[Elisabeth II. (Windsor)]], [[Heiko Engelkes]], [[Kurt Ernsting]], [[Friedrich von Esmarch]], [[Ferdinand I. (Portugal)]], [[Karl Fleischer]], [[John Foxe]], [[Anders Franzén]], [[Alfonso Frazer]], [[Karin Friedrich (Journalistin)]], [[Claus Achton Friis]], [[Fritigern]], [[Octavianus Secundus Fugger]], [[Oswald Gabelkover]], [[Christian Fürchtegott Gellert]], [[George of Cambridge]], [[Paul Gerhardt]], [[Go-Kōmyō]], [[Go-Reizei]], [[William Paul Gottlieb]], [[Wendy Griner]], [[Corinna Halke-Teichmann]], [[Valerie Haller]], [[Gotthard Handrick]], [[Konrad Hansen]], [[Johann Peter Haseney]], [[Zahi Hawass]], [[Friedrich August Ludwig Hellner]], [[Joe Hembus]], [[Werner Heukamp]], [[Helmut Hinrichs]], [[Friedrich Hitzig]], [[Grant Hochstein]], [[Susan Hockfield]], [[Carlheinz Hollmann]], [[Otmar Hornbach]], [[Fortunatus Hueber]], [[Erwin Hymer]], [[Sebastian Eberhard Ihering]], [[Benjamin Franklin Isherwood]], [[Jean-Pierre Jabouille]], [[Hermann Jellinghaus]], [[Walter Jens]], [[Steve Jobs]], [[Horst Dieter Kallerhoff]], [[Keikō]], [[Gottfried Kiesow]], [[Thomas Killigrew]], [[Otto Kitzler]], [[Fritz Klein (Sportjournalist)]], [[Wolf Caspar von Klengel]], [[Ludwig Klingenberg]], [[Alexander Filippowitsch Kokorinow]], [[Folkert Krey]], [[Ursula Kurz]], [[Carl Gotthard Langhans]], [[Jürgen Ludwigs]], [[Gerd Lüpke]], [[Nancy MacKay]], [[Carl Manner]], [[Geoffrey Thorndike Martin]], [[Reginald Walter Maudslay]], [[Meishō]], [[Philipp Melanchthon]], [[Ferdinand Meldahl]], [[Dierk-Peter Merklinghaus]], [[Sven Meyer (Ieskunstlöper)]], [[Marguerite Monnot]], [[Mustapha Moussa]], [[Mutianus Rufus]], [[Nicolas vun Sweden]], [[Ingeborg Nilsson]], [[Ninken]], [[Nintoku]], [[Paul Nipkow]], [[Elisabeth Noelle-Neumann]], [[Paavo Nurmi]], [[Ocko II. tom Brok]], [[Heidi Oetinger]], [[Hero Omken]], [[Otto III. (HRR)]], [[Michael Palme]], [[Balthasar Permoser]], [[Ernst Petrich]], [[Jörg Pilawa]], [[Eberhard Piltz]], [[Hieronymus Pol]], [[Eugene Polley]], [[Beatrice Portinari]], [[Stewart Raffill]], [[Raginpert]], [[Eberhard Rausch]], [[Rolf Recknagel]], [[Edo Reents]], [[Reigen]], [[Thomas Reimer (Journalist)|Thomas Reimer]], [[Kimmy Repond]], [[Joachim Richborn]], [[Franz Anton Ries]], [[Eucharius Gottlieb Rink]], [[Johann Rist]], [[Titus van Rijn]], [[Yves Rocher]], [[Gabriella Rodriguez]], [[Rokujō]], [[Karine Ruby]], [[Rudolf Christian]], [[Sabina Catharina]], [[Dirk Sager]], [[Hela Sander]], [[Larry Sanger]], [[Sanjō (Tennō)]], [[Nicolas Sanson]], [[Vidal Sassoon]], [[Gene Savoy]], [[Sebastian Schnülle]], [[Arthur Schopenhauer]], [[Walter Georg Karl Schröder]], [[Claus Seibel]], [[Margit Senf]], [[Bastian Sick]], [[Klaus-Peter Siegloch]], [[Josias Simler]], [[Johan Sigfrid Sirén]], [[Bjørg Skjælaaen]], [[Sobhuza II.]], [[Henri de Sponde]], [[Andrei Iwanowitsch Stackenschneider]], [[Kurt Stenzel (Journalist)|Kurt Stenzel]], [[Ronja Stern]], [[Giselher Suhr]], [[Suizei]], [[Takakura]], [[Thomas Tapling]], [[Tekmessa (Mythologie)|Tekmessa]], [[Jana Thiel]], [[Theodore Thomas]], [[Rita Trapanese]], [[Ulrich II. (Oostfreesland)]], [[Theda Ukena]], [[Ulrich von Dornum]], [[Johan Vaaler]], [[Henning Venske]], [[Vespasian]], [[Vestralp]], [[Giovanni Battista Vivaldi]], [[John Walker (Utfinner)|John Walker]], [[Samuel Wallis]], [[Erwin Wegner]], [[Dothias Wiarda]], [[Anna Elisabeth Wiede]], [[Carl Ludwig Wimmel]], [[Orville Wright]], [[Heinz Wrobel]], [[Ludwik Lejzer Zamenhof]], [[Robert Zollitsch]], [[Konrad Zuse]] (201). ==Flaggen== [[Flagg vun Alaska|Alaska]], [[Flagg vun Alberta|Alberta]], [[Flagg vun Amsterdam|Amsterdam]], [[Flagg vun Äthiopien|Äthiopien]], [[Flagg vun Baden-Württemberg|Baden-Württemberg]], [[Flagg vun de Bahamas|Bahamas]], [[Staatsflagg vun Bayern|Bayern]], [[Flagg vun Bhutan|Bhutan]], [[Flagg vun Bonaire|Bonaire]], [[Flagg vun Bremen|Bremen]], [[Flagg vun Burkina Faso|Burkina Faso]], [[Flagg vun Colorado|Colorado]], [[Flagg vun Connecticut|Connecticut]], [[Flagg vun Delaware|Delaware]], [[Flagg vun Döringen|Döringen]], [[Flagg vun Düütschland|Düütschland]], [[Flagg vun Fidschi|Fidschi]], [[Flagg vun Finnland|Finnland]], [[Flagg vun Florida|Florida]], [[Flagg vun Gabun|Gabun]], [[Flagg vun Grenada|Grenada]], [[Flagg vun Guinea-Bissau|Guinea-Bissau]], [[Flagg vun Hamborg|Hamborg]], [[Flagg vun Honduras|Honduras]], [[Flagg vun Indiana|Indiana]], [[Flagg vun Indonesien|Indonesien]], [[Flagg vun Iowa|Iowa]], [[Flagg vun Japan|Japan]], [[Flagg vun Kenia|Kenia]], [[Flagg vun Kolumbien|Kolumbien]], [[Flagg vun Kuba|Kuba]], [[Flagg vun Laos|Laos]], [[Flagg vun Liberia|Liiberia]], [[Flagg vun Madagaskar|Madagaskar]], [[Flagg vun Maine|Maine]], [[Flagg vun Manitoba|Manitoba]], [[Flagg vun Mauretanien|Mauretanien]], [[Flagg vun Mauritius|Mauritius]], [[Flagg vun Mekelnborg-Vörpommern|Mekelnborg-Vörpommern]], [[Flagg vun Michigan|Michigan]], [[Flagg vun Moldawien|Moldawien]], [[Flagg vun Montana|Montana]], [[Flagg vun Mosambik|Mosambik]], [[Flagg vun Neddersassen|Neddersassen]], [[Flagg vun Nepal|Nepal]], [[Flagg vun New Jersey|New Jersey]], [[Flagg vun Nigeria|Nigeria]], [[Flagg vun Noord-Dakota|Noord-Dakota]], [[Flagg vun Nörderneei|Nörderneei]], [[Flagg vun Ohio|Ohio]], [[Flagg vun Oklahoma|Oklahoma]], [[Flagg vun Oregon|Oregon]], [[Flagg vun Oostfreesland|Oostfreesland]], [[Flagg vun Paraguay|Paraguay]], [[Flagg vun Peru|Peru]], [[Flagg vun Polen|Polen]], [[Flagg vun Prince Edward Island|Prince Edward Island]], [[Flagg vun Puerto Rico|Puerto Rico]], [[Flagg vun Rhienland-Palz|Rhienland-Palz]], [[Flagg vun Rhode Island|Rhode Island]], [[Flagg vun Ruanda|Ruanda]], [[Flagg vun Russland|Russland]], [[Flagg vun dat Saarland|Saarland]], [[Flagg vun de Salomonen|Salomonen]], [[Flagg vun Sambia|Sambia]], [[Flagg vun São Tomé un Príncipe|São Tomé un Príncipe]], [[Flagg vun den Freestaat Sassen|Sassen]], [[Flagg vun Sassen-Anholt|Sassen-Anholt]], [[Flagg vun Schottland|Schottland]], [[Flagg vun Sleswig-Holsteen|Sleswig-Holsteen]], [[Flagg vun Surinam|Surinam]], [[Flagg vun Swasiland|Swasiland]], [[Flagg vun Tennessee|Tennessee]], [[Flagg vun Texas|Texas]], [[Flagg vun Thailand|Thailand]], [[Flagg vun Togo|Togo]], [[Flagg vun Ungarn|Ungarn]], [[Flagg vun Vermont|Vermont]], [[Flagg vun Virginia|Virginia]], [[Flagg vun West Virginia|West Virginia]], [[Flagg vun Wyoming|Wyoming]] (81). ==Football== [[1. FC Kaiserslautern]], [[1. FC Köln]], [[1. FSV Mainz 05]], [[Rüdiger Abramczik]], [[Lawrence Adam]], [[Christian Alder]], [[Altaír Gomes de Figueiredo]], [[Marco Amelia]], [[Willem Gerardus Anderiesen]], [[Robert Andrich]], [[Nadine Angerer]], [[Gerald Asamoah]], [[Atlético Madrid]], [[Harry Bähre]], [[Giuseppe Baldo]], [[Hans-Jürgen Bargfrede]], [[Philipp Bargfrede]], [[Andrea Barzagli]], [[Franz Beckenbauer]], [[Uwe Bein]], [[Michael Bella]], [[Mauro Bellugi]], [[Romeo Benetti]], [[Giancarlo Bercellino]], [[Giuseppe Bergomi]], [[Günter Bernard]], [[Hans Biallas (Footballspeler)|Hans Biallas]], [[Oliver Bierhoff]], [[Ulrich Biesinger]], [[Ernst Blum (Footballspeler)]], [[Peter Blusch]], [[Pieter Boelmans ter Spill]], [[Peter Boeve]], [[Rainer Bonhof]], [[Wolfgang Bordel (Footballspeler)|Wolfgang Bordel]], [[Borussia Düörpm]], [[Hermann Bosch]], [[Leo Bosschart]], [[Nicole Brandebusemeyer]], [[Jan van Breda Kolff]], [[Andreas Brehme]], [[Paul Breitner]], [[Giovanni van Bronckhorst]], [[Sjel de Bruijckere]], [[Albert Brülls]], [[Hans Brunke]], [[Rudolf Brunnenmeier]], [[Christoph Budde]], [[Dezső Bundzsák]], [[Tarcisio Burgnich]], [[Brigitte Butscher]], [[Fabio Cannavaro]], [[Giuseppe Casari]], [[Ernesto Càstano]], [[Cees ten Cate]], [[Hans Cieslarczyk]], [[Dominique Colonna]], [[Fulvio Collovati]], [[Bruno Conti]], [[Johan Cruyff]], [[Bernhard Cullmann]], [[Petra Damm]], [[Dietmar Danner]], [[Sebastian Deisler]], [[Fernando De Napoli]], [[Giancarlo De Sisti]], [[Teobaldo Depetrini]], [[Coen Dillen]], [[Angelo Domenghini]], [[Gianluigi Donnarumma]], [[Hans-Jürgen Dörner (Footballspeler)]], [[Wolfgang Dremmler]], [[Dübbelsöss]], [[Otto Dumke]], [[Johnny Dusbaba]], [[Horst Eckel]], [[Jakob Eckert]], [[Eckfahn]], [[Dieter Eckstein]], [[Mario Eggimann]], [[Dieter Eilts]], [[Lothar Emmerich]], [[Robert Enke]], [[Willi Entenmann]], [[Hermann Eppenhoff]], [[Herbert Erhardt]], [[Fabian Ernst]], [[Ralf Falkenmayer]], [[FC St. Pauli]], [[Horst Feilzer]], [[Klaus Fichtel]], [[Klaus Fischer (Footballspeler)|Klaus Fischer]], [[Paul Fischer (Footballspeler)|Paul Fischer]], [[Karl Flink]], [[Frits Flinkevleugel]], [[Heinz Flohe]], [[Heinz Flotho]], [[Bernd Förster]], [[Karlheinz Förster]], [[Virgilio Fossati]], [[Piet Fransen (Footballspeler)|Piet Fransen]], [[Steffen Freund]], [[Manuel Friedrich]], [[Torsten Frings]], [[Kerstin Garefrekes]], [[Hermann Garrn]], [[Bruno Garzena]], [[Richard Gedlich]], [[Claudio Gentile]], [[Reiner Geye]], [[Sebastian Giovinco]], [[Mario Götze]], [[Jürgen Grabowski]], [[Ruud Gullit]], [[Jur Haak]], [[Helmut Haller]], [[Mike Hanke]], [[Carl Hartmann (Footballspeler)|Carl Hartmann]], [[Guus van Hecking-Colenbrander]], [[Jonas Hector]], [[Jürgen Heinsch]], [[Fred Heiser]], [[Sigfried Held]], [[Bastian Hellberg]], [[Chris Henderson]], [[Josef Herberger]], [[Josef Heynckes]], [[Roberto Hilbert]], [[Ottmar Hitzfeld]], [[Germ Hofma]], [[Bernd Hölzenbein]], [[Heinz Hornig]], [[Horst-Dieter Höttges]], [[Horst Hrubesch]], [[Anja Hümme]], [[Mats Hummels]], [[Eike Immel]], [[Mark Iuliano]], [[Johannes Jäcker]], [[Adolf Jäger]], [[Helmut Jahn (Footballspeler)]], [[Hans Jakob]], [[Ditmar Jakobs]], [[Carsten Jancker]], [[Paul Janes]], [[Francesco Janich]], [[Robert Jonquet]], [[Herman Jurgens]], [[Willy Jürissen]], [[Erich Juskowiak]], [[Juventus Turin]], [[Hans Kalb]], [[Manfred Kaltz]], [[Erich Kauer]], [[Piet Keizer]], [[Alfred Kelbassa]], [[Gerhard Kentschke]], [[Tonny Kessler]], [[Stefan Kießling]], [[Uwe Kleina]], [[Katrin Kliehm]], [[Jan Klijnjan]], [[Hans Klodt]], [[Miroslav Klose]], [[Werner Kohlmeyer]], [[Friedhelm Konietzka]], [[Teun Koopmeiners]], [[Cees van Kooten]], [[Horst Köppel]], [[Harald Krämer]], [[Doris Kresimon]], [[Georg Krogmann]], [[Gerhard Krug]], [[Franz Krumm]], [[Heinz Kubsch]], [[Anton Kugler]], [[Paul Kugler]], [[Willy van der Kuijlen]], [[Jürgen Kurbjuhn]], [[Ernst Kuzorra]], [[Detlev Lauscher]], [[Ernst Lehner]], [[Ludwig Leinberger]], [[Erich Leist]], [[Werner Liebrich]], [[Pierre Littbarski]], [[Max Lorenz (Footballspeler)]], [[Löper (Football)|Löper]], [[Joachim Löw]], [[Friedel Lutz]], [[Saul Malatrasi]], [[Karl Mai (Footballspeler)]], [[Sepp Maier]], [[Cesare Maldini]], [[Roland Mall]], [[Hellmut Maneval]], [[Mannschapskader vun de düütsch Footballbundsliga 1963/64]], [[Arthur Marohn]], [[Giuseppe Meazza]], [[Paul Mebus]], [[Norbert Meier]], [[Sebastian Mielitz]], [[Riccardo Montolivo]], [[Eraldo Monzeglio]], [[Bruno Mora (Footballspeler)]], [[Francesco Morini]], [[Max Morlock]], [[Gerrie Mühren]], [[Reinhold Münzenberg]], [[Miguel Ángel Nadal]], [[Jan de Natris]], [[Manuel Neuer]], [[Gunnar Nordahl]], [[Hans Nowak]], [[Bengt Nyholm]], [[Gabriele Oriali]], [[Wolfgang Overath]], [[Christian Pander]], [[Herbert Panse]], [[Sigvard Parling]], [[Marco Parolo]], [[Franz-Josef Pauly]], [[Pelé]], [[Gianfranco Petris]], [[Christian Peukert]], [[Wolfgang Peters (Footballspeler)]], [[Josef Piontek]], [[Josef Pirrung]], [[Heinz Pliska]], [[Manfred Podlich]], [[Manfred Pohlschmidt]], [[Jan Poortvliet]], [[Luitpold Popp]], [[Jacobus Prins]], [[Birgit Prinz]], [[Roberto Pruzzo]], [[Richard Queck]], [[Herman van Raalte]], [[Helmut Rahn]], [[Bart Ramselaar]], [[Josef Rasselnberg]], [[Pietro Rava]], [[Karl Rainer]], [[Johnny Rep]], [[Fritz Retter]], [[Walter Rodekamp]], [[Hans Rohde]], [[Jürgen Rumor]], [[Bernd Rupp]], [[Rolf Rüssmann]], [[Benito Sarti]], [[Giuliano Sarti]], [[Günter Sawitzki]], [[Reinhard Schaletzki]], [[Helmut Schimeczek]], [[Elwin Schlebrowski]], [[Willibald Schmaus]], [[Christian Schmidt (Footballspeler, 1888)|Christian Schmidt]], [[Heinz Schneiter]], [[Karl-Heinz Schnellinger]], [[Karl Schnieke]], [[Dieter Schock]], [[Helmut Schön]], [[Timo Schultz]], [[Willi Schulz]], [[Hans Schwartz]], [[Georg Schwarzenbeck]], [[Dieter Seeler]], [[Uwe Seeler]], [[Klaus-Dieter Sieloff]], [[Otto Siffling]], [[Wilhelm Simetsreiter]], [[Edu Snethlage]], [[Sócrates]], [[Leonardo Spinazzola]], [[Dirk Stahmann]], [[Kerstin Stegemann]], [[Steentietfootball]], [[Marc Stein]], [[Georg Stollenwerk]], [[Gerhard Strack]], [[Hans Stubb]], [[VfB Stuttgart]], [[Niklas Süle]], [[Jürgen Sundermann]], [[Hans Sutor]], [[Fritz Szepan]], [[Horst Szymaniak]], [[Franco Tancredi]], [[Marco Tardelli]], [[Robert Tesche]], [[Otto Thiel]], [[Adri van Tiggelen]], [[Hans Tilkowski]], [[Marius Trésor]], [[Toni Turek]], [[Camillo Ugi]], [[Karl Uhle (Footballspeler)|Karl Uhle]], [[Johann Urbanek]], [[Gerald Vanenburg]], [[Joël Veltman]], [[Heinz Versteeg]], [[Rudolf Viertl]], [[Jean Vincent]], [[Berti Vogts]], [[Herbert Waas]], [[Erwin Waldner]], [[Fritz Walter]], [[Ottmar Walter]], [[Wolfgang Weber (Footballspeler)]], [[Caius Welcker]], [[Beate Wendt]], [[Adolf Werner (Footballspeler)|Adolf Werner]], [[August Werner (Footballspeler)|August Werner]], [[Werner Widmayer]], [[Ludwig Wieder]], [[David Wijnveldt]], [[Herbert Wimmer]], [[Horst Wolter]], [[Ronald Worm]], [[Renato Zaccarelli]], [[Walter Zenga]], [[Norbert Ziegler]], [[Helmut Zyla]] (317). ==Hunnenrassen== [[Aksaray Malaklısı]], [[Briquet Griffon Vendéen]], [[Cursinu]], [[Deerhound]], [[Dunker]], [[Entlebucher Sennenhund]], [[Erdélyi Kopó]], [[Foxterrier]], [[Griffon Nivernais]], [[Groenendael]], [[Havaneser]], [[Hovawart]], [[Irisch Rood Setter]], [[Jämthund]], [[Kromfohrländer]], [[Labrador Retriever]], [[List vun de Hunnenrassen]], [[Manchester Terrier]], [[Norrbottenspitz]], [[Norweegsch Buhund]], [[Rhodesian Ridgeback]], [[Schillerstövare]], [[Schipperke]], [[Stabyhoun]], [[Wäller]], [[West Highland White Terrier]] (25). ==Iesflinkloop== [[Roald Aas]], [[Adelsklenner (Iesflinkloop)|Adelsklenner]], [[Sylvia Albrecht-Heckendorf]], [[Hjalmar Andersen]], [[Daniela Anschütz-Thoms]], [[Ants Antson]], [[Gordon Audley]], [[Tatjana Borissowna Awerina]], [[Christina Baas-Kaiser]], [[Kenneth Eldred Bartholomew]], [[Stephanie Beckert]], [[Jorrit Bergsma]], [[Annie Borckink]], [[Jan Bos]], [[Gaétan Boucher]], [[Henrik Christiansen]], [[Göran Claeson]], [[Alexis Contin]], [[Paulien van Deutekom]], [[Bernt Evensen]], [[Sverre Farstad]], [[Olga Alexandrowna Fatkulina]], [[Eric Flaim]], [[Jamie Gregg]], [[Klara Iwanowna Gussewa]], [[Eric Heiden]], [[Finn Helgesen]], [[Anne Henning]], [[Manabu Horii]], [[Emese Hunyady]], [[Dan Immerfall]], [[Iesflinkloop-Mehrkampweltmeesterschap 2008]], [[Irving Warren Jaffee]], [[Bjørg Eva Jensen]], [[Erhard Keller]], [[Atje Keulen-Deelstra]], [[Nao Kodaira]], [[Ove König]], [[Wiktor Iwanowitsch Kossitschkin]], [[Sven Kramer]], [[Delbert Lamb]], [[Leo Linkovesi]], [[Odd Lundberg]], [[Fred Anton Maier]], [[Trevor Marsicano]], [[Richard McDermott]], [[Mo Tae-bum]], [[Denny Morrison]], [[Kaija Mustonen]], [[Beorn Nijenhuis]], [[Ida Njåtun]], [[Elli Ochowicz]], [[Thijsje Oenema]], [[Olympisch Winterspelen 1976/Iesflinkloop]], [[Olympisch Winterspelen 1980/Iesflinkloop]], [[Lucille Opitz]], [[Derek Parra]], [[Lassi Parkkinen]], [[Natalja Anatoljewna Petrusjowa]], [[Ids Postma]], [[Leah Poulos]], [[Cathy Priestner]], [[Catherine Raney-Norman]], [[Kjeld Nuis]], [[Shannon Rempel]], [[Rintje Ritsma]], [[Gianni Romme]], [[Dmitri Nikolajewitsch Sakunenko]], [[Ihar Schaljasouski]], [[Adrianus Schenk]], [[Franziska Schenk]], [[Boris Arsenjewitsch Schilkow]], [[Johanna Schut]], [[Iwan Alexandrowitsch Skobrew]], [[Jan Smeekens (Ieslöper)|Jan Smeekens]], [[Gretha Smit]], [[Ådne Søndrål]], [[Michael Staksrud]], [[Jan Egil Storholt]], [[Rosemarie Taupadel]], [[Clas Thunberg]], [[Mark Tuitert]], [[Jochem Uytdehaage]], [[Diane Valkenburg]], [[Lotte van Beek]], [[Henk van der Grift]], [[Arjen van der Kieft]], [[Ellie van den Brom]], [[Hans van Helden]], [[Gerard van Velde]], [[Kees Verkerk]], [[Tuula Vilkas]], [[Willem van der Voort]], [[Heike Warnicke]], [[Even Wetten]], [[Chris Witty]], [[Jeremy Wotherspoon]], [[Swetlana Jurjewna Wyssokowa]], [[Falko Zandstra]], [[Gerhard Zimmermann]], [[Olaf Zinke]] (100). ==Indianer== [[Achumawi]], [[Alabama (Volk)|Alabama]], [[Apachen]], [[Arapaho]], [[Atikamek]], [[Bannock]], [[Leaford Bearskin]], [[Bedonkohe]], [[Big Tree]], [[Biloxi (Volk)]], [[Black Hawk (Hööftling)]], [[Catawba]], [[Cayuse]], [[Chato]], [[Chelan]], [[Cheyenne (Volk)|Cheyenne]], [[Chilcotin]], [[Coeur d'Alene]], [[Comanche]], [[Coushatta]], [[Cree]], [[Crowfoot]], [[Duwamish]], [[Flandreau Santee Sioux Tribe]], [[Flathead]], [[Gosiute]], [[Gros Ventre]], [[Halyikwamai]]‎, [[Heiltsuk]], [[Hiawatha]], [[Hidatsa]], [[Hitchiti]], [[Huronen]], [[Indianer]], [[Innu]], [[Irokesen]], [[Iswa]], [[Kalispel]], [[Kalapuya]], [[Kansa]], [[Kicking Bird]], [[Kiowa]], [[Klamath]], [[Virginia Klinekole]], [[Koyukon]], [[Kumeyaay]], [[Lakota]], [[Langhuus (Wohngebäude)|Langhuus]], [[Lassik]], [[Lenni Lenape]], [[Lillooet]], [[List van Indianer up de noordamerikaansche Kontinent]], [[Little Raven]], [[Lone Wolf (Kiowa)]], [[Mandan]], [[Manhanset]], [[Mattaponi]], [[Menawa]], [[Mi'kmaq]], [[Muckleshoot]], [[Muskogee (Volk)|Muskogee]], [[Naskapi]], [[Natchez (Volk)|Natchez]], [[Navajo]], [[Nicoleño]], [[Nördliche Cheyenne]], [[Noo-wha-ha]], [[Norridgewock]], [[Paiute]], [[Pamunkey]], [[Patwin]], [[Pawnee]], [[Pend d'Oreille]], [[William Reid Pogue]], [[Hollis Earl Roberts]], [[Roman Nose]], [[Sahewamish]], [[Sarcee]], [[Satank]], [[Satanta]], [[Saulteaux]], [[Willie Seaweed]], [[Shasta]], [[Shoshone]], [[Siksika]], [[Siletz]], [[Sioux]], [[Sitting Bull]], [[Spokane (Volk)|Spokane]], [[Standing Bear (Ponca)]], [[Tagish]], [[Tarahumara]], [[Tillamook]], [[Tsetsault]], [[Tuscarora]], [[Umatilla]], [[Victorio]], [[Lavina Washines]], [[Whiskah]], [[White Buffalo]], [[White Man Runs Him]], [[Wichita (Volk)|Wichita]], [[Wigwam]], [[Wintun]], [[Wiyot]], [[Wynoochee]] (107). == Lepidopterologie, all, wat dorto hörrt == [[George Thomas Bethune-Baker]], [[Jean Baptiste Alphonse Dechauffour de Boisduval]], [[Bottervagels]], [[Arthur Gardiner Butler]], [[Pierre Capdeville]], [[Michael Denis]], [[Hermann Dewitz]], [[Henry Doubleday (1808–1875)|Henry Doubleday]], [[Abel Dufrane]], [[Nikolai Grigorjewitsch Erschoff]], [[Johann Christian Fabricius]], [[Frederick William Frohawk]], [[Frederick DuCane Godman]], [[Achille Guenée]], [[George Francis Hampson]], [[Sigmund Hein]], [[Johann Friedrich Wilhelm Herbst]], [[Claude Herbulot]], [[Jacob Hübner]], [[Lauri Kaila]], [[John Henry Leech]], [[Claude Lemaire]], [[Lepidopteroloog]], [[Makel (Lepidopterologie)]], [[Pierre Millière]], [[Charles Lionel Augustus de Nicéville]], [[Charles Oberthür]], [[Emmerich Raab]], [[Jules Pierre Rambur]], [[Hans Rebel]], [[Alois Friedrich Rogenhofer]], [[William Wilson Saunders]], [[William Schaus]], [[Johann Ignaz Schiffermüller]], [[Arnold Spuler]], [[Henri Stempffer]], [[David Abraham Swanepoel]], [[Robert Swinhoe]], [[Gilles Terral]], [[Roland Trimen]], [[James William Tutt]], [[Pierre Viette]], [[Francis Walker (Entomoloog)]], [[Hans Daniel Johan Wallengren]] (44). ===Bottervageloorten=== [[Actinotia polyodon]], [[Aglais urticae]], [[Eudonia lacustrata]], [[Inachis io]], [[Limenitis lorquini]], [[Lopinga achine]], [[Lycaena phlaeas]], [[Noctua pronuba]], [[Nymphalis antiopa]], [[Scoparia pyralella]] (10). == Maleree und Malers, Bildhauer, Grafiker, Tekner== [[Jakob Adam (Koppersteker)]], [[Jacques-Laurent Agasse]], [[Michael Ancher]], [[Leif Frimann Anisdahl]], [[Marc-Louis Arlaud]], [[Georg Arnould]], [[Anders Askevold]], [[Lili von Asten]], [[Jacques-André-Joseph Camelot Aved]], [[Karl Axmacher]], [[Hermann Bahner]], [[Daniel Baud-Bovy]], [[Francisco Bayeu]], [[Frédéric Bazille]], [[Carl Joseph Begas]], [[Axel Bengs]], [[Anna Berkenbusch]], [[Hans Eduard von Berlepsch-Valendas]], [[Jean-Victor Bertin]], [[Peter Binoit]], [[Giuseppe Bernardino Bison]], [[Max Bittrof]], [[Erik Bodom]], [[Max Bollwage]], [[Felice Boselli]], [[Eugène Boudin]], [[Marie Bracquemond]], [[Georges Braque]], [[Claudio Bravo (Maler)]], [[Hein Bredendiek]], [[Elisabeth Büchsel]], [[Hermann Bull]], [[Gustave Caillebotte]], [[Paul Calle]], [[Gabriel Gervais Chardin]],[[Walter Corde]], [[Adolf des Coudres]], [[David Cox (Maler)]], [[Elin Danielson-Gambogi]], [[Henry Daras]], [[Adolf Dauthlage]], [[Edgar Degas]], [[Anton Felix Depauly]], [[August Deusser]], [[Asher Brown Durand]], [[Paul Effert]], [[August Eiebakke]], [[Eirene (Malerin)]], [[Erik Ekroth]], [[Henri Fantin-Latour]], [[David Farquharson]], [[Dorothea Fischer-Nosbisch]], [[Chrysostomus Forchner]], [[Jacques Fouquières]], [[Emmanuel Frémiet]], [[Ignaz Gaugengigl]], [[Paul Gauguin]], [[Christian Friedrich Gille]], [[Charles Gleyre]], [[Heinrich Gogarten]], [[Anton Graff]], [[Fred Gravenhorst]], [[Juan Gris]], [[Theodor Groll (Maler)]], [[Ludwig Haach]], [[Dirk van Haaren]], [[Walter Haettenschweiler]], [[August von Heckel]], [[Paul César Helleu]], [[Johann Caspar Herterich]], [[Hermann Ottomar Herzog]], [[Karl Heyden (Maler)]], [[Pieter de Hooch]], [[Wilhelmine Ittenbach]], [[Johann Jacobé]], [[Elisabeth von Janota-Bzowski]], [[Joseph Jansen]], [[Luise Jansen]], [[Luis Johnson Valor]], [[Vytautas Kazimieras Jonynas]], [[Jacob Jordaens]], [[Johann Jungblut]], [[Hermann Kauffmann]], [[Laszlo Lajos Kletz]], [[Paul Klimsch]], [[Friedrich Knolle (Koppersteker)|Friedrich Knolle]], [[Johann Koerbecke]], [[Charlotte von Krogh]], [[Nicolas de Largillière]], [[Peter Lanyon]], [[Caroline Lauska]], [[Charles Le Brun]], [[Rolf Lederbogen]], [[Wilhelm Lehmbruck]], [[List vun Maler vun de Düsseldörper Malerschool]], [[Évariste-Vital Luminais]], [[Ève Luquet]], [[August Macke]], [[August Malmström]], [[Édouard Manet]], [[Robert Theodore McCall]], [[Pierre Mignard]], [[Abraham Mignon]], [[Jean-François Millet]], [[Claude Monet]], [[Berthe Morisot]], [[Didier Mouron]], [[Michael Neher]], [[Giuseppe De Nittis]], [[Erwin Nöbbe]], [[Jacob Nöbbe]], [[Josef Oberboersch]], [[Margarete Oehm]], [[Jan Oeltjen]], [[Ebele Okoye]], [[Josef Öman]], [[Arnold Overbeck]], [[Jean-Baptiste Pater]], [[Max Pechstein]], [[Pablo Picasso]], [[Hermann Pohle (Maler)]], [[Sigmar Polke]], [[Jackson Pollock]], [[Johann Wilhelm Preyer]], [[Matthias Radermacher]], [[Franz Radziwill]], [[Christopher Rave]], [[Leonhard Rausch]], [[Guido Reni]], [[Pierre-Auguste Renoir]], [[Camille Roqueplan]], [[Cosimo Rosselli]], [[Camille Saglio]], [[Paula Sedana Schiff-Magnussen]], [[Johann Wilhelm Schirmer]], [[Werner Hans Schmidt]], [[Robert Schraudolph]], [[Thorsten Schütt]], [[Karl Gottlieb Schweikart]], [[Alfred Sisley]], [[Pedro Subercaseaux Errázuriz]], [[Jacobus Nicolaas Tjarda van Starkenborgh Stachouwer]], [[Constant Troyon]], [[John Henry Twachtman]], [[Maurice Utrillo]], [[David Vinckboons]], [[Paul Eduard Waldraff]], [[Leonard Wübbena]], [[Adolphe Yvon]], [[Minna Ziel]], [[Hilmar Zill]], [[Heinrich Zille]], [[Bertha Zillessen]] (150). ==Musik== ===Jazz=== [[Don Abney]], [[Cannonball Adderley]], [[Nat Adderley]], [[Manny Albam]], [[Carl Allen]], [[Geri Allen]], [[American Jazz Hall of Fame]], [[Bernard Anderson]], [[Fred Anderson]], [[Peter Appleyard]], [[Georgie Auld]], [[Herman Autrey]], [[Chris Barber]], [[Ian Bargh]], [[Guy Barker]], [[Kenny Barron]], [[Count Basie]], [[Bob Bates (Musiker)|Bob Bates]], [[Norman Bates (Jazzmusiker)|Norman Bates]], [[Bebop]], [[Sidney Bechet]], [[Fred Beckett]], [[Bix Beiderbecke]], [[Marcus Belgrave]], [[Tex Beneke]], [[Bunny Berigan]], [[Denzil Best]], [[Thomas Bettermann]], [[Ed Bickert]], [[Barney Bigard]], [[Big Band and Jazz Hall of Fame]], [[Acker Bilk]], [[Bird Award]], [[Art Blakey]], [[Carla Bley]], [[Buddy Bolden]], [[Walter Booker]], [[Johnny Bothwell]], [[Joanne Brackeen]], [[Bobby Bradford]], [[Tiny Bradshaw]], [[Ruby Braff]], [[Wellman Braud]], [[Cecil Bridgewater]], [[Dee Dee Bridgewater]], [[Till Brönner]], [[Bob Brookmeyer]], [[Randy Brooks]], [[Cleo Patra Brown]], [[Darius Brubeck]], [[Dave Brubeck]], [[Ray Bryant]], [[Jeanie Bryson]], [[John Bunch]], [[Larry Bunker]], [[Sonny Burke]], [[Dave Burrell]], [[Hadley Caliman]], [[Ron Carter]], [[Al Casey (Jazzmusiker)|Al Casey]], [[Buddy Catlett]], [[Gene Cherico]], [[Jodie Christian]], [[Kenny Clarke]], [[Jimmy Cleveland]], [[Jimmy Cobb]], [[Ornette Coleman]], [[Buddy Collette]], [[Lou Colombo]], [[Doc Cook]], [[Corky Cornelius]], [[Larry Coryell]], [[Eddie Costa]], [[Scatman Crothers]], [[Nils-Bertil Dahlander]], [[Tadd Dameron]], [[Hank D’Amico]], [[Alec Dankworth]], [[John Dankworth]], [[Miles Davis]], [[Richard Davis (Jazzmusiker)]], [[Spanky DeBrest]], [[Buddy DeFranco]], [[Jack DeJohnette]], [[Paul Desmond]], [[Furio Di Castri]], [[Vic Dickenson]], [[Sam Dockery]], [[Baby Dodds]], [[Johnny Dodds]], [[Joe Dodge]], [[Kenny Dorham]], [[Tommy Dorsey]], [[Dave Douglas]], [[Down Beat]], [[Down Beat Jazz Hall of Fame]], [[Cornell Dupree]], [[Honoré Dutrey]], [[Düütsch Jazzpries]], [[Billy Eckstine]], [[Kurt Edelhagen]], [[Roy Eldridge]], [[Mercer Ellington]], [[Herb Ellis]], [[Bob Enevoldsen]], [[Skinnay Ennis]], [[Herschel Evans]], [[Charles Fambrough]], [[Tal Farlow]], [[Art Farmer]], [[Don Ferrara]], [[Herbie Fields]], [[Arnold Fishkin]], [[Ella Fitzgerald]], [[Tommy Flanagan (Jazzmusiker)]], [[Chuck Folds]], [[Ricky Ford]], [[Sonny Fortune]], [[Frank Foster]], [[Don Friedman]], [[Tony Fruscella]], [[Günter Fuhlisch]], [[Barry Galbraith]], [[Freddy Gardner]], [[Erroll Garner]], [[Victor Gaskin]], [[German Jazz Trophy]], [[Stan Getz]], [[Dizzy Gillespie]], [[Steve Gilmore]], [[Adele Girard]], [[Dieter Glawischnig]], [[Tyree Glenn]], [[Bernie Glow]], [[Jean Goldkette]], [[Benny Golson]], [[Benny Goodman]], [[Max Greger]], [[Freddie Gruber]], [[George Gruntz]], [[Bobby Hackett]], [[Charlie Haden]], [[Al Haig]], [[Adelaide Hall]], [[Barrie Lee Hall junior]], [[Chico Hamilton]], [[Lionel Hampton]], [[Jake Hanna]], [[Barry Harris]], [[Clyde Hart (Jazzmusiker)|Clyde Hart]], [[Coleman Hawkins]], [[Roy Haynes]], [[Lennie Hayton]], [[Fletcher Henderson]], [[Peter Herbolzheimer]], [[Woody Herman]], [[Earl Hines]], [[Milton Hinton]], [[Billie Holiday]], [[Clarence Holiday]], [[Peanuts Holland]], [[Stix Hooper]], [[Lena Horne]], [[Hot Five]], [[Peanuts Hucko]], [[Lex Humphries]], [[International Academy of Jazz Hall of Fame]], [[Frank Isola]], [[Jamsession]], [[Art Jarrett]], [[Jazzpar-Pries]], [[Bunk Johnson]], [[J. J. Johnson]], [[Sy Johnson]], [[Hank Jones]], [[Isham Jones]], [[Richie Kamuca]], [[Connie Kay]], [[Joe Kayser]], [[Hal Kemp]], [[Robin Kenyatta]], [[Freddie Keppard]], [[Barney Kessel]], [[Andy Kirk (Jazzmusiker)]], [[Don Kirkpatrick]], [[Eckard Koltermann]], [[Carl Kress]], [[Gene Krupa]], [[Paul Kuhn]], [[Steve Lacy]], [[Tommy Ladnier]], [[Scott LaFaro]], [[Biréli Lagrène]], [[Harold Land]], [[Eddie Lang]], [[Ellis Larkins]], [[Harry Leahey]], [[George Lewis (Klarinettist)]], [[Melba Liston]], [[Fud Livingston]], [[Eddie Locke]], [[Mundell Lowe]], [[Frank Luther (Jazzmusiker)|Frank Luther]], [[Junior Mance]], [[Joe Marsala]], [[Ellis Marsalis]], [[Wynton Marsalis]], [[Eddie Marshall]], [[Billy Maxted]], [[Rob McConnell]], [[Hal McKusick]], [[Jimmy McPartland]], [[Marian McPartland]], [[Carmen McRae]], [[Jay McShann]], [[Velma Middleton]], [[Punch Miller]], [[Bobby Militello]], [[Glenn Miller]], [[Charles Mingus]], [[Miff Mole]], [[Grachan Moncur II]], [[Grachan Moncur III]], [[Ben Monder]], [[Thelonious Monk]], [[James Moody]], [[Joe Morello]], [[Barbara Morrison]], [[Peck Morrison]], [[Jelly Roll Morton]], [[Paul Motian]], [[Gerry Mulligan]], [[Fats Navarro]], [[NEA Jazz Masters Fellowship]], [[Christoph Neubronner]], [[Red Nichols]], [[Jimmie Noone]], [[Walter Norris]], [[North Sea Jazz Festival]], [[Red Norvo]], [[Kid Ory]], [[Tiny Parham]], [[John Patitucci]], [[Bobby Paunetto]], [[Cecil Payne]], [[Ken Peplowski]], [[Oscar Peterson]], [[Oscar Pettiford]], [[Flip Phillips]], [[Trudy Pitts]], [[Ferdinand Povel]], [[Benny Powell]], [[Jesse Powell]], [[Specs Powell]], [[Gene Quill]], [[Tony Reedus]], [[André Réwéliotty]], [[Michael Richmond]], [[Ben Riley]], [[Max Roach]], [[Sonny Rollins]], [[Bobby Rosengarden]], [[Christine Rosholt]], [[Ernie Royal]], [[Joe Rushton]], [[Pee Wee Russell]], [[Karl Sanner]], [[Gene Sedric]], [[Joe Segal]], [[Ed Shaughnessy]], [[Charlie Shavers]], [[Artie Shaw]], [[George Shearing]], [[Charlie Shoemake]], [[Eddie Shu]], [[Sideman]], [[Frank Signorelli]], [[Omer Simeon]], [[Zoot Sims]], [[Len Skeat]], [[Jimmy Skidmore]], [[Elmer Snowden]], [[Muggsy Spanier]], [[Melvin Sparks]], [[Sonny Stitt]], [[Jesse Stone]], [[Billy Strayhorn]], [[Dave Stryker]], [[John Stubblefield]], [[Sun Ra]], [[Neil Swainson]], [[Paul Tanner]], [[Erskine Tate]], [[Grady Tate]], [[Art Tatum]], [[Sam Taylor (Jazzmusiker)]], [[Jack Teagarden]], [[Clark Terry]], [[The World’s Greatest Jazz Band]], [[Jesper Thilo]], [[Henry Threadgill]], [[Bobby Timmons]], [[Cal Tjader]], [[Brian Quade Torff]], [[Traditional Jazz]], [[Nick Travis]], [[Donn Trenner]], [[Alphonse Trent]], [[Lennie Tristano]], [[Frank Trumbauer]], [[Ben Tucker]], [[Stanley Turrentine]], [[McCoy Tyner]], [[Ken Vandermark]], [[Miroslav Vitouš]], [[Fats Waller]], [[George Wallington]], [[Cedar Walton]], [[Buck Washington]], [[George Wein]], [[Dick Wellstood]], [[Jiggs Whigham]], [[Paul Whiteman]], [[Nancy Wilson (Jazzsingerin)|Nancy Wilson]], [[Kai Winding]], [[Sam Wooding]], [[Britt Woodman]], [[Eugene Wright]], [[Frank Wright (Vibraphonist)|Frank Wright]], [[Engelbert Wrobel]], [[Lester Young]], [[Mel Zelnick]], [[Mike Zwerin]] (325). ===Rock un Pop=== [[3 Doors Down]], [[AC/DC]], [[The Alan Parsons Project]], [[Bachman-Turner Overdrive]], [[Jeff Baxter]], [[The Beatles]], [[Bekka Bramlett]], [[Bronski Beat]], [[Canned Heat]], [[Chvrches]], [[Alan Clark (Musiker)]], [[Climax Blues Band]], [[The Communards]], [[Dave Dee, Dozy, Beaky, Mick & Tich]], [[Dob Russkin]], [[Eliza Doolittle]], [[The Doobie Brothers]], [[Dotan (Singer)]], [[Spencer Dryden]], [[Bob Dylan]], [[Everything but the Girl]], [[George Ezra]], [[Flash and the Pan]], [[Fleetwood Mac]], [[Nelly Furtado]], [[Geordie (Band)]], [[George Harrison]], [[Michael Hossack]], [[Hotlegs]], [[Hues Corporation]], [[The Kinks]], [[Kraftwerk (Musikgrupp)]], [[Laid Back]], [[John Lennon]], [[London Grammar]], [[Amy MacDonald]], [[Ray Manzarek]], [[Marshall Hain]], [[Max Q (Musikgrupp)|Max Q]], [[McGuinness Flint]], [[Mott the Hoople]], [[Mud (Musikgrupp)]], [[New World]], [[Stevie Nicks]], [[Of Monsters and Men]], [[Paper Lace]], [[Lynsey de Paul]], [[Pink Floyd]], [[Gerry Rafferty]], [[Mick Ralphs]], [[Regard]], [[The Rolling Stones]], [[Roxy Music]], [[Calvin Russell]], [[Patti Smith]], [[Sparks (Musikgrupp)]], [[Jermaine Stewart]], [[Donna Summer]], [[The Sweet]], [[Ten Years After]], [[Them]], [[Justin Timberlake]], [[Emilíana Torrini]], [[The Velvet Underground]], [[Bob Welch]], [[Bob Weston (Gitarrenspeler)]], [[Womack & Womack]], [[Years & Years]], [[Zager and Evans]] (68). ===Opern, Operetten, Klassisch=== [[Ludwig Abeille]], [[Jean Baptiste Accolay]], [[Giovanni Animuccia]], [[Rudolph Bay]], [[Ludwig van Beethoven]], [[Rudolph Sophus Bergh]], [[Hector Berlioz]], [[Henri Montan Berton]], [[Arturo Berutti]], [[François Adrien Boieldieu]], [[Johannes Brahms]], [[Bremer Kaffeehaus-Orchester]], [[Max Bruch]], [[Anton Bruckner]], [[Ferruccio Busoni]], [[Michele Carafa]], [[Pierre Certon]], [[Antonio Cifra]], [[Louis Clapisson]], [[Johann Christoph Demantius]], [[Eduardo Di Capua]], [[Gaetano Donizetti]], [[Philipp Heinrich Erlebach]], [[Gabriel Fauré]], [[Petronio Franceschini]], [[Giovanni Gabrieli]], [[Pierre Gaviniès]], [[Hieronymus Gradenthaler]], [[Christoph Graupner]], [[André-Ernest-Modeste Grétry]], [[Edvard Grieg]], [[Pietro Carlo Guglielmi]], [[Georg Friedrich Händel]], [[Joseph Haydn]], [[Pieter Hellendaal]], [[Wilhelm Herschel]], [[Leopold Hofmann (Komponist)]], [[Guillermo Uribe Holguín]], [[Robert Kajanus]], [[Friedrich Kalkbrenner]], [[Hubert Ferdinand Kufferath]], [[Johann Hermann Kufferath]], [[Louis Kufferath]], [[Johann Kuhnau]], [[Iwan Petrowitsch Larionow]], [[Anton Laube]], [[Franz Liszt]], [[Alexei Fjodorowitsch Lwow]], [[Gustav Mahler]], [[Richard Mandl]], [[Heinrich Marschner]], [[Felix Mendelssohn Bartholdy]], [[Giacomo Meyerbeer]], [[Claudio Monteverdi]], [[Francesco Morlacchi]], [[Franz Xaver Wolfgang Mozart]], [[Otto Nicolai]], [[Rikard Nordraak]], [[Blas Parera]], [[Johann Georg Pisendel]], [[Michael Praetorius]], [[Maurice Ravel]], [[Ivan Rebroff]], [[Julius Reubke]], [[Ferdinand Ries]], [[Gioachino Rossini]], [[Anneliese Rothenberger]], [[Antonio Salieri]], [[Giovanni Battista Sammartini]], [[Pietro Filippo Scarlatti]], [[Franz Schubert]], [[Robert Schumann]], [[Arturo Sergi]], [[Emma Shapplin]], [[Louis Spohr]], [[Johann Strauss (Vader)]], [[Pauline Strauss-de Ahna]], [[Sergej Iwanowitsch Tanejew]], [[Giuseppe Tartini]], [[Georg Michael Telemann]], [[Georg Philipp Telemann]], [[Arturo Toscanini]], [[Toivo Kuula]], [[Francisco Pulgar Vidal]], [[Pierre Villette]], [[Antonio Vivaldi]], [[Richard Wagner]], [[Carl Maria von Weber]], [[Flemming Weis]], [[Niccolò Antonio Zingarelli]] (90). ===Soul, Gospel, Slager, Sonstiges usw.=== [[Peter Alexander]], [[Rolf Arland]], [[Charles Amberg]], [[Lale Andersen]], [[Lasse Berghagen]], [[Eamonn Campbell]], [[Chantal (Musikgrupp)|Chantal]], [[Doris Day]], [[Pierre Degeyter]], [[Hannes Flesner]], [[Ellen Foley]], [[Edyta Geppert]], [[Louis Wolfe Gilbert]], [[Dobie Gray]], [[Odetta Holmes]], [[Whitney Houston]], [[B. B. King]], [[Hanne Krogh]], [[Paul Kuhn]], [[Martin Mann]], [[Manfred Oberdörffer]], [[Palmeros]], [[Billy Paul]], [[Owen Paul]], [[Ralf Paulsen]], [[Ray Peterson]], [[Édith Piaf]], [[Mary Roos]], [[Santiano]], [[Bernd Spier]], [[Richard Teitelbaum]], [[The Three Degrees]] (32). ==Natschonalsozialismus (NSDAP, SA, SS), Tweet Weltkrieg (Suldaten) un Wedderstand== [[Walter Chales de Beaulieu]], [[Ludwig Beck]], [[Robert Bernardis]], [[Hans-Jürgen Graf von Blumenthal]], [[Hasso von Boehmer]], [[Wilhelm Dieckmann (Wedderstandskämper, 1893)]], [[Oswald Freisler]], [[Roland Freisler]], [[Carl Friedrich Goerdeler]], [[Eugen Grimminger]], [[Paul Gurran]], [[Werner von Haeften]], [[Franz Halder]], [[Heinz Hax]], [[Egbert Hayessen]], [[Rüdiger von Heyking]], [[Hans Hohberg]], [[Erich Hoepner]], [[Insatzgruppen-Prozess]], [[Franz Jacob]], [[Ewald von Kleist-Schmenzin]], [[Wilhelm Graf zu Lynar]], [[Albrecht Mertz von Quirnheim]], [[Friedrich Olbricht]], [[Hans Oster]], [[Wilhelm Oxenius]], [[Erwin Planck]], [[Heinz Reinefarth]], [[Joachim von Ribbentrop]], [[Alfred Rosenberg]], [[Gerd von Rundstedt]], [[Karl Sack]], [[Fabian von Schlabrendorff]], [[Hans Georg Schmidt von Altenstadt]], [[Sophie Scholl]], [[Werner Schrader (Wedderstandskämper)|Werner Schrader]], [[Arthur Seyß-Inquart]], [[Günther Smend]], [[Hellmuth Stieff]], [[Otto von Stülpnagel]], [[Adolf Strauß]], [[Julius Streicher]], [[Theodor Strünck]], [[Ludwig Teichmann]], [[Otto Thorbeck]], [[Friedrich Jobst Volckamer von Kirchensittenbach]], [[Tweete Weltkrieg]] (kumplett nee), [[Erwin von Witzleben]], [[Kurt Zeitzler]] (49). ==Nobelpriesdräger== [[Alexei Alexejewitsch Abrikossow]], [[Pierre Agostini]], [[Peter Courtland Agre]], [[Abiy Ahmed]], [[Martti Ahtisaari]], [[Isamu Akasaki]], [[George Arthur Akerlof]], [[Swetlana Alexandrowna Alexijewitsch]], [[Schores Iwanowitsch Alfjorow]], [[Maurice Allais]], [[Harvey James Alter]], [[Hiroshi Amano]], [[Joshua David Angrist]], [[Alain Aspect]], [[Robert Aumann]], [[Richard Axel]], [[Julius Axelrod]], [[Abhijit Vinayak Banerjee]], [[Mohammed el-Baradei]], [[Barry Clark Barish]], [[Françoise Barré-Sinoussi]], [[Moungi Gabriel Bawendi]], [[George Wells Beadle]], [[Gary Stanley Becker]], [[Emil Adolf von Behring]], [[Carlos Filipe Ximenes Belo]], [[Baruj Benacerraf]], [[Paul Berg]], [[Ben Shalom Bernanke]], [[Carolyn Ruth Bertozzi]], [[Robert Eric Betzig]], [[Bruce Alan Beutler]], [[James Whyte Black]], [[Elizabeth Helen Blackburn]], [[Baruch Samuel Blumberg]], [[Heinrich Böll]], [[Aage Niels Bohr]], [[Norman Ernest Borlaug]], [[Paul Delos Boyer]], [[Willard Sterling Boyle]], [[Sydney Brenner]], [[Bertram Neville Brockhouse]], [[Herbert Charles Brown]], [[Louis Eugene Brus]], [[Eduard Buchner]], [[Linda Brown Buck]], [[Melvin Calvin]], [[William Cecil Campbell]], [[Mario Renato Capecchi]], [[David Edward Card]], [[Giosuè Carducci]], [[Arvid Carlsson]], [[Center for Civil Liberties]], [[Martin Chalfie]], [[Emmanuelle Charpentier]], [[Yves Chauvin]], [[Steven Chu]], [[Winston Churchill]], [[Aaron Ciechanover]], [[John Francis Clauser]], [[Ronald Harry Coase]], [[John Maxwell Coetzee]], [[Stanley Cohen]], [[Claude Cohen-Tannoudji]], [[Eric Allin Cornell]], [[John Warcup Cornforth]], [[Francis Harry Compton Crick]], [[James Watson Cronin]], [[Robert Floyd Curl]], [[Raymond Davis junior|Raymond Davis]], [[Angus Stewart Deaton]], [[Petrus Josephus Wilhelmus Debye]], [[Douglas Warren Diamond]], [[Peter Arthur Diamond]], [[Paul Dirac]], [[Peter Charles Doherty]], [[Edward Adelbert Doisy]], [[Dokters ahn Grenzen]], [[Jennifer Anne Doudna]], [[Jacques Dubochet]], [[Esther Caroline Duflo]], [[Renato Dulbecco]], [[Christian de Duve]], [[Shirin Ebadi]], [[Gerald Maurice Edelman]], [[Robert Geoffrey Edwards]], [[Paul Ehrlich]], [[Christiaan Eijkman]], [[Gertrude Belle Elion]], [[Robert Fry Engle]], [[François Englert]], [[Annie Ernaux]], [[Gerhard Ertl]], [[Rudolf Christoph Eucken]], [[Martin John Evans]], [[Eugene Francis Fama]], [[John Bennett Fenn]], [[Ben Feringa]], [[Albert Fert]], [[Andrew Zachary Fire]], [[Edmond Henri Fischer]], [[Hermann Emil Fischer]], [[Val Logsdon Fitch]], [[Dario Fo]], [[Robert William Fogel]], [[Jon Fosse]], [[Joachim Frank (Bioloog)]], [[Milton Friedman]], [[Robert Francis Furchgott]], [[Daniel Carleton Gajdusek]], [[Gabriel García Márquez]], [[Gao Xingjian]], [[Leymah Gbowee]], [[Andre Geim]], [[Reinhard Genzel]], [[Andrea Mia Ghez]], [[Riccardo Giacconi]], [[William Francis Giauque]], [[Alfred Goodman Gilman]], [[Witali Lasarewitsch Ginsburg]], [[Donald Arthur Glaser]], [[Sheldon Lee Glashow]], [[Roy Jay Glauber]], [[Louise Glück]], [[Claudia Dale Goldin]], [[Albert Arnold Gore]], [[Clive William John Granger]], [[Ragnar Granit]], [[Günter Grass]], [[Paul Greengard]], [[Carol Widney Greider]], [[Victor Grignard]], [[David Jonathan Gross]], [[Peter Grünberg]], [[Roger Guillemin]], [[John Bertrand Gurdon]], [[Abdulrazak Gurnah]], [[Frederick Duncan Michael Haldane]], [[Jeffrey Connor Hall]], [[John Lewis Hall]], [[Theodor Hänsch]], [[Lars Peter Hansen]], [[Serge Haroche]], [[Oliver Simon D’Arcy Hart]], [[Haldan Keffer Hartline]], [[Leland Harrison Hartwell]], [[Klaus Hasselmann]], [[Herbert Aaron Hauptman]], [[Gerhart Hauptmann]], [[Harald zur Hausen]], [[Seamus Heaney]], [[Richard Fred Heck]], [[Alan Jay Heeger]], [[Stefan Hell]], [[Ernest Hemingway]], [[Richard Henderson]], [[Avram Hershko]], [[George de Hevesy]], [[Peter Higgs]], [[George Herbert Hitchings]], [[Jacobus Henricus van ’t Hoff]], [[Jules Alphonse Hoffmann]], [[Robert William Holley]], [[Bengt Robert Holmström]], [[Frederick Gowland Hopkins]], [[Howard Robert Horvitz]], [[Michael Houghton]], [[Russell Alan Hulse]], [[Richard Timothy Hunt]], [[Leonid Hurwicz]], [[Andrew Fielding Huxley]], [[Louis José Ignarro]], [[Guido Imbens]], [[Intergovernmental Panel on Climate Change]], [[International Campaign to Ban Landmines]], [[Internatschonale Kampagne to dat Afschaffen vun Atomwappen]], [[Kazuo Ishiguro]], [[François Jacob]], [[Alexei Iwanowitsch Jekimow]], [[Elfriede Jelinek]], [[David Jay Julius]], [[William George Kaelin]], [[Daniel Kahneman]], [[Takaaki Kajita]], [[Eric Richard Kandel]], [[Leonid Witaljewitsch Kantorowitsch]], [[Charles Kuen Kao]], [[Katalin Karikó]], [[Jerome Karle]], [[Tawakkul Karman]], [[Martin Karplus]], [[Paul Karrer]], [[Edward Calvin Kendall]], [[Imre Kertész]], [[Wolfgang Ketterle]], [[Har Gobind Khorana]], [[Jack St. Clair Kilby]], [[Kim Dae-jung]], [[Martin Luther King]], [[Lawrence Robert Klein]], [[William Standish Knowles]], [[Makoto Kobayashi]], [[Brian Kent Kobilka]], [[Theodor Kocher]], [[Walter Kohn]], [[Tjalling Charles Koopmans]], [[Roger David Kornberg]], [[Masatoshi Koshiba]], [[John Michael Kosterlitz]], [[Ferenc Krausz]], [[Edwin Gerhard Krebs]], [[Michael Robert Kremer]], [[Herbert Kroemer]], [[Harold Walter Kroto]], [[Paul Robin Krugman]], [[Polykarp Kusch]], [[Finn Erling Kydland]], [[Paul Christian Lauterbur]], [[Jean-Marie Gustave Le Clézio]], [[David Morris Lee]], [[Robert Joseph Lefkowitz]], [[Jean-Marie Lehn]], [[Doris Lessing]], [[Rita Levi-Montalcini]], [[Michael Levitt]], [[Anne L’Huillier]], [[Tomas Robert Lindahl]], [[William Nunn Lipscomb]], [[Benjamin List]], [[Liu Xiaobo]], [[Robert Emerson Lucas]], [[André Lwoff]], [[Wangari Maathai]], [[Alan Graham MacDiarmid]], [[Roderick MacKinnon]], [[David William Cross MacMillan]], [[Syukuro Manabe]], [[Peter Mansfield]], [[Harry Max Markowitz]], [[Barry James Marshall]], [[Archer John Porter Martin]], [[Eric Stark Maskin]], [[Toshihide Masukawa]], [[John Cromwell Mather]], [[Michel Mayor]], [[Arthur Bruce McDonald]], [[Morten Peter Meldal]], [[Craig Cameron Mello]], [[Memorial (Minschenrechtsorganisatschoon)|Memorial]], [[Robert Bruce Merrifield]], [[Robert Cox Merton]], [[Otto Fritz Meyerhof]], [[Paul Robert Milgrom]], [[Merton Howard Miller]], [[James Alexander Mirrlees]], [[Patrick Modiano]], [[Paul Lawrence Modrich]], [[William Esco Moerner]], [[Narges Mohammadi]], [[Henri Moissan]], [[Mario José Molina]], [[Jacques Lucien Monod]], [[Luc Montagnier]], [[Stanford Moore]], [[Dale Thomas Mortensen]], [[Edvard Moser]], [[May-Britt Moser]], [[Benjamin Roy Mottelson]], [[Mo Yan]], [[Herta Müller]], [[Alice Munro]], [[Ferid Murad]], [[Dmitri Andrejewitsch Muratow]], [[William Parry Murphy]], [[Joseph Edward Murray]], [[Roger Bruce Myerson]], [[Alva Myrdal]], [[V. S. Naipaul]], [[Shuji Nakamura]], [[Yōichirō Nambu]], [[John Forbes Nash Jr.]], [[Daniel Nathans]], [[Ei-ichi Negishi]], [[Marshall Warren Nirenberg]], [[Nobelpries för Physiologie oder Medizin]], [[Nobelpries för Physik]], [[Nobelpries för Weertschapswetenschapen]], [[Douglass Cecil North]], [[John Howard Northrop]], [[Konstantin Novoselov]], [[Ryōji Noyori]], [[Paul Maxime Nurse]], [[Christiane Nüsslein-Volhard]], [[Giuseppe Occhialini]], [[Kenzaburō Ōe]], [[John Michael O’Keefe]], [[George Andrew Olah]], [[Satoshi Ōmura]], [[Lars Onsager]], [[Organization for the Prohibition of Chemical Weapons]], [[Douglas Dean Osheroff]], [[Elinor Ostrom]], [[Yoshinori Ōsumi]], [[Svante Pääbo]], [[Orhan Pamuk]], [[Giorgio Parisi]], [[Ardem Patapoutian]], [[Linus Carl Pauling]], [[James Peebles]], [[Roger Penrose]], [[Martin Lewis Perl]], [[Saul Perlmutter]], [[Edmund Strother Phelps]], [[William Daniel Phillips]], [[Harold Pinter]], [[Christopher Pissarides]], [[Hugh David Politzer]], [[Henrik Pontoppidan]], [[George Porter]], [[Cecil Powell]], [[Edward Christian Prescott]], [[Sully Prudhomme]], [[Stanley Benjamin Prusiner]], [[Quartet du dialogue national]], [[Venkatraman Ramakrishnan]], [[Chandrasekhara Venkata Raman]], [[Norman Foster Ramsey]], [[Frederick Reines]], [[Maria Ressa]], [[Charles Moen Rice]], [[Robert Coleman Richardson]], [[Adam Guy Riess]], [[Frederick Chapman Robbins]], [[Martin Rodbell]], [[Wilhelm Conrad Röntgen]], [[Irwin Allan Rose]], [[Michael Morris Rosbash]], [[Ronald Ross]], [[Alvin Eliot Roth]], [[James Edward Rothman]], [[Frank Sherwood Rowland]], [[Paul Sabatier (Chemiker)]], [[Paul Anthony Samuelson]], [[Bengt Ingemar Samuelsson]], [[Aziz Sancar]], [[Frederick Sanger]], [[Juan Manuel Santos]], [[José Saramago]], [[Thomas John Sargent]], [[Kailash Satyarthi]], [[Jean-Pierre Sauvage]], [[Randy Wayne Schekman]], [[Thomas Crombie Schelling]], [[Brian Paul Schmidt]], [[Myron Samuel Scholes]], [[Richard Royce Schrock]], [[Glenn Theodore Seaborg]], [[Jaroslav Seifert]], [[Reinhard Selten]], [[Gregg Leonard Semenza]], [[Lloyd Stowell Shapley]], [[Karl Barry Sharpless]], [[Daniel Shechtman]], [[Robert James Shiller]], [[Osamu Shimomura]], [[Hideki Shirakawa]], [[Clifford Glenwood Shull]], [[Manne Siegbahn]], [[Christopher Albert Sims]], [[Ellen Johnson Sirleaf]], [[Jens Christian Skou]], [[Richard Errett Smalley]], [[George Elwood Smith]], [[Hamilton Othanel Smith]], [[Vernon Lomax Smith]], [[Oliver Smithies]], [[George Fitzgerald Smoot III]], [[Frederick Soddy]], [[Alexander Solschenizyn]], [[Robert Merton Solow]], [[Andrew Michael Spence]], [[Roger Wolcott Sperry]], [[Carl Spitteler]], [[Wendell Meredith Stanley]], [[William Howard Stein]], [[Ralph Marvin Steinman]], [[Thomas Arthur Steitz]], [[Joseph Eugene Stiglitz]], [[James Fraser Stoddart]], [[Richard Stone]], [[Horst Ludwig Störmer]], [[Thomas Südhof]], [[John Edward Sulston]], [[James Batcheller Sumner]], [[Akira Suzuki]], [[Theodor Svedberg]], [[Richard Laurence Millington Synge]], [[Tonegawa Susumu]], [[Wisława Szymborska]], [[Jack Szostak]], [[Kōichi Tanaka]], [[Joseph Hooton Taylor Jr.]], [[Max Theiler]], [[Edward Donnall Thomas]], [[Kip Stephen Thorne]], [[David James Thouless]], [[Jean Tirole]], [[Charles Hard Townes]], [[Tomas Tranströmer]], [[David Trimble]], [[Roger Yonchien Tsien]], [[Tu Youyou]], [[UN World Food Programme]], [[John Robert Vane]], [[Mario Vargas Llosa]], [[Martinus Veltman]], [[William Spencer Vickrey]], [[Johannes Diderik van der Waals]], [[George Wald]], [[John Ernest Walker]], [[John Robin Warren]], [[Arieh Warshel]], [[Rainer Weiss]], [[Drew Weissman]], [[Michael Stanley Whittingham]], [[Carl Edwin Wieman]], [[Wilhelm Wien]], [[Eric Frank Wieschaus]], [[Torsten Nils Wiesel]], [[Jody Williams]], [[Frank Anthony Wilczek]], [[Maurice Hugh Frederick Wilkins]], [[Oliver Eaton Williamson]], [[Kenneth Geddes Wilson]], [[Robert Butler Wilson]], [[David Jeffrey Wineland]], [[Gregory Paul Winter]], [[Kurt Wüthrich]], [[Rosalyn Sussman Yalow]], [[Shin’ya Yamanaka]], [[Ada Yonath]], [[Akira Yoshino]], [[Michael Warren Young]], [[Malala Yousafzai]], [[Muhammad Yunus]], [[Ahmed Hassan Zewail]], [[Rolf Zinkernagel]] (445). ==Paapst un Kark== [[Adeodatus II.]], [[Agapitus II.]], [[Agatho (Paapst)|Agatho]], [[Alexander III. (Paapst)|Alexander III.]], [[Alexander VIII.]], [[Anaklet]], [[Anastasius II.]], [[Anastasius III. (Paapst)|Anastaius III.]], [[Anastasius IV.]], [[Benedikt II.]], [[Benedikt V.]], [[Bonifatius I.]], [[Bonifatius II.]], [[Bonifatius III.]], [[Bonifatius VI.]], [[Calixt II.]], [[Clemens III. (Paapst)|Clemens III.]], [[Clemens V.]], [[Clemens VIII. (Paapst)|Clemens VIII.]], [[Coelestin I.]], [[Coelestin III.]], [[Donus]], [[Eleutherus]], [[Eugen I.]], [[Eugen II.]], [[Eugen III.]], [[Eutychianus]], [[Felix I.]], [[Felix II. (Paapst)|Felix II.]], [[Felix III.]], [[Formosus]], [[Franziskus (Paapst)|Franziskus]], [[Gelasius I.]], [[Gelasius II.]], [[Gregor I.]], [[Gregor II. (Paapst)|Gregor II.]], [[Gregor III. (Paapst)|Gregor III.]], [[Gregor VIII. (Paapst)|Gregor VIII.]], [[Gregor XI.]], [[Hadrian I.]], [[Hadrian II.]], [[Hadrian III.]], [[Hadrian IV.]], [[Hadrian VI.]], [[Hilarius (Paapst)|Hilarius]], [[Honorius III.]], [[Innozenz I.]], [[Innozenz VIII.]] [[Innozenz X.]], [[Innozenz XI.]], [[Innozenz XII.]], [[Johannes III. (Paapst)|Johannes III.]], [[Johannes VII. (Paapst)|Johannes VII.]], [[Johannes VIII. (Paapst)|Johannes VIII.]], [[Johannes IX. (Paapst)|Johannes IX.]], [[Johannes XII. (Paapst)|Johannes XII.]], [[Johannes XXIII.]], [[Johannes Paul I.]], [[Julius I.]], [[Julius II.]], [[Julius III.]], [[Konstantin I. (Paapst)]] [[Lando (Paapst)|Lando]], [[Leo I. (Paapst)|Leo I.]], [[Leo II. (Paapst)|Leo II.]], [[Leo V. (Paapst)|Leo V.]], [[Leo VI. (Paapst)]], [[Leo VIII.]] [[Leo XII.]], [[Liberius]], [[Linus (Bischop vun Rom)]], [[Lucius I.]], [[Lucius II.]], [[Lucius III.]], [[Marcellus I.]], [[Marcellus II.]], [[Marcus (Bischop vun Rom)]], [[Marinus I.]], [[Martin I. (Paapst)|Martin I.]], [[Nikolaus I. (Paapst)|Nikolaus I.]], [[Nikolaus IV. (Paapst)|Nikolaus IV.]], [[Paschalis I. (Paapst)|Paschalis I.]], [[Paschalis II.]], [[Paul I. (Paapst)|Paul I.]], [[Paul II.]] [[Paul III.]], [[Paul IV.]], [[Paul VI.]], [[Pius II.]], [[Pius III.]], [[Pius IV.]], [[Pius VII.]] [[Pius VIII.]], [[Pius XI.]], [[Pius XII.]], [[Romanus (Paapst)|Romanus]], [[Sabinianus (Paapst)|Sabinianus]], [[Silverius]], [[Silvester II.]], [[Simplicius]], [[Sisinnius]], [[Sixtus I.]], [[Sixtus III.]], [[Sixtus V.]], [[Soterus]], [[Stephan III. (Paapst)|Stephan III.]], [[Stephan IV. (Paapst)|Stephan IV.]], [[Stephan V. (Paapst)|Stephan V.]], [[Stephan VI.]], [[Theodor I. (Paapst)|Theodor I.]], [[Theodor II. (Paapst)|Theodor II.]], [[Urban III.]], [[Urban V.]], [[Urban VII.]], [[Urban VIII.]], [[Vitalian]], [[Zephyrinus]], [[Zosimus (Paapst)|Zosimus]] (98). ===Kardinäle=== [[Gilberto Agustoni]], [[Bernard Jan Alfrink]], [[Giovanni Francesco Barbarigo]], [[Gianantonio Capizucchi]], [[Ernesto Civardi]], [[Julius Döpfner]], [[Vicente Enrique y Tarancón]], [[Josef Frings]], [[Clemens August Graf von Galen]], [[Lodovico Jacobini]], [[Scipione Lancelotti]], [[Humberto Sousa Medeiros]], [[Paulus Melchers]], [[Bernard Panafieu]], [[Lucido Maria Parocchi]], [[Silvano Piovanelli]], [[Juan de Borja Llançol de Romaní]], [[Giacomo Rospigliosi]], [[Giacomo Savelli (Kardinal)|Giacomo Savelli]], [[André Vingt-Trois]] (20). ==Polarforschung (Forschers, Expeditschonen usw.)== [[Pelham Aldrich]], [[Roald Amundsen]], [[Albert Borlase Armitage]], [[Olav Bjaaland]], [[Henrik Greve Blessing]], [[Louis Bernacchi]], [[Henry Robertson Bowers]], [[Jørgen Brønlund]], [[Umberto Cagni]], [[Alfred Cheetham]], [[Apsley Cherry-Garrard]], [[Thomas Crean]], [[Dixie Dansercoer]], [[Tannatt William Edgeworth David]], [[Bernard Day]], [[Henry Dunlop]], [[Edgar Evans]], [[Hartley Travers Ferrar]], [[Fram-Expeditschoon]], [[Johannes Achton Friis]], [[Gauß-Expeditschoon]], [[Nicolai Hanson]], [[Helmer Hanssen]],[[Sverre Hassel]], [[Charles Hoadley]], [[Niels Peter Høeg-Hagen]], [[John Hartog]], [[Gerald Ketchum]], [[Charles Francis Laseron]], [[William Lashly]], [[Louis Le Breton]], [[Karl Luyken]], [[Cecil Madigan]], [[Eric Stewart Marshall]], [[Douglas Mawson]], [[George Mulock]], [[Ludvig Mylius-Erichsen]], [[Lawrence Oates]], [[Gennadi Nikititsch Olonkin]], [[Patricia Ortúzar]], [[Karl-Heinz Paulsen]], [[Kristian Prestrud]], [[Raymond Priestley]], [[Christopher Rave]], [[Martin Rønne]], [[Ross Sea Party]], [[Ross Sea Party/Mannschapslist]], [[Charles Royds]], [[Robert Falcon Scott]], [[Ernest Shackleton]], [[Arve Staxrud]], [[Knud Johannes Vogelius Steenstrup]], [[Robert Swan]], [[Richard Vahsel]], [[Frank Wild]], [[Edward Adrian Wilson]], [[Oscar Wisting]] (57). ==Politik== [[John Adams]], [[John Quincy Adams]], [[Peter Altmaier]], [[Orlando Ramón Agosti]], [[Gregorio Conrado Álvarez Armelino]], [[Corazon Aquino]], [[Walter Arendt]], [[Chester Alan Arthur]], [[Jean-Baptiste Bagaza]], [[Martin Bangemann]], [[Jorge Batlle Ibáñez]], [[Lorenzo Batlle y Grau]], [[Rainer Beckmann (CDU)]], [[Beji Caid el Sebsi]], [[Ernst Benda]], [[Uwe Biester]], [[Renate Blank]], [[Juan María Bordaberry]], [[Wolfgang Bosbach]], [[Willy Brandt]] (kumplett nee), [[Aenne Brauksiepe]], [[Bernhard Brinkert]], [[Rafael Addiego Bruno]], [[Johann Bruns (Politiker)]], [[Sylvia Bruns]], [[William Jennings Bryan]], [[James Buchanan]], [[Eberhard Buismann]], [[Martin Van Buren]], [[Henry Campbell-Bannerman]], [[James Earl Carter]], [[William Cavendish, 4. Duke of Devonshire]], [[Miro Cerar]], [[Hugo Chávez]], [[Laura Chinchilla Miranda]], [[Winston Churchill]], [[Wolfgang Clement]], [[Stephen Grover Cleveland]], [[Hillary Clinton]], [[Giovanni Battista Conso]], [[John Calvin Coolidge]], [[Johann Cramer]], [[Hermann Creutzenberg]], [[Harm Dallmeyer]], [[Thomas Dehler]], [[Alberto Demicheli]], [[Thomas Edmund Dewey]], [[Hermann Dinkla]], [[Benjamin Disraeli]], [[Absalom Themba Dlamini]], [[Ambrose Mandvulo Dlamini]], [[Barnabas Sibusiso Dlamini]], [[Bhekimpi Dlamini]], [[Jameson Mbilini Dlamini]], [[Mabandla Dlamini]], [[Makhosini Dlamini]], [[Maphevu Dlamini]], [[Obed Dlamini]], [[Sotsha Dlamini]], [[Werner Dollinger]], [[Wolfram Dorn]], [[Hillgriet Eilers]], [[Dwight David Eisenhower]], [[José Eugenio Ellauri]], [[Karin Emken]], [[Wilhelm Erpenbeck]], [[Franz Etzel]], [[Karin Evers-Meyer]], [[Andreas Fakudze]], [[Leo Falcam]], [[Hans Günter Fessel]], [[Millard Fillmore]], [[François Fillon]], [[Bashkim Fino]], [[Lothar Fischer (Politiker)|Lothar Fischer]], [[Bernd Flessenkemper]], [[Jorge Carlos Fonseca]], [[Gerald Rudolph Ford]], [[Federico Franco]], [[Free Volkspartei]], [[Paulin Freitas]], [[Alice Frick]], [[Hans Friedrich (FDP)|Hans Friedrich]], [[Hans-Peter Friedrich]], [[Yasuo Fukuda]], [[Muammar al-Gaddafi]], [[Albert Gallatin]], [[Charlotte Garbe]], [[James Abram Garfield]], [[Óscar Diego Gestido]], [[Valéry Giscard d’Estaing]], [[Michel Golibrzuch]], [[Albert Arnold Gore]], [[Johannes Gorski]], [[Ulysses Simpson Grant]], [[Groode Koalition]], [[Kurt Gscheidle]], [[António Guterres]], [[John Haglelgam]], [[Alexander Haig]], [[Warren Gamaliel Harding]], [[Benjamin Harrison]], [[William Henry Harrison]], [[Wilfried Hasselmann]], [[Václav Havel]], [[Rutherford Birchard Hayes]], [[Bruno Heck]], [[Susanne Hermans]], [[Maurice Herzog]], [[Holger Heymann]], [[Hermann Höcherl]], [[François Hollande]], [[Herbert Clark Hoover]], [[Thilo Hoppe]], [[Rolf Hornig]], [[Carsten Höttcher]], [[Antje Huber]], [[Manfred Hüniken]], [[Juan Idiarte Borda]], [[Ulla Ihnen]], [[Klaus Immer]], [[Horst Jäcker]], [[Andrew Jackson]], [[Hans-Jürgen Jaeger]], [[Gerhard Jahn]], [[Anne Janssen]], [[Jann-Peter Janssen]], [[Thomas Jefferson]], [[Adolf Jensen (Politiker)]], [[Andrew Johnson]], [[Lyndon Baines Johnson]], [[Richard Mentor Johnson]], [[Anker Jørgensen]], [[Jean-Claude Juncker]], [[Franz Josef Jung]], [[Lech Kaczyński]], [[Wilhelm Kammann]], [[Naoto Kan]], [[Manfred Kanther]], [[Helmut Kasimier]], [[Israel Katz (1927–2010)|Israel Katz 1]], [[Israel Katz (1955)|Israel Katz 2]], [[Hans Katzer]], [[Ephraim Katzir]], [[Kenneth Kaunda]], [[Dirk Kempthorne]], [[Jomo Kenyatta]], [[Mwai Emilio Stanley Kibaki]], [[Günter Kiehm]], [[Mari Kiviniemi]], [[Friedrich Klinge]], [[Udo Köneke]], [[Hubertus Kramer]], [[Bruno Krupp]], [[Luis Alberto Lacalle Herrera]], [[Manfred Lahnstein]], [[Melvin Robert Laird]], [[William Lamb, 2. Viscount Melbourne]], [[Robert Lehr]], [[Enrico Letta]], [[Ernst Leuenberger]], [[Sabine Leutheusser-Schnarrenberger]], [[Gustav Lienemann]], [[Olaf Lies]], [[Abraham Lincoln]], [[List van de Präsidenten van de USA]], [[List vun de Liddmaaten vun den Neddersassischen Landdag (1. Wahlperiood)]] + 3. Wahlperiood, + 4. Wahlperiood + 5. Wahlperiood + 6. Wahlperiood + 7. Wahlperiood, [[Editha Lorberg]], [[Paul Lücke]], [[Andreas Luiken]], [[Silke Mackenthun]], [[James Madison]], [[Werner Maihofer]], [[Thomas de Maizière]], [[Mao Zedong]], [[Hans Matthöfer]], [[Pierre Mazeaud]], [[Tadeusz Mazowiecki]], [[William McKinley]], [[Rudolf Meyer-Ronnenberg]], [[Aparicio Méndez]], [[Ministerpräsident]], [[Minnerheitsregeeren]], [[Ernst Molis]], [[Alexander Möller]], [[Siemtje Möller]], [[Thomas Molnar]], [[James Monroe]], [[Manny Mori]], [[Marlene Mortler]], [[Volker Mosblech]], [[Cleopa David Msuya]], [[José Mujica]], [[Elke Müller]], [[Franz Müntefering]], [[Dieter Muscheid]], [[Edmund Muskie]], [[Tosiwo Nakayama]], [[Henri Nallet]], [[Jitzchak Nawon]], [[Jacob Nena]], [[Benjamin Netanjahu]], [[Fritz Neumayer]], [[Giorgio Napolitano]], [[Ben Nsibandze]], [[Sishayi Nxumalo]], [[Rainer Offergeld]], [[Miklós Oláh]], [[Ehud Olmert]], [[Bailey Olter]], [[Reinhard Onken]], [[Wolfgang Ontijd]], [[Orde Baru]], [[Inse-Marie Ortgies]], [[Jorge Pacheco Areco]], [[Abel Pacheco de la Espriella]], [[Parlament]], [[Sean Parnell]], [[Anton Pawlowski]], [[Henry Pelham]], [[Thomas Pelham-Holles, 1. Duke of Newcastle-upon-Tyne]], [[Michael Richard Pence]], [[Luis Eduardo Pérez]], [[Helwin Peter]], [[Günter Peters]], [[Franklin Pierce]], [[James Knox Polk]], [[Walter Polkehn]], [[Georges Pompidou]], [[Hans Albrecht Freiherr von Rechenberg]], [[Reformasi]], [[Reigen]], [[Hans Egon Reinert]], [[Matteo Renzi]], [[Heinz Riesenhuber]], [[Terje Riis-Johansen]], [[Harald Ringstorff]], [[Helmut Rohde]], [[Mitt Romney]], [[Theodore Roosevelt]], [[Anton Rop]], [[Ingelore Rosenkötter]], [[Karl Rüdiger]], [[Corinna Rüffer]], [[Attilio Ruffini]], [[Mariano Rumor]], [[Antonius Rüsenberg]], [[Johann Saathoff]], [[Macky Sall]], [[Julio María Sanguinetti Coirolo]], [[Aram Sarkissjan]], [[Oscar Luigi Scalfaro]], [[Fritz Schäffer]], [[Luise Schapp]], [[Karl Schiller]], [[Marie Schlei]], [[James Rodney Schlesinger]], [[Heiko Schmelzle]], [[Kurt Schmücker]], [[Jürgen Schmude]], [[Olaf Scholz]], [[Christian Matthias Schröder]], [[Hans Schuberth]], [[Christian Schwarz-Schilling]], [[Friedrich Schwiening]], [[Horst Seehofer]], [[Rudolf Seiters]], [[Erwin Sellering]], [[Paul Shabangu]], [[Zalman Shazar]], [[Wiard Siebels]], [[Fritz Siedenberg]], [[Heide Simonis]], [[Ellen Johnson Sirleaf]], [[Lothar Späth]], [[Lars Sponheim]], [[Arnold Spruck]], [[Heinz Starke]], [[Frank-Walter Steinmeier]], [[Dietrich Stobbe]], [[Wilhelm Stöckl]], [[Adolf Stockleben (Liddmaat Düütsch Bundsdag)]], [[Manfred Stolpe]], [[Storting]], [[Valeriu Streleț]], [[Gustav Stresemann]], [[Käte Strobel]], [[Suharto]], [[William Howard Taft]], [[Noboru Takeshita]], [[Zachary Taylor]], [[Franz-Lorenz von Thadden]], [[Margaret Thatcher]], [[Jürgen Thiemens]], [[Enno Thümler]], [[Dieter Tiedemann]], [[Samuel Jones Tilden]], [[Robert Tillmanns]], [[Anote Tong]], [[Bamir Topi]], [[Harry Spencer Truman]], [[John Tyler]], [[Joseph J. Urusemal]], [[Tabaré Vázquez]], [[João Bernardo Vieira]], [[Elisabeth Vietje]], [[Otto van Volxem]], [[Georg de Vries]], [[Abdoulaye Wade]], [[Theodor Waigel]], [[Walter Wallmann]], [[Robert Walpole]], [[Adolf Freiherr von Wangenheim]], [[George Washington]], [[Watergate-Schandaal]], [[Charles Watson-Wentworth, 2. Marquess of Rockingham]], [[Harm Weber]], [[Karl Weber (Politiker)]], [[Stephan Weickert]], [[Kurt Weidmann]], [[Stephan Weil]], [[Guido Westerwelle]], [[Andreas Willmsen]], [[Thomas Woodrow Wilson]], [[Bernd Wölbern]], [[Anton Wübbena-Mecima]], [[Christian Wulff]], [[Else Wüstemann]], [[Umaru Yar’Adua]], [[Friedrich Zimmermann]] (336). == Radsport== [[Frans Aerenhouts]], [[Mario Aerts]], [[Lucien Aimar]], [[Rudi Altig]], [[Amstel Gold Race]], [[Jacques Anquetil]], [[Lode Anthonis]], [[Moreno Argentin]], [[Lance Armstrong]], [[Hippolyte Aucouturier]], [[Gerd Audehm]], [[Stéphane Augé]], [[Pierino Baffi]], [[Jan Bakelants]], [[Cees Bal]], [[Fortunato Baliani]], [[Alessandro Ballan]], [[Franco Ballerini]], [[Franco Balmamion]], [[Sergio Barbero]], [[Gianbattista Baronchelli]], [[Baskenland-Rundfohrt]], [[Omer Beaugendre]], [[Mario Beccia]], [[Belgien-Rundfohrt]], [[Belgisch Kreisel]], [[Raivis Belohvoščiks]], [[George Bennett (Radrennfohrer)]], [[Vasco Bergamaschi]], [[Egan Bernal]], [[Julián Berrendero]], [[Paolo Bettini]], [[José Beyaert]], [[Pello Bilbao]], [[Alfredo Binda]], [[Franco Bitossi]], [[Jean Bogaerts]], [[Geert Van Bondt]], [[William Bonnet]], [[Tom Boonen]], [[Bordeaux–Paris]], [[Jan Bos]], [[Émile Bouhours]], [[Hervé Boussard]], [[Adolphe Braeckeveldt]], [[Gregor Braun]], [[Brixia Tour]], [[Laurent Brochard]], [[Joseph Bruyère]], [[Emanuel Buchmann]], [[Gianni Bugno]], [[Hermann Buse]], [[Lucien Buysse]], [[Cadel Evans Great Ocean Road Race]], [[Oscar Camenzind]], [[Francesco Camusso]], [[Johan Capiot]], [[Éric Caritoux]], [[Francesco Casagrande]], [[Francis Castaing]], [[Albert Champion]], [[Francesco Chicchi]], [[Paul Chocque]], [[Cino Cinelli]], [[Classic Grand Besançon Doubs]], [[Thierry Claveyrolat]], [[Régis Clère]], [[Carlo Clerici]], [[Juan José Cobo]], [[Coppa Placci]], [[Fausto Coppi]], [[Serse Coppi]], [[Victor Cosson]], [[Rui Costa (Radsportler)]], [[Claude Criquielion]], [[Critérium des As]], [[Charles Crupelandt]], [[Damiano Cunego]], [[Czech Cycling Tour]], [[Däänmark-Rundfohrt]], [[Michele Dancelli]], [[Gustave Danneels]], [[Kenny Davern]], [[Roger Decock]], [[Robert De Middeleir]], [[Richard Depoorter]], [[Bert De Waele]], [[Etienne De Wilde]], [[Kenny Dehaes]], [[Cesare Del Cancia]], [[Raymond Delisle]], [[Alfons Deloor]], [[Gustaaf Deloor]], [[Prosper Depredomme]], [[Louis Déprez]], [[Martin Derganc]], [[Laurent Desbiens]], [[Maurice Desimpelaere]], [[Gilbert Desmet]], [[Stijn Devolder]], [[Frans Dictus]], [[Reimund Dietzen]], [[Jean-Baptiste Dortignacq]], [[Jean Dotto]], [[Dree Daag vun De Panne]] [[Gilbert Duclos-Lassalle]], [[Louis Duerloo]], [[Laurent Dufaux]], [[Eugène Dupuis]], [[Jimmy Engoulvent]], [[Marcel Ernzer]], [[Étoile de Bessèges]], [[Patrick Evenepoel]], [[Remco Evenepoel]], [[François Faber]], [[Emiel Faignaert]], [[Josef Fischer (Radrennfohrer)|Josef Fischer]], [[Flannern-Rundfohrt]], [[La Flèche Wallonne]], [[Maurizio Fondriest]], [[Victor Fontan]], [[Noël Foré]], [[Jean Forestier]], [[Herman Frison]], [[Jakob Fuglsang]], [[José Manuel Fuente]], [[Francisco Gabica]], [[Carlo Galetti]], [[Felix Gall]], [[Luigi Ganna]], [[Maurice Garin]], [[Stefano Garzelli]], [[Ben Gastauer]], [[Philippe Gaumont]], [[Raphaël Géminiani]], [[Jean-Pierre Genet]], [[Gent–Wevelgem]], [[Sylvain Georges]], [[Giovanni Gerbi]], [[Romain Gijssels]], [[Philippe Gilbert]], [[Felice Gimondi]], [[Costante Girardengo]], [[Giro del Trentino]], [[Giro dell’Emilia]], [[Giro d’Italia]], [[Walter Godefroot]], [[Rolf Gölz]], [[Ivan Gotti]], [[Grand Prix de Wallonie]], [[Grand Prix d’Isbergues]], [[René Grelin]], [[Dylan Groenewegen]], [[Bram de Groot]], [[Grote Prijs Jef Scherens]], [[Joseph Groussard]], [[Gruppetto (Radsport)|Gruppetto]], [[Learco Guerra]], [[Roger Gyselinck]], [[Handzame Classic]], [[Dietmar Hauer]], [[Cyrille Van Hauwaert]], [[Mathew Hayman]], [[Max van Heeswijk]], [[Bernard Hinault]], [[Jonathan Hivert]], [[Frank Hoste]], [[Léon Houa]], [[Jos Hoevenaers]], [[Lucien Van Impe]], [[Miguel Indurain]], [[Jon Izaguirre Insausti]], [[Jan Janssen]], [[Rolf Järmann]], [[Sean Kelly]], [[Désiré Keteleer]], [[Marcel Kint]], [[Jan Krekels]], [[Servais Knaven]], [[Gerrie Knetemann]], [[Hennie Kuiper]], [[Matthieu Ladagnous]], [[Firmin Lambot]], [[Johan Lammerts]], [[Iñigo Landaluze]], [[Sebastian Lang]], [[Octave Lapize]], [[Michel Laurent]], [[Luc Leblanc]], [[André Leducq]], [[Christophe Le Mével]], [[Désiré Letort]], [[Marco Lietti]], [[Pietro Linari]], [[Lombardei-Rundfohrt]], [[Rik Van Looy]], [[Jules Lowie]], [[Lüttich-Bastogne-Lüttich]], [[Luxemburg-Rundfohrt]], [[Frans Maassen]], [[Freddy Maertens]], [[Alexander Maes]], [[Mailand–Sanremo]], [[Michele Mara]], [[Marco Marcato]], [[Rodolfo Massi]], [[Émile Masson senior]], [[Raymond Mastrotto]], [[Lucien Mathys]], [[Paul Maye]], [[Odiel Van Den Meersschaut]], [[Gianni Meersman]], [[Frans Melckenbeeck]], [[Eddy Merckx]], [[Jules Merviel]], [[Eloi Meulenberg]], [[Giovanni Micheletto]], [[Middelmeer-Rundfohrt]], [[Jean-Luc Molineris]], [[Bauke Mollema]], [[Enzo Moser]], [[Louis Mottiat]], [[Jean-Pierre Munch]], [[Johan De Muynck]], [[Daniele Nardello]], [[Nationale Sluitingsprijs]], [[François Neuville]], [[Vincenzo Nibali]], [[Henk Nijdam]], [[Jelle Nijdam]], [[Nokere Koerse]], [[Nick Nuyens]], [[Luis Ocaña Pernía]], [[Omloop Het Nieuwsblad]], [[Harm Ottenbros]], [[Régis Ovion]], [[Paris–Bourges]], [[Paris–Brüssel]], [[Paris–Nizza]], [[Paris-Roubaix]], [[Paris–Tours]], [[Georges Passerieu]], [[Eberardo Pavesi]], [[Henri Pélissier]], [[Ronan Pensec]], [[People’s Choice Classic]], [[Mathieu Perget]], [[Antonio Pesenti]], [[Lucien Petit-Breton]], [[Emilio Petiva]], [[Loretto Petrucci]], [[Domenico Piemontesi]], [[Roger Pingeon]], [[Stefano Pirazzi]], [[Michel Pollentier]], [[Joost Posthuma]], [[Prolog (Radrennen)|Prolog]], [[Miguel Poblet]], [[Domenico Pozzovivo]], [[Raymond Poulidor]], [[Perrig Quéméneur]], [[Jan Raas]], [[Albert Ramon]], [[Davide Rebellin]], [[Guido Reybrouck]], [[Pascal Richard]], [[Gaspard Rinaldi]], [[Jean Robic]], [[Jean-Cyril Robin]], [[Marcel Rohrbach]], [[Georges Ronsse]], [[Jo de Roo]], [[Piet Rooijakkers]], [[Roger Rosiers]], [[Giovanni Rossignoli]], [[Louis Rostollan]], [[Charles Rouxel]], [[Carlos Sastre]], [[Michele Scarponi]], [[Scheldeprijs]], [[Steve Schets]], [[Albéric Schotte]], [[Léon Scieur]], [[Luca Scinto]], [[Gilbert Scodeller]], [[Gunnar Sköld]], [[Kevin Seeldraeyers]], [[Félix Sellier]], [[Dieudonné Smets]], [[Peter Spaenhoven]], [[Georges Speicher]], [[Herman Van Springel]], [[Ernest Sterckx]], [[Heiri Suter]], [[Roger Swerts]], [[Bram Tankink]], [[Ernest Terreau]], [[Bernard Thévenet]], [[Emile Thollembeek]], [[Dietrich Thurau]], [[Philippe Thys]], [[Jonathan Tiernan-Locke]], [[Tirreno–Adriatico]], [[Tour Alsace]], [[Tour de France]], [[Tour de Romandie]], [[Tour de Suisse]], [[Tour Down Under]], [[Tour du Haut-Var]], [[Tour of Alberta]], [[Tour of Missouri]], [[André Trousselier]], [[Jürgen Tschan]], [[UEC-Straaten-Europameesterschapen Mannlüüd (Elite)]], [[UEC-Straaten-Europameesterschapen Mannlüüd (U-23)]], [[UCI-Straaten-Weltmeesterschapen]], [[Rigoberto Urán]], [[Marinus Valentijn]], [[Alejandro Valverde]], [[Greg Van Avermaet]], [[Leon Van Daele]], [[Ronny Van Holen]], [[Edwig Van Hooydonck]], [[Guillaume Van Keirsbulck]], [[René Van Meenen]], [[Sep Vanmarcke]], [[Johan Vansummeren]], [[Alain Vasseur]], [[Veer Daag vun Düünkarken]], [[Frans Verbeeck (Radsportler)|Frans Verbeeck]], [[René Vermandel]], [[Frederik Veuchelen]], [[Arthur Vichot]], [[Eric De Vlaeminck]], [[Roger De Vlaeminck]], [[Godfried De Vocht]], [[Vuelta a España]], [[Maurice De Waele]], [[Jean-Marie Wampers]], [[Paul Wellens]], [[Wilfried Wesemael]], [[Lieuwe Westra]], [[Wouter Weylandt]], [[Rolf-Dieter Wolfshohl]], [[David Zabriskie]], [[Dino Zandegù]], [[Joop Zoetemelk]] (343). ==Rietsport== [[Leopold van Asten]], [[Marten von Barnekow]], [[Ludger Beerbaum]], [[Markus Beerbaum]], [[José Beltrão]], [[Hubert Bourdy]], [[Roger-Yves Bost]], [[Scott Brash]], [[Wolfgang Brinkmann]], [[David Broome]], [[Achaz von Buchwaldt]], [[Jean Cariou]], [[Malcolm Cone]], [[Paul Darragh]], [[Mario Deslauriers]], [[Daniel Deußer]], [[Piero D’Inzeo]], [[Raimondo D’Inzeo]], [[Jeroen Dubbeldam]], [[Liz Edgar]], [[Joe Fargis]], [[Peder Fredricson]], [[Alphonse Gemuseus]], [[Kurt Gravemeier]], [[Lucinda Green]], [[Dirk Hafemeister]], [[Marc Houtzager]], [[Norbert Koof]], [[Jan Kowalczyk]], [[Rabod von Kröcher]], [[Eric Lamaze]], [[Alexandra Ledermann]], [[Fritz Ligges]], [[Peter Luther (Springrieder)|Peter Luther]], [[Alfons Lütke-Westhues]], [[Eddie Macken]], [[Ben Maher]], [[Graziano Mancinelli]], [[Lesley McNaught]], [[Willi Melliger]], [[Herbert Meyer (Springrieder)|Herbert Meyer]], [[Jörg Naeve]], [[Lars Nieberg]], [[Henk Nooren]], [[Stanny Van Paesschen]], [[Nelson Pessoa]], [[Bert Romp]], [[Friedrich Karl von Preußen (1893–1917)]], [[Michel Robert]], [[Michael Rüping]], [[Henri van Schaik]], [[Alwin Schockemöhle]], [[Paul Schockemöhle]], [[Hermann Schridde]], [[Gerco Schröder]], [[Niklaus Schurtenberger]], [[Harvey Smith (Rieder)]], [[Robert Smith (Rieder)]], [[Steven Smith (Rieder)]], [[Sönke Sönksen]], [[Hartwig Steenken]], [[William Steinkraus]], [[Jan Tops]], [[Maikel van der Vleuten]], [[Jean-Claude Van Geenberghe]], [[Thomas Voß]], [[Paul Weier]], [[Michael Whitaker]], [[Gerd Wiltfang]], [[Hans Günter Winkler]] (70). ==Ruumfohrt== [[James Craig Adamson]], [[Wiktor Michailowitsch Afanassjew]], [[Wladimir Wiktorowitsch Aksjonow]], [[Buzz Aldrin]], [[William Alison Anders]], [[Lee Joseph Archambault]], [[Neil Armstrong]], [[Astronaut]], [[Astronaut Hall of Fame]], [[Serena Auñón]], [[Alan LaVern Bean]], [[Anatoli Nikolajewitsch Beresowoi]], [[Karol Joseph Bobko]], [[Frank Frederick Borman]], [[Daniel Charles Brandenstein]], [[Wernher von Braun (Physiker)|Wernher von Braun]], [[Curtis Lee Brown]], [[David McDowell Brown]], [[Malcolm Scott Carpenter]], [[Eugene Andrew Cernan]], [[Eileen Marie Collins]], [[Michael Collins (Astronaut)|Michael Collins]], [[Corrective Optics Space Telescope Axial Replacement]], [[John Oliver Creighton]], [[Robert Laurel Crippen]], [[Ronnie Walter Cunningham]], [[Lew Stepanowitsch Djomin]], [[Georgi Timofejewitsch Dobrowolski]], [[Benjamin Alvin Drew]], [[Wladimir Alexandrowitsch Dschanibekow]], [[Pjotr Walerjewitsch Dubrow]], [[Charles Moss Duke]], [[Donn Fulton Eisele]], [[Europääsche Weltruumorganisatschoon]], [[Ronald Ellwin Evans]], [[Reinhold Ewald]], [[Jean-Jacques Favier]], [[Konstantin Petrowitsch Feoktistow]], [[Anatoli Wassiljewitsch Filiptschenko]], [[Michael Edward Fossum]], [[Charles Gordon Fullerton]], [[Juri Alexejewitsch Gagarin]], [[Dale Allan Gardner]], [[Alexander Gerst]], [[Edward George Gibson]], [[Robert Lee Gibson]], [[John Herschel Glenn]], [[Wiktor Wassiljewitsch Gorbatko]], [[Richard Francis Gordon]], [[Ronald John Grabe]], [[Georgi Michailowitsch Gretschko]], [[Virgil Grissom]], [[John Mace Grunsfeld]], [[Alexei Alexandrowitsch Gubarew]], [[Sidney McNeill Gutierrez]], [[Fred Wallace Haise]], [[Kenneth Todd Ham]], [[Henry Warren Hartsfield]], [[Douglas Gerald Hurley]], [[Rick Douglas Husband]], [[Sigmund Jähn]], [[Gregory Bruce Jarvis]], [[Boris Borissowitsch Jegorow]], [[Alexander Jurjewitsch Kaleri]], [[Leonid Denissowitsch Kisim]], [[Wladimir Michailowitsch Komarow]], [[Oleg Dmitrijewitsch Kononenko]], [[Sergei Wladimirowitsch Korsakow]], [[Kosmonaut]], [[Waleri Nikolajewitsch Kubassow]], [[William Benjamin Lenoir]], [[Wladimir Afanassjewitsch Ljachow]], [[John Michael Lounge]], [[Jack Robert Lousma]], [[James Arthur Lovell]], [[George David Low]], [[Oleg Grigorjewitsch Makarow]], [[Juri Iwanowitsch Malentschenko]], [[Thomas Kenneth Mattingly]], [[Sharon Christa McAuliffe]], [[Michael James McCulley]], [[Ronald Erwin McNair]], [[Bruce Edward Melnick]], [[Ulf Merbold]], [[Alexander Alexandrowitsch Missurkin]], [[Edgar Dean Mitchell]], [[Boris Wladimirowitsch Morukow]], [[Richard Michael Mullane]], [[NASA]], [[Andrijan Grigorjewitsch Nikolajew]], [[Bryan Daniel O’Connor]], [[Ellison Shoji Onizuka]], [[Wiktor Iwanowitsch Pazajew]], [[Donald Herod Peterson]], [[William Reid Pogue]], [[Alan Goodwin Poindexter]], [[Pawel Romanowitsch Popowitsch]], [[James Francis Reilly]], [[Garrett Erin Reisman]], [[Thomas Reiter]], [[Judith Arlene Resnik]], [[Sergej Nikolajewitsch Rewin]], [[Sally Kristen Ride]], [[Waleri Iljitsch Roschdestwenski]], [[Jerry Lynn Ross]], [[Alexander Michailowitsch Samokutjajew]], [[Wladimir Alexandrowitsch Schatalow]], [[Juri Georgijewitsch Schargin]] [[Walter Marty Schirra]], [[Harrison Hagan Schmitt]], [[Georgi Stepanowitsch Schonin]], [[Russell Louis Schweickart]], [[Francis Richard Scobee]], [[David Randolph Scott]], [[Paul Desmond Scully-Power]], [[Piers John Sellers]], [[Alexander Alexandrowitsch Serebrow]], [[Jelena Olegowna Serowa]], [[William McMichael Shepherd]], [[Margaret Rhea Seddon]], [[Witali Iwanowitsch Sewastjanow]], [[Brewster Hopkinson Shaw]], [[Michael John Smith]], [[Space Shuttle]], [[Thomas Patten Stafford]], [[Gennadi Michailowitsch Strekalow]], [[Ernst Stuhlinger]], [[Wjatscheslaw Dmitrijewitsch Sudow]], [[Steven Ray Swanson]], [[John Leonard Swigert]], [[Taikonaut]], [[Jewgeni Igorjewitsch Tarelkin]], [[Norman Earl Thagard]], [[William Edgar Thornton]], [[Michail Wladislawowitsch Tjurin]], [[Waleri Iwanowitsch Tokarew]], [[Boris Jewsejewitsch Tschertok]], [[Janice Elaine Voss]], [[Wladimir Wladimirowitsch Wasjutin]], [[Paul Joseph Weitz]], [[Alexander Stepanowitsch Wiktorenko]], [[Donald Edward Williams]], [[Igor Petrowitsch Wolk]], [[Wladislaw Nikolajewitsch Wolkow]], [[Boris Walentinowitsch Wolynow]], [[John Watts Young]] (146). ==Schach== [[Thal Abergel]], [[Boško Abramović]], [[Simon Sinowjewitsch Alapin]], [[Aryam Abreu Delgado]], [[Aflehnt Königsgambit]], [[Carl Ahues]], [[Ralf Åkesson]], [[Adolf Albin]], [[Alexander Alexandrowitsch Aljechin]], [[Viswanathan Anand]], [[Aschot Anastassjan]], [[Adolf Anderssen]], [[Anderssen-Anspeel]], [[Anspeel (Schach)]], [[David Antón Guijarro]], [[Lajos Asztalos]], [[Curt von Bardeleben]], [[Johann Hermann Bauer]], [[Benoni-Vertedigen]], [[Ossip Bernstein]], [[Mario Bertok]], [[István Bilek]], [[Henry Edward Bird]], [[Joseph Henry Blackburne]], [[Ludwig Bledow]], [[Benjamin Markowitsch Blumenfeld]], [[Blumenfeld-Gambit]], [[Boban Bogosavljević]], [[Michail Moissejewitsch Botwinnik]], [[Gyula Breyer]], [[Buer (Schach)]], [[Wladimir Burmakin]], [[Amos Burn]], [[Jelisaweta Iwanowna Bykowa]], [[José Raúl Capablanca]], [[Rodolfo Tan Cardoso]], [[Carl Carls]], [[Magnus Carlsen]], [[Fabiano Caruana]], [[Alexander Walerjewitsch Chalifman]], [[Ratmir Dmitrijewitsch Cholmow]], [[Wilhelm Cohn]], [[Edgar Colle]], [[Dan Cramling]], [[István Csom]], [[Robert Cvek]], [[Daamgambit]], [[Mato Damjanović]], [[Eugene Delmar]], [[Péter Dely]], [[Arnold Denker]], [[Erald Dervishi]], [[Alexandre Deschapelles]], [[Cecil De Vere]], [[Juri Rafaelowitsch Dochojan]], [[Zbigniew Doda]], [[Dreespringerspeel]], [[Petar Drentschew]], [[Arthur Dunkelblum]], [[Jaan Ehlvest]], [[Elo-Tall]], [[Jens Enevoldsen]], [[Engelsch Anspeel]], [[Engelsch Symmetrievariante]], [[Berthold Englisch]], [[Max Euwe]], [[Ernst Falkbeer]], [[Iván Faragó]], [[Hans Fahrni]], [[FIDE]], [[Miroslav Filip]], [[Robert James Fischer]], [[Alexander Fishbein]], [[Salo Flohr]], [[Ľubomír Ftáčnik]], [[Andrija Fuderer]], [[Luís Galego]], [[Gildardo García]], [[Boris Gelfand]], [[Petar Genov]], [[Aimé Gibaud]], [[Alberto Giustolisi]], [[Svetozar Gligorić]], [[Carl Göring]], [[Alon Greenfeld]], [[Grootmeester (Schach)]], [[Grünfeld-Indisch Verteidigung]], [[Dommaraju Gukesh]], [[Isidor Gunsberg]], [[Zoltán Gyimesi]], [[Daniel Harrwitz]], [[Andreas Heimann]], [[Herbert Heinicke]], [[Irisberto Herrera]], [[Historsch Elo-Tall]], [[Vlastimil Hort]], [[Krunoslav Hulak]], [[Max Illingworth]], [[Sergei Dmitrijewitsch Ionow]], [[Michel Jadoul]], [[Paul Johner]], [[Edvīns Ķeņģis]], [[Paul Keres]], [[Lionel Kieseritzky]], [[Olof Kinnmark]], [[Ove Kinnmark]], [[Jānis Klovāns]], [[Rainer Knaak]], [[Dmitri Nikolajewitsch Kokarew]], [[Königsfianchetto]], [[Viktor Kortschnoi]], [[Petr Kostenko]], [[Boris Kostić]], [[Martyn Kravtsiv]], [[Jens Kristiansen]], [[Igor Dmitrijewitsch Kurnossow|Igor Kurnossow]], [[Hennadij Kusmin]], [[Aidas Labuckas]], [[Konstantin Landa]], [[Bent Larsen]], [[Emanuel Lasker]], [[Rafael Leitão]], [[Levente Lengyel]], [[Leningrader System]], [[Kostjantyn Lerner]], [[Lettsch Gambit]], [[Samuel Lipschütz]], [[Andor Lilienthal]], [[Giambattista Lolli]], [[Marat Anatoljewitsch Makarow]], [[Marius Manolache (Schachspeler)|Marius Manolache]], [[Georg Marco]], [[Géza Maróczy]], [[Frank James Marshall]], [[Dražen Marović]], [[Slobodan Martinović]], [[Konstantin Maslak]], [[Middelgambit]], [[Roberto Mogranzini]], [[Léon Mons]], [[Paul Charles Morphy]], [[John Stuart Morrison]], [[Andrei Murariu]], [[Evgenij Najer]], [[Parimarjan Negi]], [[Jan Alexandrowitsch Nepomnjaschtschi]], [[Gustav Richard Neumann]], [[Bjørn Nielsen]], [[Aaron Nimzowitsch]], [[Nimzowitsch-Verteidigung]], [[Ilja Nyschnyk]], [[Luděk Pachman]], [[Óscar Panno]], [[Lewan Pantsulaia]], [[Bruno Parma]], [[Louis Paulsen]], [[Peerd (Schach)]], [[Julius Perlis]], [[Tomáš Petrík]], [[Margeir Pétursson]], [[Harry Nelson Pillsbury]], [[Vasja Pirc]], [[Ponziani-Anspeel]], [[Poolsch Verteidigung]], [[Lajos Portisch]], [[Ehrhardt Post]], [[Braslav Rabar]], [[Julian Radulski]], [[Juri Sergejewitsch Rasuwajew]], [[Igor Rausis]], [[Emil Richter (Schachspeler)|Emil Richter]], [[Fritz Riemann (Schachspeler)|Fritz Riemann]], [[Ludwig Rödl]], [[Russisch Verteidigung]], [[Alexander Rustemov]], [[Salvio-Gambit]], [[Friedrich Sämisch]], [[Saragossa-Anspeel]], [[Ante Šarić]], [[Gyula Sax]], [[Schachspeel]], [[Emanuel Schiffers]], [[Carl Schlechter]], [[Schottisch Partie]], [[Jackson Whipps Showalter]], [[Roman Slobodjan]], [[Wassili Wassiljewitsch Smyslow]], [[Ariel Sorin]], [[Spaansch Partie]], [[Boris Wassiljewitsch Spasski]], [[Rudolf Spielmann]], [[Endre Steiner]], [[Wilhelm Steinitz]], [[Steinitz-Gambit (Wiener Partie)]], [[Daniël Stellwagen]], [[Aleksa Striković]], [[Surab Sturua]], [[Berthold Suhle]], [[Nenad Šulava]], [[Rasmus Svane]], [[Rudolf Swiderski]], [[Swiezer Gambit]], [[Mark Jewgenjewitsch Taimanow]], [[Michail Tal]], [[Siegbert Tarrasch]], [[Tarrasch-Variante]], [[Savielly Tartakower]], [[Richard Teichmann]], [[Róbert Tibenský]], [[Raj Tischbierek]], [[Sergey Tiviakov]], [[Jacek Tomczak (Schachspeler)]], [[Oleg Leonidowitsch Tschernikow]], [[Michail Tschigorin]], [[Wolfgang Uhlmann]], [[Ungaarsch Verteidigung]], [[Wolfgang Unzicker]], [[László Vadász]], [[Dragoljub Velimirović]], [[Milan Vidmar (1909–1980)]], [[Matthias Wahls]], [[Max Warmerdam]], [[William Nicholas Watson]], [[Carl Wemmers]], [[Jan Werle]], [[Boris Markowitsch Werlinski]], [[Heikki Westerinen]], [[Wiener Partie]], [[Simon Winawer]], [[Alexander Wittek]], [[Fred Dewhirst Yates]], [[Johannes Hermann Zukertort]] (228). ==Film, Schauspeler un Synchroonsnacker== [[A Star Is Born (1937)]], [[Maud Ackermann]], [[Peter Alexander]], [[June Allyson]], [[Alma und Oskar]], [[Marie Ault]], [[Karin Baal]], [[Ildikó Bánsági]], [[Justin Bartha]], [[Henning Baum]], [[Magda Bäumken]], [[Thomas Bayer]], [[Christofer von Beau]], [[Rudolf Beiswanger]], [[Hubertus Bengsch]], [[Edgar Bessen]], [[Edna Best]], [[Manfred Bettinger]], [[Charles Bickford]], [[Brian Blessed]], [[Lothar Blumhagen]], [[Humphrey Bogart]], [[Anna Böger]], [[Rolf Bohnsack]], [[Arianne Borbach]], [[Ingrid von Bothmer]], [[Eddie Bracken]], [[Viktoria Brams]], [[Margarita Breitkreiz]], [[Walter Brennan]], [[Michael Brennicke]], [[Eva Brumby]], [[Christian Brückner]], [[Ellen Burstyn]], [[Kaspar Capparoni]], [[Claude Chabrol]], [[Ilka Chase]], [[Monique Chaumette]], [[Anna-Sophia Claus]], [[Betty Compson]], [[Conspirator (Film)]], [[Veronique Coubard]], [[Broderick Crawford]], [[Wendy Crewson]], [[Scatman Crothers]], [[Uwe Dallmeier]], [[Will Danin]], [[Doris Day]], [[James Dean]], [[Loren Dean]], [[Colleen Dewhurst]], [[Brad Dexter]], [[Robert Donner]], [[Kirk Douglas]], [[James Drury]], [[Kevin Durand]], [[Jasna Đuričić]], [[Volker Eckstein]], [[Bernd Eichinger]], [[Arne Elsholtz]], [[Violet Farebrother]], [[Ulrich Faulhaber]], [[Jan Fedder]], [[Erich Fiedler]], [[Marjorie Fielding]], [[Der Findling (Film)]], [[Curth Flatow]], [[Helen Flint]], [[Ellen Foley]], [[Joan Fontaine]], [[Mark Frankel]], [[Greig Fraser]], [[Stefan Fredrich]], [[Willem Fricke]], [[Astrid M. Fünderich]], [[Anna Führing]], [[Ava Gardner]], [[Johanna Gastdorf]], [[Gudrun Genest]], [[Norbert Gescher]], [[Estelle Getty]], [[Hermione Gingold]], [[Marco Girnth]], [[Frank Glaubrecht]], [[Ginnifer Goodwin]], [[Götz-George-Pries]], [[Ernst Grabbe]], [[Ilona Grandke]], [[Peter Graves]], [[Charles Grenzbach]], [[Traudel Haas]], [[Hans-Peter Hallwachs]], [[Corinna Harfouch]], [[Jean Harlow]], [[Naomie Harris]], [[Beate Hasenau]], [[Johannes Heesters]], [[Roland Hemmo]], [[Ursula Heyer]], [[Judd Hirsch]], [[Wilfried Hochholdinger]], [[Dustin Hoffman]], [[Gert Günther Hoffmann]], [[Fritz Hollenbeck]], [[Elfi Hoppe]], [[Dennis Hopper]], [[Hour of the Gun]], [[Trevor Howard]], [[Rochelle Hudson]], [[Walter Huston]], [[Martha Hyer]], [[August Wilhelm Iffland]], [[Celia Imrie]], [[John Ireland (Schauspeler)]], [[Burl Ives]], [[David Janssen]], [[Julia Janssen]], [[Rüdiger Joswig]], [[Claus Jurichs]], [[Heidi Kabel]], [[Heini Kaufeld]], [[Diane Keaton]], [[Sandra Keck]], [[Oskar Ketelhut]], [[Paul Klinger]], [[Ralf Komorr]], [[Volkert Kraeft]], [[Karl-Heinz Kreienbaum]], [[Hildegard Krekel]], [[Ulrike Kriener]], [[Marina Krogull]], [[Randolf Kronberg]], [[Ruth Maria Kubitschek]], [[Doris Kunstmann]], [[Dominique Kusche]], [[La femme et le pantin]], [[Burt Lancaster]], [[Elsa Lanchester]], [[Jessie Royce Landis]], [[Hellmut Lange]], [[Hope Lange]], [[Louise Lasser]], [[Charles Laughton]], [[Heath Ledger]], [[Manfred Lehmann]], [[Regina Lemnitz]], [[Roger Livesey]], [[Carole Lombard]], [[Marion Lorne]], [[Joan Lorring]], [[Scarlet Lubowski]], [[Ida Lupino]], [[Martin Lüttge]], [[Marianne Lutz]], [[Gabriel Macht]], [[Hans Mahler]], [[Fredric March]], [[Herbert Marshall]], [[Mike Marshall (Schauspeler)]], [[Joseph Mascolo]], [[Lois Maxwell]], [[Alec McCowen]], [[Bruce McGill]], [[Patrick McGoohan]], [[Steve McQueen]], [[Marietta Meade]], [[Cameron Mitchell]], [[Pontiac Moon]], [[Debra Mooney]], [[Owen Moore]], [[Marianne Muellerleile]], [[Fritz Muliar]], [[Paul Muni]], [[Michael Murphy (Schauspeler)]], [[John Nettles]], [[Christine Neubauer]], [[Barbara Nichols]], [[Merle Oberon]], [[Richard Ohnsorg]], [[Peter O’Toole]], [[Eleanor Parker]], [[Edward Peil Sr.]], [[Franziska Pigulla]], [[Sacha Pitoëff]], [[Ellen Plessow]], [[Jörg Pleva]], [[Jürgen Pooch]], [[Tyrone Power de Öllere]], [[Sandra Prinsloo]], [[Joachim Pukaß]], [[Ella Raines]], [[Gundula Rapsch]], [[Erna Raupach-Petersen]], [[Peggy Rea]], [[Lynn Redgrave]], [[Henny Reents]], [[Joachim Regelien]], [[Julia Richter (Schauspelerin)|Julia Richter]], [[Katja Riemann]], [[Helmut Ringelmann]], [[Pernell Roberts]], [[Béatrice Romand]], [[Gerlind Rosenbusch]], [[Zelda Rubinstein]], [[Walter Ruppel]], [[Rita Russek]], [[Johanna Sacco]], [[Toni Sailer]], [[Harold Sakata]], [[Kerstin Sanders-Dornseif]], [[Peter Sattmann]], [[Katrin Schaake]], [[Jens Scheiblich]], [[Udo Schenk]], [[Walter Scherau]], [[Aglaja Schmid]], [[Andreas Schmidt (Schauspeler)|Andreas Schmidt]], [[Petra Schürmann]], [[Jan Georg Schütte]], [[Christian Seeler]], [[Talia Shire]], [[Hilde Sicks]], [[Günther Siegmund]], [[Christa Siems]], [[Ingvar Eggert Sigurðsson]], [[Jean Simmons]], [[John Smith (Schauspeler)]], [[S.O.B.]], [[Nana Spier]], [[Stefan Staudinger]], [[Mary Steenburgen]], [[Milburn Stone]], [[Eberhard Storeck]], [[Franziska Stürmer]], [[Jasmin Tabatabai]], [[Tall in the Saddle]], [[Horst Tappert]], [[Vera Teltz]], [[Jürgen Thormann]], [[Adalbert Tiegelkamp]], [[Justin Timberlake]], [[Hans Timmermann]], [[Gisela Trowe]], [[Audrey Totter]], [[Richard Tuggle]], [[Heike Ulrich]], [[Jamie Uys]], [[Eric Vaessen]], [[The Vagabond]], [[Henry Vahl]], [[Bruno Vahl-Berg]], [[Vince Vaughn]], [[Gudrun Vaupel]], [[Dana Vávrová]], [[Martha Vickers]], [[Charles Vidor]], [[Rudolf Vogel (Schauspeler)]], [[Tom Vogt]], [[Konrad Wagner (Schauspeler)]], [[M. Emmet Walsh]], [[Eduard Wandrey]], [[Christa Wehling]], [[Herbert Weicker]], [[Martin Weinek]], [[Ingeborg Wellmann]], [[Mick Werup]], [[Gisela Wessel]], [[Richard Widmark]], [[Judy Winter]], [[Joseph Wiseman]], [[Susanne Wolff]], [[Johannes Wolko]], [[Katja Woywood]], [[Woman of Straw]], [[William Wyler]], [[Patrick Wymark]] (273). ==Schrievers== [[Francisco Acuña de Figueroa]], [[Ingrid Bachér]], [[David Baldacci]], [[Daniel Baud-Bovy]], [[René Bazin]], [[Harriet Beecher-Stowe]], [[Georg Julius Berling]], [[Hein Bredendiek]], [[Louis Bromfield]], [[Minna Burgarth]], [[Erskine Caldwell]], [[Taylor Caldwell]], [[Giosuè Carducci]], [[Tom Clancy]], [[Donna Woolfolk Cross]], [[Gustave Desnoiresterres]], [[Wiebke Eden]], [[Gustave Flaubert]], [[Cecil Scott Forester]], [[Ralph Giordano]], [[Noah Gordon]], [[Hermann Greifeld]], [[John Grisham]], [[Rufus Wilmot Griswold]], [[Václav Havel]], [[Enno Wilhelm Hektor]], [[Friedrich Hölderlin]], [[Hans Henning Holm]], [[Felicitas Hoppe]], [[Ricarda Huch]], [[Ellis Kaut]], [[Tracy Kidder]], [[Friedrich Gottlieb Klopstock]], [[Hermann Löns]], [[Thyde Monnier]], [[Christian Morgenstern (Schriever)]], [[Helga Nordhausen]], [[Novalis]], [[Jutta Oltmanns]], [[Jean Paulhan]], [[Edgar Allan Poe]], [[Domingos dos Reis Quita]], [[Patrick Rambaud]], [[Jerome David Salinger]], [[George Sand]], [[Sidney Sheldon]], [[Johannes Mario Simmel]], [[Leo Stein (Schriever)]], [[Tomas Tranströmer]], [[Thomas Tusser]], [[John Updike]], [[Vergil]], [[Paul Verlaine]], [[Berend de Vries]], [[Tennessee Williams]], [[Jan Hinnerk Wördemann]], [[Herman Wouk]], [[Toni Wübbens]], [[Sidonia Hedwig Zäunemann]] (58). ==Slötter== [[Slott Arcis-sur-Aube|Arcis-sur-Aube]], [[Slott Bauschlott|Bauschott]], [[Slott Bílina|Bílina]], [[Slott Bückeborg|Bückeborg]], [[Slott Chambéry|Chambéry]], [[Slott Chameregg|Chameregg]], [[Slott Costaérès|Costaérès]], [[Slott Drottningholm|Drottningholm]], [[Slott Ellwangen|Ellwangen]], [[Slott Fürstenberg (Fürstenberg an de Werser)|Fürstenberg an de Werser]], [[Slott Gävle|Gävle]], [[Slott Gödens|Gödens]], [[Slott Guiry|Guiry]], [[Slott Gymnich|Gymnich]], [[Haneborg]], [[Slott Inkofen (Haag an der Amper)|Inkofen (Haag an der Amper)]], [[Slott Jever|Jever]], [[Slott Köpenick|Köpenick]], [[Slott Kropstädt|Kropstädt]], [[Slott Le Plessis-Bourré|Le Plessis-Bourré]], [[Slott Le Sart|Le Sart]], [[Slott Les Aygues|Les Aygues]], [[Slott Mirabell|Mirabell]], [[Slott Prittag|Prittag]], [[Slott Rennhof|Rennhof]], [[Slott Rosenholm|Rosenholm]], [[Slott Rydboholm|Rydboholm]], [[Slott Stutensee|Stutensee]], [[Slott Zvolen|Zvolen]] (29). ==Skispringer== [[Alan Alborn]], [[Simon Ammann]], [[Jaroslav Balcar]], [[Jindřich Balcar]], [[Andreas Bauer (Skispringer)]], [[Olaf Bjørn Bjørnstad]], [[Stanisław Bobak]], [[Kristian Brenden]], [[Matthias Buse]], [[Jochen Danneberg]], [[Thomas Diethart]], [[Torbjørn Falkanger]], [[Edi Federer]], [[Sven Hannawald]], [[Veikko Heinonen]], [[Tommy Ingebrigtsen]], [[Veikko Kankkonen]], [[Karel Kodejška]], [[Akitsugu Konno]], [[Ingolf Mork]], [[Albin Plank]], [[Vladimír Podzimek]], [[Peter Prevc]], [[Jiří Raška]], [[Roger Ruud]], [[Rainer Schmidt (Skispringer)]], [[Hiroo Shima]], [[Kjell Sjöberg]], [[Reinhard Schwarzenberger]], [[Władysław Tajner]], [[Pentti Uotinen]], [[Kari Ylianttila]] (32). ==Swemmsport== [[Duncan Armstrong]], [[Jack Babashoff]], [[Shirley Babashoff]], [[Johan Bontekoe]], [[Arne Borg]], [[Betty Brey]], [[Lorraine Crapp]], [[Attila Czene]], [[Ambrose Gaines]], [[Annett Gamm]], [[Martha Genenger]], [[Nicole Haislett]], [[Ursula Happe]], [[Doris Hart]], [[Karen Harup]], [[John Hencken]], [[Margaret Hoelzer]], [[Frederick Holman]], [[Helen Johns]], [[Anna-Karin Kammerling]], [[Haide Klüglein]], [[Stanislawa Stanislawowna Komarowa]], [[William Thomas Lanigan]], [[Faith Leech]], [[Bettina Löbel]], [[Maurice Lusien]], [[Rebecca Manuel]], [[Folkert Meeuw]], [[Malia Metella]], [[James Montgomery]], [[William Mulliken]], [[Udo Poser]], [[Galina Nikoljewna Prosumenschtschikowa]], [[Qiu Bo]], [[Stephen Karl Rerych]], [[Carl Robie]], [[Clarke Scholes]], [[Donald Arthur Schollander]], [[Hilde Schrader]], [[Roman Andrejewitsch Sludnow]], [[Manuela Stellmach]], [[Oleksandr Sydorenko]], [[Katalin Szőke]], [[Michael Troy]], [[Peter Vanderkaay]], [[Zoltán Verrasztó]] (45). ==Tennis== [[Nelly Adamson-Landry]], [[Daphne Akhurst]], [[Jan Apell]], [[Cilly Aussem]], [[Herbert Baddeley]], [[Elena Baltacha]], [[Maud Barger-Wallach]], [[Harold Sibthorpe Barlow]], [[Marion Bartoli]], [[Annika Beck]], [[Séverine Beltrame]], [[Julien Benneteau]], [[Alberto Berasategui]], [[Paolo Bertolucci]], [[Blanche Bingley]], [[Fiorella Bonicelli]], [[Dora Boothby]], [[Delina Boshoff]], [[John Bromwich]], [[Louise Brough]], [[Mary Kendall Browne]], [[Ernst Buchholz (Tennisspeler)]], [[Edda Buding]], [[Ingo Buding]], [[Wilhelm Bungert]], [[Mallory Burdette]], [[Angela Buxton]], [[Maria Elena Camerin]], [[Kent Carlsson]], [[Rosemary Casals]], [[Dorothy Cheney]], [[Dominika Cibulková]], [[Sorana Cîrstea]], [[William Clothier]], [[Evelyn Colyer]], [[Phyllis Lindrea Covell]], [[Thelma Coyne Long]], [[Kevin Curren]], [[Mike Davies]], [[Dwight Filley Davis]], [[Nathalie Dechy]], [[Ruxandra Dragomir]], [[Jaroslav Drobný (Tennisspeler)]], [[Cliff Drysdale]], [[Margaret Osborne duPont]], [[James Dwight]], [[Gwendoline Eastlake-Smith]], [[Katja Ebbinghaus]], [[Heidi Eisterlehner]], [[Pierre Etchebaster]], [[Robert Falkenburg]], [[Patty Fendick]], [[Stéphanie Foretz]], [[Željko Franulović]], [[French Open]], [[Shirley Fry-Irvin]], [[Clarence Gamble]], [[Darja Alexejewna Gawrilowa]], [[Rolf Gehring]], [[Kathleen McKane Godfree]], [[Helen Gourlay Cawley]], [[Paul Haarhuis]], [[Julie Halard-Decugis]], [[Sylvia Hanika]], [[Ellen Hansell]], [[Rex Hartwig]], [[Bobbie Heine]], [[Henner Henkel]], [[Jill Henselwood]], [[George Hillyard]], [[Martina Hingis]] (nee), [[Helga Hösl-Thaw]], [[Hazel Hotchkiss Wightman]], [[Helen Hull Jacobs]], [[International Tennis Hall of Fame]], [[John Isner]], [[Anders Järryd]], [[Jadwiga Jędrzejowska]], [[Eric Jelen]], [[Marion Zinderstein Jessup]], [[Jana Kandarr]], [[Angelique Kerber]], [[Sandra Klösel]], [[Jan Kodeš]], [[Philipp Kohlschreiber]], [[Dorothea Köring]], [[Hilde Krahwinkel-Sperling]], [[Jack Kramer]], [[Aaron Krickstein]], [[Johan Kriek]], [[Christian Kuhnke]], [[Florencia Labat]], [[Arthur Larsen]], [[Suzanne Lenglen]], [[Edgar Welch Leonard]], [[Ernest Wool Lewis]], [[Anita Lizana]], [[Simonne Mathieu]], [[Kenneth McGregor]], [[Christina McHale]], [[Don McNeill]], [[Rachel McQuillan]], [[Anne Minter]], [[Alicia Molik]], [[Edgar Moon]], [[Garbiñe Muguruza Blanco]], [[Andy Murray (Tennisspeler)|Andy Murray]], [[Rafael Nadal]], [[Betsy Nagelsen]], [[Ilie Năstase]], [[Larisa Neiland]], [[John Newcombe]], [[Jana Novotná]], [[Betty Nuthall]], [[Joakim Nyström]], [[Tom Okker]], [[Chris O'Neil]], [[Miriam Oremans]], [[Rafael Osuna]], [[Mary Outerbridge]], [[Pauline Parmentier]], [[Budge Patty]], [[Anastassija Sergejewna Pawljutschenkowa]], [[Irene Peacock]], [[Tetjana Perebyjnis]], [[Mikael Pernfors]], [[Andrea Petković]], [[Yvon Petra]], [[Sheila Piercey Summers]], [[Ulrich Pinner]], [[Cédric Pioline]], [[Claudia Porwik]], [[Wiltrud Probst]], [[Mónica Puig]], [[Dennis Ralston]], [[Candy Reynolds]], [[Vincent Richards]], [[Nancy Richey]], [[Barbara Rittner]], [[Mervyn Rose]], [[Ken Rosewall]], [[Dorothy Round]], [[JoAnne Russell]], [[Elizabeth Ryan]], [[Julie Ann Sampson]], [[Arantxa Sánchez Vicario]], [[Dick Savitt]], [[Tine Scheuer-Larsen]], [[Francesca Schiavone]], [[Eleonora Randolph Sears]], [[Richard Sears]], [[Patty Schnyder]], [[Vic Seixas]], [[Dorothy Shepherd-Barron]], [[Anne-Gaëlle Sidot]], [[Josane Sigart]], [[Rene Simpson]], [[Henry Slocum]], [[Lester Rollo Stoefen]], [[Fred Stolle]], [[Katarína Studeníková]], [[Eric Sturgess]], [[Věra Suková]], [[Karen Susman]], [[Roscoe Tanner]], [[Balázs Taróczy]], [[Brian Teacher]], [[Renáta Tomanová]], [[María-Teresa Torró-Flor]], [[Bertha Townsend]], [[Tony Trabert]], [[Lesley Turner Bowrey]], [[James Van Alen]], [[John Van Ryn]], [[Aurélie Védy]], [[María Vento-Kabchi]], [[Stefanie Vögele]], [[Holcombe Ward]], [[Lilian Watson]], [[Stanislas Wawrinka]], [[Marianne Werdel-Witmeyer]], [[Pam Whytcross]], [[Serena Williams]], [[Helen Wills Moody]], [[Todd Witsken]], [[Beals Coleman Wright]], [[Mariano Zabaleta]], [[Werner Zirngibl]] (186). ==Anner Artikels== [[Amisch]], [[Ampsivarier]], [[Angrivarier]], [[Anzeiger für Harlingerland]], [[Arroyo Bizcocho]], [[Asdingen]], [[Auerkerland]], [[Backboord]], [[Balearen]], [[Barra Point]], [[Basisknütt]], [[Bataver]], [[Batist]], [[Ben Davis (Appel)]], [[Beninga]], [[Beröhmt Hann’n]], [[Biathlon]], [[Biermann-Ratjen-Medaille]], [[Bilegger]], [[Bisdom]], [[Böhmsch Rosenappel]], [[Book Mormon]], [[Boomwull]], [[Breefmark]], [[Buise]], [[Bundsstraat 210]], [[Bungsbarg]], [[Byam-Martin-Eiland]], [[Christvesper]], [[Claygate-Parmään]], [[Club Hangover]], [[Club of Rome]], [[County]], [[Delbarestivale]], [[Deneschka]], [[Diemt]], [[Dionysos]], [[Dörmeter]], [[Düütsch Euromünten]], [[Eala Frya Fresena]], [[Ebb]], [[Edifício Sonangol]], [[Eemstunnel]], [[Eiffeltoorn]], [[Emmer (Fatt)|Emmer]], [[Enercon]], [[Fédération Cynologique Internationale]], [[Federgo]], [[Fiale]], [[Fitch Ratings]], [[Flinders Island]], [[Flipchart]], [[FLN Frisia-Luftverkehr]], [[Fylke]], [[Geetkann]], [[Generalstaff]], [[GmbH]], [[Grauwacke]], [[Grissini]], [[Grog]], [[Groten]], [[Hall of Fame vun den Düütschen Sport]], [[Harle]], [[Harlingerland]], [[Harvstappel]], [[Hillig Land]], [[Hügelgräver bi Rispel]], [[Humanismus]], [[Hur (Bibel)]], [[Hypochondrie]], [[Irisch Euromünten]], [[Isobaren]], [[JadeWeserPort]], [[Jagdgeschwader 71]], [[Jatiya Sangsad Bhaban]], [[Kagalaska Island]], [[Kanaadsch-arktisch Archipel]], [[Kaneel]], [[Kardamom]], [[Kardinal]], [[Kazoo]], [[Kekulé-Nummer]], [[Kentucky]], [[Keramik]], [[Kilimandscharo]], [[Kimbern]], [[Klooster Reepsholt]], [[Klootscheeten]], [[Knakenbreker]], [[Knieptaang]], [[Koffie]], [[Korsika]], [[Krakauer Złoty]], [[Kreta]], [[Krokodiliesfische]], [[Krummsteert]], [[Kubismus]], [[Kugelung]], [[Kümo Henriette]], [[Kyjovka]], [[Landschap van Oostfreesland]], [[Lapidarschrift]], [[Lari (Geldsoort)]], [[Lewis-Schachfiguren]], [[List vun de Tennō]], [[List vun de ZDF-Hitparade]], [[Lobaye (Stroom)]], [[Luikenappel]], [[McIntosh (Appel)]], [[Melkbumm]], [[Memmert]], [[Mercosur]], [[Missouri (Bundsstaat)|Missouri]], [[Moin]], [[Mondego]], [[Montana]], [[Mosel]], [[Musher]], [[National Aviation Hall of Fame]], [[Nedderlannen (Europa)|Nedderlannen]] (kumplett nee), [[New Hampshire]], [[Noorddüütsch Rundfunk]], [[Noordisch Gold]], [[Nördernee]], [[Northern Spy]], [[Oderwald]], [[Oligopol]], [[Omurawal]], [[One Penny Black]], [[Ossiloop]], [[Papeer]], [[Parish]], [[Piaster]], [[Platinit]], [[Polar Music Prize]], [[Pontifikat]], [[Port-Cros]], [[Predella]], [[Priesschild]], [[Pruth]], [[Pulque]], [[Pylades]], [[Raat vun de Freesche Bewegung]], [[Rheingold (Appel)]], [[Rode Armee Frakschoon]], [[Roode Pariner]], [[Royal Clipper]], [[Sardinien]], [[Schaltjohr]], [[Schill]], [[Seth (Bibel)]], [[Skelett]], [[Signe Tillisch]], [[Silingen]], [[Skuld]], [[Slacht bi Waterloo]], [[Slowaaksch Euromünten]], [[SMS]], [[Smartwings Slovakia]], [[Spacefacts]], [[Standard & Poor’s]], [[Stewarteiland]], [[Stragula]], [[Standzylinder]], [[Stüerboord]], [[Sudoku]], [[Summerred]], [[Sylt]], [[Tarock]], [[Tasmanien]], [[Tee]] (kumplett nee), [[Teek]], [[Tennessee]], [[Tennō]], [[Terek]], [[Tetrapylon]], [[Thailand]] (nee), [[Thynen]], [[Timerio]], [[Togschloot]], [[Triboker]], [[Ülk]], [[UNESCO]], [[Unkruut]], [[Utøya]], [[Velorama]], [[Ven]], [[Vermont]], [[Vibraphon]], [[Vohilaid]], [[Võilaid]], [[Vredestein]], [[Wadenbeen]], [[Walmdaak]], [[Wellblick]], [[Wienkoop]], [[Wilhelm Tell]], [[Wittum]], [[WSV Harle]], [[Wulk]], [[Xylophon]], [[Zebedäus]] (199). ==Johrsöversichten/ Översichten van verscheeden Dag== [[136]], [[869]], [[879]], [[882]], [[983]], [[1011]], [[1085]], [[1191]], [[1214]], [[1228]], [[1351]], [[1381]], [[1417]], [[1432]], [[1568]], [[1569]], [[1576]], [[1580]], [[1608]] [[1664]], [[1691]], [[1692]], [[1712]], [[1729]], [[1759]], [[1766]], [[1769]], [[1770]], [[1780]], [[1781]], [[1786]], [[1790]], [[1792]], [[1794]], [[1799]], [[1805]], [[1809]], [[1810]], [[1811]], [[1824]], [[1840]], [[1842]], [[1844]], [[1852]], [[1853]], [[1856]], [[1859]], [[1863]], [[1867]], [[1868]], [[1871]], [[1875]], [[1898]], [[1901]], [[1904]], [[1922]], [[1947]], [[1955]], [[1976]], [[1987]], [[1989]], [[1990]], [[1993]], [[1997]], [[2007]], [[2009]], [[2010]], [[2011]], [[2012]], [[2013]], [[2014]], [[2015]], [[2016]], [[2017]], [[2018]], [[2019]], [[2020]], [[2021]], [[2022]], [[2023]], [[2024]] (81). [[6. Januar]], [[7. Januar]], [[10. Januar]], [[11. Januar]], [[13. Januar]], [[14. Januar]], [[17. Januar]], [[22. Januar]], [[4. Februar]], [[17. Februar]], [[20. Februar]], [[25. Februar]], [[30. Februar]], [[4. März]], [[5. März]], [[7. März]], [[10. März]], [[17. März]], [[25. März]], [[1. April]], [[3. April]], [[8. April]], [[10. April]], [[11. April]], [[12. April]], [[14. April]], [[25. April]], [[30. April]], [[9. Mai]], [[18. Mai]], [[19. Mai]], [[25. Mai]], [[28. Mai]], [[6. Juni]], [[11. Juni]], [[13. Juni]], [[26. Juni]], [[30. Juni]], [[3. Juli]], [[5. Juli]], [[19. Juli]], [[27. Juli]], [[13. August]], [[14. August]], [[18. August]], [[25. August]], [[30. August]], [[7. September]], [[8. September]], [[24. September]], [[25. September]], [[30. September]], [[5. Oktober]], [[12. Oktober]], [[18. Oktober]], [[20. Oktober]], [[25. Oktober]], [[2. November]], [[10. November]], [[19. November]], [[20. November]], [[23. November]], [[29. November]], [[1. Dezember]], [[3. Dezember]], [[7. Dezember]], [[20. Dezember]], [[21. Dezember]], [[22. Dezember]], [[24. Dezember]], [[27. Dezember]], [[28. Dezember]], [[29. Dezember]], [[31. Dezember]] (74). ==Städer und Öört== [[Aberdeen]], [[Aken]], [[Akranes]], [[Algier]], [[Amman]], [[Asel (Wittmund)|Asel]], [[Asmara]], [[Asunción]], [[Auerk]] (kumplett nee), [[Augsborg]], [[Baltrum]], [[Bambarg]], [[Bangui]], [[Barkholt]], [[Bayreuth]], [[Belgrad]], [[Bern]], [[Bethlehem]] (meest nee), [[Blanchardstown]], [[Blersum]], [[Blombarg]], [[Bogotá]], [[Bouar]], [[Brazzaville]], [[Buttfoor]], [[Chicago]], [[Concord (New Hampshire)]], [[Cottbus]], [[Crimmitschau]], [[Critzum]], [[Damsum]], [[Darmstadt]], [[Dorfen]], [[Durrës]], [[Düörpm]] (kumplett nee), [[Eidum]], [[Erkelenz]], [[Esens]], [[Eutin]], [[Eversmeer]], [[Forchheim]], [[Freebörg (Oostfreesland)|Freebörg]], [[Freising]], [[Fritzlar]], [[Fulda (Stadt)|Fulda]], [[Fulkum]], [[Funnix]], [[Genf]], [[Gitega]], [[Glauchau]], [[Groot-Hoolm]], [[Haag (Oostfreesland)]], [[Heidelbarg]], [[Heilbronn]], [[Helsinki]], [[Herzlia]], [[Hofgeismar]], [[Holtminden]], [[Iesenhüttenstadt]], [[Jena]], [[Jennelt]], [[Jüterbog]], [[Kaiserslautern]], [[Kampenhout]], [[Kassel]], [[Keitum]], [[Kiefeld]], [[Kiffa]], [[Kilkenny]], [[Klingenthal]], [[Koblenz]], [[Kolding]], [[Kolonia]], [[Konstantinopel]], [[Lahti]], [[Lausanne]], [[Leerhaaf]], [[Leezdörp]], [[Lillehammer]], [[Lilongwe]], [[Lincoln (Nebraska)]], [[Lobamba]], [[Lomé]], [[Lörrach]], [[Los Angeles]], [[Lüh]], [[Lüttich]], [[Manzini]], [[Marx (Oostfreesland)]], [[Maseru]], [[Mbabane]], [[Meerane]], [[Melle]] (kumplett nee) [[Merzig]], [[Montevideo]], [[Münkeboe]], [[Murfreesboro (Tennessee)]], [[Nebra (Unstrut)|Nebra]], [[New Orleans]], [[Nörden (Oostfreesland)|Nörden]], [[Ochtersum]], [[Ogbomosho]], [[Oulu]], [[Oslo]], [[Ostochtersum]], [[Ottawa]], [[Palikir]], [[Palmitas]], [[Petjem]], [[Pforzheim]], [[Pirmasens]], [[Plewert]], [[Priština]], [[Rạch Giá]], [[Ranst]], [[Remagen]], [[Rendsborg]], [[Reutlingen]], [[Rinteln]], [[Rotterdam]], [[Rüsselsheim]], [[Saarbrücken]], [[Sacramento]], [[Sebarg|Bad Sebarg]], [[Seriem]], [[Siemswold]], [[Silvolde]], [[Sliema]], [[Speyer]], [[Stamford (Connecticut)]], [[Stemmert]], [[Stockholm]], [[Stuttgart]], [[St. Wendel]], [[Sucre]], [[Tergast]], [[Þingvellir]], [[Tirana]], [[Tönning]], [[Tornesch]], [[Travemünn]], [[Trier]], [[Trittau]], [[Turin]], [[Utgast]], [[Uttel]], [[Volmarstein]], [[Voslapp]], [[Wapakoneta]], [[Warsingsfehn]], [[Weener]] (kumplett nee), [[Weerm]], [[Weimar]], [[Westochtersum]], [[Wies’]], [[Wiesens]], [[Wiesmoor]], [[Wittmoldt]], [[Wittmund]] (kumplett nee), [[Wrantepott]], [[Wulfsborg]], [[Wupperdaal]], [[Zagreb]], [[Ziallerns]], [[Zwickau]] (162). ==Universitäten== [[Carl von Ossietzky Universität Ollnborg]], [[Columbia University]], [[Georg-August-Universität Chöttingen]], [[Harvard University]], [[Louisiana State University]], [[Massachusetts Institute of Technology]], [[Rice University]], [[Rockefeller University]], [[Rutgers University]], [[University of South Florida]], [[Universität Gabriela Mistral]], [[Universität Ossenbrügge]], [[Universität Paris-Saclay]], [[University of Utah]] (14). == Artikel vun’n Maand == [[Ludwig van Beethoven]] (02/2008), [[James Knox Polk]] (03/2009), [[The Rolling Stones]] (12/2009), [[Edgar Allan Poe]] (05/2010), [[Lakota]] (08/2010), [[Coleman Hawkins]] (11/2010), [[Berthe Morisot]] (03/2011), [[Franz Liszt]] (10/2011), [[Esens]] (11/2011), [[Fram-Expeditschoon]] (12/2011), [[Watergate-Schandaal]] (06/2012), [[Bottervagels]] (08/2012), [[Julius II.]] (02/2013), [[Richard Wagner]] (05/2013), [[Space Shuttle]] (07/2013), [[Sylt]] (08/2013), [[Enercon]] (11/2013), [[Willy Brandt]] (12/2013), [[Benoît Paul Émile Clapeyron]] (01/2014), [[Eiffeltoorn]] (04/2014), [[Flagg vun Düütschland]] (05/2014), [[Rhodesian Ridgeback]] (06/2014), [[Heidi Kabel]] (08/2014), [[Mercosur]] (10/14), [[Bethlehem]] (12/14), [[Nedderlannen (Europa)]] (03/2014), [[Helmut Kohl]] (04/2015), [[Tweete Weltkrieg]] (05/2015), [[Slacht bi Waterloo]] (06/2015), [[Helmut Schön]] (09/2015), [[Tee]] (12/2015), [[Ole Einar Bjørndalen]] (01/2016), [[Wittmund]] (03/2016), [[Vibraphon]] (05/2016), [[Emmer (Fatt)]] (07(2016), [[Robert Lee Gibson]] (10/2016), [[Kaneel]] (12/2016), [[Ella Fitzgerald]] (04/2017), [[Friedrich Hölderlin]] (06/2017), [[Aglais urticae]] (08/2017), [[Hillig Land]] (12/2017), [[Schachspeel]] (01/2018), [[Pforzheim]] (03/2008), [[Koffie]] (04/2018), [[Gustav Mahler]] (05/2018), [[Sparks (Musikgrupp)]] (08/2018), [[Anders Askevold]] (11/2018), [[Papeer]] (12/2018), [[Weener]] (01/2019), [[Michail Moissejewitsch Botwinnik]] (07/2019), [[Pierre-Auguste Renoir]] (12/2019), [[Satoshi Ōmura]] (04/2020], [[Mosel]] (07/2020), [[Tour de France]] (09/2020), [[Pforzheim]] (10/2020), [[Mao Zedong]] (12/2020), [[Omurawal]] (01/2021), [[Armstrong Siddeley Hurricane]] (05/2021), [[Paul VI.]] (10/2021), [[Pierre-Auguste Renoir]] (12/2021), [[Ernest Shackleton]] (01/2022), [[Eudonia lacustrata]] (05/2022), [[Charles Aznavour]] (10/2022), [[Robert Falcon Scott]] (01/2023), [[Pablo Picasso]] (04/2023), [[Lars Nieberg]] (06/2023), [[Rudolf Christoph Eucken]] (07/2023), [[Grauwacke]] (10/2023), [[Wäller]] (11/2023), [[Patti Smith]] (12/2023), [[Aston Martin DB5]] (01/2024). [[de:Benutzer:Eastfrisian]] [[en:User:Eastfrisian]] [[nl:Gebruiker:Eastfrisian]] 9f30he4wp02rl9s83577nhxowqj0ppr 0 9530 1015828 1009968 2024-05-02T15:25:04Z Eastfrisian 554 /* Storven */ wikitext text/x-wiki De '''17. Juli''' is de 198. [[Dag]] in’n [[Gregoriaansch Klenner|Gregoriaanschen Klenner]] oder de 199. Dag in [[Schaltjohr]]en {{Navigatschoonsliest Klenner Daag|Juli}} == Wat an dissen Dag passeert is == === Politik un Sellschap === * [[561]]: [[Johannes III. (Paapst)|Johannes III.]] wurrd Paapst. * [[1453]]: Mit de [[Slacht von Castillon]] ennt de [[Hunnertjohrig Krieg]]. * [[1762]]: De Zar [[Peter III. (Russland)|Peter III.]] warrt afgöddelt. * [[1866]]: In de [[Swiez]] warrt dat [[Schwiezer Roote Krüüz]] grünnt. * [[1878]]: In Düütschland warrt de Kinnerarbeid op to Huus un de Bueree inschränkt. * [[1897]]: In [[Seattle]] warrt twee Tünnen [[Gold]] ut een Schip utlahdt. Dat löst den beröhmden Goldrausch no'n [[Klondike]]-Stroom ut. * [[1915]]: In'n [[Eerste Weltkrieg|Eersten Weltkrieg]] fangt de tweete [[Isonzoslachten|Isonzo-Slacht]] an. * [[1917]]: De britsch König [[Georg V. (Comonwealth)|Georg V.]] nöömt dat Königshuus [[Huus Sassen-Coburg-Gotha|Sassen-Coburg-Gotha]] in [[Huus Windsor|Windsor]] üm. * [[1936]]: De [[Spaansche Börgerkrieg]] geiht los. * [[1945]]: In dat [[Slott Cecilienhof]] fangt de ''[[Potsdamer Konferenz]]'' von de Hööft[[Alliierte|alliierten]] in [[Tweete Weltkrieg|Tweeten Weltkrieg]] an. * [[1946]]: In Berlin warrt dat Tohopenleggen von dat nördlich Rhienland mit Westfalen to dat Land [[Noordrhien-Westfalen]] bekannt geven. * [[1951]]: [[Baudouin I. (Belgien)|Baudouin I.]] warrt König vun Belgien. * [[1987]]: In de [[DDR]] warrt dat Bestraafen mit den Dood afschafft. * [[1998]]: De [[UNO]] beslutt, dem [[Internaschoonal Straafgerichtshof]] intorichten. === Weertschop === * [[1695]]: De [[Bank of Scotland]] warrt dör een Gesett grünnt. * [[1830]]: [[Barthélemy Thimonnier]] kriggt en Patent op sien [[Neihmaschien]] ''Couseuse''. * [[1955]]: In [[Anaheim]], USA maakt ''[[Disneyland]]'' open. === Kunst, Kultur un Bowark === * [[1956]]: De Film ''[[High Society]]'' (op hoochdüütsch: ''Die oberen Zehntausend'') hett in de [[USA]] Premiere. * [[1968]]: De [[The Beatles|Beatles]]-Film ''[[Yellow Submarine]]'' kummt in London in’t Kino. === Wetenschoppen un Technik === * [[1854]]: De [[Semmeringbahn]] warrt as eerste [[Bargbahn]] freegeven. * [[1910]]: De ''Grote Iesafgrunn'' warrt överwunnen. To’n eersten mal geiht een Grupp deeper in de [[Dachstein-Riesenieshöhl]] rin. * [[1933]]: Dat litauisch Forscherflugtüch ''[[Lituanica]]'' störkt no dat Överqueren von’n Atlantik bi [[Soldin]] af. * [[1975]]: In’n Rahmen von dat [[Apollo-Sojus-Projekt]] dropt sik [[Apollo 18]] un [[Sojus 19]] in’n Weltruum. === Katastrophen === * [[1981]]: In een Hotel in [[Kansas City (Missouri)|Kansas City]], Missouri brekt twee Stiegg full mit Minschen twei. 114 Minschen blieft dood. * [[1996]]: Een [[Boeing 747]] explodeert kott no’n Start. All 230 Lüüd an Bord kommt dorbi üm. Woans dat utlöst hett, blifft unklor. * [[1998]]: Een [[Eerdbeven]] mit de [[Magnitude (Seismologie)|Magnitude]] M_S = 7,1 köst op [[Papua-Niegguinea]] 2.183 Minschenleven. * [[2006]]: An de Süüdküst von [[Java (Insel)|Java]], Indonesien starvt 300 Minschen dör een [[Tsunami]]. == Boren == * [[1745]]: [[Timothy Pickering]], US-amerikaansch Politiker un Butenminister. * [[1788]]: [[Philipp-August von Amsberg]], düütsch Iesenbahnbaas. * [[1843]]: [[Julio Argentino Roca]], Präsident von [[Argentinien]]. * [[1846]]: [[Nicolai Miklouho-Maclay]], russ’schen Forscher un Anthropoloog, hett Niegguinea utforscht. * [[1860]]: [[Clara Viebig]], düütsch Schrieverin. * [[1888]]: [[Samuel Agnon]], israelsch Schriever, kreeg 1966 den Literatur[[nobelpries]]. * [[1893]]: [[Wilhelm Dieckmann (Wedderstandskämper, 1893)|Wilhelm Dieckmann]], düütsch Offizier un Wedderstandskämper († [[1944]]) * [[1899]]: [[James Cagney]], US-amerikaansch Schauspeler. * [[1913]]: [[Wilhelm Fresenius]], düütsch Chemiker. * [[1920]]: [[Juan Antonio Samaranch]], spaansch Sportfunkschoonär († [[2010]]) * [[1921]]: [[Louis Lachenal]], franzöösch Bargstieger († [[1955]]) * [[1928]]: [[Joe Morello]], US-amerikaansch Jazzmusiker († [[2011]]) * [[1933]]: [[Ben Riley]], US-amerikaansch Jazzmusiker un Slagtüüchspeler († [[2017]]) * [[1935]]: [[Donald Sutherland]], kanaadsch Schauspeler * [[1939]]: [[Milva]], italiensch Singerin * [[1941]]: [[Jürgen Flimm]], düütsch Speelbaas * [[1942]]: [[Michael Seresin]], neeseelännschen Kameramann * [[1947]]: [[Camilla Mountbatten-Windsor]], Fru von Prince Charles. * [[1951]]: [[Frank Castorf]], düütsch Speelbaas. * [[1952]]: [[David Hasselhoff]], US-amerikaansch Schauspeler. * [[1954]]: [[Angela Merkel]], düütsch Bunnskazlerin. * [[1959]]: [[Jörg Knör]], düütsch Komiker un Parodist. * [[1965]]: [[Bastian Sick]], düütschen Journalist, Lektor, Översetter un Saakbookautor. * [[1968]]: [[Davis Kamoga]], ugandsche Lichtathlet * [[1971]]: [[Cory Doctorow]], kanaadsch Journalist * [[1992]]: [[Carolyn Genzkow]], düütsch Schauspelerin == Storven == * [[1453]]: [[John Talbot]], engelsch Feldherr in’n [[Hunnertjohrig Krieg]]. * [[1571]]: [[Georg Fabricius]], düütsch Dichter, Historiker un Archäoloog. * [[1588]]: [[Sinan]], osmaansch Ingineur un Architekt (* [[1489]]) * [[1762]]: [[Peter III. (Russland)|Peter III.]], russ’sch Zar. * [[1790]]: [[Adam Smith]], [[Philosophie|Philosoph]] un [[Ökonomie|Ökonom]] ut [[Schottland]] (* [[1723]]) * [[1912]]: [[Henri Poincaré]], franzöösch Mathematiker un theoretsch Physiker. * [[1949]]: [[Miel Mundt]], nedderlännsch Fotballspeler. * [[1959]]: [[Billie Holiday]], US-amerikaansch Jazzsingerin (* [[1915]]) * [[1967]]: [[John Coltrane]], US-amerikaansch Jazzmusiker(* [[1926]]) * [[1994]]: [[Hinnerk Kruus]], plattdüütsch Schriever (* [[1916]]) * [[2001]]: [[Wilhelm Simetsreiter]], düütsch Footballspeler (* [[1915]]) * [[2003]]: [[Alfred Preißler]], düütsch Fotballspeler * [[2011]]: [[Juan María Bordaberry]], uruguayisch Politiker un Präsident (* [[1928]]) * [[2013]]: [[Peter Appleyard]], kanaadsch Jazzmusiker (* [[1928]]) * [[2014]]: [[Henry Warren Hartsfield]], US-amerikaansch Astronaut (* [[1933]]) * [[2014]]: [[William Mulliken]], US-amerikaansch Swemmsportler (* [[1939]]) [[Kategorie:Dag|Juli 17]] oaabcvj5r3spyvcd06cgu8quf6kg96o 0 11755 1015827 1014743 2024-05-02T15:24:13Z Eastfrisian 554 /* Boren */ wikitext text/x-wiki {{Navigatschoonsliest Johr}} == Wat passeert is == * [[30. Januar]]: Riekspräsident [[Paul von Hindenburg]] maakt [[Adolf Hitler]] to'n [[Düütschland|düütschen]] Riekskanzler * Dat [[Nie Testament]] up Platt vun [[Johannes Jessen]] kümmt bi en Verlag in [[Bruunswiek]] rut * In den [[Bremen|Bremer]] Stadtdeel [[Utbremen]] warrt en [[Funktoorn]] ut Holt henstellt, de 90 m hooch is == Boren == * [[3. Januar]]: [[Walter Haettenschweiler]], Swiezer Schriftentwerfer, Typograf un Breefmarkenkünstler († [[2014]]) * [[6. Januar]]: [[Oleg Grigorjewitsch Makarow]], sowjeetsch Kosmonaut († [[2003]]) * [[13. Januar]]: [[Janet Kear]], brittsche [[Ornithologie|Ornitholoogsche]] († [[2004]]) * [[24. Januar]]: [[Erwin Waldner]], düütsch Footballnatschonalspeler († [[2015]]) * [[25. Januar]]: [[Corazon Aquino]], philippiensche Politkersche un Präsidentin († [[2009]]) * [[1. Februar]]: [[Jan Kornelis Harms]], nedderlännsch plattdüütsch Schriever * [[2. Februar]]: [[Bruno Garzena]], italieensch Footballnatschonalspeler * [[24. Februar]]: [[Leon Van Daele]], belgisch Radrennfohrer († [[2000]]) * [[12. März]]: [[Uschi Krämer]], plattdüütsch Schrieverin († [[2010]]) * [[13. März]]: [[Eberhard Storeck]], düütsch Synchroonsnacker, Dialogregisseur un Dialogbookschriever († [[2015]]) * [[19. März]]: [[Philip Roth]], US-amerikaansch Schriever († [[2018]]) * [[31. März]]: [[Jürgen Jürgensen (Neddersassen)|Jürgen Jürgensen]], düütsch Politiker un Landdagsafordneter vun Neddersassen * [[1. April]]: [[Claude Cohen-Tannoudji]], franzöösch Physiker un Nobelpriesdräger * [[1. April]]: [[Heiko Engelkes]], düütsch Journalist († [[2008]]) * [[8. April]]: [[Marcel Rohrbach]], franzöösch Radrennfohrer († [[2012]]) * [[26. April]]: [[Gerd Bahr]], plattdüütsch Schriever * [[11. Mai]]: [[Joe Hembus]], düütsch Filmkritiker, Filmhistoriker, Dreihbookautor un Filmdorsteller († [[1985]]) * [[13. Mai]]: [[Buddy Catlett]], US-amerikaansch Jazzmusiker († [[2014]]) * [[14. Mai]]: [[László Kovács (Kameramann)|László Kovács]], ungaarsch Kameramann († [[2007]]) * [[28. Mai]]: [[Zelda Rubinstein]], US-amerikaansch Schauspelerin († [[2010]]) * [[13. Juni]]: [[Levente Lengyel]], ungaarsch Schachmeester († [[2014]]) * [[19. Juni]]: [[Wiktor Iwanowitsch Pazajew]], sowjeetsch Kosmonaut († [[1971]]) * [[17. Juli]]: [[Ben Riley]], US-amerikaansch Jazzmusiker un Slagtüüchspeler († [[2017]]) * [[26. Juli]]: [[Edmund Strother Phelps]], US-amerikaansch Ökonoom un Nobelpriesdräger * [[6. August]]: [[Ulrich Biesinger]], düütsch Footballnatschonalspeler († [[2011]]) * [[6. August]]: [[Alexander Wassiljewitsch Priwalow|Alexander Priwalow]], sowjeetsch Biathlet († [[2021]]) * [[7. August]]: [[Elinor Ostrom]], US-amerikaansch Politikwetenschaplerin un Nobelpriesdrägerin († [[2012]]) * [[23. August]]: [[Robert Floyd Curl]], US-amerikaansch Chemiker un Nobelpriesdräger († [[2022]]) * [[25. August]]: [[Wayne Shorter]], US-amerikaansch Jazzmusiker un -komponist († [[2023]]) * [[25. August]]: [[Tom Skerritt]], US-amerikaansch Schauspeler * [[26. August]]: [[Rainer Erler]], düütsch Schriever, Speelbaas un Filmpoduzent († [[2023]]) * [[6. September]]: [[Bjørg Skjælaaen]], norweegsch Ieskunstlöperin († [[2019]]) * [[15. September]]: [[Petra Schürmann]], düütsch Feernsehmoderatorin un Schauspelerin († [[2010]]) * [[2. Oktober]]: [[John Bertrand Gurdon]], britisch Bioloog un Nobelpriesdräger * [[2. Oktober]]: [[Giuliano Sarti]], italieensch Footballnatschonalspeler († [[2017]]) * [[3. Oktober]]: [[Neale Fraser]], austraalsch Tennisspeler * [[7. Oktober]]: [[Jonathan Penrose]], engelsch Schachspeler († [[2021]]) * [[9. Oktober]]: [[Peter Mansfield]], britisch Physiker un Nobelpriesdräger († [[2017]]) * [[17. Oktober]]: [[Konrad Hansen]], düütsch Schriever, Speelbaas un ehmalger Intendant vun dat Ohnsorg-Theater († [[2012]]) * [[17. Oktober]]: [[William Alison Anders]], US-amerikaansch Astronaut * [[18. Oktober]]: [[Ludovico Scarfiotti]], italieensch Auto-Rennfohrer († [[1968]]) * [[22. Oktober]]: [[Donald Herod Peterson]], US-amerikaansch Astronaut († [[2018]]) * [[28. Oktober]]: [[Adolf Stockleben (Liddmaat Düütsch Bundsdag)|Adolf Stockleben]], düütsch Politiker un Bundsdagsafordneter († [[2014]]) * [[3. November]]: [[John Barry (Filmkomponist)|John Barry]], britsch Filmkomponist († [[2011]]) * [[3. November]]: [[Amartya Sen]], indisch Wertschapswetenschapler, Philosoph un Nobelpriesdräger * [[4. November]]: [[Charles Kuen Kao]], britisch-US-amerikaansch Physiker un Nobelpriesdräger († [[2018]]) * [[5. November]]: [[Antti Tyrväinen (Biathlet)|Antti Tyrväinen]], finnisch Biathlet († [[2013]]) * [[10. November]]: [[Ronald Ellwin Evans]], US-amerikaansch Astronaut († [[1990]]) * [[11. November]]: [[Edgar Bessen]], düütsch Schauspeler († [[2012]]) * [[14. November]]: [[Fred Wallace Haise]], US-amerikaansch Astronaut * [[21. November]]: [[Henry Warren Hartsfield]], US-amerikaansch Astronaut († [[2014]]) * [[1. Dezember]]: [[Horst Eylmann]], düütsch Politiker un Bundsdagsafordneter († [[2014]]) * [[3. Dezember]]: [[Paul Josef Crutzen]], nedderlannsch Meteoroloog, Athmosphärenchemiker un Nobelpriesdräger († [[2021]]) * [[4. Dezember]]: [[Horst Buchholz]], düütsch Schauspeler († [[2003]]) * [[16. Dezember]]: [[Reimer Bull]], plattdüütsch Schriever († [[2012]]) * [[17. Dezember]]: [[Walter Booker]], US-amerikaansch Jazzmusiker († [[2006]]) * [[17. Dezember]]: [[Lisa Peters]], düütsch Politikerin un Bundsdagsafordnete († [[2010]]) * [[20. Dezember]]: [[Rik Van Looy]], belgisch Radrennfohrer * [[21. Dezember]]: [[Georg Duensing]], düütsch Politiker un Landdagsafordneter vun Neddersassen * [[22. Dezember]]: [[Abel Pacheco de la Espriella]], costa-ricaansch Politiker == Storven == * [[5. Januar]]: [[John Calvin Coolidge|Calvin Coolidge]], US-amerikaansch Politiker un de 30. Präsident (* [[1872]]) * [[9. Januar]]: [[Daphne Akhurst]], austraalsch Tennisspelerin (* [[1903]]) * [[13. Januar]]: [[Christopher Rave]], düütsch Maler un Polarforscher (* [[1881]]) * [[21. Januar]]: [[Wilhelm Harms]], plattdüütschen Schriever (* [[1850]]) * [[18. März]]: [[Ludwig Amadeus vun Savoyen]], italiensch Marineoffizier un Forscher (* [[1873]]) * [[4. April]]: [[Arve Staxrud]], norweegsch Polarforscher (* [[1881]]) * [[9. April]]: [[Sigfrid Karg-Elert]], düütsch Musiktheoretiker un Komponist (* [[1877]]) * [[25. April]]: [[Paul Warncke]], düütsch Bildhauer, hooch- und plattdüütsch Schriever (* [[1866]]) * [[19. Mai]]: [[Rudolf Tarnow]], nedderdüütsch Dichter (* [[1867]]) * [[6. Juli]]: [[Robert Kajanus]], finnisch Dirigent un Komponist (* [[1856]]) * [[7. Juli]]: [[Wilhelm Poeck]], hooch- un plattdüütsch Schriever (* [[1866]]) * [[15. Juli]]: [[Freddie Keppard]], US-amerikaansch Jazzmusiker (* [[1890]]) * [[25. August]]: [[Heinrich Bandlow]], plattdüütsch Schriever (* [[1855]]) * [[26. August]]: [[Nikolai Iwanowitsch Aschmarin]], russ'schen Linguist (* [[1870]]) * [[11. November]]: [[Ernst Hartert]], düütschen [[Ornithologie|Ornithologen]] (* [[1859]]) [[Kategorie:Johr]] [[Kategorie:20. Johrhunnert]] 5lrczfymq00l8vc6bu7qlwrhf7xoyph 0 16957 1015826 982748 2024-05-02T15:22:10Z Eastfrisian 554 /* Boren */ wikitext text/x-wiki {{Navigatschoonsliest Klenner Daag|November}} == Wat passeert is == * [[1615]]: König [[Ludwig XIII.]] vun [[Frankriek]] heiraat in [[Bordeaux]] [[Anna vun Öösterriek]] * [[1620]]: De Siedlers vun de [[Mayflower]] ünnertekent in’n Haven vun [[Provincetown]] den [[Mayflower-Verdrag]]. * [[1789]]: [[North Carolina]] warrt as 12. [[US-Bundsstaat]] Deel vun de [[USA]]. == Boren == * [[1639]]: [[Fortunatus Hueber]], düütsch Franziskaner, Theoloog un Historiker († [[1706]]) * [[1694]]: [[Voltaire]], franzööschen Schriever in dat Tiedöller vun de [[Opklärung]] († [[1778]]) * [[1814]]: [[Gabriel Gervais Chardin]], franzöösch Maler († [[1907]]) * [[1820]]: [[Enno Wilhelm Hektor]], düütsch un plattdüütsch Schriever († [[1874]]) * [[1877]]: [[Sigfrid Karg-Elert]], düütsch Musiktheoretiker un Komponist († [[1933]]) * [[1900]]: [[Hans Bahlow]], düütsch Naamforscher († [[1982]]) * [[1904]]: [[Coleman Hawkins]], US-amerikaansch Jazzmusiker († [[1969]]) * [[1908]]: [[Salo Flohr]], tschechoslowaaksch-sowjeetsch Schachmeester († [[1983]]) * [[1909]]: [[Charles Frend]], britisch Filmeditor un Speelbaas († [[1977]]) * [[1913]]: [[Helmut Grube]], düütsch Politiker un Landdagsafordneter († [[1980]]) * [[1921]]: [[Karl Schaifers]], düütsch Astronom († [[2009]]) * [[1933]]: [[Henry Warren Hartsfield]], US-amerikaansch Astronaut († [[2014]]) * [[1935]]: [[Michael Chapman (Kameramann)|Michael Chapman]], US-amerikaansch Kameramann († [[2020]]) * [[1936]]: [[Jürgen Ludwigs]], plattdüütsch Schriever un Pädagoog * [[1938]]: [[Tamae Watanabe]], japaansch Bargstiegerin * [[1944]]: [[Harold Ramis]], US-amerikaansch Schauspeler, Dreihbookschriever un Speelbaas († [[2014]]) * [[1951]]: [[Cees Bal]], nedderlannsch Radrennfohrer * [[1956]]: [[Cynthia Rhodes]], US-amerikaansche Danzersche un Schauspelersche * [[1979]]: [[Vincenzo Iaquinta]], italieensch Footballnatschonalspeler == Storven == * [[1931]]: [[Friedrich von Loebell]], düütsch Politiker (* [[1855]]) * [[1944]]: [[Adolf Jäger]], düütsch Footballnatschonalspeler (* [[1889]]) * [[1970]]: [[Chandrasekhara Venkata Raman]], indisch Physiker un Nobelpriesdräger (* [[1888]]) * [[1975]]: [[Gunnar Gunnarsson]], ieslandsch Schriever (* [[1889]]) * [[1989]]: [[Heiko Fischer]], düütsch Ieskunstlöper (* [[1960]]) * [[1993]]: [[Bill Bixby]], US-amerikaansch Schauspeler un Speelbaas (* [[1934]]) * [[2004]]: [[Martin Oldenstädt]], düütsch Politiker un Bundsdagsafordneter (* [[1924]]) * [[2009]]: [[Konstantin Petrowitsch Feoktistow]], russisch Kosmonaut (* [[1926]]) * [[2011]]: [[Syd Cain]], britisch Szenenbillner, Filmarchitekt un Storyboard-Designer (* [[1918]]) * [[2013]]: [[Jindřich Balcar]], tschechoslowaaksch Skispringer (* [[1950]]) [[Kategorie:Dag|November 21]] 7bffjordbfe3qtsxdrwzbtmjxdqy3gz 0 17803 1015865 1001020 2024-05-03T07:43:29Z Eastfrisian 554 /* Storven */ wikitext text/x-wiki {{Navigatschoonsliest Klenner Daag|Dezember}} == Wat passeert is == * [[1787]]: [[Delaware]] wurrd eerst Bundsstaat vun de USA. * [[1941]]: De [[Japan]]ers griept [[Pearl Harbour]] an, ohn dat se de [[USA]] vördem den Krieg verklaart hefft. Vu dor af an maakt de USA bi'n [[Tweete Weltkrieg|Tweten Weltkrieg]] mit == Boren == * [[1701]]: [[Anders Celsius]], sweedsch Astronom, Mathematiker un Physiker († [[1744]]) * [[1883]]: [[Sergei Iwanowitsch Beljawski]], russisch Astronom († [[1953]]) * [[1889]]: [[John Stuart Morrison]], kanaadsch Schachspeler († [[1975]]) * [[1895]]: [[Karl Flink]], düütsch Footballnatschonalspeler († [[1958]]) * [[1906]]: [[Erika Fuchs]], düütsch Översettersche († [[2005]]) * [[1914]]: [[Fermo Camellini]], italieensch Radrennfohrer († [[2010]]) * [[1914]]: [[Hans Rohde]], düütsch Footballnatschonalspeler († [[1979]]) * [[1915]]: [[Eli Wallach]], US-amerikaansch Schauspeler († [[2014]]) * [[1924]]: [[Liselotte Greife]], plattdüütsch Schrieverin († [[2008]]) * [[1932]]: [[Ellen Burstyn]], US-amerikaansch Schauspelerin * [[1968]]: [[Irisberto Herrera]], kubaansch Schachspeler * [[1977]]: [[Holger Heymann]], düütsch Politiker un Landdagsafordneter * [[1979]]: [[Jimmy Engoulvent]], franzöösch Radrennfohrer * [[1980]]: [[Clemens Fritz]], düütsch Footballnatschonalspeler * [[1990]]: [[Marte Olsbu]], norweegsch Biathletin == Storven == * [[283]]: [[Eutychianus]], Bischop vun Rom (Paapst) (* weet man nich) * [[1924]]: [[Rudolph Sophus Bergh]], däänsch Komponist (* [[1859]]) * [[1979]]: [[Robert Asher]], britisch Speelbaas (* [[1915]]) * [[1998]]: [[Martin Rodbell]], US-amerikaansch Biochemiker un Nobelpriesdräger (* [[1925]]) * [[2005]]: [[Adrian Biddle]], britisch Kameramann (* [[1952]]) * [[2006]]: [[Jay McShann]], US-amerikaansch Jazz- un Bluesmusiker (* [[1916]]) * [[2011]]: [[Kurt Ernsting]], düütsch Ünnernehmer un Mäzen (* [[1929]]) * [[2012]]: [[Arthur Larsen]], US-amerikaansch Tennisspeler (* [[1925]]) * [[2022]]: [[Jann-Peter Janssen]], düütsch Politiker un Bundsdagsafordneter (* [[1945]]) [[Kategorie:Dag|Dezember 07]] 6f3dy8l642pfo92dxobpqnd6ii4te79 0 17903 1015864 1014765 2024-05-03T07:42:36Z Eastfrisian 554 /* Boren */ wikitext text/x-wiki {{Navigatschoonsliest Johr}} == Wat passeert is == * [[25. April]]: [[Paul vun Hindenburg]] warrt düütsch Riekspräsident * [[10. Juli]]: In de [[Sowjetunion]] warrt de opfizielle Narichtenagentur [[ITAR-TASS]] (ИТАР-ТАСС – ''Информационно Телеграфное Агентство России - Телеграфное Агентство Советского Союза'') grünnt. * [[18. Juli]]: [[Adolf Hitler]] bringt dat Book „Mein Kampf“ (Mien Striet) herut == Boren == * [[7. Januar]]: [[Harry Stradling Jr.]], US-amerikaansch Kameramann († [[2017]]) * [[15. Januar]]: [[Ernst Benda]], düütsch Binnenminister un Präsident vun’t Bundsverfatengericht († [[2009]]) * [[17. Januar]]: [[Walter Arendt]], düütsch Politiker un Bundsminister († [[2005]]) * [[18. Januar]]: [[Arthur Paul]], US-amerikaansch Grafikdesigner († [[2018]]) * [[19. Januar]]: [[Jean Bogaerts]], belgisch Radrennfohrer († [[2017]]) * [[29. Januar]]: [[Otto Gellersen]], düütsch Politiker un Landdagsafordneter vun Neddersassen († [[2012]]) * [[2. Februar]]: [[Raimondo D’Inzeo]], italieensch Springrieder († [[2013]]) * [[10. Februar]]: [[Andreas Luiken]], düütsch Politiker un Landdagsafordneter vun Neddersassen († [[2012]]) * [[18. Februar]]: [[Karin Friedrich (Journalistin)|Karin Friedrich]], düütsch Journalistin un Schrieverin († [[2015]]) * [[18. Februar]]: [[George Kennedy (Schauspeler)|George Kennedy]], US-amerikaansch Schauspeler († [[2016]]) * [[20. Februar]]: [[Frank Isola]], US-amerikaansch Jazzmusiker († [[2004]]) * [[21. Februar]]: [[Tom Gehrels]], nedderlannsch-US-amerikaansch Astronom († [[2011]]) * [[13. März]]: [[Roy Haynes]], US-amerikaansch Jazzmusiker * [[26. März]]: [[James Moody]], US-amerikaansch Jazzmusiker, Komponist un Bandleader († [[2010]]) * [[27. März]]: [[Renate Delfs]], hooch- un plattdüütsch Schrieverin († [[2018]]) * [[2. April]]: [[Hans Rosenthal]], düütsch Moderater un Entertainer († [[1987]]) * [[12. April]]: [[Michael Horatio Westmacott]], britisch Bargstieger († [[2012]]) * [[17. April]]: [[Arthur Larsen]], US-amerikaansch Tennisspeler († [[2012]]) * [[18. April]]: [[Marcus Schmuck]], öösterrieksch Bargstieger († [[2005]]) * [[19. April]]: [[Germ Hofma]], nedderlannsch Footballnatschonalspeler († [[2018]]) * [[21. April]]: [[Alfred Kelbassa]], düütsch Footballnatschonalspeler († [[1988]]) * [[1. Mai]]: [[Malcolm Scott Carpenter]], US-amerikaansch Astronaut un Aquanaut († [[2013]]) * [[1. Mai]]: [[Friedrich Wille (Schriever)|Friedrich Wille]], plattdüütsch Schriever († [[2015]]) * [[3. Mai]]: [[Robert Jonquet]], franzöösch Footballnatschonalspeler († [[2008]]) * [[5. Mai]]: [[Eddi Arent]], düütsch Schauspeler un Komiker († [[2013]]) * [[11. Mai]]: [[Max Morlock]], düütsch Footballnatschonalspeler († [[1994]]) * [[13. Mai]]: [[Ratmir Dmitrijewitsch Cholmow|Ratmir Cholmow]], russisch Schachspeler († [[2006]]) * [[23. Mai]]: [[Joshua Lederberg]], US-amerikaansch Molekularbioloog, Genetiker un Nobelpriesdräger († [[2008]]) * [[26. Mai]]: [[Alec McCowen]], britsch Filmschauspeler († [[2017]]) * [[28. Mai]]: [[Martha Vickers]], US-amerikaansch Schauspelerin († [[1971]]) * [[29. Mai]]: [[Hermann Braun (Ieskunstlöper)|Hermann Braun]], düütsch Ieskunstlöper († [[2002]]) * [[12. Juni]]: [[Raphaël Géminiani]], franzöösch Radrennfohrer * [[20. Juni]]: [[Doris Hart]], US-amerikaansch Tennisspelerin († [[2015]]) * [[26. Juni]]: [[Wolfgang Unzicker]], düütsch Schachmeester († [[2006]]) * [[29. Juni]]: [[Giorgio Napolitano]], italieensch Politiker un Staatspräsident († [[2023]]) * [[16. Juli]]: [[Cal Tjader]], US-amerikaansch Jazzmusiker († [[1982]]) * [[18. Juli]]: [[Friedrich Zimmermann]], düütsch Politiker un Bundsminister († [[2012]]) * [[23. Juli]]: [[Oliver Smithies]], britisch Genetiker un Nobelpriesdräger († [[2017]]) * [[28. Juli]]: [[Baruch Samuel Blumberg]], US-amerikaansch Mediziner un Nobelpriesdräger († [[2011]]) * [[15. August]]: [[Oscar Peterson]], kanaadsch Jazzmusiker († [[2007]]) * [[20. August]]: [[Hans Eck]], düütsch Politiker un Landdagsafordneter vun Neddersassen * [[22. August]]: [[Honor Blackman]], britisch Schauspelerin († [[2020]]) * [[29. August]]: [[Yvonne Sanson]], greeksch-italieensch Filmschauspelerin († [[2003]]) * [[31. August]]: [[Elwin Schlebrowski]], düüsch Footballnatschonalspeler († [[2000]]) * [[1. September]]: [[Roy Jay Glauber]], US-amerikaansch Physiker un Nobelpriesdräger († [[2018]]) * [[2. September]]: [[Anneliese Kiehne-Tecklenburg]], plattdüütsch Schrieverin († [[2020]]) * [[14. September]]: [[Gerold Meiners]], plattdüütsch Schriever († [[2011]]) * [[16. September]]: [[B. B. King]], US-amerikaansch Bluesmusiker († [[2015]]) * [[25. September]]: [[Hans Matthöfer]], düütsch Politiker un Bundsminister († [[2009]]) * [[26. September]]: [[Günter Harte]], plattdüütsch Schriever († [[2012]]) * [[29. September]]: [[Robert Geoffrey Edwards]], britisch Physioloog un Nobelpriesdräger († [[2013]]) * [[1. Oktober]]: [[José Beyaert]], franzöösch Radrennfohrer († [[2005]]) * [[3. Oktober]]: [[George Wein]], US-amerikaansch Jazzmusiker († [[2021]]) * [[12. Oktober]]: [[William Steinkraus]], US-amerikaansch Springrieder († [[2017]]) * [[13. Oktober]]: [[Margaret Thatcher]], britsch Politikerin un Premierministerin († [[2013]]) * [[31. Oktober]]: [[John Anthony Pople]], britsch Mathematiker un Chemiker as ok Nobelpriesdräger († [[2004]]) * [[2. November]]: [[Axel Bengs]], düütsch Grafiker († [[1988]]) * [[26. November]]: [[Gregorio Conrado Álvarez Armelino]], uruguayisch General, Politiker und Präsident († [[2016]]) * [[29. Oktober]]: [[Zoot Sims]], US-amerikaansch Jazzmusiker († [[1985]]) * [[8. November]]: [[Arturo Sergi]], US-amerikaansch Opersinger († [[2006]]) * [[9. November]]: [[Helmut Rohde]], düütsch Politiker un Bundsminister († [[2016]]) * [[12. November]]: [[Gaetano Arfé]], italienschen Politiker, Historiker un Journalist († [[2007]]) * [[16. November]]: [[Nick Travis]], US-amerikaansch Jazzmusiker († [[1964]]) * [[17. November]]: [[Aristid Lindenmayer]], ungaarsch Bioloog († [[1989]]) * [[24. November]]: [[Simon van der Meer]], nedderlännsch Physiker un Nobelpriesdräger († [[2011]]) * [[1. Dezember]]: [[Martin Rodbell]], US-amerikaansch Biochemiker un Nobelpriesdräger († [[1998]]) * [[3. Dezember]]: [[Kim Dae-jung]], süüdkoreaansch Politiker un Fredensnobelpriesdräger († [[2009]]) * [[4. Dezember]]: [[Lino Lacedelli]], italieensch Bargstieger († [[2009]]) * [[11. Dezember]]: [[Paul Greengard]], US-amerikaansch Biochemiker, Pharmakoloog, Neurobioloog un Nobelpriesdräger († [[2019]]) * [[27. Dezember]]: [[Gerhard Reichhardt]], düütsch Politiker un Bundsdagsafordneter († [[1969]]) * [[30. Dezember]]: [[Wilhelm Stöckl]], düütsch Politiker un Bundsdagsafordneter († [[2006]]) * [[31. Dezember]]: [[Attilio Ruffini]], italieensch Politiker († [[2011]]) == Storven == * [[23. Februar]]: [[Joel Hastings Metcalf]], US-amerikaansch Astronom (* [[1866]]) * [[28. Februar]]: [[Friedrich Ebert]], düütsch [[SPD]]- Politiker un Riekspräsident (* [[1871]]) * [[12. März]]: [[Sun Yat-sen]], chineeschen Revolutschonäär (* [[1866]]) * [[2. Mai]]: [[Johann Palisa]], öösterrieksch Astronom (* [[1848]]) * [[28. Mai]]: [[Arthur Gardiner Butler]], britisch Entomoloog, Arachnoloog Lepidopteroloog un Ornitholoog (* [[1844]]) * [[12. Juni]]: [[Richard Teichmann]], düütsch Schachmeester (* [[1868]]) * [[26. Juli]]: [[William Jennings Bryan]], US-amerikaansch Politiker (* [[1860]]) * [[12. November]]: [[Robert Wrenn]], US-amerikaansch Tennisspeler (* [[1873]]) * [[25. November]]: [[Amos Burn]], engelsch Schachmeester (* [[1848]]) [[Kategorie:Johr]] [[Kategorie:20. Johrhunnert]] djxydkomb87oy2whplmipit6t8d8zpx 0 18386 1015863 993794 2024-05-03T07:41:53Z Eastfrisian 554 wikitext text/x-wiki {{Navigatschoonsliest Klenner Daag|Dezember}} == Wat passeert is == * [[1145]]: Paapst [[Eugen III.]] röppt in siene [[Bull (Karkenrecht)|Bull]] ''Quantum praedecessores'' up to'n [[Tweete Krüüztog|tweten Krüüztog]]. == Boren == * [[1796]]: [[Heinrich Köppen]], düütsch Bookhändler († [[1885]]) * [[1811]]: [[Pierre Millière]], franzöösch Entomoloog un Lepidopteroloog († [[1887]]) * [[1840]]: [[Marie Bracquemond]], franzöösch Malerin († [[1916]]) * [[1861]]: [[Rudolf Eckart]], düütsch Schriever († [[1922]]) * [[1883]]: [[Luigi Ganna]], italieensch Radrennfohrer († [[1957]]) * [[1895]]: [[Heinrich Krone]], düütsch Politiker († [[1989]]) * [[1921]]: [[John Bunch]], US-amerikaansch Jazz-Pianist († [[2010]]) * [[1922]]: [[Ernest Sterckx]], belgisch Radrennfohrer († [[1975]]) * [[1925]]: [[Martin Rodbell]], US-amerikaansch Biochemiker un Nobelpriesdräger († [[1998]]) * [[1930]]: [[Carlheinz Hollmann]], düütsch Feernseh- un Rundfunkmoderater († [[2004]]) * [[1933]]: [[Horst Eylmann]], düütsch Politiker un Bundsdagsafordneter († [[2014]]) * [[1934]]: [[Billy Paul]], US-amerikaansch Singer un Soulmusiker († [[2016]]) * [[1935]]: [[Heinz Riesenhuber]], düütsch Politiker un Bundsminister * [[1942]]: [[John Francis Clauser]], US-amerikaansch Experimentalphysiker un Nobelpriesdräger * [[1943]]: [[Finn Erling Kydland]], norweegsch Ökonom un Nobelpriesdräger * [[1950]]: [[Absalom Themba Dlamini]], Politiker vun Swasiland * [[1962]]: [[Detlev Buck]], düütsch Schauspeler, Dreihbookschriever, Filmspeelbaas un Filmproduzent == Storven == * [[1135]]: [[Hinrich I. (England)|Hinrich I.]], König vun [[England]] (* üm [[1068]] rüm) * [[1916]]: [[Charles de Foucauld]], kathoolsch Preester (* [[1858]]) * [[1931]]: [[Luise Cooper]], düütsch Missionarin, Schrieverin un de Grünnerin von de Hilmsser Blinnenmission (* [[1849]]) * [[1944]]: [[George Thomas Bethune-Baker]], engelsch Entomoloog un Lepidopteroloog (* [[1857]]) * [[1960]]: [[Heinrich Behnken]], plattdüütsch Schriever (* [[1880]]) * [[2007]]: [[Kenneth McGregor]], austraalsch Tennisspeler (* [[1929]]) * [[2010]]: [[Adriaan Blaauw]], nedderlannsch Astronom (* [[1914]]) * [[2020]]: [[Kurt Vajen]], düütsch Politiker un Landdagsafordneter vun Neddersassen (* [[1936]]) [[Kategorie:Dag|Dezember 01]] gwf34znqsdw239k9ucn545he9n7ldlr 0 54099 1015894 917407 2024-05-03T10:41:35Z Kaahaava pulu 54363 wikitext text/x-wiki [[Bild:Frédéric Bazille 004.jpg|miniatur|Sülvstportrait vun Bazille (1865-1866)]] '''Frédéric Bazille''' oder ok '''Jean-Frédéric Bazille''' (* [[6. Oktober]] [[1841]] in [[Montpellier]], [[Languedoc-Roussillon]]; † [[29. Oktober]] [[1870]] bi [[Slacht bi Beaune-la-Rolande|Beaune-la-Rolande]], Region [[Centre]]) weer en [[Frankriek|franzööscher]] Maler un gellt as en vun de eerst [[Impressionismus (Maleree)|Impressionisten]]. Bekannt is he för sien [[Freeluftmaleree|en plein air]]-Landschapen<ref>[http://www.museenkoeln.de/ausstellungen/wrm_0105_rau/016.html Siet vun dat Wallraff-Richartz-Museum Köln], afroopen an’ 6. März 2011</ref> un för Portraits. Frédéric Bazille stamm ut en wohlhabend protestantsch Familie. Dör den Sammler [[Alfred Bruyas]]<ref>[http://www.museenkoeln.de/ausstellungen/wrm_0105_rau/016.html Siet vun dat Wallraff-Richartz-Museum Köln], afroopen an’ 6. März 2011</ref> hett he de Biller vun [[Eugène Delacroix]] un [[Gustave Courbet]] kennenlernt. Up Wunsch vun sien Vader studeer he 1860 tonächst Medizin,<ref>[http://www.museenkoeln.de/ausstellungen/wrm_0105_rau/016.html Siet vun dat Wallraff-Richartz-Museum Köln], afroopen an’ 6. März 2011</ref> keem 1862 nah [[Paris]] un fung an to malen. Sien aktiv Tiet weer up de acht Johr van 1862 bit to sien Dood begrenzt. In de Hööftstadt studeer he bi [[Charles Gleyre]] un hett [[Pierre-Auguste Renoir]] kennenlernt, mit de he sück en Atelier deelt hett. Ok [[Claude Monet]] un [[Alfred Sisley]] hett he drapen un mit de tosommenarbeit. Bi Utflüüg nah [[Fontainebleau]] un nah [[Honfleur]] in de [[Normandie]] hebbt se faken in free Natuur malt un tekent.<ref>[http://www.museenkoeln.de/ausstellungen/wrm_0105_rau/016.html Siet vun dat Wallraff-Richartz-Museum Köln], afroopen an’ 6. März 2011</ref> Frédéric Bazille hett de befrüend Künstler ok finanziell ünnerstütt, sünners ok Monet. 1866 kunn he dat eerste Mal in den [[Pariser Salon]] utstellen. 1867 wurrn sien Biller torüchwiest, 1868 kunn he aber weer en Wark utstellen. Bazille weer Musikliebhaber un hett Konzerte mit Warken vun [[Hector Berlioz]], [[Richard Wagner]], [[Ludwig van Beethoven]] un [[Robert Schumann]] besöcht.<ref>[http://www.artnet.com/library/00/0070/T007074.asp Idrag up ''The Grove Dictionary of Art''], afroopen an’ 6. März 2011</ref> He deen siet August 1870 in en [[Zuave]]neenheit in den [[Düütsch-Franzöösch Krieg|Düütsch-Franzööschen Krieg]] 1870/71 un is bi Beaune-la-Rolande fallen.<ref>[http://www.museenkoeln.de/ausstellungen/wrm_0105_rau/016.html Siet vun dat Wallraff-Richartz-Museum Köln], afroopen an’ 6. März 2011</ref> As en vun sien bekannst Warken gellt allgemeen ''Dat Familiendrapen'' van 1867, utstellt in dat [[Musée d'Orsay]] in Paris. Wiedere Biller befinnen sück in’ Besitt vun dat [[Musée Fabre]] in Montpellier, in’ [[Louvre]], in dat [[Art Institute of Chicago]] un in tallriek wiederen Museen in de USA. Up den Kunstmarkt wurrn 2004 bit to 5,3 Millionen US-Dollar för sien Biller bezahlt.<ref>[http://browse.sothebys.com/?sla=1&slaform=1&q=&work_title=&ham_low=&ham_high=&month_low=-1&year_low=-1&month_high=-1&year_high=-1&woi=&office=*&sale_title=&sale_id=&lot_id=&dp=&count=20&v=l&slasort=session_start_date_d&search=+&creator=Bazille+Frederic Siet vun en internatschonal Auktionshuus], afroopen an’ 6. März 2011</ref> == Warken (Utwahl) == <gallery> Bild:Frédéric Bazille 001.jpg|''Dat Familiendrapen'' (1867) Bild:Bazille - Pêcheur à l'épervier.jpg|''Fischer mit Nett'' (1868) Bild:Bazille, Frédéric ~ Summer Scene, 1869, Oil on canvas Fogg Art Museum, Cambridge, Massachusetts.jpg|''Sömmerszene'' (1869) Bild:Atelier Bazille.jpg|Bazille sien Atelier in de Rue Condamine (1870) </gallery> == Literatur == * G. Poulain: ''Bazille et ses amis'', Paris 1932 * J. P. Marandel, ''F. Bazille and Early Impressionism'', Chicago 1978 * Dianne W. Pitman: ''Bazille: Purity, Pose and Paintings in the 1860s'', University Park, Pennsylvania 1998, ISBN 0271017007 == Weblenken == * {{Commons}} * [http://d-nb.info/gnd/119079755/about/html DNB-Katalog] * [http://www.museumsyndicate.com/artist.php?artist=499 Galerie vun Gemälden up ''MuseumSyndicate''] * [http://www.abcgallery.com/B/bazzile/bazzile.html eenig Gemälde von Bazille up ''abcgallery.com''] * [http://www.artcyclopedia.com/artists/bazille_frederic.html Indrag up ''artcyclopedia.com''] * [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/57006/Jean-Frederic-Bazille Indrag up ''britannica.com'' (engelsch)] * [http://toolserver.org/~apper/pd/person/Fr%C3%A9d%C3%A9ric_Bazille Personennaamdatei] == Emkeld Nahwiesen == <references /> {{DEFAULTSORT:Bazille, Frederic}} [[Kategorie:Mann]] [[Kategorie:Börger von Frankriek]] [[Kategorie:Maler]] [[Kategorie:Impressionismus]] [[Kategorie:Boren 1841]] [[Kategorie:Storven 1870]] h5y7y9xfs8n07qxrepg3xa2mrdr3cvl 0 60222 1015829 995282 2024-05-02T15:25:58Z Eastfrisian 554 /* Storven */ wikitext text/x-wiki {{Navigatschoonsliest Johr}} == Wat passeert is == === Politik un Sellschap === * [[14. Februar]]: Nah en verloren binnerparteilichen Machtkamp gegen [[Matteo Renzi]] hett de Ministerpräsident vun Italien, [[Enrico Letta]] (Partito Democratico) sien Rückträe as Regeerenschef ankünnigt. * [[14. Februar]]: In' Tosammenhang mit den [[Fall Edathy]] is de fröhere düütsch Binnenminister un amteeren Landwertschapsminister [[Hans-Peter Friedrich]] (CSU) torüchtreden. Nahfolger wurrd [[Christian Schmidt (Politiker)|Christian Schmidt]]. * [[22. Februar]]: [[Matteo Renzi]] wurrd as nee italieensch Ministerpräsident vereidigt. * [[22. Februar]]: Nah mehrere Daag andüern Unruhen mit tallriek Doodsopper hett dat [[Ukraine|ukrainsch]] Parlament Präsident [[Wiktor Janukowytsch]] för afsett verklort. * [[10. März]]: De fröhere Footballspeler [[Uli Hoeneß]] moot sück för Gericht wegen dat Achtertrecken vun Stüern verantwoorten. Nah sien Veroordeelen to dree Johr un söss Maand Haft nimmt he an' 14. März dat Oordeel an un trett to glieker Tiet vun sien Ämter as Präsident un Baas vun de Upsichtsraat vun [[FC Bayern München]] trügg. * [[27. April]]: De fröheren Paapsten [[Johannes XXIII.]] un [[Johannes Paul II.]] wurrn dör Paapst [[Franziskus (Paapst)|Franziskus]] in Rom hillig spraken. * [[19. Juni]]: [[Felipe VI.]] ist nee König vun [[Spanien]], nahdem sien Vader [[Juan Carlos I.]] torüchtreden weer. * [[25. August]]: [[Miro Cerar]] wurrd to'n [[Slowenien|sloweenschen]] Ministerpräsidenten wählt. * [[18. September]]: De Bevölkerung vun [[Schottland]] hett sück in en Referendum gegen de Unafhängigkeit vun den Landsdeel un för dat Verblieven in dat Vereenigte Königriek utspraken. * [[23. November]]: [[Magnus Carlsen]] hett sien Weltmeestertitel bei de Schach-WM spoodriek gegen [[Viswanathan Anand]] verteedigt. === Kunst un Kultur === === Weertschap === * [[1. Januar]]: [[Lettland]] trett as 18. EU-Staat de Eurozoon bi un führt eegen Euromünten in. * [[10. Januar]]: De [[Weltbild-Verlag]] stellt en Andrag up dat Inleiden vun en Insolvenzverfohren. === Katastrophen === * [[13. Mai]]: Bi dat [[Bargwarksunglück in Soma]] (Törkie) kommt mehr as 270 Baglüüd to Dood. * [[16. Dezember]]: Bi en Terroranslag in dat [[Pakistan|pakistaansch]] [[Peschawar]] keemen mindestens 141 Minschen to Dood, dorünner mindestens 132 Kinner. == Boren == == Storven == * [[1. Januar]]: [[Dirk Sager]], düütsch Journalist (* [[1940]]) * [[9. Januar]]: [[Dale Thomas Mortensen]], US-amerikaansch Wertschapswetenschapler un Nobelpriesdräger (* [[1939]]) * [[25. Januar]]: [[Gyula Sax]], ungaarsch Schachspeler (* [[1951]]) * [[1. Februar]]: [[Maximilian Schell]], öösterrieksch-Swiezer Schauspeler (* [[1930]]) * [[3. Februar]]: [[Louise Brough|Louise Brough Clapp]], US-amerikaansch Tennisspelerin (* [[1923]]) * [[13. Februar]]: [[Piero D’Inzeo]], italieensch Springrieder (* [[1923]]) * [[13. Februar]]: [[Horst Eylmann]], düütsch Politiker un Bundsdagsafordneter (* [[1933]]) * [[15. Februar]]: [[Cliff Bole]], US-amerikaansch Speelbaas (* [[1937]]) * [[19. Februar]]: [[Dale Allan Gardner]], US-amerikaansch Astronaut (* [[1948]]) * [[19. Februar]]: [[Waleri Nikolajewitsch Kubassow]], sowjeetsch Kosmonaut (* [[1935]]) * [[21. Februar]]: [[Rafael Addiego Bruno]], uruguayisch Jurist und Präsident (* [[1923]]) * [[24. Februar]]: [[Harold Ramis]], US-amerikaansch Schauspeler, Dreihbookschriever un Speelbaas (* [[1944]]) * [[3. März]]: [[William Reid Pogue]], US-amerikaansch Astronaut (* [[1930]]) * [[15. März]]: [[Jürgen Kurbjuhn]], düütsch Footballnatschonalspeler (* [[1940]]) * [[17. April]]: [[Gabriel García Márquez]], kolumbiaansch Journalist, Schriever un Nobelpriesdräger (* [[1927]]) * [[1. Mai]]: [[Georg Stollenwerk]], düütsch Footballnatschonalspeler un -trainer (* [[1930]]) * [[4. Mai]]: [[Elena Baltacha]], britisch Tennisspelerin (* [[1983]]) * [[4. Mai]]: [[Mechthild Ropers]], plattdüütsch un hoochdüütsch Schrieverin (* [[1926]]) * [[17. Mai]]: [[Gerald Maurice Edelman]], US-amerikaansch Mediziner, Molekularbioloog un Nobelpriesdräger (* [[1929]]) * [[22. Mai]]: [[Dragoljub Velimirović]], jugoslawisch-serbisch Schachspeler (* [[1942]]) * [[25. Mai]]: [[Godewind|Ernst „Larry“ Evers]], düütsch Musiker (* [[1951]]) * [[30. Mai]]: [[Joan Lorring]], US-amerikaansch Schauspelerin (* [[1926]]) * [[31. Mai]]: [[Martha Hyer]], US-amerikaansch Schauspelerin (* [[1924]]) * [[1. Juni]]: [[Kurt Weidmann]], düütsch Politiker un Landdagsafordneter vun Hessen (* [[1937]]) * [[17. Juni]]: [[Wolfram Dorn]], düütsch Politiker un Bundsdagsafordneter (* [[1924]]) * [[24. Juni]]: [[Hubert Bourdy]], franzöösch Springrieder (* [[1957]]) * [[24. Juni]]: [[Eli Wallach]], US-amerikaansch Schauspeler (* [[1915]]) * [[5. Juli]]: [[Norbert Böhlke]], düütsch Politiker un Landdagsafordneter vun Neddersassen (* [[1955]]) * [[7. Juli]]: [[Francisco Gabica]], spaansch Radrennfohrer (* [[1937]]) * [[11. Juli]]: [[Charlie Haden]], US-amerikaansch Jazzmusiker, Komponist un Bandleader (* [[1937]]) * [[14. Juli]]: [[Tom Rolf]], sweedsch Filmeditor (* [[1931]]) * [[15. Juli]]: [[Edda Buding]], düütsch Tennisspelerin (* [[1936]]) * [[17. Juli]]: [[William Mulliken]], US-amerikaansch Swemmsportler (* [[1939]]) * [[17. Juli]]: [[Henry Warren Hartsfield]], US-amerikaansch Astronaut (* [[1933]]) * [[19. Juli]]: [[James Garner]], US-amerikaansch Schauspeler (* [[1928]]) * [[23. Juli]]: [[Hans Berckhemer]], düütsch Eerdphysiker (* [[1926]]) * [[23. Juli]]: [[Helen Johns]], US-amerikaansch Swemmsportlerin (* [[1914]]) * [[30. Juli]]: [[Dennis Lipscomb]], US-amerikaansch Schauspeler (* [[1942]]) * [[2. August]]: [[Otmar Hornbach]], düütsch Ünnernehmer (* [[1930]]) * [[6. August]]: [[Olaf Buhl]], düütsch Feernsehjournalist un Moderator (* [[1953]]) * [[11. August]]: [[Robin Williams]], US-amerikaansch Schauspeler (* [[1951]]) * [[13. August]]: [[Erich Leist]], düütsch Footballspeler (* [[1935]]) * [[15. August]]: [[Elke Müller]], düütsch Politikerin un Landdagsafordnete vun Neddersassen (* [[1940]]) * [[16. August]]: [[Peter Scholl-Latour]], düütsch Journalist (* [[1924]]) * [[18. August]]: [[Levente Lengyel]], ungaarsch Schachmeester (* [[1933]]) * [[10. September]]: [[Richard Kiel]], US-amerikaansch Schauspeler (* [[1939]]) * [[11. September]]: [[Joachim Fuchsberger]], düütsch Schauspeler un Moderater (* [[1927]]) * [[13. September]]: [[Dmitri Nikolajewitsch Sakunenko]], sowjeetsch Iesflinklöper (* [[1930]]) * [[20. September]]: [[Anatoli Nikolajewitsch Beresowoi]], sowjeetsch Kosmonaut (* [[1942]]) * [[30. September]]: [[Martin Lewis Perl]], US-amerikaansch Physiker un Nobelpriesdräger (* [[1927]]) * [[1. Oktober]]: [[Lynsey de Paul]], britisch Singerin un Songschrieverin (* [[1950]]) * [[7. Oktober]]: [[Walter Haettenschweiler]], Swiezer Schriftentwerfer, Typograf un Breefmarkenkünstler (* [[1933]]) * [[22. Oktober]]: [[Rinnat Ibragimowitsch Safin|Rinnat Safin]], sowjeetsch Biathlet (* [[1940]]) * [[1. November]]: [[Adolf Stockleben (Liddmaat Düütsch Bundsdag)|Adolf Stockleben]], düütsch Politiker un Bundsdagsafordneter (* [[1933]]) * [[2. November]]: [[Acker Bilk]], engelsch Jazzmusiker (* [[1929]]) * [[12. November]]: [[Buddy Catlett]], US-amerikaansch Jazzmusiker (* [[1933]]) * [[23. November]]: [[Dorothy Cheney]], US-amerikaansch Tennisspelerin (* [[1916]]) * [[2. Dezember]]: [[Gerry Fisher]], britisch Kameramann (* [[1926]]) * [[2. Dezember]]: [[Fritz Klein (Sportjournalist)|Fritz Klein]], dütsch Sportjournalist un Medienünnernehmer (* [[1937]]) * [[5. Dezember]]: [[Richard Toborg]], düütsch Politiker un Landdagsafordneter vun Neddersassen (* [[1927]]) * [[10. Dezember]]: [[Ralph Giordano]], düütsch Schriever (* [[1923]]) * [[13. Dezember]]: [[Ernst Albrecht]], düütsch Politiker un Ministerpräsident vun Neddersassen (* [[1930]]) * [[21. Dezember]]: [[Udo Jürgens]], österrieksch Musiker un Komponist (* [[1934]]) * [[24. Dezember]]: [[Buddy DeFranco]], US-amerikaansch Jazzmusiker (* [[1923]]) * [[31. Dezember]]: [[Helmut Hinrichs]], plattdüütsch Aktivist (* [[1924]]) == Nobelpriesen == * [[Nobelpries för Physiologie oder Medizin|Medizin oder Physiologie]]: [[John Michael O’Keefe]], [[May-Britt Moser]] un [[Edvard Moser]] * [[Nobelpries för Physik|Physik]]: [[Isamu Akasaki]], [[Hiroshi Amano]] un [[Shuji Nakamura]] * [[Nobelpries för Chemie|Chemie]]: [[Robert Eric Betzig]], [[Stefan Hell]] un [[William Esco Moerner]] * [[Nobelpries för Literatur|Literatur]]: [[Patrick Modiano]] * [[Fredensnobelpries|Freeden]]: [[Kailash Satyarthi]] un [[Malala Yousafzai]] * [[Nobelpries för Wertschapswetenschapen|Wertschapswetenschapen]]: [[Jean Tirole]] [[Kategorie:Johr]] [[Kategorie:21. Johrhunnert]] d1x0a293tv68vyk1q6g4qjajnu1nzqa 0 73643 1015823 1001613 2024-05-02T12:55:11Z Eastfrisian 554 /* Nah de NASA */ wikitext text/x-wiki '''Thomas Kenneth „Ken“ Mattingly II''' (* [[17. März]] [[1936]] in [[Chicago]], [[Illinois]]; † [[31. Oktober]] [[2023]] in [[Arlington County|Arlington]], [[Virginia]]) weer en [[USA|US-amerikaansch]] [[Astronaut]]. == Studium un Militärdeenst == Mattingly hett de Miami Edison High School in [[Miami]] besöcht un studeer ansluutend Luftfohrttechnik an de [[Auburn University]] in [[Alabama]]. Nah den Afsluss vun dat Studium is he 1958 in de [[United States Navy|US-Marine]] intreeden, wo he to'n Piloten utbildt wurr. He hett denn Deenst up de [[Floogtüchdräger]] [[USS Saratoga (CV-60)|USS Saratoga]] un [[USS Franklin D. Roosevelt (CV-42)|USS Franklin D. Roosevelt]] maakt. 1965 studeer he an de Air Force Aerospace Research Pilot School. == Apollo == Mattingly hett sück bi de [[NASA]] bewurben un wurr an' 4. April 1966 mit de fievte Astronautengrupp de Apenlichkeit vörstellt. As Spezialrebeet sull he sück besünners um de Entwicklung vun de [[Ruumantoog|Ruumantüüg]] för de Maandlannen kümmern. All Enn' 1966 wurr he de Support Crew vun den darten Apollo-Floog todeelt, de dormals noch ünner de Projektbeteeken Mission E un later as [[Apollo 8]] nummereert wurr. Mattingly hett ünner annern dorbi as [[Capsule Communicator|Capcom]] tätig ween. Ok bi de historsch Mission vun [[Apollo 11]] hörr he weer to de Support Crew un hull as Capcom Verbinnen to de Mannschap. Wiel he en vun de Experten för dat [[Apollo-Ruumschipp]] weer, wurr he an' 6. August 1969 as CM-Pilot för de Mission [[Apollo 13]] indeelt, ahn vörher in en Ersatzmannschap indeelt ween to hemm. Eenig Daag vör den Start, an' 6. April 1970, stell sück herut, dat de Ersatzpilot vun de Maandfähre [[Charles Moss Duke|Charlie Duke]] mit [[Röteln]] infizeert weer un Ken Mattingly nich dorgegen immun weer. Um dat Risiko ruttonehmen, dat Mattingly wiels den Maandfloog krank wurr, wurr he an' 9. April dör den Reservepiloten [[John Leonard Swigert]] ersett. Mattingly bekeem aber kien Röteln un weer maatgevend an de Rettungsaktschoon bedeeligt, as de Apollo-13-Astronauten dör en Explosion an Bord in Levensgefohr keemen. In den [[Hollywood]]-Film över disse Mission ([[Apollo 13 (Film)|Apollo 13]], 1995) wurr he vun [[Gary Sinise]] dorstellt. Sien eersten Weltruumflug hett Mattingly denn an' 16. April 1972 antreeden, as Pilot vun de Kommandokapsel vun [[Apollo 16]] ünner dat Kommando vun [[John Watts Young|John Young]], de denn tosommen mit Charlie Duke de Maandlannen maakt hett. Up den Rückfloog vun den Maand hett Mattingly dat Raumschiff ''Casper'' för [[Butenbordinsatz|Butenbordbordaktivitäten]] verlaaten, wat för Apollo 13 noch nich vörsehn weer. Bi den letzten Apolloflug ([[Apollo 17]]) in' Dezember 1972 deen Mattingly weer as Capcom. == Space Shuttle == Nah Afsluss vun dat Apollo-Maandprogramm övernehm Mattingly 1973 de Leiden vun den Astronaut Office Support för de tokünftige Ruumfähre [[Space Shuttle]]. 1978 wurr he Technischer Assistent för Testflüge bi den Manager vun dat Ruumfloogtestprogramm. Enn' 1979 wurr he Baas vun de Arbeitsgrupp för Start un [[Wedderinträe]] in dat Astronaut Office, bit he sück af April 1981 weer up sien aktive Tätigkeit as Astronaut vörbereiten dee. För de Shuttle Testflüüg [[STS-2]] in' November 1981 un [[STS-3]] in' März 1982 weer he as Ersatzkommandant indeelt. Van' 27. Juni bit to'n 4. Juli 1982 hett Mattingly denn sien tweeten Ruumfloog ünnernommen. He weer Kommandant vun den Testfloog [[STS-4]] mit de Ruumfähre [[Columbia (Ruumfähre)|Columbia]]. As Pilot weer [[Henry Warren Hartsfield|Henry Hartsfield]] an Bord. Af 1983 hett Mattingly en NASA-Afdeelen leit, de eng mit dat [[US-Ministerium för Verdefferenden]] tosommen arbeiten dee. Mattingly weer as Kommandant för de Mission STS-10 vörsehn, de in' November 1983 en Upklärungssatelliten för dat US-amerikaansch Ministerium för Verdefferenden in de Eerdumloopbahn bringen sull, aber wegen Verzögerungen afseggt wurr. Ok en wiedere Mission (STS-41-E), bi de Mattingly in' Juli 1984 dat Kommando hemm sull, muss afseggt wurrn. An' 24. Januar 1985 kunn Mattingly mit den Shuttle [[Discovery (Ruumfähre)|Discovery]] sien darten Ruumfloog maken. He weer Kommandant vun de Mission [[STS-51-C]] in en Insatz för dat Ministerium för Verdefferenden, bi de mehrere Satelliten utsett wurrn. Pilot bi disse Mission weer [[Loren James Shriver]] un de Missionspezialisten [[James Frederick Buchli]] un [[Ellison Shoji Onizuka]]. Dorto keem denn noch de Bruuklastspezialist [[Gary Eugene Payton]]. All tosommen weer Mattingly bi sien dree Missionen ruch weg 21 Daag in' All. == Nah de NASA == In' Juni 1986 hett Mattingly de NASA verlaaten un is to de US-Marine torüchgahn, wo he as Manager för Satelliten-Programme arbeiten dee. He hett de Navy 1990 in' Rang vun en [[Konteradmiral]] verlaaten un is in de Industrie wesselt. Bi [[Grumman Aerospace Corporation|Grumman]] in [[Reston (Virginia)|Reston]] hett he an dat Ruumstatschoonsprogramm arbeit, bit he 1993 to[[General Dynamics]] in [[San Diego]] wesselt, wo he de Verantwortung för de [[Atlas (Rakeet)|Atlas-Rakeet]] övernehm: Sien Geschäftsberiek wurr denn aber an Martin Marietta verköfft un in de Firma [[Lockheed Martin]] ingleedert, wo Mattingly tietwies de Entwicklung vun de Ruumfähre [[X-33]] leiten dee. Siet 1998 is Mattingly Geschäftsführer vun de Rocket Development Company in [[Los Alamitos]], [[Kalifornien]], en Firma, de sück up priesgünstig Drägersysteme konzentreert. Parallel dorto is he siet Juli 1999 Upsichtsraatvörsitter vun de Modersellschopp Universal Space Network. Ken Mattingly weer twee Mal schett un harr en Söhn ut eerste Ehe. == Weblenken == {{commons|Ken Mattingly}} * NASA: [http://www.jsc.nasa.gov/Bios/htmlbios/mattingly-tk.html Biografie] (engelsch) * [[Spacefacts]]: [http://spacefacts.de/bios/astronauts/german/mattingly_thomas.htm Körtbiografie] {{Normdaten|TYP=p|GND=|LCCN=n/83/4667|NDL=|VIAF=38281737}} {{DEFAULTSORT:Mattingly, Thomas Kenneth}} [[Kategorie:Mann]] [[Kategorie:Börger von de USA]] [[Kategorie:NASA]] [[Kategorie:Ruumfohrer]] [[Kategorie:Boren 1936]] [[Kategorie:Storven 2023]] qg8prhfyvi3tolwz64xs1sb3jrv67zj 1015824 1015823 2024-05-02T12:56:39Z Eastfrisian 554 wikitext text/x-wiki [[Bild:Astronaut Thomas K. (Ken) Mattingly.jpg|rechts|duum|Offiziell NASA-Foto vun Thomas Mattingly]] '''Thomas Kenneth „Ken“ Mattingly II''' (* [[17. März]] [[1936]] in [[Chicago]], [[Illinois]]; † [[31. Oktober]] [[2023]] in [[Arlington County|Arlington]], [[Virginia]]) weer en [[USA|US-amerikaansch]] [[Astronaut]]. == Studium un Militärdeenst == Mattingly hett de Miami Edison High School in [[Miami]] besöcht un studeer ansluutend Luftfohrttechnik an de [[Auburn University]] in [[Alabama]]. Nah den Afsluss vun dat Studium is he 1958 in de [[United States Navy|US-Marine]] intreeden, wo he to'n Piloten utbildt wurr. He hett denn Deenst up de [[Floogtüchdräger]] [[USS Saratoga (CV-60)|USS Saratoga]] un [[USS Franklin D. Roosevelt (CV-42)|USS Franklin D. Roosevelt]] maakt. 1965 studeer he an de Air Force Aerospace Research Pilot School. == Apollo == Mattingly hett sück bi de [[NASA]] bewurben un wurr an' 4. April 1966 mit de fievte Astronautengrupp de Apenlichkeit vörstellt. As Spezialrebeet sull he sück besünners um de Entwicklung vun de [[Ruumantoog|Ruumantüüg]] för de Maandlannen kümmern. All Enn' 1966 wurr he de Support Crew vun den darten Apollo-Floog todeelt, de dormals noch ünner de Projektbeteeken Mission E un later as [[Apollo 8]] nummereert wurr. Mattingly hett ünner annern dorbi as [[Capsule Communicator|Capcom]] tätig ween. Ok bi de historsch Mission vun [[Apollo 11]] hörr he weer to de Support Crew un hull as Capcom Verbinnen to de Mannschap. Wiel he en vun de Experten för dat [[Apollo-Ruumschipp]] weer, wurr he an' 6. August 1969 as CM-Pilot för de Mission [[Apollo 13]] indeelt, ahn vörher in en Ersatzmannschap indeelt ween to hemm. Eenig Daag vör den Start, an' 6. April 1970, stell sück herut, dat de Ersatzpilot vun de Maandfähre [[Charles Moss Duke|Charlie Duke]] mit [[Röteln]] infizeert weer un Ken Mattingly nich dorgegen immun weer. Um dat Risiko ruttonehmen, dat Mattingly wiels den Maandfloog krank wurr, wurr he an' 9. April dör den Reservepiloten [[John Leonard Swigert]] ersett. Mattingly bekeem aber kien Röteln un weer maatgevend an de Rettungsaktschoon bedeeligt, as de Apollo-13-Astronauten dör en Explosion an Bord in Levensgefohr keemen. In den [[Hollywood]]-Film över disse Mission ([[Apollo 13 (Film)|Apollo 13]], 1995) wurr he vun [[Gary Sinise]] dorstellt. Sien eersten Weltruumflug hett Mattingly denn an' 16. April 1972 antreeden, as Pilot vun de Kommandokapsel vun [[Apollo 16]] ünner dat Kommando vun [[John Watts Young|John Young]], de denn tosommen mit Charlie Duke de Maandlannen maakt hett. Up den Rückfloog vun den Maand hett Mattingly dat Raumschiff ''Casper'' för [[Butenbordinsatz|Butenbordbordaktivitäten]] verlaaten, wat för Apollo 13 noch nich vörsehn weer. Bi den letzten Apolloflug ([[Apollo 17]]) in' Dezember 1972 deen Mattingly weer as Capcom. == Space Shuttle == Nah Afsluss vun dat Apollo-Maandprogramm övernehm Mattingly 1973 de Leiden vun den Astronaut Office Support för de tokünftige Ruumfähre [[Space Shuttle]]. 1978 wurr he Technischer Assistent för Testflüge bi den Manager vun dat Ruumfloogtestprogramm. Enn' 1979 wurr he Baas vun de Arbeitsgrupp för Start un [[Wedderinträe]] in dat Astronaut Office, bit he sück af April 1981 weer up sien aktive Tätigkeit as Astronaut vörbereiten dee. För de Shuttle Testflüüg [[STS-2]] in' November 1981 un [[STS-3]] in' März 1982 weer he as Ersatzkommandant indeelt. Van' 27. Juni bit to'n 4. Juli 1982 hett Mattingly denn sien tweeten Ruumfloog ünnernommen. He weer Kommandant vun den Testfloog [[STS-4]] mit de Ruumfähre [[Columbia (Ruumfähre)|Columbia]]. As Pilot weer [[Henry Warren Hartsfield|Henry Hartsfield]] an Bord. Af 1983 hett Mattingly en NASA-Afdeelen leit, de eng mit dat [[US-Ministerium för Verdefferenden]] tosommen arbeiten dee. Mattingly weer as Kommandant för de Mission STS-10 vörsehn, de in' November 1983 en Upklärungssatelliten för dat US-amerikaansch Ministerium för Verdefferenden in de Eerdumloopbahn bringen sull, aber wegen Verzögerungen afseggt wurr. Ok en wiedere Mission (STS-41-E), bi de Mattingly in' Juli 1984 dat Kommando hemm sull, muss afseggt wurrn. An' 24. Januar 1985 kunn Mattingly mit den Shuttle [[Discovery (Ruumfähre)|Discovery]] sien darten Ruumfloog maken. He weer Kommandant vun de Mission [[STS-51-C]] in en Insatz för dat Ministerium för Verdefferenden, bi de mehrere Satelliten utsett wurrn. Pilot bi disse Mission weer [[Loren James Shriver]] un de Missionspezialisten [[James Frederick Buchli]] un [[Ellison Shoji Onizuka]]. Dorto keem denn noch de Bruuklastspezialist [[Gary Eugene Payton]]. All tosommen weer Mattingly bi sien dree Missionen ruch weg 21 Daag in' All. == Nah de NASA == In' Juni 1986 hett Mattingly de NASA verlaaten un is to de US-Marine torüchgahn, wo he as Manager för Satelliten-Programme arbeiten dee. He hett de Navy 1990 in' Rang vun en [[Konteradmiral]] verlaaten un is in de Industrie wesselt. Bi [[Grumman Aerospace Corporation|Grumman]] in [[Reston (Virginia)|Reston]] hett he an dat Ruumstatschoonsprogramm arbeit, bit he 1993 to[[General Dynamics]] in [[San Diego]] wesselt, wo he de Verantwortung för de [[Atlas (Rakeet)|Atlas-Rakeet]] övernehm: Sien Geschäftsberiek wurr denn aber an Martin Marietta verköfft un in de Firma [[Lockheed Martin]] ingleedert, wo Mattingly tietwies de Entwicklung vun de Ruumfähre [[X-33]] leiten dee. Siet 1998 is Mattingly Geschäftsführer vun de Rocket Development Company in [[Los Alamitos]], [[Kalifornien]], en Firma, de sück up priesgünstig Drägersysteme konzentreert. Parallel dorto is he siet Juli 1999 Upsichtsraatvörsitter vun de Modersellschopp Universal Space Network. Ken Mattingly weer twee Mal schett un harr en Söhn ut eerste Ehe. == Weblenken == {{commons|Ken Mattingly}} * NASA: [http://www.jsc.nasa.gov/Bios/htmlbios/mattingly-tk.html Biografie] (engelsch) * [[Spacefacts]]: [http://spacefacts.de/bios/astronauts/german/mattingly_thomas.htm Körtbiografie] {{Normdaten|TYP=p|GND=|LCCN=n/83/4667|NDL=|VIAF=38281737}} {{DEFAULTSORT:Mattingly, Thomas Kenneth}} [[Kategorie:Mann]] [[Kategorie:Börger von de USA]] [[Kategorie:NASA]] [[Kategorie:Ruumfohrer]] [[Kategorie:Boren 1936]] [[Kategorie:Storven 2023]] 1c6i8qmu9dig98tdb9o9mz4i35savyi 0 118697 1015861 899653 2024-05-02T23:44:32Z 2A02:8440:7147:C9CD:4882:97FF:FE05:608D wikitext text/x-wiki '''Dijkstra''' is de Familiennaam von * [[Edsger W. Dijkstra]] (1930–2002), nedderlandschen Informatiker, * [[Jitse Dijkstra]] (* 1976), nedderlandsch-kanaadschen Religionswetenschopper, * [[Jorrit Dijkstra]] (* 1966), nedderlandschen Saxofonspeler, * [[Peter Dijkstra]] (* 1978), nedderlandschen Dirigent, * [[Pia Dijkstra]] (* 1954), nedderlandsche Moderatorin un Politikerin, * [[Rineke Dijkstra]] (* 1959), nedderlandsche Fotografin, * [[Rinus Dijkstra]] (* 1969), nedderlandschen Sänger, * [[Sjoukje Dijkstra]] (1942–2024), nedderlandsche Ieskunstlöperin. Kiek ok bi: [[Dykstra]]. {{Mehrdüdig Begreep}} gp6mkb30dtkqfi0to6l2gzefy2qho7m 0 182867 1015821 2024-05-02T12:49:27Z Eastfrisian 554 Nee ut Weblenken un düütsch WP wikitext text/x-wiki [[Bild:Hartsfield-hw.jpg|rechts|duum|Ofiziell NASA-Foto]] '''Henry Warren „Hank“ Hartsfield, Jr.''' (* [[21. November]] [[1933]] in [[Birmingham (Alabama)|Birmingham]], [[Alabama]]; † [[17. Juli]] [[2014]] in [[League City]], [[Texas]]) weer en US-amerikaansch [[Astronaut]]. == Leven == Hartsfield hett de West End High School in Birmingham (Alabama) besöcht. 1954 kreeg he en [[Bachelor]] in Physik vun de [[Auburn University]]. Later kreeg he en Afsluss in Physik vun de [[Duke University]] un en Afsluss in Ruumfohrttechnik vun dat [[Air Force Institute of Technology]]. 1971 kreeg he en [[Master]] in Ingenieurwesen vun de [[University of Tennessee]]. 1955 is Hartsfield in de [[United States Air Force]] intreeden. Wiels disse Tiet weer he ünner annern up de US-Luftwappenbasis in [[Bitburg]] in Düütschland statschoneert. Later wurr he up de [[Edwards Air Force Base]] to’n Testpiloten utbilld un weer later sülvst dor Utbiller. == Astronautentätigkeit == 1966 wurr Hartsfield vun de Air Force as Astronaut för dat militärische Ruumstatschonsprojekt [[Manned Orbiting Laboratory]] (MOL) utwählt. Dat Programm wurr aber instellt un eenige vun disse Astronauten, ünner annern Hartsfield, wurrn vun de [[NASA]] övernommen. Dor weer he tonächst Liddmaat vun de Ünnerstüttensmannschapen för de Maandmission [[Apollo 16]] un för all bemannt Missionen to de [[Skylab]]-Ruumstatschoon. === STS-4 === [[Bild:NASA salutes Reagans.jpg|thumb|Mattingly un Hartsfield nah der Lannen vun STS-4 mit US-Präsident Reagan un sien Fru]] Nahdem he för de Space-Shuttle-Missionen [[STS-2]] un [[STS-3]] blots as Ersatzpilot insett weer, is Hartsfield an‘n 27. Juni 1982 as Pilot vun de Ruumfähre [[Columbia (Ruumfähre)|Columbia]] to’n eersten Mal sülvst in’t All flagen. Up dissen veerten un letzten Testfloog vun de Columbia wurr he vun Kommandant [[Thomas Kenneth Mattingly|Thomas Mattingly]] begleit. Teel vun disse Mission, de över 7 Daag gung, weern wiedere Tests to den Start un Wedderinträe vun de Ruumfähre as ok wiedere Studien vun thermalen Langtiettests vun den Orbiter. Buterdem wurr mit den [[Remote Manipulator System|Roboterarm]] vun den dat kistenförmige IECM-Experiment (Induced Environment Contamination Monitor) ut den Frachtruum haben. Neben en geheimen Ladung för dat US-Verteidigungsministerium weer de eerste aktive GAS-Behälter (GetAway Special) an Bord, de mit negen Experimente bestückt weer. De beid Astronauten hemm todem medizinische Experimente an sück sülvst dörführt un hemm dat Antrecken vun de Ruumantüüg för [[Extra-vehicular Activity|Butenbordinsätze]] bi tokünftig Shuttle-Missionen öövt. === STS-41-D=== Hartsfield weer de Kommandant vun de Ruumfähre [[Discovery (Ruumfähre)|Discovery]] up deren Jumfernfloog an’n 30. August 1984. Mit Utnahm vun hüm weern de anner fiev Besattensliddmaaten (Pilot [[Michael Lloyd Coats]] un de Missionsspezialisten [[Judith Arlene Resnik]], [[Steven Alan Hawley]], [[Richard Michael Mullane]] un de Bruuklastspezialist [[Charles David Walker]] all to’n eersten Mal in’t All. Wiels de söss Daag lang düern Mission wurrn de dree Satelliten SBS-D, [[Syncom|SYNCOM IV-2]] (ok bekannt as LEASAT 2) un [[Telstar|Telstar 3-C]] utsett. Buterdem wurrn dat OAST-1-Solarzellenexperiment un das Experiment CFES-III to dat Utforschen vun dat Kristallwasdom dörführt. Dorneben wurrn ok Upnahmen mit en mitführt [[IMAX]]-Kamera maakt. === STS-61-A=== Bi de düütsch [[Spacelab]]-Mission D-1 weerr Hartsfield Kommandant vun den letzten spoodrieken [[Challenger (Ruumfähre)|Challenger]]-Floog. An‘n 30. Oktober 1985 floog de mit acht Personen grööttste Besatten vun en eenzelt Ruumschipp överhoopt in’t All. Pilot weer [[Steven Ray Nagel], de Missionsspezialisten weern [[James Frederick Buchli]], [[Guion Stewart Bluford]] un [[Bonnie Jeanne Dunbar]]]. Dorto keemen de Bruuklastspezialisten [[Reinhard Furrer]] un [[Ernst Messerschmid]] ut Düütschland as ok [[Wubbo Ockels]] ut den Nedderlannen. Bi disse söben Daag düern Mission wurrn 75 Experimente ut de Berieken Medizin, Materialwetenschapen, Biologie un Navigatschoon dörführt. Tosätzlich wurr de Satellit GLOMR (Global Low Orbiting Message Relay) utsett. ===Wiedere NASA-Karriere=== Van 1986 bit 1987 weer Hartsfield stellvertreden Baas vun dat Astronautenbüro un wurr 1987 stellvertreden Direkter vun de Flight Crew Operations. 1989 weer he för en körten Tiet för dat „Office of Space Flight“ in dat NASA-Hööftquartier tätig un 1990 hett he in dat Projektbüro för de Ruumstatschoon an dat [[Marshall Space Flight Center]] arbeit. 1991 gung he an dat Johnson Space Center torüch un hett dor in dat Programm för de intüschen „Freedom“ nöömt Ruumstatschoon arbeit. == Nah de NASA == Nah sien Utscheeden bi de NASA (1998) gung he as Viezpräsident van de Aerospace Engineering Services to [[Raytheon|Raytheon Technical Services]] nah Houston. ==Ehrungen== Henry Hartsfield wurr in de [[Astronaut Hall of Fame]] upnommen. == Privates == Henry Hartsfield un sien Ehefru Judy harrn twee Döchter. Sien Dochter Keely (* 1959), de ebenfalls för de NASA arbeiten dee, is all in’n März 2014, in dat Öller vun 54 Johren storven.<ref>huffington-post: [http://www.huffingtonpost.com/2014/07/18/hank-hartsfield-dead_n_5599878.html ''Astronaut Hank Hartsfield, Who Led First Flight Of Space Shuttle Discovery, Dies At 80'']</ref> Hartsfield sülvst is in dat Öller vun 80 Johren an‘n 17. Juli 2014 an den Folgen vun en chirurgischen Ingeep an sien Rügg storven.<ref>CollectSpace: [http://www.collectspace.com/news/news-071714b-obituary-hank-hartsfield-astronaut.html ''Astronaut Hank Hartsfield, led first flight of space shuttle Discovery, dies at 80'']</ref> == Weblinks == {{commons|Henry Hartsfield}} * [http://spacefacts.de/bios/astronauts/german/hartsfield_henry.htm Henry Hartsfield bi spacefacts.de] * [https://www.nasa.gov/wp-content/uploads/2016/01/hartsfield_henry.pdf NASA-Biographie] * [http://www.astronautix.com/h/hartsfield.html Indrag to Henry Hartsfield bi astronautics.com] * Bruce Weber: [http://www.nytimes.com/2014/07/23/us/henry-hartsfield-jr-is-dead-at-80-flew-with-fortune-on-3-shuttles.html ''Henry Hartsfield Jr. Is Dead at 80; Flew, With Fortune, on 3 Shuttles.''] Nahroop in [[The New York Times]] van’n 22. Juli 2014 (engelsch) ==Enkeld Nahwiesen== <references /> {{SORTIERUNG:Hartsfield, Henry Warren}} [[Kategorie:Mann]] [[Kategorie:Börger von de USA]] [[Kategorie:Boren 1933]] [[Kategorie:Storven 2014]] [[Kategorie:NASA]] [[Kategorie:Ruumfohrer]] lrppa6dmyr0q7tvv0yetc02gzau6fbl 3 182868 1015825 2024-05-02T14:40:21Z Moin! 1113 Willkamen op de plattdüütsche Wikipedia wikitext text/x-wiki {{Vörlaag:Moin!|realName=|name=Ilya Kolomys}} -- [[Bruker:Moin!|Moin!]] [[Bruker Diskuschoon:Moin!|✍]] 16:40, 2. Mai 2024 (CEST) 2tafpzuf901z1j8ffpkwv6rqb13auew 0 182869 1015830 2024-05-02T15:41:38Z Eastfrisian 554 Nee ut Weblenken un düütsch WP wikitext text/x-wiki [[Datei:Martin Rodbell in Seville, Spain, November 1995.jpg|miniatur|Martin Rodbell (1995)]] '''Martin Rodbell''' (* [[1. Dezember]] [[1925]] in [[Baltimore]], [[Maryland]]; † [[7. Dezember]] [[1998]] in [[Chapel Hill (North Carolina)|Chapel Hill]], [[North Carolina]]) weer en US-amerikaansch [[Biochemiker]]. He hett de [[G-Protein]]e opfeckt un weer an dat Upkloren vun hör Funktschoon för de Signalöverdragen in den Zellen maatgevend bedeeligt. För disse Arbeiten kreeg he 1994 gemeinsam mit [[Alfred Goodman Gilman]] den [[Nobelpries för Physiologie oder Medizin]]. == Leven un Wark == === Beroplich Loopbahn === Martin Rodbell hett an de [[Johns Hopkins University]] in Baltimore Biologie un Chemie studeert, bevör he sück vullständig up de Biochemie konzentreren dee. 1954 kreeg he sien Doktertitel an de [[University of Washington]] in Seattle. 1956 wurr he as Biochemiker in Bethesda aan dat Natschonale Gesundheitszentrum in den Beriek Nehren un [[Endokrinologie]] tätig.<ref>Gisela Baumgart: ''Rodbell, Martin.'' In: [[Werner Erwin Gerabek]], Bernhard D. Haage, [[Gundolf Keil]], Wolfgang Wegner (Hrsg.): ''Enzyklopädie Medizingeschichte.'' De Gruyter, Berlin/ New York 2005, ISBN 3-11-015714-4, S. 1256.</ref> 1967 bit 1968 war Rodbell in de Swiez un Perfesser un Direkter an dat Institut för Klinische Biochemie vun de [[Universität Genf]]. Tüschen 1970 un 1985 weer he Baas vun dat Afdeelen för Zellstüern an den [[National Institutes of Health]] in [[Bethesda (Maryland)]]. 1984 wurr he gemeensam mit [[Alfred Goodman Gilman]] mit en [[Gairdner Foundation International Award]] uttekent. 1985 is he as wetenschaplich Direkter an dat National Institute of Environmental Health Sciences in dat Research Triangle Park in North Carolina wesselt. Dor hett he van 1989 bit 1994 de Afdeelen för Signalöverdragen leit. 1987 kreeg he, ok ditmal gemeensam mit Alfred Goodman. Gilman, den [[Richard Lounsbery Award]] un 1994 den [[Nobelpieis för Physiologie oder Medizin]] „für die Entdeckung der Zellkommunikation und im Speziellen der Entdeckung der [[G-Proteine]]“. In dat glieker Johr gung he in den Ruhestand. Rodbell weer Liddmaat vun de [[National Academy of Sciences]] (siet 1987), de [[American Academy of Arts and Sciences]] (siet 1993) un de [[Ungarsch Akademie vun de Wetenschapen]]. He weer mit [[Barbara Ledermann]] verheiraadt. Deren Süster [[Sanne Ledermann|Susanne]] weer en Schoolfrüendin vun [[Anne Frank]] un tosommen mit hör Öllern, Opfer vun den Holocaust. === Bedüüden vun de Forschung === De Hööftbedüüden för de wetenschapliche un medizinische Forschung harrn de Arbeiten vun Martin Rodbell to de G-Proteinen, de as molekulare Schalter bi meest all signalöverdragend Perzessen vun de Zellen en wesentlich Rull spelen. G-Proteine vermiddeln de Wirkung vun Hormonen ebenso as de Reizvermittlung bi Sinnesleistungen as dat Kieken, Ruuken un Smecken. De Forschungen von Rodbell hemm de Arbeiten vun [[Earl Wilbur Sutherland]], Medizin-Nobelpriesdräger in dat Johr 1971, wieder führt, de all in den 1960er Johren sehn hett, dat Hormone nich in de Zellen indringen, sonnern all an de Zellböverflach wirken un spezifische biochemische Reaktschonen in de Zelle utlösen. Bekannt weer, dat dat zyklische Adenosinphosphat (cAMP) as Botenstoff wirkt, indem dat de Synthese vun spezifisch Proteine stimuleert un Enzyme induzeert. [[Datei:GPCR-Zyklus.png|miniatur|Funktschonswies vun en G-Protein-koppelt Rezeptor]] Martin Rodbell kunn wiesen, dat as Substrat för en hormonelle Wirkung neben dat Adenosintriphosphat (ATP) en wieder Nukleotid, das Guanosintriphosphat (GTP) notwennig is. An dat Hormin Glukagen kunn sien Arbeitsgrupp wiesen, dat en wirksame Binnen vun dat Hormon an de Zellmembran eerst bi Anwesenheit vun dat Guanosintriphosphats mögelk is. In den 1960er bit 1970er Jahren kunn Rodbell nahwiesen, dat för en Signalöverdragen vun de Butensiet vun de Zelle in dat Zellbinnere dree funktschonelle Eenheiten erforderlich sünd: * en Rezeptor bzw. Diskriminator, de de ankommend Signale erkennt, * en Transducer, de dat Signal umwannelt un * en Verstärker, de en Botenstoff in utreckend Mengt in dat Binnere vun de Zelle freesett De wesentliche Opdecken vun Rodbell weer dorbi dat Identifizeeren vun den Transducer, de vun den energierieken Guanosin-5-Triphosphat andreeven wurr. Gemeensam mit Alfred Goodman Gilman kunn he wiesen, dat disse Transducer, G-Proteine nöömt, as Umschalter in de Zelle arbeiten un de Signale vun de Butersiet umwanneln un an de Verstärkerproteine wieder geven. == Literatur == * Bernhard Kupfer: ''Lexikon der Nobelpreisträger''. Patmos Verlag, Düsseldorf 2001; S. 263–264. ISBN 3-491-72451-1 == Weblinks == {{Commons}} * [https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1994/summary/ Martin Rodbell up de Sieden vun den Nobelpries (engelsch)] * https://academictree.org/chemistry/tree.php?pid=8360 Akademisch Stammboom (engelsch)] == Enkeld Nahwiesen == <references /> {{Normdaten|TYP=p|GND=1220173169|LCCN=n88096650|VIAF=92474872}} {{SORTIERUNG:Rodbell, Martin}} [[Kategorie:Mann]] [[Kategorie:Börger von de USA]] Kategorie:Boren 1925]] [[Kategorie:Storven 1998]] [[Kategorie:Biochemiker]] [[Kategorie:Nobelpriesdräger (Medizin)]] 45utelk6cvd0nbskctvzxi3g6rrs8ds 1015831 1015830 2024-05-02T15:42:52Z Eastfrisian 554 /* Enkeld Nahwiesen */ wikitext text/x-wiki [[Datei:Martin Rodbell in Seville, Spain, November 1995.jpg|miniatur|Martin Rodbell (1995)]] '''Martin Rodbell''' (* [[1. Dezember]] [[1925]] in [[Baltimore]], [[Maryland]]; † [[7. Dezember]] [[1998]] in [[Chapel Hill (North Carolina)|Chapel Hill]], [[North Carolina]]) weer en US-amerikaansch [[Biochemiker]]. He hett de [[G-Protein]]e opfeckt un weer an dat Upkloren vun hör Funktschoon för de Signalöverdragen in den Zellen maatgevend bedeeligt. För disse Arbeiten kreeg he 1994 gemeinsam mit [[Alfred Goodman Gilman]] den [[Nobelpries för Physiologie oder Medizin]]. == Leven un Wark == === Beroplich Loopbahn === Martin Rodbell hett an de [[Johns Hopkins University]] in Baltimore Biologie un Chemie studeert, bevör he sück vullständig up de Biochemie konzentreren dee. 1954 kreeg he sien Doktertitel an de [[University of Washington]] in Seattle. 1956 wurr he as Biochemiker in Bethesda aan dat Natschonale Gesundheitszentrum in den Beriek Nehren un [[Endokrinologie]] tätig.<ref>Gisela Baumgart: ''Rodbell, Martin.'' In: [[Werner Erwin Gerabek]], Bernhard D. Haage, [[Gundolf Keil]], Wolfgang Wegner (Hrsg.): ''Enzyklopädie Medizingeschichte.'' De Gruyter, Berlin/ New York 2005, ISBN 3-11-015714-4, S. 1256.</ref> 1967 bit 1968 war Rodbell in de Swiez un Perfesser un Direkter an dat Institut för Klinische Biochemie vun de [[Universität Genf]]. Tüschen 1970 un 1985 weer he Baas vun dat Afdeelen för Zellstüern an den [[National Institutes of Health]] in [[Bethesda (Maryland)]]. 1984 wurr he gemeensam mit [[Alfred Goodman Gilman]] mit en [[Gairdner Foundation International Award]] uttekent. 1985 is he as wetenschaplich Direkter an dat National Institute of Environmental Health Sciences in dat Research Triangle Park in North Carolina wesselt. Dor hett he van 1989 bit 1994 de Afdeelen för Signalöverdragen leit. 1987 kreeg he, ok ditmal gemeensam mit Alfred Goodman. Gilman, den [[Richard Lounsbery Award]] un 1994 den [[Nobelpieis för Physiologie oder Medizin]] „für die Entdeckung der Zellkommunikation und im Speziellen der Entdeckung der [[G-Proteine]]“. In dat glieker Johr gung he in den Ruhestand. Rodbell weer Liddmaat vun de [[National Academy of Sciences]] (siet 1987), de [[American Academy of Arts and Sciences]] (siet 1993) un de [[Ungarsch Akademie vun de Wetenschapen]]. He weer mit [[Barbara Ledermann]] verheiraadt. Deren Süster [[Sanne Ledermann|Susanne]] weer en Schoolfrüendin vun [[Anne Frank]] un tosommen mit hör Öllern, Opfer vun den Holocaust. === Bedüüden vun de Forschung === De Hööftbedüüden för de wetenschapliche un medizinische Forschung harrn de Arbeiten vun Martin Rodbell to de G-Proteinen, de as molekulare Schalter bi meest all signalöverdragend Perzessen vun de Zellen en wesentlich Rull spelen. G-Proteine vermiddeln de Wirkung vun Hormonen ebenso as de Reizvermittlung bi Sinnesleistungen as dat Kieken, Ruuken un Smecken. De Forschungen von Rodbell hemm de Arbeiten vun [[Earl Wilbur Sutherland]], Medizin-Nobelpriesdräger in dat Johr 1971, wieder führt, de all in den 1960er Johren sehn hett, dat Hormone nich in de Zellen indringen, sonnern all an de Zellböverflach wirken un spezifische biochemische Reaktschonen in de Zelle utlösen. Bekannt weer, dat dat zyklische Adenosinphosphat (cAMP) as Botenstoff wirkt, indem dat de Synthese vun spezifisch Proteine stimuleert un Enzyme induzeert. [[Datei:GPCR-Zyklus.png|miniatur|Funktschonswies vun en G-Protein-koppelt Rezeptor]] Martin Rodbell kunn wiesen, dat as Substrat för en hormonelle Wirkung neben dat Adenosintriphosphat (ATP) en wieder Nukleotid, das Guanosintriphosphat (GTP) notwennig is. An dat Hormin Glukagen kunn sien Arbeitsgrupp wiesen, dat en wirksame Binnen vun dat Hormon an de Zellmembran eerst bi Anwesenheit vun dat Guanosintriphosphats mögelk is. In den 1960er bit 1970er Jahren kunn Rodbell nahwiesen, dat för en Signalöverdragen vun de Butensiet vun de Zelle in dat Zellbinnere dree funktschonelle Eenheiten erforderlich sünd: * en Rezeptor bzw. Diskriminator, de de ankommend Signale erkennt, * en Transducer, de dat Signal umwannelt un * en Verstärker, de en Botenstoff in utreckend Mengt in dat Binnere vun de Zelle freesett De wesentliche Opdecken vun Rodbell weer dorbi dat Identifizeeren vun den Transducer, de vun den energierieken Guanosin-5-Triphosphat andreeven wurr. Gemeensam mit Alfred Goodman Gilman kunn he wiesen, dat disse Transducer, G-Proteine nöömt, as Umschalter in de Zelle arbeiten un de Signale vun de Butersiet umwanneln un an de Verstärkerproteine wieder geven. == Literatur == * Bernhard Kupfer: ''Lexikon der Nobelpreisträger''. Patmos Verlag, Düsseldorf 2001; S. 263–264. ISBN 3-491-72451-1 == Weblinks == {{Commons}} * [https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1994/summary/ Martin Rodbell up de Sieden vun den Nobelpries (engelsch)] * https://academictree.org/chemistry/tree.php?pid=8360 Akademisch Stammboom (engelsch)] == Enkeld Nahwiesen == <references /> {{Normdaten|TYP=p|GND=1220173169|LCCN=n88096650|VIAF=92474872}} {{SORTIERUNG:Rodbell, Martin}} [[Kategorie:Mann]] [[Kategorie:Börger von de USA]] [[Kategorie:Boren 1925]] [[Kategorie:Storven 1998]] [[Kategorie:Biochemiker]] [[Kategorie:Nobelpriesdräger (Medizin)]] 78hpn8s2mlpv5mvovxmmr4ovso2c7u4 0 182870 1015833 2024-05-02T16:28:46Z Flaverius 21322 Erstellt durch Übersetzen der Seite „[[:simple:Special:Redirect/revision/8563875|Great Barrier Reef]]“ wikitext text/x-wiki Dat '''Great Barrier Reef''' is dat gröttste [[Riff|Korallenriff]] weltwied. Dat Riff liggt bi de Küste van [[Australien|austraalsche]] Provinz [[Queensland]] un sett sik uut meest 2900 Korallenreven un meer as 600 [[Insel|Eilannnen]] tohope.<ref name="CRCage">{{Cite web|author=CRC Reef Research Centre Ltd|title=What is the Great Barrier Reef?|url=http://www.reef.crc.org.au/discover/coralreefs/coralgbr.html|accessdate=2006-05-28|language=engelsch}}</ref> Dat Riff is över 327.800&nbsp;km² groot un över 26000&nbsp;km lang. De [[UNESCO]] list dat Riff as een [[List vun dat Weltarv|Weltärve]]. Dat Great Barrier Reef is de gröttste Struktuur, de levig Organismen up de Eerde upricht hebbet un es ook uut’n [[Weltruum]] to seen.<ref>{{Cite web|author=Bellfield|title=Great Barrier Reef: no buried treasure|url=http://www.ga.gov.au/media/releases/2002/1013133456_20385.jsp|accessdate=1. Dezember 2008|language=engelsch}}</ref> Dat Riff is man bedroht, denn wegen den [[Globale Upwärmen|globalen Upwärmen]] un den hogen Watertemperaturen blieket de Korallen uut.<ref>{{Cite web|url=http://edition.cnn.com/2016/05/30/weather/coral-bleach-great-barrier-reef/|title=CNN: Warm seas threaten Great Barrier Reef|language=engelsch}}</ref> == Nawiese == <references /> == Literatuur == * == Nettverwiese == * [http://www.greatbarrierreef.org/ Great Barrier Reef] * [http://adventure.howstuffworks.com/great-barrier-reef.htm How the Great Barrier Reef Works] * [http://environment.gov.au/heritage/places/world/great-barrier-reef/index.html Indrag in’t Weltärve för dat Great Barrier Reef] * [http://www.gbrmpa.gov.au/ Great Barrier Reef Marine Park Authority] * [http://www.reef.crc.org.au/ CRC Reef Research Centre] * [http://www.panda.org/about_wwf/where_we_work/ecoregions/great_barrier_reef/index.cfm Great Barrier Reef (World Wildlife Fund)] * [http://www.nationalgeographic.com/earthpulse/reef/reef1_flash.html Dive into the Great Barrier Reef] * [http://uniquedaily.ezyro.com/5best-places/ Great Barrier Reef] {{Normdaten}} [[Kategorie:Ökoregion]] [[Kategorie:Australien]] eija4u93fh6px647aqac8gyrpb6b6si 1015834 1015833 2024-05-02T16:36:54Z Flaverius 21322 wikitext text/x-wiki Dat '''Great Barrier Reef''', översett '''Groot Barriereriff''', is dat gröttste [[Riff (Geografie)|Korallenriff]] weltwied. Dat Riff liggt bi de Küste van [[Australien|austraalsche]] Provinz [[Queensland]] un sett sik uut meest 2900 Korallenreven un meer as 600 [[Insel|Eilannnen]] tohope.<ref name="CRCage">{{Cite web|author=CRC Reef Research Centre Ltd|title=What is the Great Barrier Reef?|url=http://www.reef.crc.org.au/discover/coralreefs/coralgbr.html|accessdate=2006-05-28|language=engelsch}}</ref> Dat Riff is över 327.800&nbsp;km² groot un över 26000&nbsp;km lang. De [[UNESCO]] list dat Riff as een [[List vun dat Weltarv|Weltärve]]. Dat Great Barrier Reef is de gröttste Struktuur, de levig Organismen up de Eerde upricht hebbet un es ook uut’n [[Weltruum]] to seen.<ref>{{Cite web|author=Bellfield|title=Great Barrier Reef: no buried treasure|url=http://www.ga.gov.au/media/releases/2002/1013133456_20385.jsp|accessdate=2008-12-01|language=engelsch}}</ref> Dat Riff is man bedroht, denn wegen den [[Globale Upwärmen|globalen Upwärmen]] un den hogen Watertemperaturen blieket de Korallen uut.<ref>{{Cite web|url=http://edition.cnn.com/2016/05/30/weather/coral-bleach-great-barrier-reef/|title=CNN: Warm seas threaten Great Barrier Reef|language=engelsch|accessdate=2024-05-02}}</ref> == Gallerie == <gallery> GreatBarrierReef-EO.JPG|Satellitenbild: Deel van den Great Barrier Reef bi Airlie Beach un Mackay in Queensland Turtle06.jpg|[[Gröne Seeschildpadd]] in den Great Barrier Reef Coral1.JPG|[[Korall|Korallen]] in’n Mackay Reef, een Riff mank den Reven van den Grear Barrier Reef </gallery> == Literatuur == *Bell, Peter (1998): ''AIMS:'' ''The First Twenty-five Years''. Townsville: Australian Institute of Marine Science. ISBN 978-0-642-32212-8. *Bowen, James; Bowen, Margarita (2002): ''The Great Barrier Reef : history, science, heritage''. Cambridge : Cambridge University Press. ISBN 0-521-82430-3. == Nawiese == <references /> == Nettverwiese == * [http://www.greatbarrierreef.org/ Great Barrier Reef] * [http://adventure.howstuffworks.com/great-barrier-reef.htm How the Great Barrier Reef Works] * [http://environment.gov.au/heritage/places/world/great-barrier-reef/index.html Indrag in’t Weltärve för dat Great Barrier Reef] * [http://www.gbrmpa.gov.au/ Great Barrier Reef Marine Park Authority] * [http://www.reef.crc.org.au/ CRC Reef Research Centre] * [http://www.panda.org/about_wwf/where_we_work/ecoregions/great_barrier_reef/index.cfm Great Barrier Reef (World Wildlife Fund)] * [http://www.nationalgeographic.com/earthpulse/reef/reef1_flash.html Dive into the Great Barrier Reef] * [http://uniquedaily.ezyro.com/5best-places/ Great Barrier Reef] {{Normdaten}} [[Kategorie:Ökoregion]] [[Kategorie:Australien]] ndwkw09tf9sic3bvdjbve91dw4cw6zq 1015835 1015834 2024-05-02T16:37:03Z Flaverius 21322 wikitext text/x-wiki {{Stubben}} Dat '''Great Barrier Reef''', översett '''Groot Barriereriff''', is dat gröttste [[Riff (Geografie)|Korallenriff]] weltwied. Dat Riff liggt bi de Küste van [[Australien|austraalsche]] Provinz [[Queensland]] un sett sik uut meest 2900 Korallenreven un meer as 600 [[Insel|Eilannnen]] tohope.<ref name="CRCage">{{Cite web|author=CRC Reef Research Centre Ltd|title=What is the Great Barrier Reef?|url=http://www.reef.crc.org.au/discover/coralreefs/coralgbr.html|accessdate=2006-05-28|language=engelsch}}</ref> Dat Riff is över 327.800&nbsp;km² groot un över 26000&nbsp;km lang. De [[UNESCO]] list dat Riff as een [[List vun dat Weltarv|Weltärve]]. Dat Great Barrier Reef is de gröttste Struktuur, de levig Organismen up de Eerde upricht hebbet un es ook uut’n [[Weltruum]] to seen.<ref>{{Cite web|author=Bellfield|title=Great Barrier Reef: no buried treasure|url=http://www.ga.gov.au/media/releases/2002/1013133456_20385.jsp|accessdate=2008-12-01|language=engelsch}}</ref> Dat Riff is man bedroht, denn wegen den [[Globale Upwärmen|globalen Upwärmen]] un den hogen Watertemperaturen blieket de Korallen uut.<ref>{{Cite web|url=http://edition.cnn.com/2016/05/30/weather/coral-bleach-great-barrier-reef/|title=CNN: Warm seas threaten Great Barrier Reef|language=engelsch|accessdate=2024-05-02}}</ref> == Gallerie == <gallery> GreatBarrierReef-EO.JPG|Satellitenbild: Deel van den Great Barrier Reef bi Airlie Beach un Mackay in Queensland Turtle06.jpg|[[Gröne Seeschildpadd]] in den Great Barrier Reef Coral1.JPG|[[Korall|Korallen]] in’n Mackay Reef, een Riff mank den Reven van den Grear Barrier Reef </gallery> == Literatuur == *Bell, Peter (1998): ''AIMS:'' ''The First Twenty-five Years''. Townsville: Australian Institute of Marine Science. ISBN 978-0-642-32212-8. *Bowen, James; Bowen, Margarita (2002): ''The Great Barrier Reef : history, science, heritage''. Cambridge : Cambridge University Press. ISBN 0-521-82430-3. == Nawiese == <references /> == Nettverwiese == * [http://www.greatbarrierreef.org/ Great Barrier Reef] * [http://adventure.howstuffworks.com/great-barrier-reef.htm How the Great Barrier Reef Works] * [http://environment.gov.au/heritage/places/world/great-barrier-reef/index.html Indrag in’t Weltärve för dat Great Barrier Reef] * [http://www.gbrmpa.gov.au/ Great Barrier Reef Marine Park Authority] * [http://www.reef.crc.org.au/ CRC Reef Research Centre] * [http://www.panda.org/about_wwf/where_we_work/ecoregions/great_barrier_reef/index.cfm Great Barrier Reef (World Wildlife Fund)] * [http://www.nationalgeographic.com/earthpulse/reef/reef1_flash.html Dive into the Great Barrier Reef] * [http://uniquedaily.ezyro.com/5best-places/ Great Barrier Reef] {{Normdaten}} [[Kategorie:Ökoregion]] [[Kategorie:Australien]] mdqv7avm5sf5dpyhgwe61mlgcj3jn86 1 182871 1015836 2024-05-02T16:37:16Z Flaverius 21322 Ne’e Siet anleggt: ‚{{1000 Aritkels}}‘ wikitext text/x-wiki {{1000 Aritkels}} at78fyrnpbmpwod9iiqfzprgledu0tt 1015837 1015836 2024-05-02T16:37:43Z Flaverius 21322 wikitext text/x-wiki {{1000 Artikels}} 3fvvqk1eqpn6v4q8e74erqvp1fwmhkt 0 182872 1015838 2024-05-02T16:38:33Z Flaverius 21322 Redirect sett na [[Great Barrier Reef]] wikitext text/x-wiki #wiederleiden [[Great Barrier Reef]] la1ba1c0h6j95s8nzpvc9llh6xlpges 0 182873 1015839 2024-05-02T16:38:52Z Flaverius 21322 Redirect sett na [[Great Barrier Reef]] wikitext text/x-wiki #wiederleiden [[Great Barrier Reef]] la1ba1c0h6j95s8nzpvc9llh6xlpges 0 182874 1015840 2024-05-02T16:39:04Z Flaverius 21322 Redirect sett na [[Great Barrier Reef]] wikitext text/x-wiki #wiederleiden [[Great Barrier Reef]] la1ba1c0h6j95s8nzpvc9llh6xlpges 0 182875 1015841 2024-05-02T16:39:18Z Flaverius 21322 Redirect sett na [[Great Barrier Reef]] wikitext text/x-wiki #wiederleiden [[Great Barrier Reef]] la1ba1c0h6j95s8nzpvc9llh6xlpges 0 182876 1015842 2024-05-02T16:39:28Z Flaverius 21322 Redirect sett na [[Great Barrier Reef]] wikitext text/x-wiki #wiederleiden [[Great Barrier Reef]] la1ba1c0h6j95s8nzpvc9llh6xlpges 0 182877 1015843 2024-05-02T16:39:38Z Flaverius 21322 Redirect sett na [[Great Barrier Reef]] wikitext text/x-wiki #wiederleiden [[Great Barrier Reef]] la1ba1c0h6j95s8nzpvc9llh6xlpges 0 182878 1015844 2024-05-02T16:39:48Z Flaverius 21322 Redirect sett na [[Great Barrier Reef]] wikitext text/x-wiki #wiederleiden [[Great Barrier Reef]] la1ba1c0h6j95s8nzpvc9llh6xlpges 0 182879 1015845 2024-05-02T16:40:02Z Flaverius 21322 Redirect sett na [[Great Barrier Reef]] wikitext text/x-wiki #wiederleiden [[Great Barrier Reef]] la1ba1c0h6j95s8nzpvc9llh6xlpges 3 182880 1015847 2024-05-02T17:09:56Z Moin! 1113 Willkamen op de plattdüütsche Wikipedia wikitext text/x-wiki {{Vörlaag:Moin!|realName=|name=EndTuber S}} -- [[Bruker:Moin!|Moin!]] [[Bruker Diskuschoon:Moin!|✍]] 19:09, 2. Mai 2024 (CEST) e7a8vfrtley1f658envk3d4j1se8njm 0 182881 1015848 2024-05-02T18:07:12Z Flaverius 21322 Erstellt durch Übersetzen der Seite „[[:de:Special:Redirect/revision/237952840|Malireich]]“ wikitext text/x-wiki [[Bild:MALI_reich_Karte.PNG|duum|Waarschienlik Gebeed van den Maliriek in’n 13. Jaarhunderd]] Dat '''Maliriek''' in’n [[Middelöller]] ([[Mandinka (Spraak)|Mandinka]]: ''Manden Kurufa'') was dat gröttste westafrikaansche Riek in de Historie. Staatsvolk weren de [[Malinke]] („Lüde van Mali“). De wichtigste Born för den groten Riekdom was de [[Hannel]] med [[Gold]]. De Grenzen kemen üm un bi de den Gebeed van [[Mali]] vandage liek, dat Zentrum för den Goldhannel was [[Timbuktu]]. Up sienen Hooppunkt recke sik dat Maliriek van den [[Atlantik]] bet to den Aïr-Bärgen in’n Zentrum van [[Republiek Niger|Niger]]. == Histoorsche Borns == De afrikaanschen Rieken – un so ook in’n Mali vandage – hadde lange Tied kene kene [[Historie|Geschichtsschrieverie]]. Historie vertellen sik de Lüde mündlik wieder. Anner Borns sind Angaven, de araabsche Geografen un Historikers maken un sik up Berichte van araabschen un berberschen Kooplüden stütt man ook Malinke, de na [[Mekka]] pilgert sind, stütt. In de [[Kolonialismus|Koloniaaltied]] worde de Historie van den Maliriek dat eerste Maal systemaatsch uutforscht un de histoorschen Borns uutweert. == Beginn van’n Maliriek == Na den [[Al-Andalus|andaluus’schen]] Geografen [[Abū ʿUbaid al-Bakrī|al-Bakrī]] nam 1050 een Köning van Malal den [[Islaam]] as Gloven an. De muslimsche Historiker un Geograph uut’n 12.&nbsp;Jaarhunderd, [[al-Idrisi]], see daarto, dat Slavenjägers Malal faken överfallen hebbet. Na 1200 beheersche [[Sumanguru Kanté]], een mächtigen König van den [[Susu|Sosso]], die [[Mandinka]].<ref name="Fischer">Rudolf Fischer: ''Gold, Salz und Sklaven.'' 1986, S. 255. (Resümee)</ref> Sumanguru nam dat [[Ghanariek]] in, dat de [[Almoraviden]] in de 2.&nbsp;Halve van den 11.&nbsp;Jaaarhunderd innomen un islamiseert hadden. In de eerste Halve van den 13. Jaarhunderd wiede sik dat muslimsche Malalriek wieder uut, dat nu bet an den Seen in’n Niger recke.<ref>Al-Bakri ''in: '' N. Levtzion, J. Hopkins: ''Corpus.'' 1981, S. 82–83; N. Levtzion: ''Ancient Ghana.'' 1973, S. 53–54; D. Lange: ''Ancient Kingdoms of West Afrika.'' 2004, S. 518–519.</ref> Man 1235 sette sik den Köning Sundiata Keïta gegen Sumanguru up. De Truppen van den Lüttköning [[Méma (Mali)|Méma]] unnerstütten enne un marscheren an’n Böverloop van den [[Niger (Stroom)|Niger]] gegen den Sosso-Köning.<ref name="Fischer" /> He betwung enne in de [[Salcht van Kirina|Slacht van Kirina]], övernam de Heerscherattribute un grünne dat Maliriek. Daarna nam he ook den nöördlike Deel van den Riek in un dreev daar de Sosso weg.<ref>N. Levtzion: ''Ancient Ghana.'' 1973, S. 53–61.</ref> 1255 bleev Sundiata Keïta dood. In de Tied van 1285 bet 1300 övernam de Throonröver [[Sakura]] de Heerschop, man kam as enen van den wichtgsten Heerschers in den Malireik vöördag. In siene Heerschopsteid wiede sik dat Riek över Timbuktu henweg bet na [[Gao]] uut. Sien Thonnfolger, [[Suleyman (Mansa)|Mansa Suleyman]], gull för ümmesichtig un mächtig, so as de araabsche Historiker [[Ibn Battūta|Ibn Battūta]] vertellt.<ref name="Fischer" /> Up Mansa Suleyman folgen swacke Heerscher, de so sied 1388 för den Daalgang van den Riek sorgen. De Heerscherliste, de [[Ibn Chaldūn]] överlevert het, höört in düsse Tied ook up.<ref name="Fischer" /> == Pilgerfaarten van den Maliheerschers na Mekka == [[Bild:Kanga_Moussa_Atlas_Catalan.jpg|duum|De Heerscher Mansa Musa van Mali (Katalaansche Weltatlas, 1375)]] Ümme 1200 keem de eerste Mandinke-Först för ene [[Pilger|Pilgerfaart]] na [[Mekka]]. Ook de Nafolger van Sundiata, [[Wali Keita]], is na Mekaa pilgert. To’n Beginn van den 14. Jaarhunderd make sik ook [[Mansa Sakura]] in Updrag van den Maliriek up den Weg na dat araabsche Halveiland, Mekka to besöken. De wichtigste Pilgerfaart was man de Reise van [[Mansa Musa]] 1324. Düsse Pilgerfaart brochte den Köning een hoogachten Roop in de isalamsche Welt in, so as [[al-Omaris]] bericht. Ander ägyptsche Chronisten vertellt, dat de Köning un sien Anhang so veel Gold up den Markt van Kairo to’n Inkopen bröchten, dat de Goldpries een groot Stück daalgung, so as dat moderne Froscherlüde berekent hebbet ümme 25 % up enen Slag.<ref>N. Levtzion: ''Ancient Ghana.'' 1973, S. 66, 209–213.</ref> Na siene Pilgerfaart na Mekka sall Mansa Musa ook den Updrag geven hebben de beröömte Djinger-ber-Moschee in Timbuktu uut Leem to buggen, wat hulp den Islaam in Mali wieder uuttobreden.<ref>Rudolf Fischer: ''Gold, Salz und Sklaven.'' 1986, S. 203 f.</ref> == Goldhannel == De wichtigste Born för dat Riekdom van den Maliriek was de Hannel med Gold. In’n Maliriek gav et wall kene egen Goldminen, man dat Gold kam uut ander westfrikaanschen Regionen (Guinea, Ghana etc.), de Tribute an dat Maliriek talen. Wo de Minen exakt leen, was geheem. Kooplüde, de besunnere Linzensen hadden, bröchten dat Gold up Karameelkarawanen van Timbuktu in den Maghreb un wieder bet na Europa. De Winst, den dat Maliriek med Twischenhannel winnen konn, het dat Riek unbannig Wollstand inbrocht.<ref>{{Literatur|Autor=E. W. Bovill|Titel=The golden trade of the Moors : West African kingdoms in the fourteenth century|Auflage=[2nd ed., rev.]|Verlag=M. Weiner Publishers|Ort=Princeton|Datum=1995|ISBN=1-55876-091-1}}</ref> == Lokale Seden un Brüke == As [[Ibn Battūta|Ibn Battūta]] 1352 bet 1353 dör dat Maliriek reist is, heersche nich meer Mansa Musa, man sien Broder Mansa Sulayman. De Geleerte hadde den den Indruck, dat in düsse Tied de Islaam dat Leven van den Minschen daar stark bestimme. De Minschen in de Höövdstad Niani beden regelmatig fievmaal den Dag, se fieren de islaamschen Feste, den Öleernwas dat wichtig, den Kinners den Koran butenkopps to leren, un Rechtstriede regeln de Kadis statss politsche Autoritäten. Man dat gav ook Seden, de den glöövschen Muslim verschrecken: Slaavschen bedenen eren Herren naakt un bloot, den Köning to gröten ströggen sik de Lüde Sand un Aschen up den Kopp, wat na islaamschen Gloven uutsüüt, as wenn de Minschen in’n Maliriek den Köning stärker vereren as Godd. Ook de Leder den Köing to priesen fund Ibn Nattūta snaaksch. Düsse paar Seden ännert man nix an den Ümstand, dat al in de Midde van den 14.&nbsp;Jaarhunderd de Städschen Muslime weren un den Islaam as Gloven uutöven. So as Ibn Battūta ook loovt was dat Maliriek in de Tied freedvull un sker.<ref>N. Levtzion, J. Hopkins: ''Corpus.'' 1981, S. 289–301; Ly Tall, ''Empire.'' 129–180.</ref> Na Ibn Battūta vertellt [[Ibn Chaldūn]] 1394 wat över’t Maliriek un bericht woans dat Riek upstgegen un wo dat Riek beginnt dalltogaan. In sienen un den Angaven van [[al-Umari]] steet, dat sik dat Maliriek up sienen Hoogpunkt in’n Osten bet an de Air-Bärge uutstrecke.<ref>N. Levtzion, J. Hopkins: ''Corpus.'' 1981, S. 262, 336, 338–339; D. Lange: ''Ancient Kingdoms of West Afrika.'' 2004, S. 520–522.</ref> == Daalgang van den Maliriek == To’n Enne van den 14.&nbsp;Jaarhunderd hen begunn de Daalgang van den Malirirek. De wichtigste Grund weren Kunflikte binnen de Heerscherdynastie, so as Ibn Chaldūn vertellt: Binnen 30 Jaren heerschen sess Köninge – ein Suhne van Sulayman, dree Nafaren van Musa, ein Thronnröver und un upletst een Nafaren van Sundiata uut de Linie van siene Suhne Wali. Ook gav et wichtige Amtsdreger, de faken de würklike Macht hadden, un deelwiese den Köning in Uppass nemen. Ümme 1400 scheden sik Jarra un Gao van den Maliriek. In de Tied daarna, konn dat Maliriek de Gebede sachtens nich wedder innemen, denn 1433 geven de KeïtaTimbuktu up. In den lieken Jare wunnen de [[Tuareg]] de Kuntrulle över [[Timbuktu]] un [[Walata]]. De Provinz [[Méma]] bi den Seen van Niger un de Stadt [[Djenné]] güngen unner as sik dat [[Songhairiek]] in’n 15. jaarhunders stark uutbreed het.<ref>N. Levtzion: ''Ancient Ghana.'' 1973, S. 81–82.</ref> De Gebede in’n Noorden güngen den Maliriek verlüstig. Ook [[Massina]] scheed sik 1450 af, nadem dat de [[Mosso]] daar indrungen weren. 1480 röven se ook Walata. Noch eer dat’t Jaar 1500 komen was, was [[Tekrur]] sülvststännig un dat Maliriek alleen noch sien oold Kärngebeed un de Provinzen an den Strömen [[Gambia (Stroom)|Gambia]] un [[Casamance]]. Den Daalgang van den groten Maliriek hebbet indirekt de Portugeeschen bekund un för richtig anseggt. Nadem dat se [[Senegambia]] uutfroscht hadden, seggen se dat een groten Maliköning jichtenswo in Binnersten van’n Land heerscht. Düsse Köning hadde wal de Mandinkaheerschers in Gambia as Unnerdanen, man he heersche torüggetogen an den Böverloop van den [[Niger (Stroom)|Niger]]. Al lange was de Kuntrolle över den Goldhannel verlüstig.<ref>N. Levtzion: ''Ancient Ghana.'' 1973, S. 66, 209–213. </ref> Ümme 1600 scheden sik de Gebede in’n Süden van den Maliriek af. == Literatuur == * Ralf A. Austen (Heruutgever): ''In Search of Sunjata.'' Bloomington 1999. * François-Xavier Fauvelle: ''Das goldene Rhinozeros. Afrika im Mittelalter.'' C.H. Beck, München 2017. * Dierk Lange: ''Ancient Kingdoms of West Afrika.'' Dettelbach 2004. * Nehemia Levtzion: ''Ancient Ghana and Mali.'' London 1973. * Nehemia Levtzion, John Hopkins: ''Corpus of Early Arabic Sources for West African History.'' Cambridge 1981. * Madina Ly Tall: ''L’empire du Mali.'' Dakar 1977. * Rudolf Fischer: ''Gold, Salz und Sklaven. Die Geschichte der großen Sudanreiche Gana, Mali und Son Ghau.'' Edition Erdmann, Stuttgart 1986, ISBN 3-522-65010-7. == Nawiese == <references /> [[Kategorie:Historie]] [[Kategorie:Mali]] [[Kategorie:Mauretanien]] [[Kategorie:Guinea]] [[Kategorie:Gambia]] [[Kategorie:Senegal]] [[Kategorie:Staat]] [[Kategorie:Afrika]] aowt5hp7dh25e6mabaso9ub2ira369s 1015854 1015848 2024-05-02T18:08:31Z Flaverius 21322 wikitext text/x-wiki {{Stubben}} [[Bild:MALI_reich_Karte.PNG|duum|Waarschienlik Gebeed van den Maliriek in’n 13. Jaarhunderd]] Dat '''Maliriek''' in’n [[Middelöller]] ([[Mandinka (Spraak)|Mandinka]]: ''Manden Kurufa'') was dat gröttste westafrikaansche Riek in de Historie. Staatsvolk weren de [[Malinke]] („Lüde van Mali“). De wichtigste Born för den groten Riekdom was de [[Hannel]] med [[Gold]]. De Grenzen kemen üm un bi de den Gebeed van [[Mali]] vandage liek, dat Zentrum för den Goldhannel was [[Timbuktu]]. Up sienen Hooppunkt recke sik dat Maliriek van den [[Atlantik]] bet to den Aïr-Bärgen in’n Zentrum van [[Republiek Niger|Niger]]. == Histoorsche Borns == De afrikaanschen Rieken – un so ook in’n Mali vandage – hadde lange Tied kene kene [[Historie|Geschichtsschrieverie]]. Historie vertellen sik de Lüde mündlik wieder. Anner Borns sind Angaven, de araabsche Geografen un Historikers maken un sik up Berichte van araabschen un berberschen Kooplüden stütt man ook Malinke, de na [[Mekka]] pilgert sind, stütt. In de [[Kolonialismus|Koloniaaltied]] worde de Historie van den Maliriek dat eerste Maal systemaatsch uutforscht un de histoorschen Borns uutweert. == Beginn van’n Maliriek == Na den [[Al-Andalus|andaluus’schen]] Geografen [[Abū ʿUbaid al-Bakrī|al-Bakrī]] nam 1050 een Köning van Malal den [[Islaam]] as Gloven an. De muslimsche Historiker un Geograph uut’n 12.&nbsp;Jaarhunderd, [[al-Idrisi]], see daarto, dat Slavenjägers Malal faken överfallen hebbet. Na 1200 beheersche [[Sumanguru Kanté]], een mächtigen König van den [[Susu|Sosso]], die [[Mandinka]].<ref name="Fischer">Rudolf Fischer: ''Gold, Salz und Sklaven.'' 1986, S. 255. (Resümee)</ref> Sumanguru nam dat [[Ghanariek]] in, dat de [[Almoraviden]] in de 2.&nbsp;Halve van den 11.&nbsp;Jaaarhunderd innomen un islamiseert hadden. In de eerste Halve van den 13. Jaarhunderd wiede sik dat muslimsche Malalriek wieder uut, dat nu bet an den Seen in’n Niger recke.<ref>Al-Bakri ''in: '' N. Levtzion, J. Hopkins: ''Corpus.'' 1981, S. 82–83; N. Levtzion: ''Ancient Ghana.'' 1973, S. 53–54; D. Lange: ''Ancient Kingdoms of West Afrika.'' 2004, S. 518–519.</ref> Man 1235 sette sik den Köning Sundiata Keïta gegen Sumanguru up. De Truppen van den Lüttköning [[Méma (Mali)|Méma]] unnerstütten enne un marscheren an’n Böverloop van den [[Niger (Stroom)|Niger]] gegen den Sosso-Köning.<ref name="Fischer" /> He betwung enne in de [[Salcht van Kirina|Slacht van Kirina]], övernam de Heerscherattribute un grünne dat Maliriek. Daarna nam he ook den nöördlike Deel van den Riek in un dreev daar de Sosso weg.<ref>N. Levtzion: ''Ancient Ghana.'' 1973, S. 53–61.</ref> 1255 bleev Sundiata Keïta dood. In de Tied van 1285 bet 1300 övernam de Throonröver [[Sakura]] de Heerschop, man kam as enen van den wichtgsten Heerschers in den Malireik vöördag. In siene Heerschopsteid wiede sik dat Riek över Timbuktu henweg bet na [[Gao]] uut. Sien Thonnfolger, [[Suleyman (Mansa)|Mansa Suleyman]], gull för ümmesichtig un mächtig, so as de araabsche Historiker [[Ibn Battūta|Ibn Battūta]] vertellt.<ref name="Fischer" /> Up Mansa Suleyman folgen swacke Heerscher, de so sied 1388 för den Daalgang van den Riek sorgen. De Heerscherliste, de [[Ibn Chaldūn]] överlevert het, höört in düsse Tied ook up.<ref name="Fischer" /> == Pilgerfaarten van den Maliheerschers na Mekka == [[Bild:Kanga_Moussa_Atlas_Catalan.jpg|duum|De Heerscher Mansa Musa van Mali (Katalaansche Weltatlas, 1375)]] Ümme 1200 keem de eerste Mandinke-Först för ene [[Pilger|Pilgerfaart]] na [[Mekka]]. Ook de Nafolger van Sundiata, [[Wali Keita]], is na Mekaa pilgert. To’n Beginn van den 14. Jaarhunderd make sik ook [[Mansa Sakura]] in Updrag van den Maliriek up den Weg na dat araabsche Halveiland, Mekka to besöken. De wichtigste Pilgerfaart was man de Reise van [[Mansa Musa]] 1324. Düsse Pilgerfaart brochte den Köning een hoogachten Roop in de isalamsche Welt in, so as [[al-Omaris]] bericht. Ander ägyptsche Chronisten vertellt, dat de Köning un sien Anhang so veel Gold up den Markt van Kairo to’n Inkopen bröchten, dat de Goldpries een groot Stück daalgung, so as dat moderne Froscherlüde berekent hebbet ümme 25 % up enen Slag.<ref>N. Levtzion: ''Ancient Ghana.'' 1973, S. 66, 209–213.</ref> Na siene Pilgerfaart na Mekka sall Mansa Musa ook den Updrag geven hebben de beröömte Djinger-ber-Moschee in Timbuktu uut Leem to buggen, wat hulp den Islaam in Mali wieder uuttobreden.<ref>Rudolf Fischer: ''Gold, Salz und Sklaven.'' 1986, S. 203 f.</ref> == Goldhannel == De wichtigste Born för dat Riekdom van den Maliriek was de Hannel med Gold. In’n Maliriek gav et wall kene egen Goldminen, man dat Gold kam uut ander westfrikaanschen Regionen (Guinea, Ghana etc.), de Tribute an dat Maliriek talen. Wo de Minen exakt leen, was geheem. Kooplüde, de besunnere Linzensen hadden, bröchten dat Gold up Karameelkarawanen van Timbuktu in den Maghreb un wieder bet na Europa. De Winst, den dat Maliriek med Twischenhannel winnen konn, het dat Riek unbannig Wollstand inbrocht.<ref>{{Literatur|Autor=E. W. Bovill|Titel=The golden trade of the Moors : West African kingdoms in the fourteenth century|Auflage=[2nd ed., rev.]|Verlag=M. Weiner Publishers|Ort=Princeton|Datum=1995|ISBN=1-55876-091-1}}</ref> == Lokale Seden un Brüke == As [[Ibn Battūta|Ibn Battūta]] 1352 bet 1353 dör dat Maliriek reist is, heersche nich meer Mansa Musa, man sien Broder Mansa Sulayman. De Geleerte hadde den den Indruck, dat in düsse Tied de Islaam dat Leven van den Minschen daar stark bestimme. De Minschen in de Höövdstad Niani beden regelmatig fievmaal den Dag, se fieren de islaamschen Feste, den Öleernwas dat wichtig, den Kinners den Koran butenkopps to leren, un Rechtstriede regeln de Kadis statss politsche Autoritäten. Man dat gav ook Seden, de den glöövschen Muslim verschrecken: Slaavschen bedenen eren Herren naakt un bloot, den Köning to gröten ströggen sik de Lüde Sand un Aschen up den Kopp, wat na islaamschen Gloven uutsüüt, as wenn de Minschen in’n Maliriek den Köning stärker vereren as Godd. Ook de Leder den Köing to priesen fund Ibn Nattūta snaaksch. Düsse paar Seden ännert man nix an den Ümstand, dat al in de Midde van den 14.&nbsp;Jaarhunderd de Städschen Muslime weren un den Islaam as Gloven uutöven. So as Ibn Battūta ook loovt was dat Maliriek in de Tied freedvull un sker.<ref>N. Levtzion, J. Hopkins: ''Corpus.'' 1981, S. 289–301; Ly Tall, ''Empire.'' 129–180.</ref> Na Ibn Battūta vertellt [[Ibn Chaldūn]] 1394 wat över’t Maliriek un bericht woans dat Riek upstgegen un wo dat Riek beginnt dalltogaan. In sienen un den Angaven van [[al-Umari]] steet, dat sik dat Maliriek up sienen Hoogpunkt in’n Osten bet an de Air-Bärge uutstrecke.<ref>N. Levtzion, J. Hopkins: ''Corpus.'' 1981, S. 262, 336, 338–339; D. Lange: ''Ancient Kingdoms of West Afrika.'' 2004, S. 520–522.</ref> == Daalgang van den Maliriek == To’n Enne van den 14.&nbsp;Jaarhunderd hen begunn de Daalgang van den Malirirek. De wichtigste Grund weren Kunflikte binnen de Heerscherdynastie, so as Ibn Chaldūn vertellt: Binnen 30 Jaren heerschen sess Köninge – ein Suhne van Sulayman, dree Nafaren van Musa, ein Thronnröver und un upletst een Nafaren van Sundiata uut de Linie van siene Suhne Wali. Ook gav et wichtige Amtsdreger, de faken de würklike Macht hadden, un deelwiese den Köning in Uppass nemen. Ümme 1400 scheden sik Jarra un Gao van den Maliriek. In de Tied daarna, konn dat Maliriek de Gebede sachtens nich wedder innemen, denn 1433 geven de KeïtaTimbuktu up. In den lieken Jare wunnen de [[Tuareg]] de Kuntrulle över [[Timbuktu]] un [[Walata]]. De Provinz [[Méma]] bi den Seen van Niger un de Stadt [[Djenné]] güngen unner as sik dat [[Songhairiek]] in’n 15. jaarhunders stark uutbreed het.<ref>N. Levtzion: ''Ancient Ghana.'' 1973, S. 81–82.</ref> De Gebede in’n Noorden güngen den Maliriek verlüstig. Ook [[Massina]] scheed sik 1450 af, nadem dat de [[Mosso]] daar indrungen weren. 1480 röven se ook Walata. Noch eer dat’t Jaar 1500 komen was, was [[Tekrur]] sülvststännig un dat Maliriek alleen noch sien oold Kärngebeed un de Provinzen an den Strömen [[Gambia (Stroom)|Gambia]] un [[Casamance]]. Den Daalgang van den groten Maliriek hebbet indirekt de Portugeeschen bekund un för richtig anseggt. Nadem dat se [[Senegambia]] uutfroscht hadden, seggen se dat een groten Maliköning jichtenswo in Binnersten van’n Land heerscht. Düsse Köning hadde wal de Mandinkaheerschers in Gambia as Unnerdanen, man he heersche torüggetogen an den Böverloop van den [[Niger (Stroom)|Niger]]. Al lange was de Kuntrolle över den Goldhannel verlüstig.<ref>N. Levtzion: ''Ancient Ghana.'' 1973, S. 66, 209–213. </ref> Ümme 1600 scheden sik de Gebede in’n Süden van den Maliriek af. == Literatuur == * Ralf A. Austen (Heruutgever): ''In Search of Sunjata.'' Bloomington 1999. * François-Xavier Fauvelle: ''Das goldene Rhinozeros. Afrika im Mittelalter.'' C.H. Beck, München 2017. * Dierk Lange: ''Ancient Kingdoms of West Afrika.'' Dettelbach 2004. * Nehemia Levtzion: ''Ancient Ghana and Mali.'' London 1973. * Nehemia Levtzion, John Hopkins: ''Corpus of Early Arabic Sources for West African History.'' Cambridge 1981. * Madina Ly Tall: ''L’empire du Mali.'' Dakar 1977. * Rudolf Fischer: ''Gold, Salz und Sklaven. Die Geschichte der großen Sudanreiche Gana, Mali und Son Ghau.'' Edition Erdmann, Stuttgart 1986, ISBN 3-522-65010-7. == Nawiese == <references /> [[Kategorie:Historie]] [[Kategorie:Mali]] [[Kategorie:Mauretanien]] [[Kategorie:Guinea]] [[Kategorie:Gambia]] [[Kategorie:Senegal]] [[Kategorie:Staat]] [[Kategorie:Afrika]] 88u2o9a3hi9r3t07b4c6s312h5m5k6h 1015858 1015854 2024-05-02T18:12:01Z Flaverius 21322 wikitext text/x-wiki {{Stubben}} [[Bild:MALI_reich_Karte.PNG|duum|Waarschienlik Gebeed van den Maliriek in’n 13. Jaarhunderd]] Dat '''Maliriek''' in’n [[Middelöller]] ([[Mandinka (Spraak)|Mandinka]]: ''Manden Kurufa'') was dat gröttste westafrikaansche Riek in de Historie. Staatsvolk weren de [[Malinke]] („Lüde van Mali“). De wichtigste Born för den groten Riekdom was de [[Hannel]] med [[Gold]]. De Grenzen kemen üm un bi de den Gebeed van [[Mali]] vandage liek, dat Zentrum för den Goldhannel was [[Timbuktu]]. Up sienen Hooppunkt recke sik dat Maliriek van den [[Atlantik]] bet to den [[Aïr-Bargen|Aïr-Bärgen]] in’n Zentrum van [[Republiek Niger|Niger]]. == Histoorsche Borns == De afrikaanschen Rieken – un so ook in’n Mali vandage – hadde lange Tied kene kene [[Historie|Geschichtsschrieverie]]. Historie vertellen sik de Lüde mündlik wieder. Anner Borns sind Angaven, de araabsche Geografen un Historikers maken un sik up Berichte van araabschen un berberschen Kooplüden stütt man ook Malinke, de na [[Mekka]] pilgert sind, stütt. In de [[Kolonialismus|Koloniaaltied]] worde de Historie van den Maliriek dat eerste Maal systemaatsch uutforscht un de histoorschen Borns uutweert. == Beginn van’n Maliriek == Na den [[Al-Andalus|andaluus’schen]] Geografen [[Abū ʿUbaid al-Bakrī|al-Bakrī]] nam 1050 een Köning van Malal den [[Islaam]] as Gloven an. De muslimsche Historiker un Geograph uut’n 12.&nbsp;Jaarhunderd, [[al-Idrisi]], see daarto, dat Slavenjägers Malal faken överfallen hebbet. Na 1200 beheersche [[Sumanguru Kanté]], een mächtigen Köning van den [[Susu|Sosso]], de [[Mandinka]].<ref name="Fischer">Rudolf Fischer: ''Gold, Salz und Sklaven.'' 1986, S. 255. (Resümee)</ref> Sumanguru nam dat [[Ghanariek]] in, dat de [[Almoraviden]] in de 2.&nbsp;Halve van den 11.&nbsp;Jaaarhunderd innomen un islamiseert hadden. In de eerste Halve van den 13. Jaarhunderd wiede sik dat muslimsche Malalriek wieder uut, dat nu bet an den Seen in’n Niger recke.<ref>Al-Bakri ''in: '' N. Levtzion, J. Hopkins: ''Corpus.'' 1981, S. 82–83; N. Levtzion: ''Ancient Ghana.'' 1973, S. 53–54; D. Lange: ''Ancient Kingdoms of West Afrika.'' 2004, S. 518–519.</ref> Man 1235 sette sik den Köning Sundiata Keïta gegen Sumanguru up. De Truppen van den Lüttköning [[Méma (Mali)|Méma]] unnerstütten enne un marscheren an’n Böverloop van den [[Niger (Stroom)|Niger]] gegen den Sosso-Köning.<ref name="Fischer" /> He betwung enne in de [[Salcht van Kirina|Slacht van Kirina]], övernam de Heerscherattribute un grünne dat Maliriek. Daarna nam he ook den nöördlike Deel van den Riek in un dreev daar de Sosso weg.<ref>N. Levtzion: ''Ancient Ghana.'' 1973, S. 53–61.</ref> 1255 bleev Sundiata Keïta dood. In de Tied van 1285 bet 1300 övernam de Throonröver [[Sakura]] de Heerschop, man kam as enen van den wichtgsten Heerschers in den Malireik vöördag. In siene Heerschopsteid wiede sik dat Riek över Timbuktu henweg bet na [[Gao]] uut. Sien Thonnfolger, [[Suleyman (Mansa)|Mansa Suleyman]], gull för ümmesichtig un mächtig, so as de araabsche Historiker [[Ibn Battūta|Ibn Battūta]] vertellt.<ref name="Fischer" /> Up Mansa Suleyman folgen swacke Heerscher, de so sied 1388 för den Daalgang van den Riek sorgen. De Heerscherliste, de [[Ibn Chaldūn]] överlevert het, höört in düsse Tied ook up.<ref name="Fischer" /> == Pilgerfaarten van den Maliheerschers na Mekka == [[Bild:Kanga_Moussa_Atlas_Catalan.jpg|duum|De Heerscher Mansa Musa van Mali (Katalaansche Weltatlas, 1375)]] Ümme 1200 keem de eerste Mandinke-Först för ene [[Pilger|Pilgerfaart]] na [[Mekka]]. Ook de Nafolger van Sundiata, [[Wali Keita]], is na Mekaa pilgert. To’n Beginn van den 14. Jaarhunderd make sik ook [[Mansa Sakura]] in Updrag van den Maliriek up den Weg na dat araabsche Halveiland, Mekka to besöken. De wichtigste Pilgerfaart was man de Reise van [[Mansa Musa]] 1324. Düsse Pilgerfaart brochte den Köning een hoogachten Roop in de isalamsche Welt in, so as [[al-Omaris]] bericht. Ander ägyptsche Chronisten vertellt, dat de Köning un sien Anhang so veel Gold up den Markt van Kairo to’n Inkopen bröchten, dat de Goldpries een groot Stück daalgung, so as dat moderne Froscherlüde berekent hebbet ümme 25 % up enen Slag.<ref>N. Levtzion: ''Ancient Ghana.'' 1973, S. 66, 209–213.</ref> Na siene Pilgerfaart na Mekka sall Mansa Musa ook den Updrag geven hebben de beröömte Djinger-ber-Moschee in Timbuktu uut Leem to buggen, wat hulp den Islaam in Mali wieder uuttobreden.<ref>Rudolf Fischer: ''Gold, Salz und Sklaven.'' 1986, S. 203 f.</ref> == Goldhannel == De wichtigste Born för dat Riekdom van den Maliriek was de Hannel med Gold. In’n Maliriek gav et wall kene egen Goldminen, man dat Gold kam uut ander westfrikaanschen Regionen (Guinea, Ghana etc.), de Tribute an dat Maliriek talen. Wo de Minen exakt leen, was geheem. Kooplüde, de besunnere Linzensen hadden, bröchten dat Gold up Karameelkarawanen van Timbuktu in den Maghreb un wieder bet na Europa. De Winst, den dat Maliriek med Twischenhannel winnen konn, het dat Riek unbannig Wollstand inbrocht.<ref>{{Literatur|Autor=E. W. Bovill|Titel=The golden trade of the Moors : West African kingdoms in the fourteenth century|Auflage=[2nd ed., rev.]|Verlag=M. Weiner Publishers|Ort=Princeton|Datum=1995|ISBN=1-55876-091-1}}</ref> == Lokale Seden un Brüke == As [[Ibn Battūta|Ibn Battūta]] 1352 bet 1353 dör dat Maliriek reist is, heersche nich meer Mansa Musa, man sien Broder Mansa Sulayman. De Geleerte hadde den den Indruck, dat in düsse Tied de Islaam dat Leven van den Minschen daar stark bestimme. De Minschen in de Höövdstad Niani beden regelmatig fievmaal den Dag, se fieren de islaamschen Feste, den Öleernwas dat wichtig, den Kinners den Koran butenkopps to leren, un Rechtstriede regeln de Kadis statss politsche Autoritäten. Man dat gav ook Seden, de den glöövschen Muslim verschrecken: Slaavschen bedenen eren Herren naakt un bloot, den Köning to gröten ströggen sik de Lüde Sand un Aschen up den Kopp, wat na islaamschen Gloven uutsüüt, as wenn de Minschen in’n Maliriek den Köning stärker vereren as Godd. Ook de Leder den Köing to priesen fund Ibn Nattūta snaaksch. Düsse paar Seden ännert man nix an den Ümstand, dat al in de Midde van den 14.&nbsp;Jaarhunderd de Städschen Muslime weren un den Islaam as Gloven uutöven. So as Ibn Battūta ook loovt was dat Maliriek in de Tied freedvull un sker.<ref>N. Levtzion, J. Hopkins: ''Corpus.'' 1981, S. 289–301; Ly Tall, ''Empire.'' 129–180.</ref> Na Ibn Battūta vertellt [[Ibn Chaldūn]] 1394 wat över’t Maliriek un bericht woans dat Riek upstgegen un wo dat Riek beginnt dalltogaan. In sienen un den Angaven van [[al-Umari]] steet, dat sik dat Maliriek up sienen Hoogpunkt in’n Osten bet an de Air-Bärge uutstrecke.<ref>N. Levtzion, J. Hopkins: ''Corpus.'' 1981, S. 262, 336, 338–339; D. Lange: ''Ancient Kingdoms of West Afrika.'' 2004, S. 520–522.</ref> == Daalgang van den Maliriek == To’n Enne van den 14.&nbsp;Jaarhunderd hen begunn de Daalgang van den Malirirek. De wichtigste Grund weren Kunflikte binnen de Heerscherdynastie, so as Ibn Chaldūn vertellt: Binnen 30 Jaren heerschen sess Köninge – ein Suhne van Sulayman, dree Nafaren van Musa, ein Thronnröver und un upletst een Nafaren van Sundiata uut de Linie van siene Suhne Wali. Ook gav et wichtige Amtsdreger, de faken de würklike Macht hadden, un deelwiese den Köning in Uppass nemen. Ümme 1400 scheden sik Jarra un Gao van den Maliriek. In de Tied daarna, konn dat Maliriek de Gebede sachtens nich wedder innemen, denn 1433 geven de KeïtaTimbuktu up. In den lieken Jare wunnen de [[Tuareg]] de Kuntrulle över [[Timbuktu]] un [[Walata]]. De Provinz [[Méma]] bi den Seen van Niger un de Stadt [[Djenné]] güngen unner as sik dat [[Songhairiek]] in’n 15. jaarhunders stark uutbreed het.<ref>N. Levtzion: ''Ancient Ghana.'' 1973, S. 81–82.</ref> De Gebede in’n Noorden güngen den Maliriek verlüstig. Ook [[Massina]] scheed sik 1450 af, nadem dat de [[Mosso]] daar indrungen weren. 1480 röven se ook Walata. Noch eer dat’t Jaar 1500 komen was, was [[Tekrur]] sülvststännig un dat Maliriek alleen noch sien oold Kärngebeed un de Provinzen an den Strömen [[Gambia (Stroom)|Gambia]] un [[Casamance]]. Den Daalgang van den groten Maliriek hebbet indirekt de Portugeeschen bekund un för richtig anseggt. Nadem dat se [[Senegambia]] uutfroscht hadden, seggen se dat een groten Maliköning jichtenswo in Binnersten van’n Land heerscht. Düsse Köning hadde wal de Mandinkaheerschers in Gambia as Unnerdanen, man he heersche torüggetogen an den Böverloop van den [[Niger (Stroom)|Niger]]. Al lange was de Kuntrolle över den Goldhannel verlüstig.<ref>N. Levtzion: ''Ancient Ghana.'' 1973, S. 66, 209–213. </ref> Ümme 1600 scheden sik de Gebede in’n Süden van den Maliriek af. == Literatuur == * Ralf A. Austen (Heruutgever): ''In Search of Sunjata.'' Bloomington 1999. * François-Xavier Fauvelle: ''Das goldene Rhinozeros. Afrika im Mittelalter.'' C.H. Beck, München 2017. * Dierk Lange: ''Ancient Kingdoms of West Afrika.'' Dettelbach 2004. * Nehemia Levtzion: ''Ancient Ghana and Mali.'' London 1973. * Nehemia Levtzion, John Hopkins: ''Corpus of Early Arabic Sources for West African History.'' Cambridge 1981. * Madina Ly Tall: ''L’empire du Mali.'' Dakar 1977. * Rudolf Fischer: ''Gold, Salz und Sklaven. Die Geschichte der großen Sudanreiche Gana, Mali und Son Ghau.'' Edition Erdmann, Stuttgart 1986, ISBN 3-522-65010-7. == Nawiese == <references /> [[Kategorie:Historie]] [[Kategorie:Mali]] [[Kategorie:Mauretanien]] [[Kategorie:Guinea]] [[Kategorie:Gambia]] [[Kategorie:Senegal]] [[Kategorie:Staat]] [[Kategorie:Afrika]] b91w7u6rl4uilyuj4woj0sva406o4x2 0 182882 1015849 2024-05-02T18:07:44Z Flaverius 21322 Redirect sett na [[Maliriek]] wikitext text/x-wiki #wiederleiden [[Maliriek]] 2cr5rk1u33d9ylo2xytjd2up2j3dv1g 0 182883 1015850 2024-05-02T18:07:52Z Flaverius 21322 Redirect sett na [[Maliriek]] wikitext text/x-wiki #wiederleiden [[Maliriek]] 2cr5rk1u33d9ylo2xytjd2up2j3dv1g 0 182884 1015851 2024-05-02T18:08:00Z Flaverius 21322 Redirect sett na [[Maliriek]] wikitext text/x-wiki #wiederleiden [[Maliriek]] 2cr5rk1u33d9ylo2xytjd2up2j3dv1g 0 182885 1015852 2024-05-02T18:08:07Z Flaverius 21322 Redirect sett na [[Maliriek]] wikitext text/x-wiki #wiederleiden [[Maliriek]] 2cr5rk1u33d9ylo2xytjd2up2j3dv1g 0 182886 1015853 2024-05-02T18:08:14Z Flaverius 21322 Redirect sett na [[Maliriek]] wikitext text/x-wiki #wiederleiden [[Maliriek]] 2cr5rk1u33d9ylo2xytjd2up2j3dv1g 1 182887 1015855 2024-05-02T18:08:47Z Flaverius 21322 Ne’e Siet anleggt: ‚{{1000 Artikels}}‘ wikitext text/x-wiki {{1000 Artikels}} 3fvvqk1eqpn6v4q8e74erqvp1fwmhkt 3 182888 1015859 2024-05-02T20:59:30Z Moin! 1113 Willkamen op de plattdüütsche Wikipedia wikitext text/x-wiki {{Vörlaag:Moin!|realName=|name=Techmolt}} -- [[Bruker:Moin!|Moin!]] [[Bruker Diskuschoon:Moin!|✍]] 22:59, 2. Mai 2024 (CEST) m85sg2lpl5heqrwgrim67d6dish8xf2 3 182889 1015860 2024-05-02T21:10:00Z Moin! 1113 Willkamen op de plattdüütsche Wikipedia wikitext text/x-wiki {{Vörlaag:Moin!|realName=|name=Mannennn}} -- [[Bruker:Moin!|Moin!]] [[Bruker Diskuschoon:Moin!|✍]] 23:10, 2. Mai 2024 (CEST) e3re12w24qgafsrlyt15sztn5enrqww 3 182890 1015869 2024-05-03T08:04:56Z Moin! 1113 Willkamen op de plattdüütsche Wikipedia wikitext text/x-wiki {{Vörlaag:Moin!|realName=|name=Tonkarooson}} -- [[Bruker:Moin!|Moin!]] [[Bruker Diskuschoon:Moin!|✍]] 10:04, 3. Mai 2024 (CEST) f1uwdb3u1i8s2xqm86jmppd7hs813pe 0 182891 1015870 2024-05-03T09:33:52Z Flaverius 21322 Erstellt durch Übersetzen der Seite „[[:nl:Special:Redirect/revision/63897874|Kalifaat van de Abbasiden]]“ wikitext text/x-wiki Dat '''Abbasiden-Kalifaat''' was een [[Islam|islaamsch]] Riek, dat de Abbasiden-Dynastie in de Tied van 750 bet 1258 beheerscht het. De Höövdstad van den Riek was eerst [[Kufa]], läter [[Bagdad]], [[Samarra]] un [[ar-Raqqa]]. Den Riek stund de [[Kalif]] bovenan, de weltlike Böverste was. De Abbasiden nemen meest dat hele [[Umayyaden-Kalifaat]] in, de bet 750 van [[Damaskus]] uut heerscht hadden. De Umayyaden künnen man [[al-Andalus]] up dat [[Ibeersch Halveiland|ibeersche Halveiland]], vandage [[Spanien]] un [[Portugal]], unner ere Heerschop waren, wo se naher dat [[Emiraat Córdoba]], läter dat [[Kalifaat Córdoba]] uprichten, dat bet 1031 standholen het. == Historie == [[Bild:Revolt.png|duum|Kaarte van de Upkomst van de Abbasiden]] [[Bild:Abasside-empire-vers-820.png|duum|Franssprakige Kaarte med den Abbasidenriek ümme [[820]]]] === Upkumst === De Upkumst van den Abbasidenriek begunn med enen Upstand tegen de [[Umayyaden]] in de Regioon [[Khorasan]], vandage in’n ööstliken Iran. För den Upstand gav et verscheden Grünne. * De Pers’schen fölen sik wegen de Arabers as Börger up’n tweden Range un mösten to’n Bispeel höger Afgaven talen. * De Abbasiden bekeken sik dat de rechten Kalifen, ümme dat se van Abbas ibn Abd al-Muttalib (566-652) afstammen, un so Nakomens van den Propheet [[Mohammed]] sind. De Ummayyaden stammen van enen ander Stamm as Mohammed af. * Verdreet över de welige, rieve un „weltike“ Levensstil van den Ummayaden kam in Damskus up un dat Verlangen trügge na de „simplen Anfänge“ in de Anfangstied van den Islaam to gaan kam up. An den Upstand, de 747 begunn, nemen Persers un ook Arabers deel. De Leidsman van den Upstand was Abu-Abbas Al-Saffah, een Nakomen van den boven benöömten Onkel van Mohammed. In’n Jare 750 het he bi [[Kufa]] (in’n Süden van’n Iran vandage) de Armee van den Umayyaden in de Salcht bi de Zab toslaan. Na düssen Sieg kreeg he den Erentitel ''al Saffah'' („De Bloodvergeter“). Kufa make he to de eerste Hoovdstad. 766 grünne he ene niege Hoovdstad med den Namen ''Medinat as Salam'' oder de ''Stad van Frede''. Läter word düsse Stad unner den Namen [[Bagdad]] bekennt. === Daalgang === In de Tied van [[Harun ar-Rashid]] nam de politsche Inflood, den de Abbasiden, had hebbet bilüütken af. Emirate up dat [[ibeersche Halveiland]], [[Noordafrika]] un [[Iraan]] worden to’n groten Deel unafhängig un repen sülvenst Kalifate uut. Unner Kalif Al-Mu'tasim toog de Höövdstad 839 van Bagdad na Samarra ümme. De Söldnerheere, de ''[[Ghilman]],'' wat to’n groten Deel uut Slavenweren, können veel Macht winnen 946 verövern de [[Bujiden]], ene schiitsche Stamm den Westen van’n Iran, un ook Bagdad. Se leten den Kalifen as religiöös Böversten leven, man övernemen de Macht in’r Politik un in’n Militär. De sunnitsche kalif worde so man ene Marinette, de unner de Kuntrolle van de Schiiten stund. Daarna keem dat Syysteem van de ''[[Iqta]]'' up. To’n Anfang van dat 11. jaarhunderd ümstellen schiitsche Staten dat Kalifaat, de [[Bujiden]] in’n oosten un de [[Fatimiden]] in’n Süden. Eerst vragen de Kalifen de sunnitschen [[Ghasnawiden]] na Hülp un 1040 ook de [[Seltschuken]]. 1055 befriegen de Seltschuke [[Togrul Beg]] de Höövdstad Bagdad van de Bujiden. Na dat de Seltschuken Bagdad 1157 belagert hadden, kreeg de Kalif sienen Stauts trügge. 1258 maken de Mongolen Bagdad tonichte. De monggolschen Rieders richten Bloodbad an. De Kalif un de meesten hogen Amtdregers hebbet de [[Mongoolsch Riek|Mongolen]] den Kopp afslaan. De Mongolen vernichten de Gräven un Buwärke to’n Bewatern van’n Land rund ümme de Stad un vele Buwärke binnen Stad. Sied denn dat de Mongolen Bagdad vernicht hadden, was dat Gebeed tiwschen Euphraat un Tigris nich meer so fruchbaar un riek as in de Tied van de Abbasiden, bevöör dat se dat Land daar verwöösten. Enekel Familienliddmaten van de abbasidschen Kalifen könne in dat [[Mammelukkensultanaat]] flüchten, wo se den Titel Kalif wedder kregen, bet de [[Osmaansch Riek|Osmanen]] dat Gebee 1517 verövern. == Wetenschop un Kultuur == [[Bild:Folio_from_a_Koran_(8th-9th_century).jpg|duum|Deel van ene Bladdside uut enen Koraan, de in’n 8. oder 9. Jhd. schreven worde, de Tied van den Abbasiden-Kalifaat]] Dat Abbasidenriek kam unner den verscheden Kalifen to enen Hoogpunkt in de Kunst, Architektuur un Literatuur. Düsse Tied geld för dat güllen Tied van den Islaam. Verscheden Koraanverse un Hadithe so as De inkt van een geleerde is heiliger dan het bloed van een martelaar neemt Inflood up Abbaside. De Klaif Al-Ma’mun grünne dat Huus van de Wiesheed in Bagdad, wo Geleerte klassische greeksche, persische un indsche Wärke studeren in’t Araabsche översetten. De Vertellsels van [[Dusend un ene Nacht]] worden in de Tied van den Kalifen [[Harun ar-Rashid]] schreven. == Bukunst == [[Bild:Baghdad_150_to_300_AH.gif|duum|''De runne Stad Bagdad''. Kalif Al-Mansur bugge Bagdad as ene runne Stad twischen [[762]] un [[767]]. De Mongolen maken de Stad [[1258]] tonichte]] [[Bild:Samara_spiralovity_minaret_rijen1973.jpg|duum|Dat spiraalförmige Minarett van Samarra]] [[Bild:Meshed_ali_usnavy_(PD).jpg|duum|De Imam Alimoschee in de Iraaksche Stad Nadschaf, leten de Abbasiden buggen]] De Abbasiden leten ene niege Höövdstad buggen: bagdad. Se buggen Bagdad as enen Krink. De Summerresidens ar-Raqqa, in Noordsyrien, leten se ook as ene Krinkstad buggen. Veel van de abbasidsche Bukunst is verlüstig gaan. Een Buwärk, dat noch steet, is de Grote Moschhe van Samarra, de up de Weltärvelist staat. Een ander Buwärk is de Palast van Ukhaidir un de Gollen Moscche in’n Iraak, In’n Iraan buggen de Abbasiden de Friedagsmosche van Isfahan, in Ähypten de Ibn Tulunmoschee. == Seperatismus unner de Abbasiden == * Iberien: Umayyaden van Andalusien (756-1031) * [[Marokko]]: Idrisiden (788–985) * Ifriqiya: Aghlabiden (800–909 CE) * [[Ägypten]] un Levante: Tuluniden (868–905 CE) * [[Al-Jazira]] (de Noorden van Syrien un Irak): [[Hamdaniden]] (890–1004 CE) * [[Iran|Süüdwestlike Iran]]: Bujiden (934–1055) * Khorasan (Iran, Afghanistan un [[Turkmenistan]]): Tahiriden (821–873) * Transoxanien (Centraalasien): Samaniden (819–999) == Kalifen van de Abbasiden in Bagdad == [[Bild:Abbasids.png|duum|Genealoogsche Stammboom van de Abbasidenfamilie. In gröön, de abbasidschen Kalifen van Bagdad. In geel, de abbasidischen Kalifen van Kairo. Mohammed is inbegrepen (in Grootbookstaven) üm de Verwandschop van de Abbasiden met enne towiesen.]] De Abbasiden hadden 767 Jaare regeerd un in de Tied 54 Kalifen: {| class="wikitable" !Regeertied !Naam |- |[[750]] - [[754]] |Abu'l Abbas As-Saffah |- |[[754]] - [[775]] |Al-Mansoer |- |[[775]] - [[785]] |Muhammad bin Abdullah al-Mahdi |- |[[785]] - [[786]] |Al-Hadi |- |[[786]] - [[809]] |Haroen ar-Rashid |- |[[809]] - [[813]] |Al-Amin |- |[[813]] - [[833]] |Al-Ma'mun |- |[[833]] - [[842]] |Al-Mu'tasim |- |[[842]] - [[847]] |[[Al-Wathiq]] |- |[[847]] - [[861]] |Al-Mutawakkil |- |[[861]] - [[862]] |[[Al-Muntasir]] |- |[[862]] - [[866]] |[[Al-Musta'in]] |- |[[866]] - [[869]] |[[Al-Mu'tazz]] |- |[[869]] - [[870]] |[[Al-Muhtadi]] |- |[[870]] - [[892]] |[[Al-Mu'tamid]] |- |[[892]] - [[902]] |[[Al-Mu'tadid]] |- |[[902]] - [[908]] |[[Al-Muktafi]] |- |[[908]] - [[932]] |[[Al-Muqtadir]] |- |[[932]] - [[934]] |[[Al-Qahir]] |- |[[934]] - [[940]] |[[Ar-Radi]] |- |[[940]] - [[944]] |[[Al-Muttaqi]] |- |[[944]] - [[946]] |[[Al-Mustakfi]] |- |[[946]] - [[974]] |[[Al-Muti]] |- |[[974]] - [[991]] |[[At-Ta'i]] |- |[[991]] - [[1031]] |[[Al-Qadir]] |- |[[1031]] - [[1075]] |[[Al-Qá'im (kalief uit Bagdad)|Al-Qa'im I]] |- |[[1075]] - [[1094]] |[[Al-Muqtadi]] |- |[[1094]] - [[1118]] |[[Al-Mustazhir]] |- |[[1118]] - [[1135]] |[[Al-Mustarshid]] |- |[[1135]] - [[1136]] |[[Ar-Rashid]] |- |[[1136]] - [[1160]] |[[Al-Muqtafi]] |- |[[1160]] - [[1170]] |[[Al-Mustanjid]] |- |[[1170]] - [[1180]] |[[Al-Mustadi]] |- |[[1180]] - [[1225]] |[[An-Nasir]] |- |[[1225]] - [[1226]] |[[Az-Zahir]] |- |[[1226]] - [[1242]] |Al-Mustansir |- |[[1242]] - [[1258]] |Al-Musta'sim |} == Kalifen van de Abbasiden in Kairo == De törkschen [[Mammelukken]], de in’n 13. Jaarhunderd de Macht in Ägypten övernemen, söken sik een Liddmaat van de Abbasiden-Dynastei as kalifen uut. 1517 veröver dat [[Osmaansch Riek|osmmaansche Riek]] den [[Nege Oosten|negen Oosten]] un övernemen den Namen kalifaat. De osmaansche övernemen ook dat Amt van den Kalifen. {| class="wikitable" !Regeertied !Naam |- |[[1261]] |[[Al-Mustansir II]] |- |[[1262]]-[[1302]] |[[Al-Hakim I]] |- |[[1302]]-[[1340]] |[[Al-Mustakfi I]] |- |[[1340]]-[[1341]] |[[Al-Wathiq I]] |- |[[1341]]-[[1352]] |[[Al-Hakim II]] |- |[[1352]]-[[1362]] |[[Al-Mu'tadid I]] |- |[[1362]]-[[1383]] |[[Al-Mutawakkil I]] |- |[[1383]]-[[1386]] |[[Al-Wathiq II]] |- |[[1386]]-[[1389]] |[[Al-Mu'tasim (Caïro)|Al-Mu'tasim]] |- |[[1389]]-[[1406]] |[[Al-Mutawakkil I]] |- |[[1406]]-[[1414]] |[[Al-Musta'in]] |- |[[1414]]-[[1441]] |[[Al-Mu'tadid II]] |- |[[1441]]-[[1451]] |[[Al-Mustakfi II]] |- |[[1451]]-[[1455]] |[[Al-Qa'im (Caïro)|Al-Qa'im II]] |- |[[1455]]-[[1479]] |[[Al-Mustanjid]] |- |[[1479]]-[[1497]] |[[Al-Mutawakkil II]] |- |[[1497]]-[[1508]] |[[Al-Mustamsik]] |- |[[1508]]-[[1517]] |[[Al-Mutawakkil III]] |} == Nawiese == <references /> [[Kategorie:Kalif]] [[Kategorie:Hirstorie]] [[Kategorie:Land]] [[Kategorie:Islam]] a4v2xeki2cv53q7bqv9i4wj9vfmruw2 1015871 1015870 2024-05-03T09:34:04Z Flaverius 21322 Flaverius hett de Siet [[Abbsiden-Kalifaat]] na [[Abbasiden-Kalifaat]] verschaven wikitext text/x-wiki Dat '''Abbasiden-Kalifaat''' was een [[Islam|islaamsch]] Riek, dat de Abbasiden-Dynastie in de Tied van 750 bet 1258 beheerscht het. De Höövdstad van den Riek was eerst [[Kufa]], läter [[Bagdad]], [[Samarra]] un [[ar-Raqqa]]. Den Riek stund de [[Kalif]] bovenan, de weltlike Böverste was. De Abbasiden nemen meest dat hele [[Umayyaden-Kalifaat]] in, de bet 750 van [[Damaskus]] uut heerscht hadden. De Umayyaden künnen man [[al-Andalus]] up dat [[Ibeersch Halveiland|ibeersche Halveiland]], vandage [[Spanien]] un [[Portugal]], unner ere Heerschop waren, wo se naher dat [[Emiraat Córdoba]], läter dat [[Kalifaat Córdoba]] uprichten, dat bet 1031 standholen het. == Historie == [[Bild:Revolt.png|duum|Kaarte van de Upkomst van de Abbasiden]] [[Bild:Abasside-empire-vers-820.png|duum|Franssprakige Kaarte med den Abbasidenriek ümme [[820]]]] === Upkumst === De Upkumst van den Abbasidenriek begunn med enen Upstand tegen de [[Umayyaden]] in de Regioon [[Khorasan]], vandage in’n ööstliken Iran. För den Upstand gav et verscheden Grünne. * De Pers’schen fölen sik wegen de Arabers as Börger up’n tweden Range un mösten to’n Bispeel höger Afgaven talen. * De Abbasiden bekeken sik dat de rechten Kalifen, ümme dat se van Abbas ibn Abd al-Muttalib (566-652) afstammen, un so Nakomens van den Propheet [[Mohammed]] sind. De Ummayyaden stammen van enen ander Stamm as Mohammed af. * Verdreet över de welige, rieve un „weltike“ Levensstil van den Ummayaden kam in Damskus up un dat Verlangen trügge na de „simplen Anfänge“ in de Anfangstied van den Islaam to gaan kam up. An den Upstand, de 747 begunn, nemen Persers un ook Arabers deel. De Leidsman van den Upstand was Abu-Abbas Al-Saffah, een Nakomen van den boven benöömten Onkel van Mohammed. In’n Jare 750 het he bi [[Kufa]] (in’n Süden van’n Iran vandage) de Armee van den Umayyaden in de Salcht bi de Zab toslaan. Na düssen Sieg kreeg he den Erentitel ''al Saffah'' („De Bloodvergeter“). Kufa make he to de eerste Hoovdstad. 766 grünne he ene niege Hoovdstad med den Namen ''Medinat as Salam'' oder de ''Stad van Frede''. Läter word düsse Stad unner den Namen [[Bagdad]] bekennt. === Daalgang === In de Tied van [[Harun ar-Rashid]] nam de politsche Inflood, den de Abbasiden, had hebbet bilüütken af. Emirate up dat [[ibeersche Halveiland]], [[Noordafrika]] un [[Iraan]] worden to’n groten Deel unafhängig un repen sülvenst Kalifate uut. Unner Kalif Al-Mu'tasim toog de Höövdstad 839 van Bagdad na Samarra ümme. De Söldnerheere, de ''[[Ghilman]],'' wat to’n groten Deel uut Slavenweren, können veel Macht winnen 946 verövern de [[Bujiden]], ene schiitsche Stamm den Westen van’n Iran, un ook Bagdad. Se leten den Kalifen as religiöös Böversten leven, man övernemen de Macht in’r Politik un in’n Militär. De sunnitsche kalif worde so man ene Marinette, de unner de Kuntrolle van de Schiiten stund. Daarna keem dat Syysteem van de ''[[Iqta]]'' up. To’n Anfang van dat 11. jaarhunderd ümstellen schiitsche Staten dat Kalifaat, de [[Bujiden]] in’n oosten un de [[Fatimiden]] in’n Süden. Eerst vragen de Kalifen de sunnitschen [[Ghasnawiden]] na Hülp un 1040 ook de [[Seltschuken]]. 1055 befriegen de Seltschuke [[Togrul Beg]] de Höövdstad Bagdad van de Bujiden. Na dat de Seltschuken Bagdad 1157 belagert hadden, kreeg de Kalif sienen Stauts trügge. 1258 maken de Mongolen Bagdad tonichte. De monggolschen Rieders richten Bloodbad an. De Kalif un de meesten hogen Amtdregers hebbet de [[Mongoolsch Riek|Mongolen]] den Kopp afslaan. De Mongolen vernichten de Gräven un Buwärke to’n Bewatern van’n Land rund ümme de Stad un vele Buwärke binnen Stad. Sied denn dat de Mongolen Bagdad vernicht hadden, was dat Gebeed tiwschen Euphraat un Tigris nich meer so fruchbaar un riek as in de Tied van de Abbasiden, bevöör dat se dat Land daar verwöösten. Enekel Familienliddmaten van de abbasidschen Kalifen könne in dat [[Mammelukkensultanaat]] flüchten, wo se den Titel Kalif wedder kregen, bet de [[Osmaansch Riek|Osmanen]] dat Gebee 1517 verövern. == Wetenschop un Kultuur == [[Bild:Folio_from_a_Koran_(8th-9th_century).jpg|duum|Deel van ene Bladdside uut enen Koraan, de in’n 8. oder 9. Jhd. schreven worde, de Tied van den Abbasiden-Kalifaat]] Dat Abbasidenriek kam unner den verscheden Kalifen to enen Hoogpunkt in de Kunst, Architektuur un Literatuur. Düsse Tied geld för dat güllen Tied van den Islaam. Verscheden Koraanverse un Hadithe so as De inkt van een geleerde is heiliger dan het bloed van een martelaar neemt Inflood up Abbaside. De Klaif Al-Ma’mun grünne dat Huus van de Wiesheed in Bagdad, wo Geleerte klassische greeksche, persische un indsche Wärke studeren in’t Araabsche översetten. De Vertellsels van [[Dusend un ene Nacht]] worden in de Tied van den Kalifen [[Harun ar-Rashid]] schreven. == Bukunst == [[Bild:Baghdad_150_to_300_AH.gif|duum|''De runne Stad Bagdad''. Kalif Al-Mansur bugge Bagdad as ene runne Stad twischen [[762]] un [[767]]. De Mongolen maken de Stad [[1258]] tonichte]] [[Bild:Samara_spiralovity_minaret_rijen1973.jpg|duum|Dat spiraalförmige Minarett van Samarra]] [[Bild:Meshed_ali_usnavy_(PD).jpg|duum|De Imam Alimoschee in de Iraaksche Stad Nadschaf, leten de Abbasiden buggen]] De Abbasiden leten ene niege Höövdstad buggen: bagdad. Se buggen Bagdad as enen Krink. De Summerresidens ar-Raqqa, in Noordsyrien, leten se ook as ene Krinkstad buggen. Veel van de abbasidsche Bukunst is verlüstig gaan. Een Buwärk, dat noch steet, is de Grote Moschhe van Samarra, de up de Weltärvelist staat. Een ander Buwärk is de Palast van Ukhaidir un de Gollen Moscche in’n Iraak, In’n Iraan buggen de Abbasiden de Friedagsmosche van Isfahan, in Ähypten de Ibn Tulunmoschee. == Seperatismus unner de Abbasiden == * Iberien: Umayyaden van Andalusien (756-1031) * [[Marokko]]: Idrisiden (788–985) * Ifriqiya: Aghlabiden (800–909 CE) * [[Ägypten]] un Levante: Tuluniden (868–905 CE) * [[Al-Jazira]] (de Noorden van Syrien un Irak): [[Hamdaniden]] (890–1004 CE) * [[Iran|Süüdwestlike Iran]]: Bujiden (934–1055) * Khorasan (Iran, Afghanistan un [[Turkmenistan]]): Tahiriden (821–873) * Transoxanien (Centraalasien): Samaniden (819–999) == Kalifen van de Abbasiden in Bagdad == [[Bild:Abbasids.png|duum|Genealoogsche Stammboom van de Abbasidenfamilie. In gröön, de abbasidschen Kalifen van Bagdad. In geel, de abbasidischen Kalifen van Kairo. Mohammed is inbegrepen (in Grootbookstaven) üm de Verwandschop van de Abbasiden met enne towiesen.]] De Abbasiden hadden 767 Jaare regeerd un in de Tied 54 Kalifen: {| class="wikitable" !Regeertied !Naam |- |[[750]] - [[754]] |Abu'l Abbas As-Saffah |- |[[754]] - [[775]] |Al-Mansoer |- |[[775]] - [[785]] |Muhammad bin Abdullah al-Mahdi |- |[[785]] - [[786]] |Al-Hadi |- |[[786]] - [[809]] |Haroen ar-Rashid |- |[[809]] - [[813]] |Al-Amin |- |[[813]] - [[833]] |Al-Ma'mun |- |[[833]] - [[842]] |Al-Mu'tasim |- |[[842]] - [[847]] |[[Al-Wathiq]] |- |[[847]] - [[861]] |Al-Mutawakkil |- |[[861]] - [[862]] |[[Al-Muntasir]] |- |[[862]] - [[866]] |[[Al-Musta'in]] |- |[[866]] - [[869]] |[[Al-Mu'tazz]] |- |[[869]] - [[870]] |[[Al-Muhtadi]] |- |[[870]] - [[892]] |[[Al-Mu'tamid]] |- |[[892]] - [[902]] |[[Al-Mu'tadid]] |- |[[902]] - [[908]] |[[Al-Muktafi]] |- |[[908]] - [[932]] |[[Al-Muqtadir]] |- |[[932]] - [[934]] |[[Al-Qahir]] |- |[[934]] - [[940]] |[[Ar-Radi]] |- |[[940]] - [[944]] |[[Al-Muttaqi]] |- |[[944]] - [[946]] |[[Al-Mustakfi]] |- |[[946]] - [[974]] |[[Al-Muti]] |- |[[974]] - [[991]] |[[At-Ta'i]] |- |[[991]] - [[1031]] |[[Al-Qadir]] |- |[[1031]] - [[1075]] |[[Al-Qá'im (kalief uit Bagdad)|Al-Qa'im I]] |- |[[1075]] - [[1094]] |[[Al-Muqtadi]] |- |[[1094]] - [[1118]] |[[Al-Mustazhir]] |- |[[1118]] - [[1135]] |[[Al-Mustarshid]] |- |[[1135]] - [[1136]] |[[Ar-Rashid]] |- |[[1136]] - [[1160]] |[[Al-Muqtafi]] |- |[[1160]] - [[1170]] |[[Al-Mustanjid]] |- |[[1170]] - [[1180]] |[[Al-Mustadi]] |- |[[1180]] - [[1225]] |[[An-Nasir]] |- |[[1225]] - [[1226]] |[[Az-Zahir]] |- |[[1226]] - [[1242]] |Al-Mustansir |- |[[1242]] - [[1258]] |Al-Musta'sim |} == Kalifen van de Abbasiden in Kairo == De törkschen [[Mammelukken]], de in’n 13. Jaarhunderd de Macht in Ägypten övernemen, söken sik een Liddmaat van de Abbasiden-Dynastei as kalifen uut. 1517 veröver dat [[Osmaansch Riek|osmmaansche Riek]] den [[Nege Oosten|negen Oosten]] un övernemen den Namen kalifaat. De osmaansche övernemen ook dat Amt van den Kalifen. {| class="wikitable" !Regeertied !Naam |- |[[1261]] |[[Al-Mustansir II]] |- |[[1262]]-[[1302]] |[[Al-Hakim I]] |- |[[1302]]-[[1340]] |[[Al-Mustakfi I]] |- |[[1340]]-[[1341]] |[[Al-Wathiq I]] |- |[[1341]]-[[1352]] |[[Al-Hakim II]] |- |[[1352]]-[[1362]] |[[Al-Mu'tadid I]] |- |[[1362]]-[[1383]] |[[Al-Mutawakkil I]] |- |[[1383]]-[[1386]] |[[Al-Wathiq II]] |- |[[1386]]-[[1389]] |[[Al-Mu'tasim (Caïro)|Al-Mu'tasim]] |- |[[1389]]-[[1406]] |[[Al-Mutawakkil I]] |- |[[1406]]-[[1414]] |[[Al-Musta'in]] |- |[[1414]]-[[1441]] |[[Al-Mu'tadid II]] |- |[[1441]]-[[1451]] |[[Al-Mustakfi II]] |- |[[1451]]-[[1455]] |[[Al-Qa'im (Caïro)|Al-Qa'im II]] |- |[[1455]]-[[1479]] |[[Al-Mustanjid]] |- |[[1479]]-[[1497]] |[[Al-Mutawakkil II]] |- |[[1497]]-[[1508]] |[[Al-Mustamsik]] |- |[[1508]]-[[1517]] |[[Al-Mutawakkil III]] |} == Nawiese == <references /> [[Kategorie:Kalif]] [[Kategorie:Hirstorie]] [[Kategorie:Land]] [[Kategorie:Islam]] a4v2xeki2cv53q7bqv9i4wj9vfmruw2 1015886 1015871 2024-05-03T09:48:27Z Flaverius 21322 wikitext text/x-wiki [[Bild:Abbasids850.png|duum|Dat Abbasiden-Kalifaat ümme 850]] [[Bild:Flag of abbasid caliphate.png|alternativtext=Swarte Flagge med araabschen Schrifttog|duum|Flagge van den Abbasiden-Kalifaat]] Dat '''Abbasiden-Kalifaat''' oder '''Abbasiden-Riek''' was een [[Islam|islaamsch]] Riek, dat de '''Abbasiden-Dynastie''' in de Tied van 750 bet 1258 beheerscht het. De Höövdstad van den Riek was eerst [[Kufa]], läter [[Bagdad]], denn [[Samarra]] un [[ar-Raqqa]]. Den Riek stund de [[Kalif]] bovenan, de weltlike Böverste was. De Abbasiden nemen meest dat hele [[Umayyaden-Kalifaat]] in, de bet 750 van [[Damaskus]] uut heerscht hadden. De Umayyaden künnen man [[al-Andalus]] up dat [[Ibeersch Halveiland|ibeersche Halveiland]], vandage [[Spanien]] un [[Portugal]], unner ere Heerschop waren, wo se naher dat [[Emiraat Córdoba]], läter dat [[Kalifaat Córdoba]] uprichten, dat bet 1031 standholen het. == Historie == [[Bild:Revolt.png|duum|Kaarte van de Upkomst van de Abbasiden]] [[Bild:Abasside-empire-vers-820.png|duum|Franssprakige Kaarte med den Abbasidenriek ümme [[820]]]] === Upkumst === De Upkumst van den Abbasidenriek begunn med enen Upstand tegen de [[Umayyaden]] in de Regioon [[Khorasan]], vandage in’n ööstliken Iran. För den Upstand gav et verscheden Grünne. * De Pers’schen fölen sik wegen de Arabers as Börger up’n tweden Range un mösten to’n Bispeel höger Afgaven talen. * De Abbasiden bekeken sik dat de rechten Kalifen, ümme dat se van Abbas ibn Abd al-Muttalib (566-652) afstammen, un so Nakomens van den Propheet [[Mohammed]] sind. De Ummayyaden stammen van enen ander Stamm as Mohammed af. * Verdreet över de welige, rieve un „weltike“ Levensstil van den Ummayaden kam in Damskus up un dat Verlangen trügge na de „simplen Anfänge“ in de Anfangstied van den Islaam to gaan kam up. An den Upstand, de 747 begunn, nemen Persers un ook Arabers deel. De Leidsman van den Upstand was Abu-Abbas Al-Saffah, een Nakomen van den boven benöömten Onkel van Mohammed. In’n Jare 750 het he bi [[Kufa]] (in’n Süden van’n Iran vandage) de Armee van den Umayyaden in de Salcht bi de Zab toslaan. Na düssen Sieg kreeg he den Erentitel ''al Saffah'' („De Bloodvergeter“). Kufa make he to de eerste Höövdstad. 766 grünnen de Abbasiden ene niege Hoovdstad med den Namen ''Medinat as Salam'' oder de ''Stad van Frede''. Läter word düsse Stad unner den Namen [[Bagdad]] bekennt. === Daalgang === In de Tied van [[Harun ar-Rashid]] nam de politsche Inflood, den de Abbasiden, had hebbet bilüttken af. Emirate up dat [[ibeersche Halveiland]], [[Noordafrika]] un [[Iraan]] worden to’n groten Deel unafhängig un repen sülvenst Kalifate uut. Unner Kalif Al-Mu'tasim toog de Höövdstad 839 van Bagdad na [[Samarra]] ümme. De Söldnerheere, de ''[[Ghilman]],'' wat to’n groten Deel uut Slavenweren, können veel Macht winnen 946 verövern de [[Bujiden]], ene schiitsche Stamm den Westen van’n Iran, un ook Bagdad. Se leten den Kalifen as religiöös Böversten leven, man övernemen de Macht in’r Politik un in’n Militär. De sunnitsche kalif worde so man ene Marinette, de unner de Kuntrolle van de Schiiten stund. Daarna keem dat Syysteem van de ''[[Iqta]]'' up. To’n Anfang van dat 11. jaarhunderd ümstellen schiitsche Staten dat Kalifaat, de [[Bujiden]] in’n oosten un de [[Fatimiden]] in’n Süden. Eerst vragen de Kalifen de sunnitschen [[Ghasnawiden]] na Hülp un 1040 ook de [[Seltschuken]]. 1055 befriegen de Seltschuke [[Togrul Beg]] de Höövdstad Bagdad van de Bujiden. Na dat de Seltschuken Bagdad 1157 belagert hadden, kreeg de Kalif sienen Stauts trügge. 1258 maken de [[Mongoolsch Riek|Mongolen]] Bagdad tonichte. De mongoolschen Rieders richten Bloodbad an. De Kalif un de meesten hogen Amtdregers hebbet de Mongolen den Kopp afslaan. De Mongolen vernichten de Gräven un Buwärke to’n Bewatern van’n Land rund ümme de Stad un vele Buwärke binnen Stad. Sied denn dat de Mongolen Bagdad vernicht hadden, was dat Gebeed twischen [[Euphrat|Euphraat]] un [[Tigris]] nich meer so fruchbaar un riek as in de Tied van de Abbasiden, bevöör dat se dat Land daar verwöösten. Enkel Familienliddmaten van de abbasidschen Kalifen können in dat [[Mammelukkensultanaat]] flüchten, wo se den Titel Kalif wedder kregen, bet de [[Osmaansch Riek|Osmanen]] dat Gebeed 1517 verövern. == Wetenschop un Kultuur == [[Bild:Folio_from_a_Koran_(8th-9th_century).jpg|duum|Deel van ene Bladdside uut enen Koraan, de in’n 8. oder 9. Jhd. schreven worde, de Tied van den Abbasiden-Kalifaat]] Dat Abbasidenriek kam unner den verscheden Kalifen to enen Hoogpunkt in de Kunst, Architektuur un Literatuur. Düsse Tied geld för dat güllen Tied van den Islaam. Verscheden Koraanverse un Hadithe so as De inkt van een geleerde is heiliger dan het bloed van een martelaar neemt Inflood up Abbaside. De Kalif [[Al-Ma’mun]] grünne dat Huus van de Wiesheed in Bagdad, wo Geleerte klassische greeksche, persische un indsche Wärke studeren in’t Araabsche översetten. De Vertellsels van [[Dusend un ene Nacht]] worden in de Tied van den Kalifen [[Harun ar-Rashid]] schreven. == Bukunst == [[Bild:Baghdad_150_to_300_AH.gif|duum|''De runne Stad Bagdad''. Kalif Al-Mansur bugge Bagdad as ene runne Stad twischen [[762]] un [[767]]. De Mongolen maken de Stad [[1258]] tonichte]] [[Bild:Samara_spiralovity_minaret_rijen1973.jpg|duum|Dat spiraalförmige Minarett van Samarra]] [[Bild:Meshed_ali_usnavy_(PD).jpg|duum|De Imam Alimoschee in de Iraaksche Stad Nadschaf, leten de Abbasiden buggen]] De Abbasiden leten ene niege Höövdstad buggen: [[Bagdad]]. Se buggen Bagdad as enen Krink. De Summerresidens [[ar-Raqqa]], in [[Syrien|Noordsyrien]], leten se ook as ene Krinkstad buggen. Veel van de abbasidsche Bukunst is verlüstig gaan. Een Buwärk, dat noch steet, is de [[Grote Moschhe van Samarra]], de up de [[List vun dat Weltarv|Weltärvelist]] staat. Een ander Buwärk is de [[Palast van Ukhaidir]] un de [[Gollen Moschee]] in’n Iraak, In’n Iraan buggen de Abbasiden de [[Friedagsmosche van Isfahan]], in Ägypten de [[Ibn Tulunmoschee]]. == Seperatismus unner de Abbasiden == * [[Iberien]]: [[Umayyaden]] van Andalusien (756-1031) * [[Marokko]]: [[Idrisiden]] (788–985) * [[Ifriqiya]]: [[Aghlabiden]] (800–909) * [[Ägypten]] un [[Levante]]: [[Tuluniden]] (868–905) * [[Al-Jazira]] (de Noorden van Syrien un Irak): [[Hamdaniden]] (890–1004) * [[Iran|Süüdwestlike Iran]]: [[Bujiden]] (934–1055) * [[Khorasan]] (Iran, Afghanistan un [[Turkmenistan]]): [[Tahiriden]] (821–873) * [[Transoxanien]] (Zentraalasien): [[Samaniden]] (819–999) == Kalifen van de Abbasiden in Bagdad == [[Bild:Abbasids.png|duum|Genealoogsche Stammboom van de Abbasidenfamilie. In gröön, de abbasidschen Kalifen van Bagdad. In geel, de abbasidischen Kalifen van Kairo. Mohammed is inbegrepen (in Grootbookstaven) üm de Verwandschop van de Abbasiden met enne towiesen.]] De Abbasiden hadden 767 Jaare regeerd un in de Tied 54 Kalifen: {| class="wikitable" !Regeertied !Naam |- |[[750]] - [[754]] |[[Abu'l Abbas As-Saffah]] |- |[[754]] - [[775]] |[[Al-Mansur]] |- |[[775]] - [[785]] |[[Muhammad bin Abdullah al-Mahdi]] |- |[[785]] - [[786]] |[[Al-Hadi]] |- |[[786]] - [[809]] |[[Harun ar-Rashid]] |- |[[809]] - [[813]] |[[Al-Amin]] |- |[[813]] - [[833]] |[[Al-Ma'mun]] |- |[[833]] - [[842]] |[[Al-Mu'tasim]] |- |[[842]] - [[847]] |[[Al-Wathiq]] |- |[[847]] - [[861]] |[[Al-Mutawakkil]] |- |[[861]] - [[862]] |[[Al-Muntasir]] |- |[[862]] - [[866]] |[[Al-Musta'in]] |- |[[866]] - [[869]] |[[Al-Mu'tazz]] |- |[[869]] - [[870]] |[[Al-Muhtadi]] |- |[[870]] - [[892]] |[[Al-Mu'tamid]] |- |[[892]] - [[902]] |[[Al-Mu'tadid]] |- |[[902]] - [[908]] |[[Al-Muktafi]] |- |[[908]] - [[932]] |[[Al-Muqtadir]] |- |[[932]] - [[934]] |[[Al-Qahir]] |- |[[934]] - [[940]] |[[Ar-Radi]] |- |[[940]] - [[944]] |[[Al-Muttaqi]] |- |[[944]] - [[946]] |[[Al-Mustakfi]] |- |[[946]] - [[974]] |[[Al-Muti]] |- |[[974]] - [[991]] |[[At-Ta'i]] |- |[[991]] - [[1031]] |[[Al-Qadir]] |- |[[1031]] - [[1075]] |[[Al-Qá'im (kalief uit Bagdad)|Al-Qa'im I]] |- |[[1075]] - [[1094]] |[[Al-Muqtadi]] |- |[[1094]] - [[1118]] |[[Al-Mustazhir]] |- |[[1118]] - [[1135]] |[[Al-Mustarshid]] |- |[[1135]] - [[1136]] |[[Ar-Rashid]] |- |[[1136]] - [[1160]] |[[Al-Muqtafi]] |- |[[1160]] - [[1170]] |[[Al-Mustanjid]] |- |[[1170]] - [[1180]] |[[Al-Mustadi]] |- |[[1180]] - [[1225]] |[[An-Nasir]] |- |[[1225]] - [[1226]] |[[Az-Zahir]] |- |[[1226]] - [[1242]] |[[Al-Mustansir]] |- |[[1242]] - [[1258]] |[[Al-Musta'sim]] |} == Kalifen van de Abbasiden in Kairo == De törkschen [[Mammelukken]], de in’n 13. Jaarhunderd de Macht in Ägypten övernemen, söken sik een Liddmaat van de Abbasiden-Dynastei as kalifen uut. 1517 veröver dat [[Osmaansch Riek|osmmaansche Riek]] den [[Nege Oosten|negen Oosten]] un övernemen den Namen kalifaat. De osmaansche övernemen ook dat Amt van den Kalifen. {| class="wikitable" !Regeertied !Naam |- |[[1261]] |[[Al-Mustansir II]] |- |[[1262]]-[[1302]] |[[Al-Hakim I]] |- |[[1302]]-[[1340]] |[[Al-Mustakfi I]] |- |[[1340]]-[[1341]] |[[Al-Wathiq I]] |- |[[1341]]-[[1352]] |[[Al-Hakim II]] |- |[[1352]]-[[1362]] |[[Al-Mu'tadid I]] |- |[[1362]]-[[1383]] |[[Al-Mutawakkil I]] |- |[[1383]]-[[1386]] |[[Al-Wathiq II]] |- |[[1386]]-[[1389]] |[[Al-Mu'tasim (Caïro)|Al-Mu'tasim]] |- |[[1389]]-[[1406]] |[[Al-Mutawakkil I]] |- |[[1406]]-[[1414]] |[[Al-Musta'in]] |- |[[1414]]-[[1441]] |[[Al-Mu'tadid II]] |- |[[1441]]-[[1451]] |[[Al-Mustakfi II]] |- |[[1451]]-[[1455]] |[[Al-Qa'im (Caïro)|Al-Qa'im II]] |- |[[1455]]-[[1479]] |[[Al-Mustanjid]] |- |[[1479]]-[[1497]] |[[Al-Mutawakkil II]] |- |[[1497]]-[[1508]] |[[Al-Mustamsik]] |- |[[1508]]-[[1517]] |[[Al-Mutawakkil III]] |} == Nawiese == <references /> [[Kategorie:Kalif]] [[Kategorie:Land]] [[Kategorie:Islam]] [[Kategorie:Historie]] 4o8n1gw0lcp8f4t52fmmgikcq24vxyp 1015887 1015886 2024-05-03T09:48:48Z Flaverius 21322 wikitext text/x-wiki {{Stubben}} [[Bild:Abbasids850.png|duum|Dat Abbasiden-Kalifaat ümme 850]] [[Bild:Flag of abbasid caliphate.png|alternativtext=Swarte Flagge med araabschen Schrifttog|duum|Flagge van den Abbasiden-Kalifaat]] Dat '''Abbasiden-Kalifaat''' oder '''Abbasiden-Riek''' was een [[Islam|islaamsch]] Riek, dat de '''Abbasiden-Dynastie''' in de Tied van 750 bet 1258 beheerscht het. De Höövdstad van den Riek was eerst [[Kufa]], läter [[Bagdad]], denn [[Samarra]] un [[ar-Raqqa]]. Den Riek stund de [[Kalif]] bovenan, de weltlike Böverste was. De Abbasiden nemen meest dat hele [[Umayyaden-Kalifaat]] in, de bet 750 van [[Damaskus]] uut heerscht hadden. De Umayyaden künnen man [[al-Andalus]] up dat [[Ibeersch Halveiland|ibeersche Halveiland]], vandage [[Spanien]] un [[Portugal]], unner ere Heerschop waren, wo se naher dat [[Emiraat Córdoba]], läter dat [[Kalifaat Córdoba]] uprichten, dat bet 1031 standholen het. == Historie == [[Bild:Revolt.png|duum|Kaarte van de Upkomst van de Abbasiden]] [[Bild:Abasside-empire-vers-820.png|duum|Franssprakige Kaarte med den Abbasidenriek ümme [[820]]]] === Upkumst === De Upkumst van den Abbasidenriek begunn med enen Upstand tegen de [[Umayyaden]] in de Regioon [[Khorasan]], vandage in’n ööstliken Iran. För den Upstand gav et verscheden Grünne. * De Pers’schen fölen sik wegen de Arabers as Börger up’n tweden Range un mösten to’n Bispeel höger Afgaven talen. * De Abbasiden bekeken sik dat de rechten Kalifen, ümme dat se van Abbas ibn Abd al-Muttalib (566-652) afstammen, un so Nakomens van den Propheet [[Mohammed]] sind. De Ummayyaden stammen van enen ander Stamm as Mohammed af. * Verdreet över de welige, rieve un „weltike“ Levensstil van den Ummayaden kam in Damskus up un dat Verlangen trügge na de „simplen Anfänge“ in de Anfangstied van den Islaam to gaan kam up. An den Upstand, de 747 begunn, nemen Persers un ook Arabers deel. De Leidsman van den Upstand was Abu-Abbas Al-Saffah, een Nakomen van den boven benöömten Onkel van Mohammed. In’n Jare 750 het he bi [[Kufa]] (in’n Süden van’n Iran vandage) de Armee van den Umayyaden in de Salcht bi de Zab toslaan. Na düssen Sieg kreeg he den Erentitel ''al Saffah'' („De Bloodvergeter“). Kufa make he to de eerste Höövdstad. 766 grünnen de Abbasiden ene niege Hoovdstad med den Namen ''Medinat as Salam'' oder de ''Stad van Frede''. Läter word düsse Stad unner den Namen [[Bagdad]] bekennt. === Daalgang === In de Tied van [[Harun ar-Rashid]] nam de politsche Inflood, den de Abbasiden, had hebbet bilüttken af. Emirate up dat [[ibeersche Halveiland]], [[Noordafrika]] un [[Iraan]] worden to’n groten Deel unafhängig un repen sülvenst Kalifate uut. Unner Kalif Al-Mu'tasim toog de Höövdstad 839 van Bagdad na [[Samarra]] ümme. De Söldnerheere, de ''[[Ghilman]],'' wat to’n groten Deel uut Slavenweren, können veel Macht winnen 946 verövern de [[Bujiden]], ene schiitsche Stamm den Westen van’n Iran, un ook Bagdad. Se leten den Kalifen as religiöös Böversten leven, man övernemen de Macht in’r Politik un in’n Militär. De sunnitsche kalif worde so man ene Marinette, de unner de Kuntrolle van de Schiiten stund. Daarna keem dat Syysteem van de ''[[Iqta]]'' up. To’n Anfang van dat 11. jaarhunderd ümstellen schiitsche Staten dat Kalifaat, de [[Bujiden]] in’n oosten un de [[Fatimiden]] in’n Süden. Eerst vragen de Kalifen de sunnitschen [[Ghasnawiden]] na Hülp un 1040 ook de [[Seltschuken]]. 1055 befriegen de Seltschuke [[Togrul Beg]] de Höövdstad Bagdad van de Bujiden. Na dat de Seltschuken Bagdad 1157 belagert hadden, kreeg de Kalif sienen Stauts trügge. 1258 maken de [[Mongoolsch Riek|Mongolen]] Bagdad tonichte. De mongoolschen Rieders richten Bloodbad an. De Kalif un de meesten hogen Amtdregers hebbet de Mongolen den Kopp afslaan. De Mongolen vernichten de Gräven un Buwärke to’n Bewatern van’n Land rund ümme de Stad un vele Buwärke binnen Stad. Sied denn dat de Mongolen Bagdad vernicht hadden, was dat Gebeed twischen [[Euphrat|Euphraat]] un [[Tigris]] nich meer so fruchbaar un riek as in de Tied van de Abbasiden, bevöör dat se dat Land daar verwöösten. Enkel Familienliddmaten van de abbasidschen Kalifen können in dat [[Mammelukkensultanaat]] flüchten, wo se den Titel Kalif wedder kregen, bet de [[Osmaansch Riek|Osmanen]] dat Gebeed 1517 verövern. == Wetenschop un Kultuur == [[Bild:Folio_from_a_Koran_(8th-9th_century).jpg|duum|Deel van ene Bladdside uut enen Koraan, de in’n 8. oder 9. Jhd. schreven worde, de Tied van den Abbasiden-Kalifaat]] Dat Abbasidenriek kam unner den verscheden Kalifen to enen Hoogpunkt in de Kunst, Architektuur un Literatuur. Düsse Tied geld för dat güllen Tied van den Islaam. Verscheden Koraanverse un Hadithe so as De inkt van een geleerde is heiliger dan het bloed van een martelaar neemt Inflood up Abbaside. De Kalif [[Al-Ma’mun]] grünne dat Huus van de Wiesheed in Bagdad, wo Geleerte klassische greeksche, persische un indsche Wärke studeren in’t Araabsche översetten. De Vertellsels van [[Dusend un ene Nacht]] worden in de Tied van den Kalifen [[Harun ar-Rashid]] schreven. == Bukunst == [[Bild:Baghdad_150_to_300_AH.gif|duum|''De runne Stad Bagdad''. Kalif Al-Mansur bugge Bagdad as ene runne Stad twischen [[762]] un [[767]]. De Mongolen maken de Stad [[1258]] tonichte]] [[Bild:Samara_spiralovity_minaret_rijen1973.jpg|duum|Dat spiraalförmige Minarett van Samarra]] [[Bild:Meshed_ali_usnavy_(PD).jpg|duum|De Imam Alimoschee in de Iraaksche Stad Nadschaf, leten de Abbasiden buggen]] De Abbasiden leten ene niege Höövdstad buggen: [[Bagdad]]. Se buggen Bagdad as enen Krink. De Summerresidens [[ar-Raqqa]], in [[Syrien|Noordsyrien]], leten se ook as ene Krinkstad buggen. Veel van de abbasidsche Bukunst is verlüstig gaan. Een Buwärk, dat noch steet, is de [[Grote Moschhe van Samarra]], de up de [[List vun dat Weltarv|Weltärvelist]] staat. Een ander Buwärk is de [[Palast van Ukhaidir]] un de [[Gollen Moschee]] in’n Iraak, In’n Iraan buggen de Abbasiden de [[Friedagsmosche van Isfahan]], in Ägypten de [[Ibn Tulunmoschee]]. == Seperatismus unner de Abbasiden == * [[Iberien]]: [[Umayyaden]] van Andalusien (756-1031) * [[Marokko]]: [[Idrisiden]] (788–985) * [[Ifriqiya]]: [[Aghlabiden]] (800–909) * [[Ägypten]] un [[Levante]]: [[Tuluniden]] (868–905) * [[Al-Jazira]] (de Noorden van Syrien un Irak): [[Hamdaniden]] (890–1004) * [[Iran|Süüdwestlike Iran]]: [[Bujiden]] (934–1055) * [[Khorasan]] (Iran, Afghanistan un [[Turkmenistan]]): [[Tahiriden]] (821–873) * [[Transoxanien]] (Zentraalasien): [[Samaniden]] (819–999) == Kalifen van de Abbasiden in Bagdad == [[Bild:Abbasids.png|duum|Genealoogsche Stammboom van de Abbasidenfamilie. In gröön, de abbasidschen Kalifen van Bagdad. In geel, de abbasidischen Kalifen van Kairo. Mohammed is inbegrepen (in Grootbookstaven) üm de Verwandschop van de Abbasiden met enne towiesen.]] De Abbasiden hadden 767 Jaare regeerd un in de Tied 54 Kalifen: {| class="wikitable" !Regeertied !Naam |- |[[750]] - [[754]] |[[Abu'l Abbas As-Saffah]] |- |[[754]] - [[775]] |[[Al-Mansur]] |- |[[775]] - [[785]] |[[Muhammad bin Abdullah al-Mahdi]] |- |[[785]] - [[786]] |[[Al-Hadi]] |- |[[786]] - [[809]] |[[Harun ar-Rashid]] |- |[[809]] - [[813]] |[[Al-Amin]] |- |[[813]] - [[833]] |[[Al-Ma'mun]] |- |[[833]] - [[842]] |[[Al-Mu'tasim]] |- |[[842]] - [[847]] |[[Al-Wathiq]] |- |[[847]] - [[861]] |[[Al-Mutawakkil]] |- |[[861]] - [[862]] |[[Al-Muntasir]] |- |[[862]] - [[866]] |[[Al-Musta'in]] |- |[[866]] - [[869]] |[[Al-Mu'tazz]] |- |[[869]] - [[870]] |[[Al-Muhtadi]] |- |[[870]] - [[892]] |[[Al-Mu'tamid]] |- |[[892]] - [[902]] |[[Al-Mu'tadid]] |- |[[902]] - [[908]] |[[Al-Muktafi]] |- |[[908]] - [[932]] |[[Al-Muqtadir]] |- |[[932]] - [[934]] |[[Al-Qahir]] |- |[[934]] - [[940]] |[[Ar-Radi]] |- |[[940]] - [[944]] |[[Al-Muttaqi]] |- |[[944]] - [[946]] |[[Al-Mustakfi]] |- |[[946]] - [[974]] |[[Al-Muti]] |- |[[974]] - [[991]] |[[At-Ta'i]] |- |[[991]] - [[1031]] |[[Al-Qadir]] |- |[[1031]] - [[1075]] |[[Al-Qá'im (kalief uit Bagdad)|Al-Qa'im I]] |- |[[1075]] - [[1094]] |[[Al-Muqtadi]] |- |[[1094]] - [[1118]] |[[Al-Mustazhir]] |- |[[1118]] - [[1135]] |[[Al-Mustarshid]] |- |[[1135]] - [[1136]] |[[Ar-Rashid]] |- |[[1136]] - [[1160]] |[[Al-Muqtafi]] |- |[[1160]] - [[1170]] |[[Al-Mustanjid]] |- |[[1170]] - [[1180]] |[[Al-Mustadi]] |- |[[1180]] - [[1225]] |[[An-Nasir]] |- |[[1225]] - [[1226]] |[[Az-Zahir]] |- |[[1226]] - [[1242]] |[[Al-Mustansir]] |- |[[1242]] - [[1258]] |[[Al-Musta'sim]] |} == Kalifen van de Abbasiden in Kairo == De törkschen [[Mammelukken]], de in’n 13. Jaarhunderd de Macht in Ägypten övernemen, söken sik een Liddmaat van de Abbasiden-Dynastei as kalifen uut. 1517 veröver dat [[Osmaansch Riek|osmmaansche Riek]] den [[Nege Oosten|negen Oosten]] un övernemen den Namen kalifaat. De osmaansche övernemen ook dat Amt van den Kalifen. {| class="wikitable" !Regeertied !Naam |- |[[1261]] |[[Al-Mustansir II]] |- |[[1262]]-[[1302]] |[[Al-Hakim I]] |- |[[1302]]-[[1340]] |[[Al-Mustakfi I]] |- |[[1340]]-[[1341]] |[[Al-Wathiq I]] |- |[[1341]]-[[1352]] |[[Al-Hakim II]] |- |[[1352]]-[[1362]] |[[Al-Mu'tadid I]] |- |[[1362]]-[[1383]] |[[Al-Mutawakkil I]] |- |[[1383]]-[[1386]] |[[Al-Wathiq II]] |- |[[1386]]-[[1389]] |[[Al-Mu'tasim (Caïro)|Al-Mu'tasim]] |- |[[1389]]-[[1406]] |[[Al-Mutawakkil I]] |- |[[1406]]-[[1414]] |[[Al-Musta'in]] |- |[[1414]]-[[1441]] |[[Al-Mu'tadid II]] |- |[[1441]]-[[1451]] |[[Al-Mustakfi II]] |- |[[1451]]-[[1455]] |[[Al-Qa'im (Caïro)|Al-Qa'im II]] |- |[[1455]]-[[1479]] |[[Al-Mustanjid]] |- |[[1479]]-[[1497]] |[[Al-Mutawakkil II]] |- |[[1497]]-[[1508]] |[[Al-Mustamsik]] |- |[[1508]]-[[1517]] |[[Al-Mutawakkil III]] |} == Nawiese == <references /> [[Kategorie:Kalif]] [[Kategorie:Land]] [[Kategorie:Islam]] [[Kategorie:Historie]] 1qaivv3zau7iytg55tlgfox281hzj69 1015891 1015887 2024-05-03T10:14:39Z Eastfrisian 554 /* Wetenschop un Kultuur */ wikitext text/x-wiki {{Stubben}} [[Bild:Abbasids850.png|duum|Dat Abbasiden-Kalifaat ümme 850]] [[Bild:Flag of abbasid caliphate.png|alternativtext=Swarte Flagge med araabschen Schrifttog|duum|Flagge van den Abbasiden-Kalifaat]] Dat '''Abbasiden-Kalifaat''' oder '''Abbasiden-Riek''' was een [[Islam|islaamsch]] Riek, dat de '''Abbasiden-Dynastie''' in de Tied van 750 bet 1258 beheerscht het. De Höövdstad van den Riek was eerst [[Kufa]], läter [[Bagdad]], denn [[Samarra]] un [[ar-Raqqa]]. Den Riek stund de [[Kalif]] bovenan, de weltlike Böverste was. De Abbasiden nemen meest dat hele [[Umayyaden-Kalifaat]] in, de bet 750 van [[Damaskus]] uut heerscht hadden. De Umayyaden künnen man [[al-Andalus]] up dat [[Ibeersch Halveiland|ibeersche Halveiland]], vandage [[Spanien]] un [[Portugal]], unner ere Heerschop waren, wo se naher dat [[Emiraat Córdoba]], läter dat [[Kalifaat Córdoba]] uprichten, dat bet 1031 standholen het. == Historie == [[Bild:Revolt.png|duum|Kaarte van de Upkomst van de Abbasiden]] [[Bild:Abasside-empire-vers-820.png|duum|Franssprakige Kaarte med den Abbasidenriek ümme [[820]]]] === Upkumst === De Upkumst van den Abbasidenriek begunn med enen Upstand tegen de [[Umayyaden]] in de Regioon [[Khorasan]], vandage in’n ööstliken Iran. För den Upstand gav et verscheden Grünne. * De Pers’schen fölen sik wegen de Arabers as Börger up’n tweden Range un mösten to’n Bispeel höger Afgaven talen. * De Abbasiden bekeken sik dat de rechten Kalifen, ümme dat se van Abbas ibn Abd al-Muttalib (566-652) afstammen, un so Nakomens van den Propheet [[Mohammed]] sind. De Ummayyaden stammen van enen ander Stamm as Mohammed af. * Verdreet över de welige, rieve un „weltike“ Levensstil van den Ummayaden kam in Damskus up un dat Verlangen trügge na de „simplen Anfänge“ in de Anfangstied van den Islaam to gaan kam up. An den Upstand, de 747 begunn, nemen Persers un ook Arabers deel. De Leidsman van den Upstand was Abu-Abbas Al-Saffah, een Nakomen van den boven benöömten Onkel van Mohammed. In’n Jare 750 het he bi [[Kufa]] (in’n Süden van’n Iran vandage) de Armee van den Umayyaden in de Salcht bi de Zab toslaan. Na düssen Sieg kreeg he den Erentitel ''al Saffah'' („De Bloodvergeter“). Kufa make he to de eerste Höövdstad. 766 grünnen de Abbasiden ene niege Hoovdstad med den Namen ''Medinat as Salam'' oder de ''Stad van Frede''. Läter word düsse Stad unner den Namen [[Bagdad]] bekennt. === Daalgang === In de Tied van [[Harun ar-Rashid]] nam de politsche Inflood, den de Abbasiden, had hebbet bilüttken af. Emirate up dat [[ibeersche Halveiland]], [[Noordafrika]] un [[Iraan]] worden to’n groten Deel unafhängig un repen sülvenst Kalifate uut. Unner Kalif Al-Mu'tasim toog de Höövdstad 839 van Bagdad na [[Samarra]] ümme. De Söldnerheere, de ''[[Ghilman]],'' wat to’n groten Deel uut Slavenweren, können veel Macht winnen 946 verövern de [[Bujiden]], ene schiitsche Stamm den Westen van’n Iran, un ook Bagdad. Se leten den Kalifen as religiöös Böversten leven, man övernemen de Macht in’r Politik un in’n Militär. De sunnitsche kalif worde so man ene Marinette, de unner de Kuntrolle van de Schiiten stund. Daarna keem dat Syysteem van de ''[[Iqta]]'' up. To’n Anfang van dat 11. jaarhunderd ümstellen schiitsche Staten dat Kalifaat, de [[Bujiden]] in’n oosten un de [[Fatimiden]] in’n Süden. Eerst vragen de Kalifen de sunnitschen [[Ghasnawiden]] na Hülp un 1040 ook de [[Seltschuken]]. 1055 befriegen de Seltschuke [[Togrul Beg]] de Höövdstad Bagdad van de Bujiden. Na dat de Seltschuken Bagdad 1157 belagert hadden, kreeg de Kalif sienen Stauts trügge. 1258 maken de [[Mongoolsch Riek|Mongolen]] Bagdad tonichte. De mongoolschen Rieders richten Bloodbad an. De Kalif un de meesten hogen Amtdregers hebbet de Mongolen den Kopp afslaan. De Mongolen vernichten de Gräven un Buwärke to’n Bewatern van’n Land rund ümme de Stad un vele Buwärke binnen Stad. Sied denn dat de Mongolen Bagdad vernicht hadden, was dat Gebeed twischen [[Euphrat|Euphraat]] un [[Tigris]] nich meer so fruchbaar un riek as in de Tied van de Abbasiden, bevöör dat se dat Land daar verwöösten. Enkel Familienliddmaten van de abbasidschen Kalifen können in dat [[Mammelukkensultanaat]] flüchten, wo se den Titel Kalif wedder kregen, bet de [[Osmaansch Riek|Osmanen]] dat Gebeed 1517 verövern. == Wetenschop un Kultuur == [[Bild:Folio_from_a_Koran_(8th-9th_century).jpg|duum|Deel van ene Bladdside uut enen Koraan, de in’n 8. oder 9. Jhd. schreven worde, de Tied van den Abbasiden-Kalifaat]] Dat Abbasidenriek kam unner den verscheden Kalifen to enen Hoogpunkt in de Kunst, Architektuur un Literatuur. Düsse Tied geld för dat güllen Tied van den Islaam. Verscheden Koraanverse un Hadithe so as de inkt van een geleerde is heiliger dan het bloed van een martelaar neemt Inflood up Abbaside. De Kalif [[Al-Ma’mun]] grünne dat Huus van de Wiesheed in Bagdad, wo Geleerte klassische greeksche, persische un indsche Wärke studeren in’t Araabsche översetten. De Vertellsels van [[Dusend un ene Nacht]] worden in de Tied van den Kalifen [[Harun ar-Rashid]] schreven. == Bukunst == [[Bild:Baghdad_150_to_300_AH.gif|duum|''De runne Stad Bagdad''. Kalif Al-Mansur bugge Bagdad as ene runne Stad twischen [[762]] un [[767]]. De Mongolen maken de Stad [[1258]] tonichte]] [[Bild:Samara_spiralovity_minaret_rijen1973.jpg|duum|Dat spiraalförmige Minarett van Samarra]] [[Bild:Meshed_ali_usnavy_(PD).jpg|duum|De Imam Alimoschee in de Iraaksche Stad Nadschaf, leten de Abbasiden buggen]] De Abbasiden leten ene niege Höövdstad buggen: [[Bagdad]]. Se buggen Bagdad as enen Krink. De Summerresidens [[ar-Raqqa]], in [[Syrien|Noordsyrien]], leten se ook as ene Krinkstad buggen. Veel van de abbasidsche Bukunst is verlüstig gaan. Een Buwärk, dat noch steet, is de [[Grote Moschhe van Samarra]], de up de [[List vun dat Weltarv|Weltärvelist]] staat. Een ander Buwärk is de [[Palast van Ukhaidir]] un de [[Gollen Moschee]] in’n Iraak, In’n Iraan buggen de Abbasiden de [[Friedagsmosche van Isfahan]], in Ägypten de [[Ibn Tulunmoschee]]. == Seperatismus unner de Abbasiden == * [[Iberien]]: [[Umayyaden]] van Andalusien (756-1031) * [[Marokko]]: [[Idrisiden]] (788–985) * [[Ifriqiya]]: [[Aghlabiden]] (800–909) * [[Ägypten]] un [[Levante]]: [[Tuluniden]] (868–905) * [[Al-Jazira]] (de Noorden van Syrien un Irak): [[Hamdaniden]] (890–1004) * [[Iran|Süüdwestlike Iran]]: [[Bujiden]] (934–1055) * [[Khorasan]] (Iran, Afghanistan un [[Turkmenistan]]): [[Tahiriden]] (821–873) * [[Transoxanien]] (Zentraalasien): [[Samaniden]] (819–999) == Kalifen van de Abbasiden in Bagdad == [[Bild:Abbasids.png|duum|Genealoogsche Stammboom van de Abbasidenfamilie. In gröön, de abbasidschen Kalifen van Bagdad. In geel, de abbasidischen Kalifen van Kairo. Mohammed is inbegrepen (in Grootbookstaven) üm de Verwandschop van de Abbasiden met enne towiesen.]] De Abbasiden hadden 767 Jaare regeerd un in de Tied 54 Kalifen: {| class="wikitable" !Regeertied !Naam |- |[[750]] - [[754]] |[[Abu'l Abbas As-Saffah]] |- |[[754]] - [[775]] |[[Al-Mansur]] |- |[[775]] - [[785]] |[[Muhammad bin Abdullah al-Mahdi]] |- |[[785]] - [[786]] |[[Al-Hadi]] |- |[[786]] - [[809]] |[[Harun ar-Rashid]] |- |[[809]] - [[813]] |[[Al-Amin]] |- |[[813]] - [[833]] |[[Al-Ma'mun]] |- |[[833]] - [[842]] |[[Al-Mu'tasim]] |- |[[842]] - [[847]] |[[Al-Wathiq]] |- |[[847]] - [[861]] |[[Al-Mutawakkil]] |- |[[861]] - [[862]] |[[Al-Muntasir]] |- |[[862]] - [[866]] |[[Al-Musta'in]] |- |[[866]] - [[869]] |[[Al-Mu'tazz]] |- |[[869]] - [[870]] |[[Al-Muhtadi]] |- |[[870]] - [[892]] |[[Al-Mu'tamid]] |- |[[892]] - [[902]] |[[Al-Mu'tadid]] |- |[[902]] - [[908]] |[[Al-Muktafi]] |- |[[908]] - [[932]] |[[Al-Muqtadir]] |- |[[932]] - [[934]] |[[Al-Qahir]] |- |[[934]] - [[940]] |[[Ar-Radi]] |- |[[940]] - [[944]] |[[Al-Muttaqi]] |- |[[944]] - [[946]] |[[Al-Mustakfi]] |- |[[946]] - [[974]] |[[Al-Muti]] |- |[[974]] - [[991]] |[[At-Ta'i]] |- |[[991]] - [[1031]] |[[Al-Qadir]] |- |[[1031]] - [[1075]] |[[Al-Qá'im (kalief uit Bagdad)|Al-Qa'im I]] |- |[[1075]] - [[1094]] |[[Al-Muqtadi]] |- |[[1094]] - [[1118]] |[[Al-Mustazhir]] |- |[[1118]] - [[1135]] |[[Al-Mustarshid]] |- |[[1135]] - [[1136]] |[[Ar-Rashid]] |- |[[1136]] - [[1160]] |[[Al-Muqtafi]] |- |[[1160]] - [[1170]] |[[Al-Mustanjid]] |- |[[1170]] - [[1180]] |[[Al-Mustadi]] |- |[[1180]] - [[1225]] |[[An-Nasir]] |- |[[1225]] - [[1226]] |[[Az-Zahir]] |- |[[1226]] - [[1242]] |[[Al-Mustansir]] |- |[[1242]] - [[1258]] |[[Al-Musta'sim]] |} == Kalifen van de Abbasiden in Kairo == De törkschen [[Mammelukken]], de in’n 13. Jaarhunderd de Macht in Ägypten övernemen, söken sik een Liddmaat van de Abbasiden-Dynastei as kalifen uut. 1517 veröver dat [[Osmaansch Riek|osmmaansche Riek]] den [[Nege Oosten|negen Oosten]] un övernemen den Namen kalifaat. De osmaansche övernemen ook dat Amt van den Kalifen. {| class="wikitable" !Regeertied !Naam |- |[[1261]] |[[Al-Mustansir II]] |- |[[1262]]-[[1302]] |[[Al-Hakim I]] |- |[[1302]]-[[1340]] |[[Al-Mustakfi I]] |- |[[1340]]-[[1341]] |[[Al-Wathiq I]] |- |[[1341]]-[[1352]] |[[Al-Hakim II]] |- |[[1352]]-[[1362]] |[[Al-Mu'tadid I]] |- |[[1362]]-[[1383]] |[[Al-Mutawakkil I]] |- |[[1383]]-[[1386]] |[[Al-Wathiq II]] |- |[[1386]]-[[1389]] |[[Al-Mu'tasim (Caïro)|Al-Mu'tasim]] |- |[[1389]]-[[1406]] |[[Al-Mutawakkil I]] |- |[[1406]]-[[1414]] |[[Al-Musta'in]] |- |[[1414]]-[[1441]] |[[Al-Mu'tadid II]] |- |[[1441]]-[[1451]] |[[Al-Mustakfi II]] |- |[[1451]]-[[1455]] |[[Al-Qa'im (Caïro)|Al-Qa'im II]] |- |[[1455]]-[[1479]] |[[Al-Mustanjid]] |- |[[1479]]-[[1497]] |[[Al-Mutawakkil II]] |- |[[1497]]-[[1508]] |[[Al-Mustamsik]] |- |[[1508]]-[[1517]] |[[Al-Mutawakkil III]] |} == Nawiese == <references /> [[Kategorie:Kalif]] [[Kategorie:Land]] [[Kategorie:Islam]] [[Kategorie:Historie]] dt796fls65imbsxegtnlji8v65un3ln 0 182892 1015872 2024-05-03T09:34:05Z Flaverius 21322 Flaverius hett de Siet [[Abbsiden-Kalifaat]] na [[Abbasiden-Kalifaat]] verschaven wikitext text/x-wiki #wiederleiden [[Abbasiden-Kalifaat]] n9uyaeq76v1dnh5091ngnw543cmjch5 1015873 1015872 2024-05-03T09:34:31Z Flaverius 21322 Weiterleitung auf [[Abbasiden-Kalifaat]] entfernt wikitext text/x-wiki {{gauweg|wrong name, redirect not needed}} pckcbaneigstdh8tqwxk9t1rqrxvjrk 0 182893 1015874 2024-05-03T09:35:43Z Flaverius 21322 Redirect sett na [[Abbasiden-Kalifaat]] wikitext text/x-wiki #wiederleiden [[Abbasiden-Kalifaat]] n9uyaeq76v1dnh5091ngnw543cmjch5 0 182894 1015875 2024-05-03T09:35:44Z Flaverius 21322 Redirect sett na [[Abbasiden-Kalifaat]] wikitext text/x-wiki #wiederleiden [[Abbasiden-Kalifaat]] n9uyaeq76v1dnh5091ngnw543cmjch5 0 182895 1015876 2024-05-03T09:36:17Z Flaverius 21322 Redirect sett na [[Abbasiden-Kalifaat]] wikitext text/x-wiki #wiederleiden [[Abbasiden-Kalifaat]] n9uyaeq76v1dnh5091ngnw543cmjch5 0 182896 1015877 2024-05-03T09:36:32Z Flaverius 21322 Redirect sett na [[Abbasiden-Kalifaat]] wikitext text/x-wiki #wiederleiden [[Abbasiden-Kalifaat]] n9uyaeq76v1dnh5091ngnw543cmjch5 0 182897 1015878 2024-05-03T09:36:46Z Flaverius 21322 Redirect sett na [[Abbasiden-Kalifaat]] wikitext text/x-wiki #wiederleiden [[Abbasiden-Kalifaat]] n9uyaeq76v1dnh5091ngnw543cmjch5 0 182898 1015879 2024-05-03T09:37:05Z Flaverius 21322 Redirect sett na [[Abbasiden-Kalifaat]] wikitext text/x-wiki #wiederleiden [[Abbasiden-Kalifaat]] n9uyaeq76v1dnh5091ngnw543cmjch5 0 182899 1015880 2024-05-03T09:37:16Z Flaverius 21322 Redirect sett na [[Abbasiden-Kalifaat]] wikitext text/x-wiki #wiederleiden [[Abbasiden-Kalifaat]] n9uyaeq76v1dnh5091ngnw543cmjch5 0 182900 1015881 2024-05-03T09:37:41Z Flaverius 21322 Redirect sett na [[Abbasiden-Kalifaat]] wikitext text/x-wiki #wiederleiden [[Abbasiden-Kalifaat]] n9uyaeq76v1dnh5091ngnw543cmjch5 0 182901 1015882 2024-05-03T09:37:52Z Flaverius 21322 Redirect sett na [[Abbasiden-Kalifaat]] wikitext text/x-wiki #wiederleiden [[Abbasiden-Kalifaat]] n9uyaeq76v1dnh5091ngnw543cmjch5 0 182902 1015883 2024-05-03T09:38:05Z Flaverius 21322 Redirect sett na [[Abbasiden-Kalifaat]] wikitext text/x-wiki #wiederleiden [[Abbasiden-Kalifaat]] n9uyaeq76v1dnh5091ngnw543cmjch5 0 182903 1015884 2024-05-03T09:38:16Z Flaverius 21322 Redirect sett na [[Abbasiden-Kalifaat]] wikitext text/x-wiki #wiederleiden [[Abbasiden-Kalifaat]] n9uyaeq76v1dnh5091ngnw543cmjch5 1 182904 1015885 2024-05-03T09:39:06Z Flaverius 21322 Ne’e Siet anleggt: ‚{{1000 Artikels}}‘ wikitext text/x-wiki {{1000 Artikels}} 3fvvqk1eqpn6v4q8e74erqvp1fwmhkt 3 182905 1015889 2024-05-03T10:08:12Z Moin! 1113 Willkamen op de plattdüütsche Wikipedia wikitext text/x-wiki {{Vörlaag:Moin!|realName=|name=Kaahaava pulu}} -- [[Bruker:Moin!|Moin!]] [[Bruker Diskuschoon:Moin!|✍]] 12:08, 3. Mai 2024 (CEST) 0mk41obx5x7s8pjww69lik1dw7e9qu6 3 182906 1015892 2024-05-03T10:16:24Z Moin! 1113 Willkamen op de plattdüütsche Wikipedia wikitext text/x-wiki {{Vörlaag:Moin!|realName=|name=Stephen Delrico Snoopy}} -- [[Bruker:Moin!|Moin!]] [[Bruker Diskuschoon:Moin!|✍]] 12:16, 3. Mai 2024 (CEST) d5m4ovqe1pecpdrl4w9xvinnacno14s 3 182907 1015893 2024-05-03T10:36:04Z Moin! 1113 Willkamen op de plattdüütsche Wikipedia wikitext text/x-wiki {{Vörlaag:Moin!|realName=|name=TheBookfinder}} -- [[Bruker:Moin!|Moin!]] [[Bruker Diskuschoon:Moin!|✍]] 12:36, 3. Mai 2024 (CEST) g7a43hgg4o6s405b4ney07dxxk14seh 3 182908 1015895 2024-05-03T11:04:27Z Moin! 1113 Willkamen op de plattdüütsche Wikipedia wikitext text/x-wiki {{Vörlaag:Moin!|realName=|name=Bujotai}} -- [[Bruker:Moin!|Moin!]] [[Bruker Diskuschoon:Moin!|✍]] 13:04, 3. Mai 2024 (CEST) dr1bwnxou2vwmoy270xub0klgge2i4v